@dusharge || همت شهبازی
#قابلیت‌های_اصلاحگرانه‌ی_طنز نوشته: #همت_شهبازی #طنز یکی از بهترین و موثرترین نوع شیوه‌ی هنری است که به صورت مستقیم و با سادگی و بی‌پیرایگی با مخاطب خود ارتباط برقرار می‌کند. شاید حیات اجتماعی بهتر از هر شیوه‌ی هنری دیگر، روابط و اصول درست اجتماعی را از…
این نوع از طنز را نمی توان در حدود و دایره طنز در مفهوم قالب هنری آن قرار داد، بلکه بایدآن را نوعی شوخی و بذله‌گویی به حساب آورد.
گاه ما آثاری را به عنوان طنز قبول می‌کنیم که درواقع طنز نیستند. بدین معنی که با چیزهای خیلی سطحی و یا به زور خنداندن مخاطب قابلیت طنز را به زیر سوال می‌برد. اگر ما بخواهیم از روی یک « #ترکیب_کنایه‌ای» با یک حرف عوامانه و #ضرب‌المثل عادی و روزمره دست به خلاقیت هنری طنز بزنیم، اثر ما تصنعی و قلابی از آب درخواهد آمد. به عنوان مثال اگر ما بخواهیم از روی ترکیب «تو واقعا آدم خاکی هستی»، خودمان را خاکی کرده و در مقابل تماشاگر قرار بدهیم تا آنها را به زور بخندانیم این اثر ما تصنعی خواهد بود. طنز باید خیلی عادی باشد؛ مثل آبی که به مسیر عادی خود ادامه میدهد، و باید مثل آدم بی‌خیال، بدون هیچگونه تصنعی به حیات خود ادامه دهد. تلقین زورمدارانه طنز حکم قلقلک کردن فرد نگران و ناراحتی را دارد که هیچ حوصله‌ای برای خندیدن ندارد. در حالیکه یکی از موثرترین ویژگی طنز، بیدار و آگاه کردن انسان است نه این که او را وادار به چرت زدن بکند. طنز منعکس کننده جهان عینی و واقعی و حیات اجتماعی است.
دومین نوع طنز، #طنز_کنایه‌ای است. بهترین شیوه طنز برای ارائه مفاهیم خود، زبان مجازی یا ایهامی آن است. ویژگی دوگانه و ابهام‌وار طنز، آن را در قالب یکی از انواع ادبی قرار میدهد. در واقع قابلیت عمده طنز در باطن آن قرار دارد. در این نوع از طنز علاوه براینکه شکل ظاهری آن در نظرگرفته می‌شود، کیفیت و محتوای آن نیز مورد نظر است. این نوع از طنز موثرترین و هنری‌ترین نوع طنز می‌باشد؛ برای اینکه نه تنها اصالت خود را تقویت می‌کند بلکه قابلیت خود را نیز در نفوذ و تاثیرگذاری بر مخاطب بروز میدهد.
یکی از ویژگیهای این نوع از طنز، مساله انکار و تایید است. در قالب طنز کنایه‌ای در عین حال که با انتقادهای مسخره‌آمیز به انکار واقعیتهای تلخ و رقت‌انگیز پرداخته می‌شود، از طرف دیگر، آن سوی قضیه نیز- که همان تایید واقعیتهای اصولی و ضوابط مورد قبول حاکم براجتماع است- در نظرگرفته می‌شود. جهات مثبت و واقعی زندگی اجتماعی نابرابریها و بی‌عدالتی‌های حاکم بر اجتماع، حرکات پیشرو اجتماعی در قالب طنز به بهترین شیوه ممکن گنجانده شده، از طرف اجتماع مورد قبول واقع می‌شود. طنز در قالب انکار و انتقاد به ترویج افکار و اعمال مثبت اجتماعی می‌پردازد. این کار او ممکن است در نظر اول، نومیدکننده باشد. یعنی مخاطب به این شبهه بیفتد که طنز با شمردن واقعیتهای پست و انتقادهای زننده خود می‌خواهد او را از آینده نومید کند اما با تفکر و اندیشه عمیق درمی‌یابد که طنز آینده او را پیش کرده، به او راه تکامل انسانی و اجتماعی را نشان میدهد. مخاطب طنز، مردم است. مردم نیز وقتی سرنوشت و آینده و حیات واقعی خود را در قالب طنز می‌بینند بیشتر به طرف آن سوق پیدا می‌کنند.
