دولت دین | اندیشکده مرصاد
1.52K subscribers
1.19K photos
198 videos
20 files
1.51K links


خبر و تحلیل از «نهاد دین در جهان اسلام». نهادی که می باید به جایگاه راستین خویش، یعنی رهبری جوامع باز گردد.

هیئت تحریر: میز «نهادها»ی اندیشکده حوزوی مرصاد
https://tttttt.me/mersadcss

ارتباط با مدیر: @dolatdin
Download Telegram
♨️مرگ «موسی القرنی» عالم دین و فعال مدنی عربستانی در بازداشتگاه سعودی

🔺حساب کاربری معتقلی الرأی، روز سه شنبه با انتشار توییتی نوشت، برای ما اطمینان حاصل شد که شیخ فعال در عرصه حقوق بشر عربستان، بزرگ اصلاح‌طلبان جده، متفکر عربستانی دکتر #موسی_القرنی، صبح روز سه شنبه 12 اکتبر پس از وخیم شدن حال جسمانی، در داخل زندان جان داده است. القرنی، توسط دادگاه سعودی به 20 سال زندان محکوم شده بود و او 15 سال آن را پشت سر گذاشته بود.

🔺القرنی به اتهاماتی همچون برنامه‌ریزی برای تشکیل یک #حزب سیاسی، ارتباط‌گیری با دستگاه‌های خارجی و خروج بر ولی امر خود، محکوم شده بود.

✍️موسی القرنی از شیوخ #سلفی معروف و برجسته #عربستان و یکی از هزاران زندانی سیاسی دوره ملک عبدالله به شمار می‌آید. وی دکتری اصول فقه داشت و علاوه بر تدریس در #دانشگاه_اسلامی_مدینه عضو #هیئت_اغاثه_سعودی و #رابطة_العالم_الاسلامی نیز بود. تا اینکه به دستور پادشاه سعودی بازنشسته شد.

✍️پس از بازنشستگی نیز به وکالت و مشاوره و تدریس دینی مشغول بود. با وجود اینکه القرنی از مویدین برخورد وزارت کشور سعودی با #اسلامگرایان تندرو و #جهادی بود و پیش از آن و در دوره جهاد #افغانستان علیه شوروی که سعودی جهادیون را حمایت می‌کرد به پاکستان و افغانستان رفته بود و با اسامه #بن_لادن نیز در همین زمان ارتباط داشت، اما علیرغم تمام این سابقه هنگامی که نام وی به عنوان یکی از امضاکنندگان درخواست اصلاح ساختار حکومت مطرح شد، سفر وی به افغانستان و ارتباطش با بن لادن به جرمی تبدیل شد که در سن 66 سالگی وی را محکوم به 20 سال زندان و 20 سال ممنوعیت از سفر نمود.

✍️القرنی که با #عبدالله_الحامد؛ فعال برجسته حقوق بشری عربستانی نیز ارتباط داشت، در سال 2007 به همراه گروه موسوم به اصلاح‌طلبان جده یعنی سعود الهاشمی، عبدالرحمن الشمیری، محمد القحطانی و عبدالکریم الخضر بازداشت شد و علیرغم سکته مغزی در سال 2018 همچنان در بیمارستان بازداشت بود.

✍️#اصلاح‌طلبان_جده گروهی بودند که با هرگونه تغیییر بر مبنای خشونت مخالف بودند و سعی داشتند از راه‌های مسالمت‌آمیز و سیاسی که خود آن را نصیحت حاکم می‌نامیدند امور را اصلاح کرده و تغییر دهند.

✍️#جمال_خاشقجی در مورد قرنی در توییتی در سال 2017 گفته بود: «هنگامی که خبر دستگیری القرنی را شنیدم در آمریکا بودم و هنگامی که خبر محاکمه او را دریافت کردم در وطن بودم. هر دو بار خجالت کشیدم که نمی‌توانم حتی با کلامی از آنان دفاع کنم. احساس خوارکننده‌ای که تا زمانی که زنده هستم می‌خواهم از آن رهایی یابم!»

🔸مطالعات خلیج فارس

@PGulfStudies
💢 تابوشکنی در نمایشگاه کتاب ریاض؛ عرضه کتبی که تا دهه‌ها ممنوع بود

🔹روزنامه العرب چاپ لندن نوشت: در نمایشگاه بین المللی #کتاب #ریاض که از اول تا دهم اکتبر برگزار شد، کتبی با عناوین متنوع در زمینه ادبیات و اندیشه‌های مختلف دیده می‌شد که تا پیش از این در #عربستان_سعودی ممنوع بود و تابو محسوب می‌شدند.

