تۇرکیه دؤولت قۇرۇلۇ اؤزبکیستاندا سئوینج و جۏشقۇ ایچه‌ریسینده «گلدی گلدی گلدی، شیر جهان گلدی» «آلاگؤز بۏی، قاراگؤز بوی» ازگیلری و تۆرک گله‌نگی ایله قارشؽلاندؽ.

شیر جهان=جهان‌ؽن(گؤیهان‌ؽن، گؤکهان‌ؽن، گؤی‌خانؽن، کئیهان‌ؽن) ‌آسلانؽ

آسلان آرخاسؽندا گۆنش ایسه بیر چۏخ بؤیۆک تۆرک دؤولتلرینین بایراغؽ، سانجاغؽ، نیشانؽ، تۇغۇ، دامغا-تۇغراسؽ(مؤهورلری) و یا کسدیکلری پارا اۆزه‌رینده اۏلمۇشدۇر، سلجوقلو‌لارین، قزنه‌لی‌لرین، تئیمۇرلۇلارؽن، قؽزؽلباش-شاهسئون(صفوی)‌لرین، آوشارلارؽن و اَن سۏن قاجارلارؽن.

Türkiyə dövlət qurulu Özbəkistanda sevinc və coşqu içərisində «gəldi gəldi gəldi şir-i cəhan gəldi», «Alagöz boy, qaragöz boy» əzgiləri və Türk gələnəyi ilə qarşılandı.

Şir-i cəhan=cəhanın(cihanın, göyhanın, gökhanın, keyhanın, göyxanın) aslanı

Aslan arxasında günəş isə bir çox böyük Türk dövlətinin bayrağı, sancağı, tuğu, nişanı, damğa-tuğrası(möhürləri) və kəsdikləri para üzərində olmuşdur, Səlcuqluların, Qəznəlilərin, Teymurluların, Qızılbaş-Şahsevən(Səfəvi)lərin, Avşarlının və ən son Qacarların.
@Azturkce

🇦🇿 altın / altun آلتؽن / آلتۇن
qızıl قؽزؽل

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Gold, Au
فار= طلا، زَر
(طلا =به ظاهر عربی احتمالا از تالای ترکی،
زَر و زرین از ساری و سارین تُرکی)
🇩🇪 das Gold
🇹🇷 Altın
—————————
آلتؽن دۏغادا آل ایله قؽزؽل بۏیاقدا و ایشلندیکجه پارلاق سارؽ اۏلسا دا آنجاق گۆنۆمۆزده آغ و باشقا بۏیاق‌لاردا و ایسته‌نیلن دگرده ده اۆره‌دیلیر.

Altın doğada Al ilə qızıl boyaqda və işləndikcə parlaq sarı olsa da ancaq günümüzdə ağ və başqa boyqaqlarda habelə istənilən dəyərdə də ürədilir.
—————————
@Azturkce 🥇 𐰞𐱃𐰆𐰣 #dəmirgil

بؤلگه‌لرینیزده تورکجه داش آدلاری بیلدیکلرینیز واردیرسا یازین، اونلاری دا آراشدیریب پایلاشیم ائدک.
اَن دگرسیز داش اولسا دا بئله دیل آچیسیندان چوخ دگرلیدیر.

Bölgələrinizdə Türkcə daş adları bildikləriniz vardırsa yazın onları da araşdırıb paylaşım edək.
Ən dəyərsiz daş olsa da belə dil açısından çox dəyərlidir.

🌱 🪨 🌱 🪨 🌱

دونیادا ۳ تور جانلی وار:
۱- نورمال جانلی‌لار (بوتون جانلی‌لار)
۲- ارزینجانلی‌لار
۳- آزربایجانلی‌لار

بیراز دا سویچولوق ائدک😉

باشقا بیر دئییم ده دئییر: اَرزینجانلی و آزربایجانلی دئییلسنسه نورمال جانلی‌سان.🙀

Dünyada 3 tür canlı var:
1-Normal canlılar (bütün canlılar)
2-Ərzincanlılar
3-Azərbaycanlılar

😁 Biraz da soyçuluq edək 😉

Başqa bir deyim də deyir:
Ərzincanlı və Azərbaycanlı deyilsənsə normal canlısan 🙀 😂
@Azturkce