در طنز کنایه‌ای، طنزنویس با تفکر خود بر همه‌چیز نظاره‌گر است و همه‌چیز را درکنترل خود دارد. نفرت و انزجار او از موقعیتهای پست اجتماعی او را وادار می‌کند تا در مقابل همه‌چیز خنده تلخی داشته باشد. در واقع خنده او خنده‌ای است مرگ‌آور. #طنزنویس در این نوع از طنز، آلام و زخمهای موجود در اجتماع را به گوش مردم رسانده، آنها را در عین حال که میخنداند، به نتیجه وآینده فاجعه‌آمیز آن نیز آگاه می‌کند. در اینجاست که فریاد عاطفی و مسولیت‌بار طنزنویس با فاجعه و تراژدی ادغام می‌شود. نفرت و احساس مسولیت به بیداری و انفجار درونی طنزنویس منجر می‌شود؛ بنایراین طنز نویس آن را در یک حالت اغراق‌آمیز و خیلی بالاتر و غیرواقعی‌تر از آنچه که موجود است، به نمایش در می‌آورد تا نفرت و انزجار خود را تکمیل بکند. این چنین طنزی، برای نشان دادن تنفر خود، همیشه تیزهوش و حاضرجواب است.
در این نوع از طنز جنبه‌های منفی اجتماع به واسطه طنز استهزاء‌آمیز و موثر، به روشنی نشان داده می‌شود، یا به عبارت دقیقتر، طنز به عنوان یک نیروی منطقی برای افشا کردن آنها می‌شود؛ که در آن خواننده به هیچوجه آن روی طنز را که عبارت از فلاکت‌ها و نکبت‌های زندگی اجتماعی است هرگز فراموش نمی‌کند.
منبع:
روزنامه اطلاعات، ۱۳۷۷/۴/۳۱ ، شماره ۲۱۳۸۹ صفحه ۷
https://telegram.me/dusharge
گاه ما آثاری را به عنوان طنز قبول می‌کنیم که درواقع طنز نیستند. بدین معنی که با چیزهای خیلی سطحی و یا به زور خنداندن مخاطب قابلیت طنز را به زیر سوال می‌برد. اگر ما بخواهیم از روی یک « #ترکیب_کنایه‌ای» با یک حرف عوامانه و #ضرب‌المثل عادی و روزمره دست به خلاقیت هنری طنز بزنیم، اثر ما تصنعی و قلابی از آب درخواهد آمد. به عنوان مثال اگر ما بخواهیم از روی ترکیب «تو واقعا آدم خاکی هستی»، خودمان را خاکی کرده و در مقابل تماشاگر قرار بدهیم تا آنها را به زور بخندانیم این اثر ما تصنعی خواهد بود. طنز باید خیلی عادی باشد؛ مثل آبی که به مسیر عادی خود ادامه میدهد، و باید مثل آدم بی‌خیال، بدون هیچگونه تصنعی به حیات خود ادامه دهد. تلقین زورمدارانه طنز حکم قلقلک کردن فرد نگران و ناراحتی را دارد که هیچ حوصله‌ای برای خندیدن ندارد. در حالیکه یکی از موثرترین ویژگی طنز، بیدار و آگاه کردن انسان است نه این که او را وادار به چرت زدن بکند. طنز منعکس کننده جهان عینی و واقعی و حیات اجتماعی است.