🔹العرب همچنین نوشت: نمایشگاه کتاب امسال ریاض هم زمان با موج #اصلاحات اجتماعی و دینی که در عربستان دنبال می‌شود، شاهد گشایش بی سابقه و کاهش چشم گیر سانسور کتب بود؛ به طوری که در قفسه‌های این نمایشگاه، کتبی در مورد #سکولاریسم، #تصوف، #مسیحیت، #هم‌جنسگرایی، رمان‌های سیاسی و رمان‌هایی درباره #جادوگری و دیگر موضوعاتی دیده می‌شد که دهه‌ها در عربستانِ محافظه‌کار ممنوع بود و تابو محسوب می‌شد.

🔹این روزنامه در ادامه با اشاره به اینکه نمایشگاه کتاب امسال ریاض به مدت ده روز در ماه اکتبر جاری برگزار شد و حدود هزار ناشر از سی کشور جهان در آن مشارکت داشتند، در ادامه نوشت: «محمود القدومی» پزشک اردنی که ده سال است در ریاض زندگی می‌کند، در این باره می‌گوید: نمایشگاه امسال شاهد تغییرات بنیادین و جسارت و آزادی بیشتر در انتخاب بود در حالی که در دوره‌های قبلی نمایشگاه، شاهد سانسور شدید کتب بودیم.

🔹القدومی با ابراز تعجب از این موضوع ادامه می‌دهد: در نمایشگاه امسال برخلاف آنچه در دهه‌های گذشته رایج بوده، کتب و رمان‌هایی در مورد تصوف نیز وجود داشت.

🔹کتاب‌هایی با موضوع سوکولاریسم، مسیحیت و همجنسگرایی نیز در قفسه‌های نمایشگاه کتاب ریاض دیده می‌شد.

🔹«اسلام فتحی» مدیر انتشارات «دارالحلم» مصر که هر ساله در نمایشگاه کتاب ریاض شرکت می‌کند، در این باره می‌گوید: امسال کتاب‌هایی را با خود آوردیم که حتی فکرش را هم نمی‌کردیم که بتوانیم در عربستان مطرح کنیم.

🔹وی ادامه می‌دهد: در صدر آنها رمان‌های روسی است که به دلیل واقع‌گرایی و جانبداری از طبقات کارگر و فقرا در نمایشگاه ممنوعه بود در حالی که امسال رمان‌های #داستایوفسکی و #تولستوی در قفسه‌های نمایشگاه دیده می‌شد.

🔹فتحی خاطرنشان می‌کند: ما همچنین رمان‌های سیاسی را نظیر رمان «#قلعه_حیوانات» و «۱۹۸۴» نوشته جرج اورول در این نمایشگاه به معرض فروش گذاشتیم.

🔹از سوی دیگر سه جوان سعودی که از نمایشگاه کتاب امسال خرید کرده بودند، می‌گویند: قبلا کتاب‌های ممنوعه را قاچاقی می‌خریدیم اما اکنون درنمایشگاه دسترس بودند.

🔹مسئولان یک انتشاراتی در لبنان که خواست نامش فاش نشود در این باره می‌گوید: قبلا در امر ورود کتب سختگیری شدیدی می‌شد اما در نمایشگاه امسال چنین چیزی وجود نداشت و وزارت اطلاع‌رسانی عربستان به راحتی مجوز می‌داد. (ترجمه شفقنا)

✍🏼ملاحظه:

🔹از زمانی که محمد بن سلمان در سال 2017 به ولیعهدی رسید، عربستان سعودی دستخوش اصلاحات اساسی اقتصادی، اجتماعی و مذهبی شده است.

🔹وی به #زنان اجازه #رانندگی و برگزاری #کنسرت داده و به ممنوعیت اختلاط زن و مرد پایان داده است و اختیارات هیئت امر به معروف و نهی از منکر را نیز کاهش داده است.

🔹ماجد القصبی، وزیر اطلاع رسانی عربستان در پاسخ به سوال خبرگزاری فرانسه گفت: پادشاهی در حال تجربه دگرگونی بی‌سابقه‌ای است و بی‌تردید کتاب در قلب این تحول قرار دارد... و در حال حاضر گشودگی به فرهنگ و کتاب رسیده است.

🔹سعود الکاتب یکی از مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب در جده در سال 2015، یادآور شد که اعضای هیئت امر به معروف و نهی از منکر در برگزاری رویدادهای فرهنگی دخالت و از مشارکت زنان جلوگیری می‌کردند، که به گفته وی دیگر این امور به تاریخ پیوسته است.

