💠 #سلسله_برنامه_های_کانون

#بزرگداشت_مهرتاج_رخشان
🎍خاتون معارف ایران🎍

🍃 وقتی معلم شدی، دیگر نباید از کسی بدت بیاید.🍃

« مهرتاج رخشان »

🔹🔹🔹

🔹حضور جمعی از فعالان و اعضای کانون صنفی معلمان بر مزار بانو #مهرتاج_رخشان به مناسبت ۲۹ شهریور، سالروز درگذشت پایه گذار مدارس دخترانه در ایران و از پیشگامان حق تحصیل و برابری آموزش دختران و پسران و از زنان مبارز مشروطه.

🔹 در این برنامه، با ارائه توضیحاتی پیرامون زندگی، ایده ها و مبارزات این بانوی فرهیخته، و گفتگو پیرامون شخصیت، کارها و تاثیرات این معلم مبارز، بر لزوم شناخت هر چه بیشتر اندیشمندان و پیشروان حوزه آموزش و پرورش کشورمان تاکید گردید.

🔹 همچنین کتاب زندگی این بانوی مبارز به دوستان معرفی و مختصری از خاطرات و اشعار ایشان خوانده شد.

📌 مزار مهرتاج رخشان در قبرستان فرامه ( گلزار شهدا) شهر دماوند، قرار دارد.

🔹 جمعه ۲۸ /۶/ ۱۳۹۹

#سلسله_برنامه_های_کانون
#فرهنگی_تاریخی
#آشنایی_با_بزرگان
#معلمان_تاثیرگذار
#خاتون_معارف_ایران
#مهرتاج_رخشان
#مدارس_نوین
#برابری_آموزشی

♦️♦️♦️

🖋 کانون صنفی معلمان ایران(تهران)

🆔 @KSMtehran

💠 #یاد

#مهرتاج_رخشان (۱۲۶۰ در تهران-۲۹ شهریور ۱۳۵۳ دماوند)
                                            
۱. مختصری از زندگیِ پربار زنده یاد بانو مهرتاج( بدرالدجی) رخشان
🔹🔹🔹
-اولین فارغ التحصیل مدرسه دخترانه امریکایی تهران
- موسس مدرسه دخترانه «ام المدارس»
-عضو هیات تحریریه مجله عالم نسوان
-نویسنده نخستین نظام نامه مدارس ایران برای وزارت معارف
بدرالدجی در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد؛ پدرش میرزا محمد باقر رضوی معروف به امام الحکما قاضی و طبیب و مادرش حمیده خانم نام داشت.
۲. دلیلی انسانی برای تغییر نام
نام اصلی مهرتاج رخشان، بدرالدجی بود که پدرش برای او گذاشته بود. خودش درباره نامش اینطور می گوید: «پدرم اسم بدرالدجی را برایم انتخاب کرد ولی خودم وقتی بزرگ شدم فهمیدم که این اسم یعنی یک ماه در میان دنیای تاریکی و از آن خوشم نیامد. نام مهرتاج را برای خودم برگزیدم. من نمی خواستم تنها یک ماه باشم در میان دنیای تاریکی؛ دلم می خواست همه زنان ماه باشند و دنیا از وجود زن پر از نور و روشنایی شود»
مهرتاج فقه، عربی، تاریخ و زبان انگلیسی را نزد پدر و مادرش آموخت.

۳. جسارت و پیگیری مهرتاج برای ادامه تحصیل
او در شانزده سالگی به همراه خواهرش برای آن که پدرشان را وادار کنند تا به تحصیل آن ها در مدرسه رضایت دهد، در منزل علی اصغر خان اتابک که از دشمنان پدرش بود، بست نشستند. بعد از یک ماه امام الحکما تسلیم شد و مهرتاج در کلاس چهارم مدرسه امریکایی تهران پذیرفته شد.
۴. طراحی مانتو برای آزادی عمل بیشتر
مهرتاج رخشان طراح مدل خاصی از چادر بود که بسیار شبیه به مدل چادر ایرانی امروزی است. او ابتدا با چادر و روبنده به مدرسه می‌رفت اما چند سال بعد برای آن که از گرفتاری های کیلومترها پیاده روی از خانه تا مدرسه با چادر رهایی یابد، نوعی لباس شبیه مانتو امروزی با افزودن یک کلاه ابداع کرد.
وی ایده‌ طراحی را این گونه بیان می‌کند:
«برای رفتن به مدرسه راه درازی را باید طی می‌کردم و هر روز چندین کتاب قطور مدرسه‌ای و یک ظرف غذا نیز با خود داشتم. حمل کردن اینها و گرفتن چادر به اتفاق برایم خیلی مشکل بود و همیشه در این فکر بودم که چکار کنم تا از این عذاب راحت بشوم. خلاصه بعد از مدتی با فکر زیاد به این نتیجه رسیدم که باید لباسی درست کنم که از هر جهت پوشیده باشد و در عوض دست هایم آزاد باشند.»
استفاده از این چادر با مخالفت بسیاری همراه بود و مهرتاج نتوانست در مقابل آنها تاب بیاورد و در نهایت مجبور شد که از چادر به شکل معمول آن استفاده کند.
 ۵. تأسیس مدرسه برای دختران (گامی جهت برابری جنسیتی در آموزش)
مهرتاج سه سال پیش از فارغ التحصیل شدن از مدرسه با کمک پدرش مدرسه «ام المدارس» را در تهران تاسیس کرد. او و خواهرش در این مدرسه تدریس می کردند.
مهرتاج درسال ۱۲۸۴ یک سال پیش از انقلاب مشروطه از مدرسه فارغ التحصیل شد. او برای این که بتواند در جشن فارغ التحصیلی مانند دختران دیگر بدون حجاب حاضر شود و سخنرانی کند، به پدرش گفت که اگر چادر بپوشد به او دیپلم نمی‌دهند. حضور بدون حجاب مهرتاج رخشان در مراسم فارغ التحصیلی خود در مدرسه دخترانه امریکایی و سخنرانی او به دو زبان انگلیسی و فارسی از نخستین نمونه های کشف حجاب در تاریخ معاصر ایران است.

