@dusharge || همت شهبازی
282 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
4_6048622513338975743.pdf
1.1 MB
"آلچا گوزوندن گلسین " رومان 99/1/8
رومان
یازار :حافظ خیاوی
دیل : آذربایجان تورکجه سی
ادبیات سئونلر تحفه سی کیتاب اوخویانلارا

https://tttttt.me/Adabiyyatsevanlar
@dusharge || همت شهبازی
4_6048622513338975743.pdf
#حافظ_خیاوی‌نین #آلچا_گؤزوندن_گلسین رومانی #الکترون_کیتاب کیمی نشر اولدو


#حافظ_خیاوی ایله ایلک تانیش اولدوغوم گوندن (1380 دان) اونو ساوادلی، ایشی‌نین تکنیکی اوصول‌ و جیهازلارینا بلد اولان بیر یازار کیمی تانیدیم. هله ایلک کیتابی چاپ اولمامیشدان اؤنجه او، یازار اوچون عاید اولان باشقا علم‌لرین او جومله‌دن #فلسفه و سوسیولوژی‌ کیمی علم‌لرین نظریه‌لری ایله تانیش اولاراق بو نظریه‌لری اؤزو اوچون ایچ ائتمیش بیر یازار ایدی. بونا گؤره ده یازدیغی ایلک یعنی « #مردی_که_گورش_گم_شد» اثری ایله، ایلک باشلانغیجدان اؤزونه مخصوص اوسلوب صاحیبی اولان بیر یازار کیمی اؤزونو تقدیم ائتدی. ایلک اثرین اوغورو تکجه اؤلکه داخیلینده یوخ، همی ده دونیا سوییه‌سینده اونو پروفسیونال بیر یازار اولدوغونو تصدیقله‌دی. بونلار هامیسی اونون دوشونجه یئنی‌لییی قایناغینا، بیر ده خام ماتئریال اولان سوژئت خطینی حکایه‌چی‌لیین تکنیکی اوصول‌لارینی یاخشیجا اؤیره‌نیب اونو اثر بویو ایشلتمه‌سینه قاییدیر. تاسوفله بیزیم #تورکجه یاییلان نثر اثرلریمیزین بیر چوخلاریندا بونو رعایت ائتمه‌دن خام سوژئت‌لری اوزرینده ایشله‌مه‌دن، #حکایه تکنیک‌لرینی اوزرینده یوروتمه‌دن استفاده ائدیرلر. #حافظ_خیاوی بونو یئترینجه بیلیر و ایشینده ده یورودور. کیچیک بیر اؤرنک وئریرم:

«اگر به مادر می‌‌گفتم می‌روم خانه‌ی سومان، حتم دارم که می‌گفت که به زن‌دایی بگویم برگ مو نمی‌خواهد؟ اگر می‌خواهد چه قدر می‌خواهد، یا می‌گفت که ازش بپرسم، خوب نیست دوتایی، با هم، ده‌ کیلویی بخرند و بیندازند تو شورآب؟»
(حافظ خیاوی، مردی که گورش گم شد، 1390:‌8).

(ترجمه: اگر آناما دئسه‌ایدیم گئدیرم سومان‌گیله، یقین منه دئیه‌جکدی کی داییمین خانیمینا دئییم کی اوزوم یارپاغی ایسته‌میر؟ اگر ایسته‌ییر نه قدر ایسته‌ییر، یا دئیه‌جکدی کی اوندان سوروشوم، ایکیمیز بیرلیکده اون کیلو آلیب شوراب قویماق یاخشی اولمازمی؟)

بورادا دیالوگ‌لار، راوی‌نین اؤز دیلی ایله دئییله‌رک ایضاح اولونور. بونون آدینی بلکه ده «ایضاح‌ائدیجی» راوی قویماق اولار. دیالوگ‌لار بلاواسیطه کاراکتئرلرین آغزیندان چیخمیر. اونلار، راوی‌نین راویت دیلینه گیره‌رک دولاییملی و واسیطه‌سیز داها دوغروسو، فیزیکاسی اولمایان دانیشیغا چئوریلیر. یازیچی‌نین باجاریغی اوندادیر کی بو دیالوگ‌لاری بیر یئره توپلایاراق ییغجاملاشدیریر.

منجه ایشینه نابلد اولان یازیچی اولسایدی ایچ‌ایچه کئچن نئچه دیالوگچو بو روایتی آشاغیدا کی غیربدیعی بیر دیالوگا بؤله‌جکدیر:

-آناما دئدیم: گئدیرم سومان گیله.
-آنام دئدی: داییمین خانیمینا دئییم کی اوزوم یارپاغی ایسته‌میر؟ اگر ایسته‌ییر نه قدر ایسته‌ییر؟
سونرا دا آرتیردی:
- اوندان سوروش، ایکیمیز بیرلیکده اون کیلو آلیب شوراب قویماق یاخشی اولمازمی؟

بو ایکی روایتین فرقی اوندادیر کی حافظین دیالوگا وئردییی خط، روایت خطی‌دیر. آنجاق کیچیک کیچیک دیالوگ‌لارا بؤلدویوم دیالوگ‌لار «فیلم» دیالوگ‌لاری‌دیر. فیلمده، راوی یوخدور. هر شئی دیالوگ‌لارلا ایره‌لی گئدیر. آنجاق حکایه‌ده راوی وار. راوی هر ایش گؤره بیلیر. حتتا کاراکتئرلرین دیلی ایله ده دانیشا بیلیر. #فیلم دیالوگ‌لارینا اوخشایان دیالوگ‌لار، حکایه‌نین هم سرعتینی آزالدیر، هم اونون «حشویاتینی» چوخالدیر. یعنی اوزونچولوغا سبب اولور. همی ده حکایه‌ده راوی‌نین وارلیغینی و اوندا اولان اؤنملی رولونو ایتیریب باتیریر. بئله حاللاردا یعنی فیلمه بنزر دیالوگ‌لاردا، راوی اؤز گوجونو گؤستره بیلمیر. او، بونو چؤزمک اوچون (حافظ خیاوی‌دن یوخاریدا گتیردییم نمونه کیمی)، دیالوگ‌لاری اؤز روایتینه قاتاراق اوخوجویا چاتدیریر.

حافظ خیاوی‌نین #آنا_دیلیمیزده یاییلان ایلک اثری‌دیر بو اثر. ایشینه بلد اولان یازاریمیزین بو اثرینی، نثریمیزه یئنی روح و جان باغیشلایاجاغی اومید ایله عزیز دوستومو تبریک ائدیرم.

حؤرمتله – #همت_شهبازی
موغان- ۱۳۹۹/۱/۸

https://telegram.me/dusharge
#الیفبا (اوشاق ناغیلی)

یازان: #آنار_رضا

کؤچورن: #سهند_شهبازی ( ۱۳ یاشلی)


من بالاجا ایدیم. هله مکتبه گئتمیردیم. نه یازا، نه ده اوخویا بیلیردیم. هئچ اؤز آدیمی دا اوخویا بیلمیردیم. چونکی حرفلری تانیمیردیم. آنجاق پاییزدا مکتبه گئده‌جه‌یم.
عمیم منه بیر نئچه قشنگ کیتاب گتیردی. دئدی کی، بیرینجی صینیفه گئدنده بو کیتابلاری اوخویاجاقسان. هله‌لیک شکیل‌لرینه باخ. من بیلمیردیم هانسی کیتابدان باشلاییم. بو واخت بیر سس ائشیتدیم.

–مندن باشلا، مندن باشلا.
تعجب لندیم. گؤره‌سن بو کیم‌دیر؟
–منم دانیشان، کیتابام. من الیفبا کیتابی‌یام. منی ورقله، هر صحیفه‌مده سنه تزه-تزه سؤزلر دئیه‌جه‌یم. من ان بؤیوک کیتابام. اگر اوشاقلار صحیفه‌لریمده‌کی ۳۲ حرفین هامیسینی اؤیرنسه بوتون آدلاری، بوتون سؤزلری، بوتون کیتابلاری اوخویا بیلرلر. منیم هر حرفیمدن، بیلیرسن نئچه سؤز باشلاییر. مثلاً، آ حرفی ایله باشلانان سؤزلری سایماقلا قورتارماز. اینانمیرسان، اؤزوندن سوروش.