دومین نوع طنز، #طنز_کنایه‌ای است. بهترین شیوه طنز برای ارائه مفاهیم خود، زبان مجازی یا ایهامی آن است. ویژگی دوگانه و ابهام‌وار طنز، آن را در قالب یکی از انواع ادبی قرار میدهد. در واقع قابلیت عمده طنز در باطن آن قرار دارد. در این نوع از طنز علاوه براینکه شکل ظاهری آن در نظرگرفته می‌شود، کیفیت و محتوای آن نیز مورد نظر است. این نوع از طنز موثرترین و هنری‌ترین نوع طنز می‌باشد؛ برای اینکه نه تنها اصالت خود را تقویت می‌کند بلکه قابلیت خود را نیز در نفوذ و تاثیرگذاری بر مخاطب بروز میدهد.
یکی از ویژگیهای این نوع از طنز، مساله انکار و تایید است. در قالب طنز کنایه‌ای در عین حال که با انتقادهای مسخره‌آمیز به انکار واقعیتهای تلخ و رقت‌انگیز پرداخته می‌شود، از طرف دیگر، آن سوی قضیه نیز- که همان تایید واقعیتهای اصولی و ضوابط مورد قبول حاکم براجتماع است- در نظرگرفته می‌شود. جهات مثبت و واقعی زندگی اجتماعی نابرابریها و بی‌عدالتی‌های حاکم بر اجتماع، حرکات پیشرو اجتماعی در قالب طنز به بهترین شیوه ممکن گنجانده شده، از طرف اجتماع مورد قبول واقع می‌شود. طنز در قالب انکار و انتقاد به ترویج افکار و اعمال مثبت اجتماعی می‌پردازد. این کار او ممکن است در نظر اول، نومیدکننده باشد. یعنی مخاطب به این شبهه بیفتد که طنز با شمردن واقعیتهای پست و انتقادهای زننده خود می‌خواهد او را از آینده نومید کند اما با تفکر و اندیشه عمیق درمی‌یابد که طنز آینده او را پیش کرده، به او راه تکامل انسانی و اجتماعی را نشان میدهد. مخاطب طنز، مردم است. مردم نیز وقتی سرنوشت و آینده و حیات واقعی خود را در قالب طنز می‌بینند بیشتر به طرف آن سوق پیدا می‌کنند.
در طنز کنایه‌ای، طنزنویس با تفکر خود بر همه‌چیز نظاره‌گر است و همه‌چیز را درکنترل خود دارد. نفرت و انزجار او از موقعیتهای پست اجتماعی او را وادار می‌کند تا در مقابل همه‌چیز خنده تلخی داشته باشد. در واقع خنده او خنده‌ای است مرگ‌آور. #طنزنویس در این نوع از طنز، آلام و زخمهای موجود در اجتماع را به گوش مردم رسانده، آنها را در عین حال که میخنداند، به نتیجه وآینده فاجعه‌آمیز آن نیز آگاه می‌کند. در اینجاست که فریاد عاطفی و مسولیت‌بار طنزنویس با فاجعه و تراژدی ادغام می‌شود. نفرت و احساس مسولیت به بیداری و انفجار درونی طنزنویس منجر می‌شود؛ بنایراین طنز نویس آن را در یک حالت اغراق‌آمیز و خیلی بالاتر و غیرواقعی‌تر از آنچه که موجود است، به نمایش در می‌آورد تا نفرت و انزجار خود را تکمیل بکند. این چنین طنزی، برای نشان دادن تنفر خود، همیشه تیزهوش و حاضرجواب است.
در این نوع از طنز جنبه‌های منفی اجتماع به واسطه طنز استهزاء‌آمیز و موثر، به روشنی نشان داده می‌شود، یا به عبارت دقیقتر، طنز به عنوان یک نیروی منطقی برای افشا کردن آنها می‌شود؛ که در آن خواننده به هیچوجه آن روی طنز را که عبارت از فلاکت‌ها و نکبت‌های زندگی اجتماعی است هرگز فراموش نمی‌کند.
منبع:
روزنامه اطلاعات، ۱۳۷۷/۴/۳۱ ، شماره ۲۱۳۸۹ صفحه ۷
https://telegram.me/dusharge
Telegram
@dusharge || همت شهبازی
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.