۶. فعالیت‌های آموزشی و اجتماعی
پس از فارغ التحصیلی، او به معلمی در مدرسه امریکایی ها پرداخت و مدتی در اداره مدرسه ای در اصفهان همکاری کرد. سپس مدیر مدرسه هایی در انزلی، مشهد، اصفهان، گلپایگان و ملایر شد.
رخشان در سال ۱۳۰۷ در مقاله ای درنشریه ی «عالم نسوان» پیشنهاد تشکیل خانه ی امید برای نگهداری و آموزش زنان روسپی را مطرح کرد. از نظر او جامعه مقصر اصلی در برابر پدیده روسپی گری بود. طرح او البته به جایی نرسید. اما از اولین نمونه های ایرانیِ توجه به وضعیت روسپیان بود.
۷. بازنشستگی اجباری
رخشان نهایتا در سال ۱۳۱۱ از اداره فرهنگ بازنشسته شد. یکی از دلایل بازنشستگی او اختلاف نظر در مورد آموزش درس حفظ‌ الصحه بود که مسئول آموزش و پرورش ملایر آن را درسی بی‌فایده می‌پنداشتند.
در همان سال در دومین کنگره «نسوان شرق»  در تهران شرکت کرد و در سخنرانی که در این کنگره داشت، پیشنهاد کرد دوخت لباس سربازان وظیفه را به زنان روسپی بسپارند و دستمزدی را به آن‌ها بپردازند. پیشنهاد او در ماده ۱۷ قطعنامه کنگره ی بین المللی زنان به صورت لغو فحشا و بردگی مطرح شد. او در سخنرانی خود به این اشاره کرده بود که باید از روسپی گری مخفی جلوگیری و روسپی گری علنی را در نقاط معلوم محدود کرد.
رخشان در سال ۱۳۱۱ به دماوند رفت و قصد داشت پرورشگاهی جهت نگهداری کودکان یتیم و بی بضاعت تاسیس کند که موفق نشد.
 او ۴۲ سال پایانی عمر خود را تنها در باغی در دماوند گذراند و در گمنامی و فراموشی به آرامش ابدی رسید.
#تاریخچه_آپ
#تقویم
🖋 کانون صنفی معلمان ایران (تهران)
🆔 @KSMtehran

📚 #معرفی_کتاب

🔹خاتون معارف ایران
🔹نویسنده: سعید وزیری
🔹ناشر: کوشش پاینده

🔖 این کتاب شرح زندگی و مبارزات مهرتاج رخشان است. اولین موسس مدرسه دخترانه در ایران و اولین بانویی که موفق شد علیرغم مخالفت ها دیپلم دریافت کند.
بازگویی خاطرات، ایده ها و آرزوهای این بانوی فرهیخته با قلم توانمند سعید وزیری معلم بازنشسته و استاد ادبیات و اسطوره شناسی بسیار دلنشین و قابل تامل است.

📖 ... من تا زمانی که قادرم به راز زندگی به راز خلقت، به راز هستی فکر کنم زنده می مانم. وقتی نتوانستم فکر کنم دیگر چه ضرورتی دارد زنده باشم؟ آیا من نمی توانم پس از زوال این جسم فانی فاسدشدنی حضور خودم را میان مردم داشته باشم؟
آنچه از ما می ماند فکر ماست. فکر درباره زندگی، درباره عشق، درباره زن، این جوهر هستی، درباره قدرت، درباره تنفس گیاهان، درباره عشق ورزی، درباره سکوت شب های برفی که آسمان را رازآلود می کند.
مهم این است که ماعادت کنیم به #فکرکردن.

«برگرفته از متن کتاب»

#معرفی_کتاب
#نشر_آگاهی
#آموزش_و_پرورش
#مهرتاج_رخشان
#سعید_وزیری
#کانون_صنفی_معلمان
🔹🔹🔹

🖋کانال کانون صنفی معلمان تهران

🆔 @KSMtehran

💠 #کوشندگان_فرهنگ_و_آموزش


توضیح کانال:
🔹 این که همه جوامع، حتی بسته‌ترین آن‌ها، در معرض تغییراتی مداوم- ولو بسیار کند و تدریجی- قرار دارند، در دنیای کنونی امری پذیرفته شده به‌نظر می‌رسد و این که این تغییرات در مراحلی و به دلایل مختلف سرعت و نمود بیشتری پیدا می‌کنند، نیز. به همان میزان مقاومت در برابر تغییر نیز در سطوح مختلف در همه جوامع دیده می‌شود.
این‌گونه تغییرات و البته ایستادگی در برابر آن، در جامعه ایران دوره قاجار هم به ویژه از زمانی که به تحولات انقلابی دوره مشروطیت نزدیک می‌شویم، به خوبی قابل مشاهده است. از جمله موضوع آموزش دختران و موضوع حجاب. ‍‌متن زیر که در دو قسمت منتشر خواهد شد از این جهت که به تلاش‌های برخی زنان آگاه و پیشرو ایرانی برای ایجاد تغییرات بنیادی در شرایط دختران می‌پردازد، حاوی نکات ارزشمندی است به ویژه که هم‌زمان با سالروز فقدان یکی از این کوشندگان (#مهرتاج_رخشان / ۲۹ شهریور) منتشر می‌شود.