–آ… – دئیه حرفی سؤزه باشلادی. – البته، من الیفبانین بیرینجی حرفی‌یم. اونا گؤره نئچه-نئچه گؤزل سؤزلر مندن باشلاییر! آتا، آنا، آداملار. آذربایجان. منیم چوخلو دوستوم وار. آذرلر، عادیل‌لر، عاریف‌لر، عاکیف‌لر، آفتلر، آلتایلار، آسلانلار. هر ایل پاییزدا من اونلارا چوخلو آلما، آرمود، آلچا آلیرام.

–باغیشلا، باغیشلا دئیه کیمسه آ-نین سؤزونو کسدی.
– بلی، باغیشلا. من ده ب حرفی‌یم. بلی – ب. دوغرودور. الیفبادا آ حرفی بیرینجی‌دیر. آنجاق ائله بیرینجی سؤزو ده منیمله باشلاییر.
بی-رین-جی. بلی… ائله، بلی سؤزو ده ب-نان باشلانیر. بئله‌دیر.
بونا گؤره ده من هئچ واخت "یوخ" دئمیرم، همیشه "بلی" دئییرم. بلی، من آ-نین باجی‌سییام. آ دئدی کی، آتا سؤزو اونونلا باشلانیر. منیمله ایسه آتانین آتاسی، یعنی بابا سؤزو باشلانیر. بلی، بابا. بیزیم دوغما شهریمیزین آدی باکی‌دیر.
باکی دا منیمله باشلانیر. منیم دوستلاریم بیر بالاجالاردیر، بیر ده بؤیوکلر: بدیر، بکیر، بشیر، بیکه، بیلقئیس…
آ دوستلارینا آلما، آرمود، آلچا آلیر. من ایسه اونلارا بوتون باغلاری باغیشلاییرام. بلی، بیز آ حرفی ایله باجیییق. آ. ب. کیمینسه سسی ائشیدیلدی:

–بس هئچ منی یاد ائتمیرسینیز؟… و.آ.ب و و یعنی من.
من ۵-جی-یم. ۵-جی-نی اونوتمایین. وطن سؤزو منیمله باشلانیر. "ب"نین بختی وار. منیم ده واختیم… من هامی اوچون واجیبم، وفالییام، وارلییام. بوتون واحیدلر، والیده‌لر، واقیفلر، وجیهه‌لر منیم وفالی دوستلاریم‌دیر.

–قویمارام، قویمارام منی اونوداسینیز. من ق-یام.
قورخورام، قئیدیمه قالمایاسینیز. قویون، من ده دئییم. من ده سیزین قارداشینیزام. قلمیم ده وار، قیلینجیم دا.

–دوستلار! دوستلار! من ده "د" حرفی‌یم. دوستلوق سؤزو منیمله باشلانیر. دئییرم دوست اولاق. دئییرم دالاشمایاق.
دئییرم دانیشماق اوچون سؤزو "س" حرفینه وئرک. آخی سئنتیابرا آز قالیب. درسلر باشلایاجاق. داها نه دئییم؟ هه اونو دئییم کی، درسلر مندن باشلانیر. درسلر سؤزونو دئییرم. دوستلوق اولسا، درسلرینیزی یاخشی اوخویارسینیز. دفترلرینیزی سلیقه‌لی ساخلایین.
–اوندا همیشه بئش آلارسینیز – دئیه ب د-نین سؤزونو کسدی.

دئدی:
–سؤزو س حرفینه وئرک. بوگون-صاباح سئنتیابرین بیری‌دیر. سؤز سنین‌دیر، آی س.
س دئدی:
–سالام. سالام سئویملی اوشاقلار. سئنتیابرین بیرینده سحر ساعات سککیزده مکتبلر سیزی صبیرسیزلیکله گؤزله‌یه‌جکلر.
من الیفبا کیتابی ایله بئله تانیش اولدوم. عزیز اوشاقلار، بو کیتابی ورقله‌سه‌نیز، او سیزه ده چوخلو ماراقلی ناغیللار، حکایه‌لر دانیشار، شعر اوخویار.

ایول، ۱۹۶۷

###
یوخاریداکی ناغیلی اوغلوم #سهند کؤچوروبدور. آراسیرا اونا کؤمه‌ییم اولدوسا، ایشین عهده‌سیندن یاخشیجا گلدی. وورغولاییرام کی ناغیلدا آ حرفینه نمونه وئریلن عادیل، عاریف کیمی کلمه‌لر لاتینجه‌ده #A کیمی سسله‌نیر.


#əlifba
Yazan: #anar_reza
Köçürən: #səhənd_şəhbazi (13 yaşlı)

https://telegram.me/dusharge
قیسا حکایه
#کارئل_چاپئک || یانلیش

آغ‌دنیزده گمیله گئدیردیک. هر یئر گؤم‌گؤیدور. دنیزین هارادا بیتیب سمانین هارادا باشلادیغینی آییرد ائتمک اولمور. بونا گؤره لیماندا و گمیده هر یئرده هارانین یوخاری، هارانین آشاغی اولدوغونو گؤسترن لؤوحه‌لر وار. بو لؤوحه‌لر اولماسا آدام سمایلا دنیزی قاریشدیرار. اؤتن گون گمیمیزین کاپیتانی بیر گمی‌نین یانلیش‌لیقلا دنیزده اوزمک اوزینه سمایلا اوزدویونو دئدی. گمی اوجسوز-بوجاق‌سیز سمادان بیر داها گئری دؤنمه‌دی و ایندی اونون هارادا اولدوغونو هئچ کیم بیلمیر.


چئویرن: رامیل احمد

https://telegram.me/dusharge
ترجمه #شعر_ترکی || #سيد_حيدر_بيات


مي‌دانم
قدت نمي‌رسد
براي به آغوش گرفتنم
چوبه‌هاي دار اين سرزمين بلند است.

اينگونه كه دارها را بلند مي‌سازند
مي‌دانم
در آخرين ديدارمان
قدت نمي‌رسد
براي به آغوش گرفتنم

###
#اصل_شعر

Bu ölkə

Boynumu qucaqlamağa
Bilirəm
Boyun çatmaz
Bu ölkənin dar ağacları ucadır

*
Beləki darları uca qururlar
Son görüşdə
Boynumu qucaqlamağa
Bilirəm
Boyun çatmaz


منبع:
#روشنایی_در_بیات_ترک
ترجمه از ترکی: #همت_شهبازي


#شعر_آذربایجان #تورکجه_شعر
#آنتولوژی #انتشارات_فرهنگ_عامه
#شعر #ترجمه


https://telegram.me/dusharge
۲۱ فروردین ۱۳۵۸ ده
بؤیوک شاعیریمیز
#بولود_قاراچؤرلو_سهند
حیاتا گؤز یومدو

@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
۲۱ فروردین ۱۳۵۸ ده بؤیوک شاعیریمیز #بولود_قاراچؤرلو_سهند حیاتا گؤز یومدو @dusharge
۲۱ فروردین ۱۳۵۸ ده بؤیوک شاعیریمیز #بولود_قاراچؤرلو_سهند حیاتا گؤز یومدو

شعر || #بولود_قاراچؤرلو #سهند


قارقیش زمانه‌نین قانونلارینا
قارقیش اورک‌لری آییرانلارا
قارقیش انسانلاری قفسه سالیب
"بشر حقوقوندان" دم وورانلارا

کیمه دئمه‌لییک دردیمیزی بیز
درد بیلن کیمدی، "سؤز آنلایان" کیمدی؟
اسیر بیر میللته، محکوم بیر ائله
قایغی چکن کیمدی، آغلایان کیمدی؟

دئمیرم دونیادا اسارت یوخدور
چوخ یئرلره سونگو تاخمیش استعمار
آنجاق بیزیم کیمی ازیلن آزدیر
هاردا "حاق وئرمز" وار، "حاق باتیرماز" وار؟

بو"شرف"، بو"شؤکت"، بو"قدرت"، بو "شان
هورا، دوغرودان دا بیزه عار اولسون
حیاتین آمان‌سیز بیر قانونو وار
تعصوب‌سوز میللت گرک خار اولسون

گرک گؤزلریندن گؤز اؤرته بیر کس
قارغا یوواسینا یاناشا اگر
نيیه وطنیمی سئومه‌ییم نيیه؟
من بیر قارغا‌دان دا اسکییم مگر؟