🔹نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض در طول دوره‌های مختلف دارای حواشی بسیاری بوده که مهمترین آنها ممنوعیت‌های گسترده کتاب در آن است.

🔹در سال ۲۰۱۴، خبرگزاری فرانسه از توقیف بیش از ۱۰هزار نسخه از ۴۲۰ کتاب در نمایشگاه کتاب سال ۲۰۱۴ ریاض خبر داد.

🔹در دوره‌های گذشته، اهالی فرهنگ و ادب عربستان از نبود آزادی برای حضور کتاب‌های متنوع و ممنوعیت بیش از حد در این نمایشگاه، انتقاد می‌کردند.

🔹این در حالی است که پیش از این و در سال‌های گذشته حضور کتاب‌های سیاسی و کتاب‌های مربوط به انقلاب‌های عربی در نمایشگاه ریاض ممنوع بود به گونه‌ای که کتاب‌های «#سید_قطب» به بهانه اینکه این کتاب‌ها مشوق حرکت‌های #جهادی در جهان اسلام و جهان عرب است از حضور در این نمایشگاه ممنوع بود.

🔹در این باره و در سال 2014 ناصر الهجیلان، معاون وزارت فرهنگ و ناظر کلی نمایشگاه، تأکید کرد که کتابهای ممنوعه‌ای که با ثبات مذهبی و سیاسی در تعارض هستند ممنوع و از انتشار آنها جلوگیری به عمل می‌آید.

@dolatedin
💢 تأثیر ظهور طالبان بر پرونده تروریسم در اردن
✍️سعود الشرفات

🔸 بخش
دوم

🔻 بازتاب ظهور طالبان بر گروه‌های وفادار به القاعده و داعش

🔹در کوتاه‌مدت، ارزیابی تأثیر ظهور طالبان بر گروه‌ها و ایدئولوگ‌های وفادار به القاعده و همچنین داعش در اردن بسیار دشوار است. این به دلیل وضعیت عمومی انتظاری است که جامعه بین‌الملل در مورد طالبان دارد.

🔹به طور کلی، القاعده و شاخه‌های آن در جهان و #تحریر_الشام در سوریه که از القاعده جدا شده، پیروزی طالبان در افغانستان را تبریک گفتند. در حالی که طالبان به شدت مورد حمله داعش قرار گرفته است و جز در درجه و انواع کفر فرقی بین طالبان و دشمنان آن نمی‌بیند.

🔹در اردن انتظار می‌رود که شخصیت‌های جریان سلفی - به ویژه ابومحمد مقدسی - در حالت انتظار، احتیاط و پیگیری جدی رفتار طالبان و موضع آن در قبال گروه‌های جهادی در جهان، به ویژه نسبت به جنگ در سوریه، عراق، منطقه ساحل، شمال آفریقا و دیگر حوزه‌ها در اروپا و آسیا هستند. به عنوان مثال، آیا طالبان، تروریسم و عملیات تروریستی را که این گروه‌ها هنوز انجام می‌دهند، به ویژه در آفریقا و عملیات‌های «#گرگ_تنها» در اروپا را محکوم خواهند کرد؟ آیا واقعاً با آمریکا همکاری خواهند کرد؟ با جامعه بین‌المللی معامله خواهند کرد؟ به قوانین بین‌المللی و معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی، به ویژه حقوق زنان، آزادی عقیده و رسانه، دموکراسی و اقلیت‌ها پایبند خواهند بود؟

🔹همه اینها برای سلفی‌های #جهادی، چه القاعده و چه داعش، مسائلی مهم و حساس است و انتظار می‌رود که رابطه بین طالبان و بقیه گروه‌های سلفی-جهادی که به طور مطلق دموکراسی و آزادی زنان را رد می‌کنند، نابود شده و از بین رود. از این رو، مقدسی در صفحه توئیتر خود موضعی محافظه‌کارانه گفت: «ما نگفتیم که خلافت طالبان بر اساس منهج نبوی است، اما در زمانه استضعاف، به هر شوکتی برای مسلمانان نیاز داریم.»

🔻 آیا ترس و تهدید واقعی وجود دارد یا خیر؟

🔹عروة عجوب، محقق و تحلیلگر سیاسی سوری در حوزه گروه‌های جهادی، می‌گوید که نوستالژی گذشته‌ای خیالی و امتی منسجم، گروه‌های اسلامی را وادار می‌کند تا پیروزی جنبش طالبان افغانستان را به عنوان یک حرکت بین‌المللی تحلیل کنند! شاید چیزی که برخی از این گروه‌ها متوجه نمی‌شوند یا نادیده می‌گیرند، این است که طالبان امروز به یک پروژه سیاسی محلی تبدیل شده است، درست مانند سایر احزاب اسلامی که با (مشکلات امت) همدردی می‌کنند، اما تنها بر منافع سیاسی محلی خود به عنوان یک حزب تکیه می‌کنند.