نکته دیگر اینکه یکی از تغییراتی که با تلاش برای حضور اجتماعی بیشتر زنان، اجتناب ناپذیر می‌نمود، تغییر در پوشش آنان بود. دو نکته نیز در این مورد حائز اهمیت است:

اول این که اصطلاح «بی‌حجابی» در متن در اغلب موارد به معنای برداشتن روبنده از چهره زنان است نه به معنایی که امروزه ممکن است ما در ذهن داشته باشیم.

نکته دوم این که در بسیاری از موارد در آن دوره مخالفین مشروطه از این اصطلاح برای پنهان کردن دلایل اصلی مخالفت خود با مشروطه استفاده می‌کردند و این طور وانمود می‌شد که شکل گیری این نوع حکومت مساوی با رواج آن چه « بی‌عفتی» و... خوانده می‌شد، خواهد بود.


https://tttttt.me/KSMtehran/10

https://tttttt.me/KSMtehran/11

https://tttttt.me/KSMtehran/13

https://tttttt.me/KSMtehran/1698

#یاد
#نشرآگاهی
#تقویم_آموزشی
#برابری_آموزشی
#معلمان_تاثیرگذار
#زنان_تاثیرگذار
#مهرتاج_رخشان
#مدارس_نوین
#آشنایی_با_بزرگان
#تاریخ_آموزش_و_پرورش
🔹🔹🔹

🖋 کانال کانون صنفی معلمان ایران ( تهران)

🆔 @KSMtehran

💠 #کوشندگان_فرهنگ_و_آموزش

🔹 #چالش_های_آموزش_دختران

🔹 توضیح کانال:
این که همه جوامع، حتی بسته‌ترین آن‌ها، در معرض تغییراتی مداوم- ولو بسیار کند و تدریجی- قرار دارند، در دنیای کنونی امری پذیرفته شده به‌نظر می‌رسد و این که این تغییرات در مراحلی و به دلایل مختلف سرعت و نمود بیشتری پیدا می‌کنند، نیز. به همان میزان مقاومت در برابر تغییر نیز در سطوح مختلف در همه جوامع دیده می‌شود.
این‌گونه تغییرات و البته ایستادگی در برابر آن، در جامعه ایران دوره قاجار هم به ویژه از زمانی که به تحولات انقلابی دوره مشروطیت نزدیک می‌شویم، به خوبی قابل مشاهده است. از جمله موضوع آموزش دختران و موضوع حجاب. ‍‌متن زیر که در دو قسمت منتشر خواهد شد از این جهت که به تلاش‌های برخی زنان آگاه و پیشرو ایرانی برای ایجاد تغییرات بنیادی در شرایط دختران می‌پردازد، حاوی نکات ارزشمندی است به ویژه که هم‌زمان با سالروز فقدان یکی از این کوشندگان (#مهرتاج_رخشان / ۲۹ شهریور) منتشر می‌شود.

🔹 نکته دیگر اینکه یکی از تغییراتی که با تلاش برای حضور اجتماعی بیشتر زنان، اجتناب ناپذیر می‌نمود، تغییر در پوشش آنان بود. دو نکته نیز در این مورد حائز اهمیت است:

اول این که اصطلاح «بی‌حجابی» در متن در اغلب موارد به معنای برداشتن روبنده از چهره زنان است نه به معنایی که امروزه ممکن است ما در ذهن داشته باشیم.

نکته دوم این که در بسیاری از موارد در آن دوره مخالفین مشروطه از این اصطلاح برای پنهان کردن دلایل اصلی مخالفت خود با مشروطه استفاده می‌کردند و این طور وانمود می‌شد که شکل گیری این نوع حکومت مساوی با رواج آن چه « بی‌عفتی» و... خوانده می‌شد، خواهد بود.


https://tttttt.me/KSMtehran/2674 قسمت یکم ص۱

https://tttttt.me/KSMtehran/2675 قسمت یکم ص۲

https://tttttt.me/KSMtehran/2698 قسمت دوم ص۱

https://tttttt.me/KSMtehran/2699 قسمت دوم ص۲


#یاد
#نشرآگاهی
#تقویم_آموزشی
#برابری_آموزشی
#معلمان_تاثیرگذار
#زنان_تاثیرگذار
#مهرتاج_رخشان
#مدارس_نوین
#آشنایی_با_بزرگان
#تاریخ_آموزش_و_پرورش
🔹🔹🔹

🖋 کانال کانون صنفی معلمان ایران ( تهران)

🆔 @KSMtehran

‍💠 #یاد

🔺۲۹ شهریور سالروز درگذشت مهرتاج رخشان

(زاده سال ۱۲۶۰ تهران -- درگذشته ۲۹ شهریور ۱۳۵۳ دماوند) از پیشگامان جنبش زنان در ایران و تأسیس مدارس دخترانه