من دئمیرم اوستون نیژاددانام من
دئمیرم ائللریم ائللردن باش‌دیر
منیم مسلکیمده، منیم یولومدا
میللت‌لر هامیسی دوستدو، قارداش‌دیر

چاپماق ایسته‌میرم من هئچ میللتین
نه دیلین، نه یئرین، نه ده امه‌يین
تحقیر ائتمه‌ییرم، هَده‌له‌میرم
کئچمیشین ایندیسین یا گله‌جه‌یین

پوزماق ایسته‌میرم من بیرلیک‌لری
انسانلیق بیرلیيی ایدئالیم‌دیر
قارداشلیق، یولداشلیق، ابدی باریش
دونیادا ان بؤیوک آرزولاریم‌دیر

آنجاق بیر سؤزوم وار، من ده انسانام
دیلیم وار، خالقیم وار، یوردوم-یووام وار
یئردن چیخمامیشام گؤبه‌لک کیمی
آدامام حاققیم وار، ائلیم- اوبام وار

قول یارانمامیشام یاراناندا من
هئچ کسه اولمارام نه قول، نه اسیر
قورتولوش عصری‌دیر انسانا بو عصر
اسیر اولانلاردا بوخووون کسیر


##

https://telegram.me/dusharge
#بولود_قاراچؤرلو_سهندین شعرینده
«باشقا بیریسی‌نین وارلیغینی درک ائتمک»
یا دا « #دویغوسال_ائپیک‌‌لیک»

یازان: #همت_شهبازی
چئویرن: #رامین_جبارلی

#سهندین طرفيندن بشریتین آجینا‌جاقلی میفی و اونا حاکيم قانون‌لاری چاغداش فورمادا اورتایا قویولوشو بیر نوع اونتولوگیا‌دیر [هستي‌شناختي] کی، چاغداش توپلومسال جیلوه‌لر، چاغداش ائپوسا چئوریلمیش‌دیر و صنايعلی دونیا، چاغداش میف‌لرین تانریسی سانیلمیش‌دیر. اؤز اکتشافاتلارینا اؤیونن و بشر حاقلاریندان دم ووران دونیا. آمما سهندین باخیشیندا انسان شخصیتینی و حاقلارینی آیاق آلتینا آتماق بو میفیک دونیانین ان ساده قانونودور. بو حاقدا «سهند #تپه_گؤز پوئماسیندا گونده‌لیک سیاسی مسئله‌لره توخانیب و آمئریکا‌لی مصلحتچی‌لری کی، گویا یئنی مدنیت و بشر حاقلارینین ایراندا تبلیغچی‌لری‌دیرلر «تپه‌گؤز»ه بنزتمیش‌دیر».1 بیر گؤزله دونیایا باخان و انسان وارلیغینی اودان تپه‌گؤز. او، صنعتکارلیقلا بو اکتشافلارینی #میفیک سیناقلارا کئچمک اوچون تکجه قایناق بیلن دونیانین تراژیک سوژئتینی تصویره گتیرمیش‌دیر. بو سوژئت اؤزلرینی « #دلی_دومرول» کیمی اؤلومسوز سانان انسانلارین ياشامینا خبردارلیق و باشلانغیج‌دیر. چاغداش ائپوس اؤزونه اؤیونور، آمما او، بو ائپوسون کولمیناسیا نؤقطه‌سینی [نقطه اوج] فاجعه‌لی گؤرور. ائله همن فاجعه‌لی ائپوس، اونو بیر چیخیش یولو آختارماغا مجبور ائتمیش و نتیجه‌ده بو فاجعه‌لی‌ بشری قانون اوچون بوتون انسان‌سئور قانونلارین گئنیش‌لیيی قدر بیر قئید الده ائده بیلیر و بو #محمد_مختاری دئمیشکن «باشقاسی‌‌نین بیریسینین وارلیغینی درک ائتمك»دیر.

بو قونویا کئچید اوچون، « #ارمغان 2» شعریندن بیر نئچه بند بورادا گتیریلیر. بو شعر #شهریارا خیطاب نظمه چکیلمیش بیر مکتوبدور. بو همن اثردیر کی، شهریاری « #سهندیه» کیمی اثر یاراتماغا سؤوق ائدیر. «ارمغان 2» سهندین انسان‌سئور و #فلسفی مکتبینی درک ائتمک اوچون بیر بیلدیریش‌دیر. بو شعر شاعيرین انسانی مسئله‌لر حاقدا دوشونجه‌سی‌نین یؤنونو گؤستریر و منجه 70.جی ایللرین شاعيرلری اوچون شعر ایچریک‌لرینی اولوسال ائموسیونال چرچیوه‌لردن چیخاران انسانی یؤن وئرمه‌لرینده بیر اؤرنک اولموشدور. بو مقامی خاطیرلاتما‌لییام کی، سهندین باشقا بیریسی‌نین وارلیغینی درک ائتمک اوچون تکلیفی، اؤزونون، مدنیت و کیملیيی‌نین درکی‌دیر، بو اوزون شعردن نئچه بندی بورادا گتیریلیر.

۱.قارقیش زمانه‌نین قانونلارینا
قارقیش اورک‌لری آییرانلارا
قارقیش انسانلاری قفسه سالیب
«بشر حقوقوندان» دم وورانلارا

2. کیمه دئمه‌لییک دردیمیزی بیز
درد بیلن کیمدی، «سؤز آنلایان» کیمدی؟
اسیر بیر میللته، محکوم بیر ائله
قایغی چکن کیمدی، آغلایان کیمدی؟

3. دئمیرم دونیادا اسارت یوخدور
چوخ یئرلره سونگو تاخمیش استعمار
آنجاق بیزیم کیمی ازیلن آزدیر
هاردا «حاق وئرمز» وار، «حاق باتیرماز» وار

4.بو«شرف»، بو«شؤکت»، بو«قدرت»، بو «شان»
هورا، دوغرودان دا بیزه عار اولسون
حیاتین آمان‌سیز بیر قانونو وار
تعصوب‌سوز میللت گرک خار اولسون

5. گرک گؤزلریندن گؤز اؤرته بیر کس
قارغا یوواسینا یاناشا اگر
نيیه وطنیمی سئومه‌ییم نيیه؟
من بیر قارغا‌دان دا اسکییم مگر؟

۶. من دئمیرم اوستون نیژاددانام من
دئمیرم ائللریم ائللردن باش‌دیر
منیم مسلکیمده، منیم یولومدا
میللت‌لر هامیسی دوستدو، قارداش‌دیر

۷. چاپماق ایسته‌میرم من هئچ میللتین
نه دیلین، نه یئرین، نه ده امه‌يین
تحقیر ائتمه‌ییرم، هَده‌له‌میرم
کئچمیشین ایندیسین یا گله‌جه‌یین

۸. پوزماق ایسته‌میرم من بیرلیک‌لری
انسانلیق بیرلیيی ایدئالیم‌دیر
قارداشلیق، یولداشلیق، ابدی باریش
دونیادا ان بؤیوک آرزولاریم‌دیر

۹. آنجاق بیر سؤزوم وار، من ده انسانام
دیلیم وار، خالقیم وار، یوردوم-یووام وار
یئردن چیخمامیشام گؤبه‌لک کیمی
آدامام حاققیم وار، ائلیم- اوبام وار

۱۰. قول یارانمامیشام یاراناندا من
هئچ کسه اولمارام نه قول، نه اسیر
قورتولوش عصری‌دیر انسانا بو عصر
اسیر اولانلاردا بوخووون کسیر

##

یازی‌نین آردینی آشاغیداکی لینکدن #ایشیق سایتیندان اوخویا بیلرسیز.


http://ishiq.net/tərcumə/24062

@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
ustad barishmaz.jpg
اردیبهشت آیی‌نین ایکیسی #اوستاد_باریشمازین #دوغوم_گونودور.

بونا گؤره اونون آشاغیداکی حکایه‌سینی سیزینله پایلاشیرام. #حکایه‌نی ایلک دفعه 1370 ده #فروغ_آزادی قزئتینده چاپ اولارکن اوخوموشام. بونو او زامانلار حتتا #فارسجایا دا چئویرمیشم.