🔹تهدیدها ممکن است کوتاه‌مدت یا فوری نباشند، اما زمانی که شرایط، زمان و مکان مناسب برای آنها فراهم شود، واقعی می‌شوند و احتمال وقوع آنها وجود دارد، زیرا خطر تروریسم در کشور (اردن) پایان نیافته است و بعید است که در آینده‌ای قابل پیش‌بینی به پایان رسد. همچنین نمی‌توان خطر سناریوی الهام‌بخش و انگیزه‌ای را که طنین به اصطلاح «پیروزی طالبان» به دنبال آورده، کنار گذاشت.

@dolatedin
💢 «ای بی‌شرم، از خدا نمی‌ترسی؟»؛ انتقاد عالم برجسته هند از عبداللطیف آل الشیخ

🔹وطن: شیخ #سلمان_ندوی، عالم برجسته #شبه_قاره #هند نسبت به اعلام ممنوعیت فعالیت جماعت تبلیغ از سوی عبداللطیف آل الشیخ، وزیر #الشؤون_الإسلامية عربستان، واکنش شدید اللحنی ابراز داشت.

🔹سخنرانی تند شیخ ندوی علیه #عبداللطیف_آل_الشیخ و محمد بن سلمان پس از تصمیم مقامات سعودی مبنی بر ممنوعیت شاخه‌ای از «#جماعت_تبلیغ» معروف به «#الاحباب» در این کشور صورت گرفت.

🔹شیخ سلمان ندوی در خطبه‌های نماز جمعه گفت: «چه بسیار جنایات و چه بسیار شگفتی‌ها که توسط دولت عربستان صورت گرفته است.»

🔹وی ادامه داد: «وقتی بیانیه وزیر الشؤون الاسلامیة #عربستان سعودی دکتر عبداللطیف آل الشیخ مبنی بر اختصاص خطبه‌های نماز جمعه به انحراف و خطر جریان جماعت تبلیغ را خواندم، تعجب کردم».

🔹وی در حمله‌ای تند به وزیر سعودی افزود: «دکتر عبداللطیف، شما در کنار این حاکمان جنایتکار ایستاده‌اید، آیا نمی‌دانی که آنها فاسق هستند، آیا نمی‌دانی که رفتار آنها در فرانسه و انگلیس در هتل‌ها و ویلاها و قصرها مانند رفتار فاحشه‌ها است؟ ای بی شرم! از خدا نمی‌ترسی؟»

🔹وی ادامه داد: «آیا پایگاه‌های صهیونیست‌ها در شبه جزیره عربستان را نمی‌شناسید؟ آیا نمی‌دانی در شبه جزیره عربستان به نام سرگرمی در مجالس فساد و فحشا و رقص چه می‌گذرد؟ آیا نمی‌دانی در معامله قرن چه می‌گذرد؟!»

🔹شیخ سلمان ندوی بیانیه آل الشیخ را یک بیانیه «جنایت آمیز» توصیف کرد و اشاره کرد که همه ائمه جمعه و مبلغان در سراسر شبه قاره هند به سخنرانی علیه این بیانیه و اقدامات عربستان سعودی پرداخته‌اند.

🔹دیگر رهبران ارشد #جماعة_التبلیغ و الدعوة در هند نیز پس از اعلام ممنوعیت فعالیت شاخه «الاحباب» در عربستان، خشم خود را ابراز کردند.

🔹سمرالدين قاسمي سخنگوی جماعت تبلیغ، از اعضای این جماعت به عنوان «بنیادگراهایی که مسلمانان منحرف را اصلاح کردند و به مثابه سنگری در برابر تروریسم جهانی ایستادند» دفاع کرد. وی توضیح داد: «ما هیچ گونه ارتباطی با تروریسم نداریم، در واقع ما در برابر #تروریسم مقاومت می‌کنیم، آن را محکوم و رد می‌کنیم و به اعضای خود اجازه نمی‌دهیم که علیه هیچ دین، جامعه و کشوری صحبت کنند.»

🔹همچنین محمد میان، عضو برجسته جماعت تبلیغ در پیامی ویدئویی از لندن گفت: «گروه ما در سراسر جهان فعالیت می‌کند و حتی در عربستان سعودی، مسلمانان را به راه رسول الله می‌خوانند.»