مهرتاج عربی، تاریخ و زبان انگلیسی را نزد پدر و مادرش فرا گرفت و در کلاس چهارم مدرسه دخترانه آمریکایی تهران پذیرفته شد. سه سال پیش از فارغ‌التحصیل شدن با کمک پدرش مدرسه «ام‌المدارس» را در تهران تأسیس کرد و با خواهرش در این مدرسه تدریس می‌کردند. با تأسیس مدرسه، خواهرش تحصیل را کنار گذاشت ولی وی در ۱۲۸۴ یک سال پیش از انقلاب مشروطه از مدرسه فارغ‌التحصیل شد.
او که نام #مهرتاج_رخشان را برای خود برگزیده بود، پس از فارغ‌التحصیلی به معلمی و مدیریت در مدارس دخترانه ادامه داد. مدتی در اداره «مدرسه شرعیات اصفهان» به کمک #صدیقه_دولت‌_آبادی شتافت و «مدرسه ام‌المدارس» را در اصفهان تأسیس کرد. در مدرسه آمریکایی‌ها که از آن فارغ‌التحصیل شده بود، زبان و ادبیات فارسی را تدریس کرد. سپس مدیر مدارسی در شهرهای انزلی، مشهد، اصفهان، گلپایگان و ملایر شد. وی در گلپایگان در شرایطی که نبض شهر در اختیار نیروهای کاملاً سنتی و محافظه‌کار بود، در ارتقای فرهنگ مردم نقش بسیار مهمی داشت. او همچنین به درخواست وزیر معارف نظام‌نامه‌ای برای مدارس ایران تهیه کرد که در صفحه اول نخستین شماره مجله معارف به چاپ رسید.
او در سال ۱۳۱۱ به دماوند رفت و قصد داشت پرورشگاهی برای نگاهداری کودکان یتیم و بی‌بضاعت تأسیس کند که موفق نشد و سال‌های پایانی زندگی را تنها در باغی در دماوند گذراند.
حضور بدون حجاب مهرتاج رخشان در مراسم فارغ‌التحصیلی‌اش در مدرسه دخترانه آمریکایی و سخنرانی او به دو زبان انگلیسی و فارسی، از نخستین نمونه‌های کشف حجاب در تاریخ معاصر ایران است. مدرسه ام‌المدارس او نیز به دلیل مخالفت‌های سنت‌‌گرایان تعطیل شد.

https://tttttt.me/httpsksmtehran2/220

#مهرتاج_رخشان

🔹🔹🔹
🖋 کانال کانون صنفی معلمان ایران

🆔 @KSMtehran

💠 #یاد

🔺#مهرتاج_رخشان (۱۲۶۰ در تهران-۲۹ شهریور ۱۳۵۳ دماوند)
                                            
۱. مختصری از زندگیِ پربار زنده یاد بانو مهرتاج( بدرالدجی) رخشان
🔹🔹🔹
-اولین فارغ التحصیل مدرسه دخترانه امریکایی تهران
- موسس مدرسه دخترانه «ام المدارس»
-عضو هیات تحریریه مجله عالم نسوان
-نویسنده نخستین نظام نامه مدارس ایران برای وزارت معارف
بدرالدجی در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد؛ پدرش میرزا محمد باقر رضوی معروف به امام الحکما قاضی و طبیب و مادرش حمیده خانم نام داشت.
۲. دلیلی انسانی برای تغییر نام
نام اصلی مهرتاج رخشان، بدرالدجی بود که پدرش برای او گذاشته بود. خودش درباره نامش اینطور می گوید: «پدرم اسم بدرالدجی را برایم انتخاب کرد ولی خودم وقتی بزرگ شدم فهمیدم که این اسم یعنی یک ماه در میان دنیای تاریکی و از آن خوشم نیامد. نام مهرتاج را برای خودم برگزیدم. من نمی خواستم تنها یک ماه باشم در میان دنیای تاریکی؛ دلم می خواست همه زنان ماه باشند و دنیا از وجود زن پر از نور و روشنایی شود»
مهرتاج فقه، عربی، تاریخ و زبان انگلیسی را نزد پدر و مادرش آموخت.

۳. جسارت و پیگیری مهرتاج برای ادامه تحصیل
او در شانزده سالگی به همراه خواهرش برای آن که پدرشان را وادار کنند تا به تحصیل آن ها در مدرسه رضایت دهد، در منزل علی اصغر خان اتابک که از دشمنان پدرش بود، بست نشستند. بعد از یک ماه امام الحکما تسلیم شد و مهرتاج در کلاس چهارم مدرسه امریکایی تهران پذیرفته شد.
۴. طراحی مانتو برای آزادی عمل بیشتر
مهرتاج رخشان طراح مدل خاصی از چادر بود که بسیار شبیه به مدل چادر ایرانی امروزی است. او ابتدا با چادر و روبنده به مدرسه می‌رفت اما چند سال بعد برای آن که از گرفتاری های کیلومترها پیاده روی از خانه تا مدرسه با چادر رهایی یابد، نوعی لباس شبیه مانتو امروزی با افزودن یک کلاه ابداع کرد.
وی ایده‌ طراحی را این گونه بیان می‌کند:
«برای رفتن به مدرسه راه درازی را باید طی می‌کردم و هر روز چندین کتاب قطور مدرسه‌ای و یک ظرف غذا نیز با خود داشتم. حمل کردن اینها و گرفتن چادر به اتفاق برایم خیلی مشکل بود و همیشه در این فکر بودم که چکار کنم تا از این عذاب راحت بشوم. خلاصه بعد از مدتی با فکر زیاد به این نتیجه رسیدم که باید لباسی درست کنم که از هر جهت پوشیده باشد و در عوض دست هایم آزاد باشند.»
استفاده از این چادر با مخالفت بسیاری همراه بود و مهرتاج نتوانست در مقابل آنها تاب بیاورد و در نهایت مجبور شد که از چادر به شکل معمول آن استفاده کند.
 ۵. تأسیس مدرسه برای دختران (گامی جهت برابری جنسیتی در آموزش)
مهرتاج سه سال پیش از فارغ التحصیل شدن از مدرسه با کمک پدرش مدرسه «ام المدارس» را در تهران تاسیس کرد. او و خواهرش در این مدرسه تدریس می کردند.
مهرتاج درسال ۱۲۸۴ یک سال پیش از انقلاب مشروطه از مدرسه فارغ التحصیل شد. او برای این که بتواند در جشن فارغ التحصیلی مانند دختران دیگر بدون حجاب حاضر شود و سخنرانی کند، به پدرش گفت که اگر چادر بپوشد به او دیپلم نمی‌دهند. حضور بدون حجاب مهرتاج رخشان در مراسم فارغ التحصیلی خود در مدرسه دخترانه امریکایی و سخنرانی او به دو زبان انگلیسی و فارسی از نخستین نمونه های کشف حجاب در تاریخ معاصر ایران است.