#حکایه‌ده فیضه آجدیر. آجلیغینی قارشی اوشاغا بللندیرمه‌سین دئیه اوشاقلارین خوشو گلن بیر شئیه ال آتیر. کند چؤره‌یی و تندیر لاواشی بیشیرنده چؤرک قورو اولور. بو قورو چؤرکدن اوشاقلار اؤز آرالاریندا بیر #اوشاق_اویونو اویناییرلار. او دا چؤره‌یی یئیه یئیه دیش‌لری ایله مختلیف حیوانلارین شکلینی دوزلتمکدیر.

فیضه ده بیر تیرله ایکی نشان وورور هم اوشاغا چؤرکدن دوه دوزلدیر هم ده اؤز آجلیغینی آرادان قالدیریر. بونا گؤره اوشاق آناسینا دئینده کی «فیضه دئییر چؤرک وئرسن باشقا حیوان شکلی ده سنه دوزلده‌رم»، آنا باشا دوشور کی فیضه آجدیر. بونا گؤره چؤره‌یی وئریر و اوندان یئنه ده دوه دوزلتمه‌سینی ایسته‌ییر.
#اوستاد_باریشماز بیر کیچیک اویوندان بؤیوک آنلاما یئتیشیر.

یادیمدادیر من ده اوشاق اولاندا آنامین تندیری‌نین اوستونده باشقا اوشاقلارلا چؤره‌یین قوروسوندان مختلیف حیوان شکلی دوزلتمکده یاریش کئچیره‌ردیک. یاریشین غالیبینه آنام یاخماجلی چؤرک وئره‌ردی.

#همت_شهبازی


###

#حکایه:
#دوه_دوزلتمک || ح.ع. #باریشماز

فیضه‌گیلین دوواری‌نین اوچوغوندان فیضه‌گیله باخیرام من. فیضه گلیر منه دوغرو. أل چؤره‌ییمی اونا دوغرو اوزالدیرام. اودقونورکن ویرمیر ألین. آمما دئییر: چؤره‌ییندن وئر بیر دوه دوزلدیم من ایکی قیچلی. راضی‌لاشدیم. ایتی دیشلر ایشه دوشدو. چوخ چکمه‌دن ایری قیچلی بیر دوه‌نی منه وئردی. ائوه ساری تیزیقلاندیم. آمما فیضه هارایلادی: دایان گئتمه. هاراییندا آغیر بیر درد، رجا واردیر. آغلایان تک. آمما من ده سئوینجیمین قاباغینی بوغانمارام، آنامی دا ایسته‌ییرم سئوینجیمه اورتاق ائدم.
گرگیلنمیش تندیر ایچره یاببا کؤزو گول _گول ویریر. خینالانیر دوواریندا، کؤپوشگه‌میش آغ لاواشلار. ألیمده بیر ایکی قیچلی سیسقا دوه، پلتک دیلیم توتار توتماز، فیضه‌گیلده باش وئردیین آنلادیرام. آنام اویور. بازی چالمیر. دوداغینا بیر زهرلی گولوش قونور. پاییزلارین آخشامی‌نین ساریسی تک فیکره دالیر.
أل اوزالدیب اؤرتوک آلتدان ایکی دنه ال چؤره‌یی وئریر منه: دئنه فیضه! گؤزلری‌نین قاراسینا قوربان خالان. یئنه منه دوه دوزلت.
قاییدارکن، کیپرییندن دامان داملا، دوواق اوسته تیسیلداییر. هاراسی‌نین گؤینه‌مه‌سین بیلنمه‌دیم. قانادلاندیم فیضه‌گیله. آمما فیضه سس وئرمه.دی. پنجره‌نین قاباغیندا تورپاق اوسته سره‌لندیم. فیضه دئدیم، آغلامسیندیم. آمما داشدان سس ائشیتدیم فیضه‌دن یوخ. خیسین خیسین پنجره‌نین دالیسیندا آغلاییردی. آغلاماغین آنلاماییم، اوتدو سسین. بیر ده داها منه دوه دوزلتمه‌دی.
آغلاماغین سببینی چوخ سونرالار باشا دوشدوم. آج‌لیغین دادار اولدوم. اوره‌ییمده زوققولدایان بیر یارایا دؤندو فیضه.
آنلادیم کی أن زور ایشدیر، آجلیق اوزره چؤره ک اوسته دیشلریله بیر دوه‌نین شکلین چکمک، کریستوفون آمریکایا چاتماسیندان آغیر بیر ایش.

https://telegram.me/dusharge
حؤرمتلی شاعیریمیز #ائلدار_موغانلی جنابلاری‌نین بیر شعریندن اولان #ترجمه_الیازماسی ۱۳۷۴/۱۰/۲۸ دن ایندییه‌دک یئتکین‌لشمه‌دن هر زامان فیکریمی قیجیقلاییبدیر. الیازمادا سونرالار دییشیکلیک وئریلیبدیر.

#آد_گونون_موبارک سئویملی #ائلدار معلم

@dusharge

👇👇👇👇👇👇👇
ترجمه شعری از: #ائلدار_موغانلی
ترجمه: #همت_شهبازی


دلت آتشین و سوزناک
چشمانت ابرآلود.
مباد که ذوب شود آتش دلت
ابر چشمانت!
آن آتش مهربان و ملایم پر از صفا
آن تل ابر.
دلم یخ می‌بندد
چشمانم ذوب می‌شود.
مباد که درهای نگاهت بسته شود!
که بر من بسته می‌شوند
بهار ستارگان
آن ابر چشمانت
آن آتش ملایم و مهربان
آن ابر لوس و ننر
مباد که قلعه سرخ غرورت خراب شود!
که قلعه‌ام خراب می‌شود
دنیایم فرو می‌ریزد
رد پاهایم پاک و محو می‌شوند
مباد که ذوب شود آتش دلت
ابر چشمانت
آن آتش مهربان و ملایم پر از صفا
و آن گاه
نه ستارگان می‌مانند
نه بهار
و نه
نشانی از آن قلعه‌ی سرخ
دلم یخ می‌بندد
چشمانم ذوب می‌شود
و قلبم سرد و کرخت
بگذار
از ابر چشمانت
از آتش قلبت
هی بنوشم
جرعه جرعه
بنوشم
از آن آتش پر از مهر و صفا
از آن بهار پر از ستاره
از آن تل ابر

#تاریخ_ترجمه
۱۳۷۴/۱۰/۲۸ - تبریز

#تاریخ_چاپ_شعر:
#مهد_آزادی ۱۳۷۲/۱۰/۸

__________

#اولین بار است که این #ترجمه خام منتشر می‌شود. علتش هم این است که آنطور که دلم می‌خواست ترجمه نشده است. دوستانی همچون #رامیز_تاینور کمک کنند تا ترجمه پخته‌تری از این شعر ارائه شود.

https://telegram.me/dusharge
4_5857223910042371925.pdf
4.6 MB
#بویوک_شاهمات_تاختاسی (صفحه عظیم شطرنج)

یازار: #زبیگنیئف_برژینسکی

استانبول تورکجه‌سینه چئویرن: #یئلدا_تؤره‌دی

دیلیمیزه اویغونلاشدیران: #فرهاد_شهبازی

#الکترون_نشر
۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ _ کرج

کیتابدا #آذربایجان و #اورتا_آسییا_تورک خالقلاری باره ده هابئله اوزاق شرق تورکلری‌نین میللی اویانیش‌لاری، تورکیه_نین بو میللی اویانیشا بیر گوج اولاراق قاتیلماسی حاقدا هابئله #ایران_تورکلری_نین ایراندا میللی حاقلاری رسمییته تانینمازسا نئجه داورانمالاری باره ده دوزگون آچیخلامالار وار.

دونیا گوجلری‌نین #دیپلوماسی و #استئراتژی‌لری باره ده اوخومالی بیر #کیتاب

###
تبریک دئییرم سئویملی عمیم‌اوغلو #مهندس_فرهاد_شهبازی‌یه. اوغورلو اولسون.

https://telegram.me/dusharge
آفتاب به تاراج رفته
شعر: #ناصر_مرقاتي
ترجمه: #همت_شهبازي


به سوی بلندیها به راه افتادیم
سخن از آفتاب شد.
از روشنایی
که از منگوله های ابریشمی آویزان بود.
گیاهان سبز چمنزاران.
جریان روشن و سبزگون بستر آب.
نان، کار و بهشت 1
حرفهایمان پرواز کردند
پرواز آسمانی2:
ای انسان مدرن
بلندیها را فتح کن!
خاک
سیاه و باارزش بوده است
انسان...
تازه نفس
و با هوس
گاو آهن
تیز و
برنده
کار فشرده
خاک شخم عمیقی خورد
بذر افشانده شد.
همانگونه که
آن خدای شریف آموخته بود.3

گامها محکم و استوار بود
راهها ...
خستگی ناپذیر.