🇦🇿 gil گیل
kil کیل
qızıl torpaq قؽزؽل تۏرپاق
ət torpaq اَت تۏرپاق

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Clay, Clay soil
فار= رُس، گِل رُس، خاک رُس
(گِل=تُرکی از قیر / کیر به اتیمولوژی #کلید (کیریت) مراجعه شود. ر > ل
قیر / کیر > کیل > گیل > گِل)
🇩🇪 der Ton (Bodenart), der Tonerde
🇹🇷 kil, killi toprak
@Azturkce

🎼 Millətəm میللتَم 🎼

Azadlığa könül verən bu sevdadan dönən deyil
آزادلیغا کؤنول وئرن بو سئودادان دؤنن دئییل

🔹Elçin Cəfərli ائلچین جعفرلی🔸

🇦🇿 kötük کؤتۆک
ağac kötüyü آغاج کؤتۆگۆ

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the stump, Tree stump
فار= کُنده (درخت)
🇩🇪 der Baumstumpf
(Strunk, Stubben, Stumpen
Stuken, Stucken, Wurzelstock)
🇹🇷 kütük, ağaç kütüğü
—————————
kötük;
Ağacda: Kəsilmiş ağacın gövdəsinin qalanı və kökə yapışan bölümü.
•Dişdə: diş kötüyü, diş çürüdükdən sonra diş ətində qalan bölüm.
•Genəldə: alt bölüm ~altda yoğun olan ~ bir nəsənin işləndikdən sonra atılan bölüm.
•Yazıda: Ana dəftər ~ yazılmış rəsmi qeydə dəftərinə kötük deyilir.

کؤتۆک؛
•آغاجدا: آغاج کؤتۆگۆ ~ کسیلمیش آغاجؽن گؤوده‌سینین قالانؽ و کؤکه یاپؽشان بؤلۆمۆ.
•دیشده: دیش کؤتۆگۆ ~ دیش چۆرۆدۆکدن سۏنرا دیش اَتینده قالان بؤلۆم.
•گئنل‌ده: آلت بؤلۆم ~ آلتدا یۏغۇن اۏلان ~ بیر نسه‌نین ایشلندیکدن سۏنرا آتؽلان بؤلۆم.
•یاز‌ؽدا: آنا دفتر ~ یازؽلمؽش رسمی قئید دفترینه کؤتۆک دئییلیر.
—————————
@Azturkce

🇦🇿 söyüd سؤیۆد، سؤڲۆد

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Willow, sallow, osier
فار= بید
🇩🇪 die Weide
🇹🇷 söğüt
------------
yaxlaşıq 400 tür söyüd tanılanıbdır.
یاخلاشؽق ۴۰۰ تۆر سؤیۆد تانؽلانؽبدؽر.
------------
@Azturkce 🌿🌳 #bitki

🇦🇿 ağlar söyüd آغلار سؤیۆد / سؤڲۆد

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Salix babylonica
Babylon willow, weeping willow
فار= بید مجنون
🇩🇪 die Echte Trauerweide
Babylonische Trauerweide
🇹🇷 salkım söğüt
@Azturkce 🌿 #bitki

🇦🇿 Tanrıçılıq تانرؽچؽلؽق
(teizm تئیزم)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Theism
فار= خداباوری، تئیسم
(خدا= تُرکی از قوت/کوت+آی راه یافته به سغدی
کوتای> قوتای>قودای>خودای>خُدای> خُدا)
🇩🇪 das Theismus
🇹🇷 Tanrıcılık, Teizm
🛐✝️☦️☪️🕎🕉☯️
---------------- =|= -------------------
🇦🇿 Tanrısızçılıq تانرؽسؽزچؽلؽق
(ateizm آتئیزم)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Atheism
فار= خداناباوری، بی‌خدایی، آتئیسم
🇩🇪 das Atheismus
🇹🇷 Ateizm, Tanrısızcılık
——————————————————
🇦🇿 çoxtanrıçılıq چوْختانرؽچؽلؽق
neçətanrıçılıq نئچه‌تانرؽچؽلؽق
(Politeizm پۏلیتئیزم)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Polytheism
فار= چندخدایی، چند‌خدا باوری، چندخداپرستی
🇩🇪 das Polytheismus, der Vielgötterei
🇹🇷 Çoktanrıcılık, Politeizm
---------------- =|= -------------------
🇦🇿tanrısaymazlıq تانرؽ‌سایمازلؽق‌
tanrısaymazçılıq تانرؽ‌سایمازچؽلؽق
tanrıumursamazlıq تانرؽ‌اۇمۇرسامازلؽق
tanrıumursamazçılıq تانرؽ‌اۇمۇرساماز‌چؽلؽق
(Apateizm آپاتئیزم)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Apatheism
فار= خدانامهم‌دانی، بی‌خدایی عمل‌گرا، اپاتئیسم
(مهم، عمل=عربی، خدا=ترکی)
🇩🇪 das Apathiesmus
🇹🇷 tanrıumursamazlık, Apateizm
@Azturkce #inanc