۶. فعالیت‌های آموزشی و اجتماعی
پس از فارغ التحصیلی، او به معلمی در مدرسه امریکایی ها پرداخت و مدتی در اداره مدرسه ای در اصفهان همکاری کرد. سپس مدیر مدرسه هایی در انزلی، مشهد، اصفهان، گلپایگان و ملایر شد.
رخشان در سال ۱۳۰۷ در مقاله ای درنشریه ی «عالم نسوان» پیشنهاد تشکیل خانه ی امید برای نگهداری و آموزش زنان روسپی را مطرح کرد. از نظر او جامعه مقصر اصلی در برابر پدیده روسپی گری بود. طرح او البته به جایی نرسید. اما از اولین نمونه های ایرانیِ توجه به وضعیت روسپیان بود.
۷. بازنشستگی اجباری
رخشان نهایتا در سال ۱۳۱۱ از اداره فرهنگ بازنشسته شد. یکی از دلایل بازنشستگی او اختلاف نظر در مورد آموزش درس حفظ‌ الصحه بود که مسئول آموزش و پرورش ملایر آن را درسی بی‌فایده می‌پنداشتند.
در همان سال در دومین کنگره «نسوان شرق»  در تهران شرکت کرد و در سخنرانی که در این کنگره داشت، پیشنهاد کرد دوخت لباس سربازان وظیفه را به زنان روسپی بسپارند و دستمزدی را به آن‌ها بپردازند. پیشنهاد او در ماده ۱۷ قطعنامه کنگره ی بین المللی زنان به صورت لغو فحشا و بردگی مطرح شد. او در سخنرانی خود به این اشاره کرده بود که باید از روسپی گری مخفی جلوگیری و روسپی گری علنی را در نقاط معلوم محدود کرد.
رخشان در سال ۱۳۱۱ به دماوند رفت و قصد داشت پرورشگاهی جهت نگهداری کودکان یتیم و بی بضاعت تاسیس کند که موفق نشد.
 او ۴۲ سال پایانی عمر خود را تنها در باغی در دماوند گذراند و در گمنامی و فراموشی به آرامش ابدی رسید.
#تاریخچه_آپ

🖋 کانون صنفی معلمان ایران (تهران)
🆔 @KSMtehran

💠 #تاریخچه_آموزش_پرورش_نوین_ایران

#قسمت۷

🔺تلاش‌های زنان برای ورود به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی از طریق آموزش (۵)


🔹 #مهرتاج_رخشان (۱۲۶۰ در تهران-۲۹ شهریور ۱۳۵۳ دماوند) ؛ اولین فارغ التحصیل مدرسه دخترانه امریکایی تهران؛ موسس مدرسه دخترانه «ام المدارس»؛ عضو هیات تحریریه مجله عالم نسوان؛ نویسنده نخستین نظام نامه مدارس ایران برای وزارت معارف

🔹 بدرالدجی در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد؛ پدرش میرزا محمد باقر رضوی معروف به امام الحکما قاضی و طبیب و مادرش حمیده خانم نام داشت. نام اصلی مهرتاج رخشان، بدرالدجی بود که پدرش برای او گذاشته بود. خودش درباره نامش اینطور می گوید: «پدرم اسم بدرالدجی را برایم انتخاب کرد ولی خودم وقتی بزرگ شدم فهمیدم که این اسم یعنی یک ماه در میان دنیای تاریکی و از آن خوشم نیامد. نام مهرتاج را برای خودم برگزیدم. من نمی خواستم تنها یک ماه باشم در میان دنیای تاریکی؛ دلم می خواست همه زنان ماه باشند و دنیا از وجود زن پر از نور و روشنایی شود»
مهرتاج فقه، عربی، تاریخ و زبان انگلیسی را نزد پدر و مادرش آموخت.
جسارت و پیگیری مهرتاج برای ادامه تحصیل
به حدی بود که در شانزده سالگی به همراه خواهرش برای آن که پدرشان را وادار کنند تا به تحصیل آن ها در مدرسه رضایت دهد، در منزل علی اصغر خان اتابک که از دشمنان پدرش بود، بست نشستند. بعد از یک ماه امام الحکما تسلیم شد و مهرتاج در کلاس چهارم مدرسه امریکایی تهران پذیرفته شد.
او طراح مدل خاصی از چادر بود که بسیار شبیه به مدل چادر ایرانی امروزی است. او ابتدا با چادر و روبنده به مدرسه می‌رفت اما چند سال بعد نوعی لباس شبیه مانتو امروزی با افزودن یک کلاه ابداع کرد.
وی ایده‌ طراحی را این گونه بیان می‌کند:
«برای رفتن به مدرسه راه درازی را باید طی می‌کردم و هر روز چندین کتاب قطور مدرسه‌ای و یک ظرف غذا نیز با خود داشتم. حمل کردن اینها و گرفتن چادر به اتفاق برایم خیلی مشکل بود و همیشه در این فکر بودم که چکار کنم تا از این عذاب راحت بشوم. خلاصه بعد از مدتی با فکر زیاد به این نتیجه رسیدم که باید لباسی درست کنم که از هر جهت پوشیده باشد و در عوض دست هایم آزاد باشند.»
استفاده از این چادر با مخالفت بسیاری همراه بود و مهرتاج نتوانست در مقابل آنها تاب بیاورد و در نهایت مجبور شد که از چادر به شکل معمول آن استفاده کند.
مهرتاج سه سال پیش از فارغ التحصیل شدن از مدرسه با کمک پدرش مدرسه «ام المدارس» را در تهران تاسیس کرد که گامی در جهت برابری جنسیتی در آموزش بود. او و خواهرش در این مدرسه تدریس می کردند.