2...
به بلندیها رسیدیم
سخن از انسان شد.
دیدیم
فمیدا4 ایستاده و
شمشیر عدالتش را گم کرده
و ما
از جان مایه گذاشتیم و
شمشیر را به خودش برگرداندیم
از زیر هفت لایه ی سرزمین مرگ.5
اما راز مرگ انکیدو را ندانستیم6

پس...
فقط
از نام انسان پاسبانی کردیم

گامها محکم و استوار بود
راهها...
خستگی‌ناپذیر.

3...
در بلندیها ایستادیم
اسب دوانیدیم در دریاها.
چادر در صحراها پهن کردیم.
استخوان به اسب‌ها داديم
جو به سگها...
خورشید برای خوردن آب رفت
برای رخت عوض کردن.
ابر تیره فرا گرفت همه جا را
شاید...
شاید...
شاید...
میهمان یخبندان شدند
آنهایی که از پاییز جا مانده بودند
و...
در میان ابرهای تیره گم شدند
آنهایی که چشم امید داشتند.
گامها محکم و استوار بود
اما راهها...
خسته.

4...
به سراشیبی افتادیم
سخن از باد شد.
از کشتی هایی که در دریاهای خروشان غرق شده بودند.
از خشک شدن مزارع.
و...
از فرو ریختن گرمای دل.
و نگاه کردیم:
جز گیاهان هرز چمنزاران7
و جز حسرت در بستر آب
چیزی ندیدیم.

و تا چشم کار می کرد
کسی دیده نمی شد!
فقط و فقط
آن خدای شریف بود.
دست بر صورت
به حيرت عميق فرو رفته بود
و در آن دور دورها:
گامهاي خسته
راههاي خسته
گردو خاك برپا مي‌كردند.




#اصل_شعر || به #زبان_ترکی

تالانميش گونش
شعر: #ناصر_مرقاتی

1...

زيروه‌لره يوللانديق
سؤز گونشدن دوشدو
ايپك ساچاقلاريندان ساللانان گونوزدن
بيترليده يام -ياشيل بيتگی‌لر
آخارليدا دورنا گؤز آخمالار
چؤرك، ايش و بهشت 1
سؤزلر قاناد آلدی گؤگسل 2
ای يئنی اينسان
يوكسل

تورپاق قارا دَيـَرليميش
اينسان...
نفسلی
هوسليميش
كوتان...
ايتی
كَسَرليميش
ايش گرگين
يئر شوملاندی درين
سپيلدی سَپين
اؤيله كيم
او شريف تانری اؤيرتميش 3

آدديملار موحكم ايدی
يوللار
يورولماز


2 ...


زيروه‌لره يوكسلديك
سؤز اينساندان دوشدو
گؤردوك كی اوندا
دايانيب فئميدا 4
عدالت قيلينجين ايتيرميش
و بيز
اؤلوم اؤلكه‌سينين يئددی قاتيندان 5
قايتارديق قیلينجين
وئرگيسی جاننان
آنجاق آنكيدونون اؤلوم سيررينی اؤيرَننمه‌ديك 6
دئمه‌لی...
تكجه
آدينی قورودوق اينسانين

آدديملار موحكم ايدی
يوللار...
يورولماز

3 ...

زيروه لرده دايانديق
دنيزلرده آت قوودوق
چؤللرده يئلكن آچديق
آتلارا سوموك...
ايتلره آرپا
تكليف ائتديك
گونش سو ايچمَيه گئتدی
دونون دَييشمَيه گئتدی
كؤچدو اورتاليغا دومان
گومان...
گومان...
گومان
بوزلاقلار قوناقچی اولدو
گؤزدن دوشموشلره
و...
اومانلار دومانلاردا ايتدی

آدديملار موحكم ايدی
يوللارسا...
يورقون

4 ...

يئنيشه دؤندوك
سؤز كولكدن دوشدو
لَپه‌لی عوممانلاردا باتان گميلردن
يانميش زَميلردن
و...
اوركلردن جالانميش ايستيلردن

و بويلانيب باخديقدا
بيترليده جيغ 7
آخارليدا حسرتيميش
و گؤز ايشلديكجه
كيمسه يوخ
تكجه او شريف تانری ايلَشميش
الی اوزونده
درين حئيرته دالميش

و اوزاقلاردا
يورقون آدديملار
يورقون يوللاردا
توزاناق سالميش



ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضيحات:

۱. اشاره به سخني از يك مسيحي مقدس به نام سن فرانسيس سالزياني:"من به شما وعده ي نان، كار و بهشت مي‌دهم".
۲. گارودا، در اساطير هند به سخنان بالدار و مقدس مي‌گويند.
۳. خداي شريف، اشاره به پرومته از اساطير يونان. پرومته به انسان كشت و زرع و تفكر و آتش افروختن را آموخت.
۴. در اساطير يونان خداي قانون و عدالت
۵. سرزمين مرگ، در اكثر افسانه و اساطير ملل، سرزميني است در هفتمين طبقه‌ي زير زمين
۶. در اساطير سومر و بابل آنكيدو، دوست پهلواني به نام گيلگمش –نيمه انسان و نيمه خدا- است بعد از مرگ آنكيدو، گيلگمش براي يافتن راز مرگ دوست خود متحمل دشواريهاي زيادي مي شود، اما نمي‌تواند به اين مقصد نايل آيد.
۷.نوعي گياه بي‌ارزش شبيه گياه جارو


منبع:

سایت #وازنا ۱۳۸۹

https://telegram.me/dusharge
مرحوم #کریم_خجیر (باریش) ۱۳۱۱ ده آنادان دوغولور. تبریزه کؤچدوکدن سونرا #انگلیس دیلی اوزره لیسانس آلاراق ۱۳۶۲ دک معلم اولور.

تبریزده اؤیرنجی‌لیک زامانی عزیز اوستادیم دکتر #حسین_مهرنگ منیم تورک شعرینه ماراغیمی بیلدیکده بیر گون بویوردو کی اونونلا بیرگه مرحوم #کریم_خجیر باریش‌ جنابلاری‌نین ائوینه گئدک. اوستاد مهرنگ اونو اؤزونون معلمی اولدوغونو دئمیشدی. آچیغینی دئییم او زاماناجاق مرحوم #خجیر آدلی بیر #شاعیریمیزین هئچ آدینی بئله ائشیتمه‌میشدیم.

۱۳۷۴/۸/۳۰ تاریخلی بیر گون باتان چاغی اوستاد مهرنگ‌له یولا دوشدوک. گؤروشوموز چوخ چکمه‌دی. مرحوم خجیرین نوخوش حالینی رعایت ائتمک اوچون آزاجیق دانیشدیق. سوندا مرحوم خجیر اؤزونون #آل_شفق_لر آدلی کیتابینی منه تقدیم ائتدی.
اثرین بدیعی دیری اورک سئویندیریجی دئییل. داها دوغروسو بو اثری #صاندیقچا_ادبیاتی دؤرونه عاید بیلدییم اوچون بو باشلیقدا اولان یازیمی اوخوماق تکلیفینی وورغولاماق ایستیرم عزیز اوخوجولارا.

تقدیمین متنی و خطینی اوستاد #مهرنگ یازدیلار. اونا گؤره کی مرحوم #خجیر بیز گئدن زاماندا گؤزونون ایشیغینی الدن وئرمیشدی.


#همت_شهبازی


https://telegram.me/dusharge
Forwarded from کانال شعر ثریا
🔶برای تمام زنان جهان که قربانی انواع جهل و خشونت هستند.