🔹ظفر سرشولا، فعال برجسته اسلامی، عربستان سعودی را نسبت به هرگونه اقدام نادرست برحذر داشت و از عربستان خواست تا این ممنوعیت را پس بگیرد، چرا که این اقدام، پیام نادرستی را برای مسلمانان سراسر جهان ارسال می کند.

🔹وی گفت: من از تصمیم عربستان شگفت زده شدم زیرا جماعت تبلیغ با رد شدید ایدئولوژی #جهادی پادزهر ایده‌های #افراطی است. حتی #طالبان نیز علیه این گروه صحبت می‌کنند. توصیف آن به عنوان دروازه تروریسم غیرقابل‌باور و غیرقابل‌قبول است.»

🔹#دارالعلوم_دیوبند نیز در بیانیه‌ای، متهم کردن این گروه به تروریسم، بدعت‌گذاری و شرک را یک اتهام ساختگی دانسته و خواستار تجدید نظر در این تصمیم و جلوگیری از هرگونه اقدام علیه این گروه شد.

@dolatedin
⭕️ کتاب «بازاندیشی در سلفی‌گری؛ شبکه‌های فراملی علمای سلفی در مصر، کویت و عربستان سعودی»

🔤 Rethinking Salafism; The Transnational Networks of Salafi 'Ulama in Egypt, Kuwait, and Saudi Arabia

✍️ نویسنده: Raihan Ismail

📓 انتشارات: Oxford University Press

📅 سال انتشار : 2021

🔹#سلفی‌گری یکی از منابع ایدئولوژیک اصلی برای خشونت #افراطی در گروه‌های #جهادی است. مجموعه‌ای از ادبیات علمی و پژوهش‌های قابل توجه در مورد شبکه‌های جهادی #فراملی، به ویژه پس از حملات ۱۱ سپتامبر در ایالات متحده وجود دارد. این مباحث شامل افراطی بودن تفکر #سلفی مورد نظر نظریه‌پردازان جهادی و سلفی‌ها است. با این حال سلفی‌گری یک جنبش یکپارچه و سراسری نیست و جریان‌های متعددی را در بر می‌گیرد. بررسی این جریان‌ها برای درک سلفی‌گری و تاثیر آن بر جوامع مسلمان بسیار مهم است.

🔹علاوه بر جهادی‌های سلفی (کسانی که خشونت را تایید می‌کنند) دو طیف گسترده دیگر در سلفی‌گری وجود دارد: #سکوتی و اهل مصالحه و دیگری #کنش‌گرا و تندرو. سلفی‌های سکوتی یک سنت غیرسیاسی را تایید می‌کنند و فعالیت سیاسی را به هر شکلی غیرقابل قبول می‌دانند. سلفی‌های کنش‌گرا از تغییرات سیاسی حمایت می‌کنند و جریان‌های سیاسی به رهبری #علما را سنت‌های سلفی تلقی می‌کنند.

🔹علمای سکوتی و کنش‌گرا به شکل مجزا در جوامع خود فعالیت دارند. مطالعات درباره این علما با توجه به کشورها انجام شده است و بر ماهیت و تأثیر سلفی‌گری بر روند اجتماعی آن کشورها تمرکز دارد. ریحان اسماعیل در کتاب بازاندیشی در سلفی‌گری، خاستگاه، فعل و انفعالات، و تأثیرات اجتماعی شبکه‌های فراملی علمای سلفی در مناطق مختلف شامل #عربستان سعودی، #مصر و #کویت را ارزیابی می‌کند.

🔹او فعالیت‌های علمای سکوتی و کنش‌گرا را برای حفظ و ترویج عقایدشان نشان می‌دهد. چیزی که از نظر هر کدام از آن‌ها سلفی‌گری “اصیل” است. این کتاب ارزیابی مجددی از دوگانه سکوتی و کنش‌گرا را ارائه می‌دهد و عقیده دارد که این دوگانگی در مورد تفکر سلفی‌گری با دوگانگی که در نگرش و تفکر #شیعی در باب مسائل اجتماعی وجود دارد، متفاوت است.

📌 فهرست مطالب:

1️⃣ مقدمه

2️⃣ ساختارشکنی سلفی‌گری

3️⃣ همبستگی فراملی علمای سلفی: سیاست #اسلام‌گرایی

4️⃣ شبکه‌های فراملی علمای سلفی: بحث بر سر شکاف بین #سنی و #شیعه

5️⃣ شبکه‌های فراملی علمای سلفی: وحدت حرکی/سکوتی در برابر سلفی‌گری جهادی؟

6️⃣ شبکه‌های فراملی علما: رقابت در حوزه اجتماعی

7️⃣ نتیجه‌گیری


#معرفی_کتاب
@dolatedin