مهرتاج درسال ۱۲۸۴ یک سال پیش از انقلاب مشروطه از مدرسه فارغ التحصیل شد. او برای این که بتواند در جشن فارغ التحصیلی مانند دختران دیگر بدون حجاب حاضر شود و سخنرانی کند، به پدرش گفت که اگر چادر بپوشد به او دیپلم نمی‌دهند. حضور بدون حجاب مهرتاج رخشان در مراسم فارغ التحصیلی خود در مدرسه دخترانه امریکایی و سخنرانی او به دو زبان انگلیسی و فارسی از نخستین نمونه های کشف حجاب در تاریخ معاصر ایران است.

پس از فارغ التحصیلی، او به معلمی در مدرسه امریکایی ها پرداخت و مدتی در اداره مدرسه ای در اصفهان همکاری کرد. سپس مدیر مدرسه هایی در انزلی، مشهد، اصفهان، گلپایگان و ملایر شد.
رخشان در سال ۱۳۰۷ در مقاله ای درنشریه ی «عالم نسوان» پیشنهاد تشکیل "خانه ی امید" برای نگهداری و آموزش زنان روسپی را مطرح کرد. از نظر او جامعه مقصر اصلی در برابر پدیده روسپی گری بود. طرح او البته به جایی نرسید. اما از اولین نمونه های ایرانیِ توجه به وضعیت روسپیان بود.

رخشان نهایتا در سال ۱۳۱۱ از اداره فرهنگ بازنشسته شد. یکی از دلایل بازنشستگی او اختلاف نظر در مورد آموزش درس حفظ‌ الصحه بود که مسئول آموزش و پرورش ملایر آن را درسی بی‌فایده می‌پنداشتند.
در همان سال در دومین کنگره «نسوان شرق»  در تهران شرکت کرد و در سخنرانی که در این کنگره داشت، پیشنهاد کرد دوخت لباس سربازان وظیفه را به زنان روسپی بسپارند و دستمزدی را به آن‌ها بپردازند. پیشنهاد او در ماده ۱۷ قطعنامه کنگره ی بین المللی زنان به صورت لغو فحشا و بردگی مطرح شد. او در سخنرانی خود به این اشاره کرده بود که باید از روسپی گری مخفی جلوگیری و روسپی گری علنی را در نقاط معلوم محدود کرد.
رخشان در سال ۱۳۱۱ به دماوند رفت و قصد داشت پرورشگاهی جهت نگهداری کودکان یتیم و بی بضاعت تاسیس کند که موفق نشد.
 او ۴۲ سال پایانی عمر خود را تنها در باغی در دماوند گذراند و در گمنامی و فراموشی به آرامش ابدی رسید. مزار مهرتاج رخشان در قبرستان فرامه ( گلزار شهدا) شهر دماوند، قرار دارد.


#تاریخچه_آموزش_پرورش_نوین_ایران

🔹🔹🔹

🖋 کانون صنفی معلمان ایران(تهران)

🆔 @KSMtehran

💠 #تاریخچه_آموزش_پرورش_نوین_ایران

#قسمت۷

🔺تلاش‌های زنان برای ورود به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی از طریق آموزش (۶)


🔹 مشروطه یک نقطه عطف برای زنان ایران بود. زنان همدوش با مردان در اعتراضات شرکت کردند و انجمن های مخفی تشکیل دادند. مانند انجمن سری نسوان و اتحادیه غیبی نسوان؛ که حضور زنان در اعتراضات را هماهنگ می‌کردند. هرچند که با امضای فرمان مشروطه، زنان مانند مجانین و افراد سابقه دار از حق رای محروم شدند؛ اما این باعث نشد آن‌ها از تلاش برای حقوق‌شان دست بردارند. انجمن سری‌ نسوان در زمانی که نمایندگان مجلس در تصویب متمم قانون‌اساسی تعلل می‌کردند در مقابل مجلس تجمع کردند. در شماره هشتم روزنامه حبل المتین مورخه یکشنبه ۶ ربیع الاول ۱۳۲۵ (۲۹ فروردین ۱۲۸۶ خورشیدی) نوشته شده: زن‌ها روز چهارشنبه ازدحام غریبی کرده به بهارستان آمده، مطالبه قانون‌اساسی نمودند و در ازای این جرات مردانه جواب محرک دارید، شنیدند.»