🔶کابوس

در شهر سرد و زرد و پرکابوس بودی
در قعر ظلمت ، دست بی‌فانوس بودی

و لال بودن ،افتخار شهرتان بود
قربانی یک شهر باناموس! بودی

هر روز می‌لرزیدی از طاعون تهدید
در زیر چشم گشت نامحسوس بودی

تو ماهی تنها در این مرداب بدبو
در آرزوی قلب اقیانوس بودی

تو ماهی کوچک ، که آبت جیره می شد
هردم میان چنگ اختاپوس بودی

قانون، تو را انسان نمی دانست هرگز!
انگار موجودی از اورانوس بودی

فریاد زردت را شنیدند و ندیدند
از هفت نسل زندگان مایوس بودی

در قارقار قاضیان قبر بر دوش
افسوس در افسوس در افسوس بودی

قانون اجباری، برایت ساز می‌زد
در برزخ جبر و جنون محبوس بودی

اصلن زمان هم مرهم زخمت نمی شد
عصر فضا ؛مهمان دقیانوس! بودی

در سالهای کشف کاغذ هم همین بود؛
زخم دل اوراق پاپیروس بودی

دیگر چه گویم؟ جهل، زندان جهان است
حالا چه ایرانی ،عرب یا روس بودی

حیف از دل و عقلت میان این جهنم
در شهر سرد و زرد و پر کابوس بودی...

کابوس در اینجا ادامه دارد ای گل
بیماری دنیا ادامه دارد ای گل

زن ثبت می گردد ،سند دارد خدایا!
اینها، دلیل مستند دارد خدایا!

وقتی بخندی آبرویت رفته برباد!
وای از دل دیوارهای موش بنیاد

حرفم زیاد و شعر ، سنگین شد دوباره
در دفتر من دردها، مین شد دوباره!

دست خودم را روی این مین می گذارم
بر روی این کابوس سنگین می گذارم

شاید تمام جان من آتش بگیرد
شاید در این آتش ،سیاهی هم بمیرد

تو عاشق سیبی ، ولی زرد است قانون
باچشم خود دیدی که نامرد است قانون

اینها دریغا ! حرفهای تازه ای نیست
اینجا جهالت مدرکی دارد پراز بیست!

اینجا " فروغ " عشق را بر دار کردند
" سیمین" ترین احساس را بیمار کردند

اینجا که پروین، تهمت و آزار دیده ست
لعنت به اینجا شعرهایم ، مار دیده ست

من در کجای این جهانم؟ مهربانم!
آتش گرفته استخوانم ، مهربانم!

ای کاش می رفتم میان چشم دریا
یا یک پرنده می شدم نامش ثریا....

🔶قسمتی از غزل مثنوی بلند کابوس

🔶 ثریا خلیق خیاوی - اسفند 96 - مارس 2018

#ثریا_خلیق_خیاوی
#شعر
#خیاو
#دفتر_شعر
#وقتی_که_قلبها_همه_آیینه_میشوند
#دختر_شهر_یئری
#قابلیت‌های_اصلاحگرانه‌ی_طنز
نوشته: #همت_شهبازی

روزنامه اطلاعات، ۱۳۷۷/۴/۳۱ ، شماره ۲۱۳۸۹ صفحه ۷
@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#قابلیت‌های_اصلاحگرانه‌ی_طنز نوشته: #همت_شهبازی روزنامه اطلاعات، ۱۳۷۷/۴/۳۱ ، شماره ۲۱۳۸۹ صفحه ۷ @dusharge
#قابلیت‌های_اصلاحگرانه‌ی_طنز
نوشته: #همت_شهبازی

#طنز یکی از بهترین و موثرترین نوع شیوه‌ی هنری است که به صورت مستقیم و با سادگی و بی‌پیرایگی با مخاطب خود ارتباط برقرار می‌کند. شاید حیات اجتماعی بهتر از هر شیوه‌ی هنری دیگر، روابط و اصول درست اجتماعی را از نوع هنری طنز دریافت می‌کند.
«[طنز] عبارت از روش ویژه‌ای در نویسندگی است که ضمن دادن تصویر #هجوآمیزی از جهات زشت و منفی و «ناجور» زندگی، معایب و مفاسد جامعه و حقایق تلخ اجتماعی را بصورتی اغراق‌آمیز، یعنی زشت‌تر و بدترکیب‌تر از آنچه هست نمایش می‌دهد، تا صفات و مشخصات آنها روشن‌تر و نمایان‌تر جلوه کند و تضاد عمیق وضع موجودی با اندیشه‌ی یک زندگی عالی و معمولی آشکار گردد. بدین ترتیب قلم #طنزنویس با هرچه مرده و کهنه و واپس مانده است و با هرچه که زندگی را از ترقی و پیشرفت باز می‌دارد، بی‌گذشت و اغماض مبارزه می‌کند... ادبیات طنزی باید ناظر به حوادث کلی (تیپیک) زندگی باشد نه انحرافات جزئی و تصادفی از حد عادت و طبیعت و بنابراین نباید حربه‌ی تعرض و تجاوز یر شخصیت کسانی قرار گیرد که به نظر نویسنده پسندیده و خوشایند نیستند» (از صبا تا نیما).

#طنز بازتاب اندیشه‌ها و سلیقه‌های مخاطب خویش است. مخاطب وقتی فرایند فکری خود را در قالب طنز می‌بیند، به خود اطمینان پیدا می‌کند که در جامعه اندیشه‌ی او دارای قابلیت تشخیص بوده و از این لحاظ نوعی غرور علمی در خود احساس می‌کند.
#طنز، نبض زمان است که در همه حال و در هر لحظه با جنبه‌های روانی و فکری مردم در حرکت است. طنز همواره درکنار مردم بوده، غم و غصه، سعادت و خوشبختی و آرزو و آمال آنها را زیسته است. انگیزه‌ تکامل روحی و روانی و اجتماعی انسان، حقیقت حیات اجتماعی اساسی‌ترین جهات طنز می‌باشند، طنز با احساس این کمبودها به عرصه آمده، سعی در پر کردن و بهبود این کمبودها داشته است.
قابلیت‌های ظریف و هنری طنز بخشهای اجتماعی و قشرهای مختلف مردم را به خود جلب می‌کند. در شیوه‌های هنری دیگر از قبیل: #شعر، #داستان، #نمایشنامه، و... به دلیل تخصصی بودن و پیچیدگی‌های فرم و محتوا تعیین قابلیت و قبول آن از طرف مخاطب دشوار است، اما طنز به خاطر سادگی و در عین حال تاثیرگذاری‌های جرقه‌ای و لحظه‌ای خود با مخاطب ارتیاط مستقیم داشته، و مخاطب بدون هیچگونه دردسر و تفکر عمیق، منظور و مراد طنز را به آسانی دریافت می‌کند. در واقع برای ارائه مطلب در زمینه‌های هنری غیر از طنز، باید محیط و روانشناسی اجتماع را بررسی کرد. یعنی تاثیر مطالب آنها اختصاصی است. اما طنز برای ارائه و انتقال پیام خود و تاثیر و قبول آن از طرف مخاطب با مشکلی مواجه نمی‌شود. عدم تناقض سلیقه‌های طنز با سلیقه‌های مخاطب خود، او را در ارائه بهتر و آسان‌تر پیام خود، یاری می‌رساند. طنز در قالب بی‌خیالی، ما را وادار می‌کند که حقایق تلخ اجتماعی را دریابیم. به راستی هم قابلیت طنز، تحسین برانگیز است.
در یک لحظه ما را وادار به تبسم یعنی تجویز نسخه‌ی بی‌خیالی می‌کند، اما بعد از این جرقه‌ بی‌خیالی، جرقه‌ی دیگری به سراغ مخاطب می‌آید که آن تفکر عمیق درباره‌ی حقایق گنجانده شده در طنز می‌باشد. طنز به هیچوجه خود را محدود به حال نمی‌کند.او درباره‌ حال می‌اندیشد حال را به سخره گرفته، به پیشگویی آینده پرداخته، سعادت و خوشبختی انسان را مقصود و منظور خود قرار می‌دهد.
نگاه #طنز، نگاهی انتقادآمیز و در نهایت اصلاح‌طلبانه است که در آن از اغراض فردی و شخصی اجتناب می‌کنند. طنز افشا می‌کند تا همه‌چیز اصلاح شوند. مخاطب در مقابل قابلیت دگرگون کننده، افشاگرانه و اصلاح‌طلبانه طنز سرخم کرده، ارشادات او را نقطه عطفی در گسترش دیدگاه و دگرگونی افکار خود تصور می‌کند. زبان نیشدار طنز برای افشاگری و نشان دادن واقعیتهای پست و خشن جامعه وسیله مناسبی برای بهبود این وضعیت غیرقابل‌ قبول است. طنز قادر به پیوند دادن افراد با اجتماع خود و جوامع دیگر، و نشان دادن راه و رسم زندگی و تجزیه و تحلیل آن، و دادن آگاهی و اطلاعات ساده است. او می‌تواند مخاطب خود را در یک لحظه از تمام تمایلات و هوسها و مشکلات زندگی به دور کرده، او را دلشادکند. طنز در عین حال که مخاطب را می‌خنداند او را به تفکر و تامل درباره زندگی و روابط اجتماعی نیز سوق می‌دهد. در این مرحله، طنز به عنوان یک هنری سطحی نیست بلکه از دل برمی‌آید و تبدیل به یک درام جدی می‌شود.
#طبقه‌بندی_طنز نیز بر اساس مخاطب آن مختلف میباشد.
طنز را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:
الف) طنزی که از شوخی بوجود می‌آید
ب) طنزکنایه‌ای

نخستین نوع طنز چیزی عادی و طبیعی است که بر اثر روابط و گفتار و اعمال بین انسانها حادث می‌شود. در این نوع از طنز تنها شکل ظاهری و سطحی آن را که همانا آوردن تبسم بر لبان مخاطب است، در نظر می‌گیرند که این نوع، برای سرگرمی و دلمشغولی مخاطب است و نمی تواند طبیعت واقعی طنز را آشکار بکند. در واقع

@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#قابلیت‌های_اصلاحگرانه‌ی_طنز نوشته: #همت_شهبازی #طنز یکی از بهترین و موثرترین نوع شیوه‌ی هنری است که به صورت مستقیم و با سادگی و بی‌پیرایگی با مخاطب خود ارتباط برقرار می‌کند. شاید حیات اجتماعی بهتر از هر شیوه‌ی هنری دیگر، روابط و اصول درست اجتماعی را از…
این نوع از طنز را نمی توان در حدود و دایره طنز در مفهوم قالب هنری آن قرار داد، بلکه بایدآن را نوعی شوخی و بذله‌گویی به حساب آورد.
گاه ما آثاری را به عنوان طنز قبول می‌کنیم که درواقع طنز نیستند. بدین معنی که با چیزهای خیلی سطحی و یا به زور خنداندن مخاطب قابلیت طنز را به زیر سوال می‌برد. اگر ما بخواهیم از روی یک « #ترکیب_کنایه‌ای» با یک حرف عوامانه و #ضرب‌المثل عادی و روزمره دست به خلاقیت هنری طنز بزنیم، اثر ما تصنعی و قلابی از آب درخواهد آمد. به عنوان مثال اگر ما بخواهیم از روی ترکیب «تو واقعا آدم خاکی هستی»، خودمان را خاکی کرده و در مقابل تماشاگر قرار بدهیم تا آنها را به زور بخندانیم این اثر ما تصنعی خواهد بود. طنز باید خیلی عادی باشد؛ مثل آبی که به مسیر عادی خود ادامه می‌دهد، و باید مثل آدم بی‌خیال، بدون هیچگونه تصنعی به حیات خود ادامه دهد. تلقین زورمدارانه طنز حکم قلقلک کردن فرد نگران و ناراحتی را دارد که هیچ حوصله‌ای برای خندیدن ندارد. در حالیکه یکی از موثرترین ویژگی طنز، بیدار و آگاه کردن انسان است نه این که او را وادار به چرت زدن بکند. طنز منعکس کننده جهان عینی و واقعی و حیات اجتماعی است.
دومین نوع طنز، #طنز_کنایه‌ای است. بهترین شیوه طنز برای ارائه مفاهیم خود، زبان مجازی یا ایهامی آن است. ویژگی دوگانه و ابهام‌وار طنز، آن را در قالب یکی از انواع ادبی قرار میدهد. در واقع قابلیت عمده طنز در باطن آن قرار دارد. در این نوع از طنز علاوه براینکه شکل ظاهری آن در نظرگرفته می‌شود، کیفیت و محتوای آن نیز مورد نظر است. این نوع از طنز موثرترین و هنری‌ترین نوع طنز می‌باشد؛ برای اینکه نه تنها اصالت خود را تقویت می‌کند بلکه قابلیت خود را نیز در نفوذ و تاثیرگذاری بر مخاطب بروز میدهد.
یکی از ویژگیهای این نوع از طنز، مساله انکار و تایید است. در قالب طنز کنایه‌ای در عین حال که با انتقادهای مسخره‌آمیز به انکار واقعیتهای تلخ و رقت‌انگیز پرداخته می‌شود، از طرف دیگر، آن سوی قضیه نیز- که همان تایید واقعیتهای اصولی و ضوابط مورد قبول حاکم براجتماع است- در نظرگرفته می‌شود. جهات مثبت و واقعی زندگی اجتماعی نابرابریها و بی‌عدالتی‌های حاکم بر اجتماع، حرکات پیشرو اجتماعی در قالب طنز به بهترین شیوه ممکن گنجانده شده، از طرف اجتماع مورد قبول واقع می‌شود. طنز در قالب انکار و انتقاد به ترویج افکار و اعمال مثبت اجتماعی می‌پردازد. این کار او ممکن است در نظر اول، نومیدکننده باشد. یعنی مخاطب به این شبهه بیفتد که طنز با شمردن واقعیتهای پست و انتقادهای زننده خود می‌خواهد او را از آینده نومید کند اما با تفکر و اندیشه عمیق درمی‌یابد که طنز آینده او را پیش کرده، به او راه تکامل انسانی و اجتماعی را نشان می‌دهد. مخاطب طنز، مردم است. مردم نیز وقتی سرنوشت و آینده و حیات واقعی خود را در قالب طنز می‌بینند بیشتر به طرف آن سوق پیدا می‌کنند.
در طنز کنایه‌ای، طنزنویس با تفکر خود بر همه‌چیز نظاره‌گر است و همه‌چیز را درکنترل خود دارد. نفرت و انزجار او از موقعیتهای پست اجتماعی او را وادار می‌کند تا در مقابل همه‌چیز خنده تلخی داشته باشد. در واقع خنده او خنده‌ای است مرگ‌آور. #طنزنویس در این نوع از طنز، آلام و زخمهای موجود در اجتماع را به گوش مردم رسانده، آنها را در عین حال که میخنداند، به نتیجه وآینده فاجعه‌آمیز آن نیز آگاه می‌کند. در اینجاست که فریاد عاطفی و مسولیت‌بار طنزنویس با فاجعه و تراژدی ادغام می‌شود. نفرت و احساس مسولیت به بیداری و انفجار درونی طنزنویس منجر می‌شود؛ بنایراین طنز نویس آن را در یک حالت اغراق‌آمیز و خیلی بالاتر و غیرواقعی‌تر از آنچه که موجود است، به نمایش در می‌آورد تا نفرت و انزجار خود را تکمیل بکند. این چنین طنزی، برای نشان دادن تنفر خود، همیشه تیزهوش و حاضرجواب است.
در این نوع از طنز جنبه‌های منفی اجتماع به واسطه طنز استهزاء‌آمیز و موثر، به روشنی نشان داده می‌شود، یا به عبارت دقیقتر، طنز به عنوان یک نیروی منطقی برای افشا کردن آنها می‌شود؛ که در آن خواننده به هیچوجه آن روی طنز را که عبارت از فلاکت‌ها و نکبت‌های زندگی اجتماعی است هرگز فراموش نمی‌کند.