همچنین انجمن در برابر تعلل نمایندگان مجلس در تصویب قوانین اتحادیه غیبی نسوان نامه‌ای خطاب به نمایندگان نوشت که در روزنامه ندای وطن منتشر شد. در این نامه ضمن مواخذه نمایندگان مجلس، خواسته شده نمایندگان هرچه فوری متعلق قانون اساسی را تدوین و تصویب کنند و به بی سر و سامانی کشور خاتمه دهند و اگر چنانچه از عهده کارها برنمی‌آیند، استعفا دهند و کار مملکت را به دست زنان بسپارند. آن‌ها حتی برنامه چند ماهه برای اداره کشور آماده کرده بودند.

🔹 انجمن‌های زنان در تهران و شهرستان ها بعد از به توپ بستن مجلس نیز نقش مهمی ایفا کردند در مجلس دوم در زمان تشکیل بانک ملی زنان پیش قدم بودند و حتی زنان کارگر نیز سرمایه‌های اندک خود را کمک کردند یکی از مهمترین اقدامات زنان در این دوران اعتراض جدی به التیماتوم روسیه بود. در آذر ۱۲۸۹ جمعی از زنان در حالی که زیر لباس خود تپانچه بسته بودند به مجلس شورای ملی رفتند و از رئیس مجلس خواستند در مقابل روس ها مقاومت کند و اجازه دخالت اجنبی را در امور کشور ندهد.

همزمان با این تلاشهای سیاسی نافرجام زنان تلاش هایی در راه توانمندسازی خود آغاز کردند. یکی از این تلاش ها تلاش برای باسواد کردن دختران و زنان بود. «دوشیزگان» و «ناموس» دو مدرسه اول دختران بود که هرچند عمر اولی به شش روز نرسید، اما دومی آغاز جنبش مدرسه سازی دختران بود.

در کنار این زنانی بودند که دست به انتشار روزنامه زدند روزنامه‌های «دانش» و «شکوفه» پیشرو این راه بودند.
همزمان انجمن های زنان نیز فعالیت علنی خود را آغاز کردند و زنانی را که برای کسب حقوق برابر تلاش می کردند، بسیاری شناختند.

یکی از زنان بی تردید صدیقه دولت‌آبادی بود که می‌دانیم از فعالان دوره جنبش مشروطه و عضو انجمن سری نسوان بود؛ اما بعد از فتح تهران تلاش تازه‌ای را آغاز کرد.

#صدیقه_دولت_آبادی از زنان فعال در جنبش مشروطه و دورانی بود که این انجمن‌های زنان به صورت مخفی فعالیت می‌کردند. هرچند که نام زنان این انجمن‌ها مخفی مانده، ولی پیشینه خانوادگی و فعالیت‌های بعدی او نشان می‌دهد در این انجمن ها حضور فعالی داشته است.

او بعد از فتح تهران، همزمان با آغاز فعالیت‌های علنی زنان، در انجمن مخدرات وطن عضو شد. ریاست این انجمن را #آغابیگم_نجم_آبادی برعهده داشت. این انجمن جدا از فعالیت برای زنان، در راه دفاع از استقلال میهن و مخالفت با وام گرفتن از بیگانگان و جلوگیری از ورود کالاهای خارجی تلاش می‌کرد.  همچنین همزمان با آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۲۹۳ خورشیدی انجمن دیگری با نام انجمن حریت نسوان راه‌اندازی شد که در مقابل دشمن خارجی و کمک به کسانی که در جنگ آسیب دیده بودند، فعالیت می کرد. صدیقه دولت آبادی یکی از بنیانگذاران آن انجمن بود.

🔺 او در دوران بعد از جنگ با اندیشه تغییر شرایط و حرکتی برای زنان اصفهان به این شهر رفت و در ابتدای راه شرکت خواتین اصفهان را راه اندازی کرد. همزمان مدرسه‌ای را به نام مکتب‌خانه شرعیات راه اندازی کرد. او هیچ‌گاه مدیریت بنیادهایی را که تاسیس می‌کرد بر عهده نمی‌گرفت. بعد از پایه گذاری این مدرسه، اداره آن را به #مهرتاج_رخشان سپرد. مهرتاج(بدرالدجی) و خواهرش با تلاش فراوان به مدرسه ژاندارک رفتند و نخستین دختران مسلمان فارغ التحصیل آن مدرسه بودند.  او پیش از این در مدرسه ناموس درس داده بود و بعد از آن به دعوت صدیقه دولت آبادی به اصفهان رفت و مدیر مکتب خانه شرعیات شد. این مدرسه بعد از سه ماه با فشار نیروهای مذهبی تعطیل شد، اما باعث نشد دولت آبادی دست از تلاش بر دارد.  او پس از این مدرسه، ام‌المدارس را راه‌اندازی کرد تا دختران بی‌بضاعت درس بخوانند. مدیریت این مدرسه را بار دیگر به #مهرتاج_رخشان سپرد.