منبع:

روزنامه اطلاعات، ۱۳۷۷/۴/۳۱ ، شماره ۲۱۳۸۹ صفحه ۷


https://telegram.me/dusharge
Forwarded from Roghaiyeh_Kabiri
هیأت داوران همچنین با اکثریت آرا رمان پرنده‌ها دیگر نمی‌ترسند نوشته رقیه کبیری را که حمزه فراهتی از زبان ترکی آذربایجانی به فارسی برگردانده و نشر نشانه آن را انتشار داده به دلیل کاربست درست سازه‌های داستانی، پیوند خلاقانه میان دو مقطع تاریخی، صداقت در پرداخت شخصیت‌ها و روابط میان انسان‌ها در بستری از رخدادهای اجتماعی به عنوان رمان تقدیر شده بخش ویژه بیستمین دوره جایزه مهرگان ادب انتخاب کرده و شایسته دریافت لوح تقدیر مهرگان ادب می‌داند.
@dusharge || همت شهبازی
هیأت داوران همچنین با اکثریت آرا رمان پرنده‌ها دیگر نمی‌ترسند نوشته رقیه کبیری را که حمزه فراهتی از زبان ترکی آذربایجانی به فارسی برگردانده و نشر نشانه آن را انتشار داده به دلیل کاربست درست سازه‌های داستانی، پیوند خلاقانه میان دو مقطع تاریخی، صداقت در پرداخت…
#رقیه‌_کبیری‌نین تحکیه اوسلوبو

یازان: #همت_شهبازی

#باشلانیش:
رقیه کبیری‌نین #قوشلار_داها_قورخمورلار» رومانی #مهرگان ادبی اؤدولونده تقدیره لاییق گؤرونمه‌سینه سئویندیم. اونون یارادیجیلیق استعدادینی نظره آلدیقدا، بوندان دا یوکسک یئرلره لاییق اولماسی دوشونجه‌سینده‌یم. بو ادبی اؤدولون مکافات قازانان اثرلرینی اوخومامیشام. آنجاق #ژوری_هیئت‌لری‌نین ایللر بویو یازیب یاراتدیقلارینی و اونلارین موضوع حاقدا نظر صاحیب‌لری اولمالاری‌نین آلتینا جیزیق چکمک اولار. اونلارین پروفسیونال یاناشمالاری‌نین بیر دلیلینی ده ائله، رقیه خانیم کبیری‌نین آدی گئدن اثری حاقدا وئردیک‌لری کیچیک نظرده گؤرمک اولار. اثری اوخویانلار، اونلارین دئدیک‌لری بو کیچیک نظرلرینی، اوبیئکتیو بیر نظر اولدوغونو تصدیقله‌یه‌جک‌لر. طبیعی کی بو ادبی اؤدولون تنقید ائدیجی مقامی‌ دا واردیر. او دا اؤلکه داخیلینده اولان دیل‌لرین ادبی یارادیجیلیق‌لارینی مکافات قیراغی باشقا بیر بؤلوم کیمی گتیریلمه‌سی‌ و اونلاری یئنه ده مجبورا اؤلکه‌نین رسمی دیلینه ترجمه ائدیلمه‌سی‌دیر. #مستقل_ادبی_مکافات، ادبیاتا #دئموکراتیک یاناشماق ایسته‌ییرسه اونلاری اؤز دیل‌لرینده یازیلان اثرلر ایله اؤدول‌لندیرمه‌لی ایدی. بو دیل‌لرده یازیلان اثرلری یازدیقلاری دیلده قبول ائتمه‌لی ایدی.

رقیه کبیری‌ #آنا_دیلیمیزده یاراتدیغی نثر اثرلری‌نین بدیعی کیفیتینه گؤره، همی ده سایجا چوخلوغونو نظره آلاراق کیفایت قدر ادبی محفلیمیزده تانیتدیریلماییب‌دیر. بوگونه قدر نثر ساحه‌سینده (من بیلیب اوخودوغوم قدر) بئش رومان، بئش حکایه‌لر توپلوسو و ایکی سفرنامه نثری‌نین چاپ اولماسینا شاهید اولموشوق.
«قوشلار داها قورخمورلار» اثرینه گلدیکده ایسه دئمک اولارکی اثر اوچونجو شخص دیلی ایله دئییلیر. عمومیتله رقیه کبیری، بو دیلین عوض ائدیلمز بیر استفاده‌چیسی‌دیر. بو چوخ حاللاردا یاخشی آلینیر. تکجه #ائویم رومانیندا سئچدییی بو دیل‌له راضی‌لاشا بیلمیرم. اونون دا خاص سبب‌لری واردیر.
رومانین تحکیه زامانی بلکه ده بیر ساعاتین ایچینده اولونور. نیلفرله نرگیز دنیز ساحیلینده یئرلشن لؤتگه‌ ایچینده تانینمادان بیر بیرلرینه تصادوفی اولاراق یاخینلاشیر. داها دوغروسو اونلار لؤتگه ایچینه اوتوروب یئره دوشدوکده رومان باشلاییب سونا چاتیر. حادثه زامانی ایسه، #دئموکرات_فرقه زامانیندان بو گونه‌دک اوزون بیر زامانی احاطه ائدیر.
تحکیه ایکی قولدا ایره‌لی گئدیر. نیلفرله نرگیزین حیات‌لاری چرچیوه‌سینده. هر ایکیسی سولچو بیر حرکاتا باغلی‌لیقلاری اولدوغو حالدا زامان سوره‌سینده دوشونوب ایناندیقلاری دوشونجه‌نین بهره وئرمه‌مک فاکتورو اثرین سؤز قونولارینا چئوریله‌رک اونون موتیو مرکزینده دایانیر. عمومیتله «قوشلار داها قورخمورلار» رومانی ایله «ائویم» رومانی آراسیندا اوخشارلیقلار چوخدور. هر ایکی روماندا موتیو باخیمیندان یاخینلیق‌لار وار. سیاسی مبارزه نتیجه‌سینده –خصوصیله هر ایکی اثرده سولچولوق جریانی ایله باغلی- سینیخیب یئنیلن انسانلارین دوشونجه طرزلرینی گؤرمک اولور. اونلارین آراسیندا مبارزه طرزلری‌نین ده اوخشارلیقلاری واردیر. عمومیتله مبارزه‌نی، مدنی حالدا یعنی اعلامیه یایماق و کوتله‌نی اویاندیرماق مسئله‌سینده گؤردوک‌لرینی بیلیریک. هر ایکی رومانین قهرمانلاری، توپلومون اوخوموش و ضیالی قاتلاریندان اولماسی دا باشقا بیر اوخشارلیق‌دیر. (بونو بیز «مر آغاجی‌نین کهربا گؤزلری« و «یئردن اوجا تورپاق» رومانلاریندا دا گؤروروک).
بو ایکی رومانین #تحکیه_اوسلوبو دا عینی‌دیر. هر ایکی روماندا سوژئت‌لر قهرمانین حال حاضیردا دوردوغو زامان و مکاندان کئچمیشه آخیر، آرا سیرا حالا گلیر. داها دوغروسو تحکیه زامانی کئچمیشله ایندی آراسیندا گل‌-‌گئت ائدیر. قهرمانلارین بئینی بو ایکی زامان آراسیندا اولایلاشان حادثه‌لرله اویغون آخیب گئدیر. تکجه «ائویم» رومانیندا بو بئیین آخما جریانی‌نین هم سورعتی، هم ده تحکیه بیتیشیک‌لییی تئز تئز اولور. بونا گؤره ده «ائویم» رومانی بو تئکنیکی یئرینه یئتیرمکده داها سیخلیق حال داشییر. یعنی سوژئتین تئز تئز بیتیشیک‌لییی، رومان یازاری‌نین روایت استراتئژیسینی هم گوجلندیریر، همی ده مدرن‌لشدیریر. «قوشلار...» رومانیندا ایسه، سوژئت‌لر آراسیندا بعضن حتتا نئچه بؤلوم مسافه واردیر. بونا گؤره ده #رومان سوژئتی او قدر ده یاخینلاشماییر. حتتا رومانین ایکی قهرمانی اولان نیلفرله نرگیزین باشینا گلن حادثه‌لری آیری آیریدا بیر رومان کیمی ده یازماق اولاردی. ساده‌جه یازیچی اونلاری دنیز ساحیلینده گؤروشدورمه نؤقطه‌نظرینی نظره آلاراق اونلارین سوژئت اورتاق‌لیقلاری دا بیر بیرینه یاخینلاشیر. اونلارا عاید اولان سوژئت‌لر آیری آیریجا سوژئت‌لر حساب اولونا بیلردی.
رقیه کبیری‌نین اثرلری‌نین بؤیوک استعدادی، #سوژئت_چئشیدلییی‌دیر. سوژئت چئشیدلییی‌نین اساس فاکتورور، اونلاری #آسلاق ساخلاییب (تعلیق) اونونلا باغلی یئنی
@dusharge