⤵️ ادامه در صفحه بعد

💠 #تاریخچه_آموزش_پرورش_نوین_ایران

#قسمت۸

🔺 تأسیس دارالمعلمین و دارالمعلمات در زمانه‌ای دشوار (۵)

🔹 دار المعلمات

بدون تردید سخن گفتن از شکل‌گیری تربیت معلم در ایران، بدون بررسی و تبیین نقش مدارس دختران و دارالمعلمات ناقص خواهد بود. این رویکرد پیوند ناگسستنی با تکاپوهای زنان ایرانی درعرصه نوگرایی و تلاش برای مشارکت در عرصه های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی دارد. علیرغم موانع و محدودیت های سیاسی، مذهبی، فرهنگی، و ساختار سنتی جامعه ایران، از بعد از مشروطه زنان ایرانی وارد عرصه‌های مختلف اجتماعی وفرهنگی، از آن جمله آموزش شدند. که نتیجه آن جنبش مدرسه سازی و گسترش نظام آموزشی و فراهم شدن زمینه تحصیل دختران، وجود آموزگار زن و تاسیس مرکزی برای آموزش تخصصی زنان برای شغل آموزگاری به یک ضرورت تبدیل شد. اگرچه تأسیس مدارس دخترانه در آن زمان چندان کار آسانی نبود و با مقاومت سنت گرایان مواجه می‌شد. لذا برخی از زنان نوگرای ایرانی در منازل مسکونی خویش به آموزش دختران همت گماردند. از آن جمله می توان به مدرسه "ربابه مرعشی" که درسال ۱۲۷۰خ. در تهران تاسیس شد، اشاره کرد.

#ربابه_مرعشی همسر "علی شمس المعالی" از پزشکان دوره قاجار است. خانم مرعشی با حمایت های همسرش توانست در منزل مسکونی خویش مدرسه‌ای ایجاد کند. که علیرغم موانع بسیار ۱۳ سال دوام اورد.
مدرسه بعدی «مدرسه ام‌المدارس» بوسیله" خانم #مهرتاج_رخشان" (بدرالدجی) دختر امام‌الحکما در سال ۱۲۸۰خ. در تهران گشایش یافت. بدر الدجی به هنگام تحصیل در اصفهان، با خانم" #صدیقه_دولت_آبادی" یکی از پیشگامان آموزش دختران در ایران آشنا شد و همکاری آن‌ها تا سال‌ها ادامه داشت.

وزارت معارف در ابتدا بجای تاسیس دارالمعلمات دخترانه از امکانات آموزشی یک مدرسه دخترانه فرانسوی در تهران به نام "#فرانکو_پرسان" به منظور تعلیم محصلان دختر برای آموزش معلمی بهره برد.
سرانجام تربیت معلم دخترانه در سال ۱۲۹۷ خ گشایش یافت.

نصیرالدوله وزیر فرهنگ، اداره تعلیمات نسوان یعنی ده مدرسه ابتدایی و یک دارالمعلمات را به #مؤدب‌_الملک که شایستگی و تجربه داشت واگذار کرد. دخترانی که دوره ابتدایی را تمام کرده بودند می‌توانستند به دوره متوسطه راه یابند. سال اول سی نفر که دارای مدرک پایان تحصیلات ابتدایی بودند جهت تحصیل پذیرفته شدند. آموزگاران دبستان‌ها نیز هفته‌ای یک‌بار در کلاس‌های مخصوص تعلیم و تربیت این مرکز شرکت می‌کردند. بعد از اتمام این دوره به فارغ‌التحصیلان مدرک دیپلم داده می‌شد. مراکز تربیت معلم با تصویب قانون آن در سال ۱۳۱۲ خ. از گسترش و سامان بیشتری برخوردار شد. دارالمعلمات در نهایت جای خود را به دانشسراهای تربیت معلم دختران سپرد.

🔹 مدیران

در بدو تأسیس (۱۲۹۷)، اداره دارالمعلمات به مؤدب‌الملک مدیر مدرسه فرانکو پرسان واگذار شد. دارالمعلمات در ۱۳۰۰ خ. از فرانکوپرسان جدا شد و فصیح‌الملوک مهام به مدیریت دارالمعلمات تعیین گردید. در سال ۱۳۰۳ خ. سیدمحمد حجت مدیر سابق مدرسه سلطانی بعد از منحل شدن مدرسه مذکور به سمت ریاست مدرسه دارالمعلمات نایل شد. در سال ۱۳۰۴ خ، که #عیسی_صدیق ریاست تعلیمات نسوان را عهده‌دار بود زنی فرانسوی به نام #مادام_هس را برای اداره امور دارالمعلمات تعیین کرد. او تغییرات مهمی در روش تدریس و مواد آموزشی به عمل آورد و دروس تدبیر منزل و تعلیم و تربیت و روانشناسی کودک را به مواد درسی اضافه نمود و خود به تدریس آنها پرداخت. #بدرالملوک_بامداد ناظم دبیرستان و مترجم مادام هس بود و کتاب‌هایی که او تدریس می‌کرد را به فارسی ترجمه می‌نمود. از جمله این کتاب‌ها تدبیر منزل و اخلاق و آداب معاشرت بود که بعدها چاپ و منتشر شد. در سال ۱۳۱۱ خ. #هاجر_تربیت پس از بازگشت به تهران به سبب تجربیاتی که در خدمت به فرهنگ آذربایجان در تبریز کرده بود به ریاست دارالمعلمات برگزیده شد.

🔹 بودجه

عایدی مدرسه دارالمعلمات در سال‌های ۱۲۹۸ و ۱۲۹۹ هم به صورت شهریه از شاگردهای غیردولتی و هم از طریق وزارت معارف، به اسم مدرسه فرانکوپرسان تأمین می‌شد. در این مدرسه برخی از محصلان با پرداخت شهریه و برخی دیگر به طور رایگان به تحصیل می‌پرداختند. در سال ۱۳۰۴خ. تعداد ۹۶ نفر از شاگردان این مدرسه به طور رایگان تحصیل می‌کردند و ۱۴ نفر شهریه می‌پرداختند.

لینک قسمت۴:

https://tttttt.me/KSMtehran/15947

#تاریخچه_آموزش_پرورش_نوین_ایران

🔹🔹🔹
🖋 کانال کانون صنفی معلمان ایران

🆔 @KSMtehran