🇦🇿 xaşa خاشا
xaşaotu خاشا اۏتۇ
(xəşə خشه)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the sainfoin (Onobrychis)
فار= اسپرس، گیاه اسپرس
🇩🇪 die Esparsette, Staat-Esparsette
🇹🇷 korunga, korungaotu
-------------
۷۰-۵۰ جۆر خاشا اۏتۇ واردؽر.
5-70 cür xaşaotu vardır.
-------------
قایناق؛
ماحمۇد قاشقارلؽ‌نؽن یازدؽغؽ دیوان لغات التورک‌-ده «قاشاق» اۏلاراق کئچر.
قاشاق > قاشا > خاشا > خشه
قؽندؽرغا اۏتۇنا بنزه‌دیلدیگیندن آرا-سؽرا قؽندؽرقا دا دئییلیر.

Qaynaq;
Mahmud Qaşqarlının yazdığı Divan-ü lüğat-əl Türkdə «qaşaq» olaraq keçər.
Qaşaq > qaşa > xaşa > xəşə
qındırğa otuna bənzədildiyindən ara-sıra qındırqa da deyilir.
@Azturkce 🌿 #bitki

Azcıq biz susaq, qısaq səsimizi kölgələrimizi danışdıraq, mənim kölgəm isə belə danışdı.
sizin kölgələriniz necə, nə danışır?

آزجؽق بیز سۇساق، قؽساق سسیمیزی کؤلگه‌لریمیزی دانؽشدیراق، منیم کؤلگم ایسه بئله دانؽشدؽ.
سیزین کؤلگه‌لرینیر نئجه، نه دانؽشؽر؟
--------------------------
🇦🇿 kölgə کؤلگه

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 shadow, shade
فار= سایه
(سایه= از سایا و سایاق ترکی که به شکل سیاق در معنای شکل و شمایل وارد عربی نیز شده است)
🇩🇪 der Schatten
🇹🇷 gölge
🎭 @Azturkce

🇦🇿 bənzətim بَنزه‌تیم
(simulyasiya❌)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Simulation
فار= شبیه‌سازی، سیمولاسیون
(شبیه = عربی، سیمولاسیون=اروپایی)
🇩🇪 die Simulation, die Simulierung
🇹🇷 benzetim, Simülasyon
@Azturkce

🎼 Balam və doğduq(məhrəm) ev-ocaq
🎼 بالام و دۏغدۇق(مَحرَم) ائو-اۏجاق

🔹Züleyha Kakayeva زۆلئیخا کاکایئوا🔸

▫️تۆرکمن هۆودی - لای - آللئی 🇹🇲
▫️Türkmen hüvdi - lay - alley 🇹🇲

@Azturkce ┄┅✹𖣘︎🌸𖣘︎✹┅┄

🇦🇿 yeyəcək یئیه‌جک
(qida ❌)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Food
فار= خوراک، أغذیه
(أغذیه = عربی)
🇩🇪 das Lebensmittel
🇹🇷 yiyecek
@Azturkce #yeyəcək

🇦🇿 bəsin بَسین
(Qidalandırıcı ❌Biogen)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Nutrient
فار= مواد مغذی، مغذّيات (=عربی)
🇩🇪 der Nährstoff
🇹🇷 besin
@Azturkce

🇦🇿 bəslənmə بَسلَنمه
(qidalanma ❌ تغذیه)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Nutrition
فار= تغذیه (=عربی)
🇩🇪 die Ernährung, Nutrition
🇹🇷 beslenme
@Azturkce

🇦🇿 ağarantı آغارانتؽ
ağartı آغارتؽ
süd ürünü سۆد اۆرۆنۆ
#ağartı
🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Dairy product, Dairy products
milk products, lacticinia
فار= لبنیات، فرآورده لبنی، فراورده‌های شیر
(لبنیات، لبن = عربی)
🇩🇪 das Milcherzeugnis, Milchprodukt
das Molkereiprodukt
🇹🇷 Mandıra ürünü, süt ürünü
@Azturkce 🧈🧀🥛#yeyəcək

Eki attar(yey atlar 🎼 ائکی آتتار(یئی آتلار

Throat singing
Qırtlaq küy قؽرتلاق کۆی
Ağız qopuz آغؽز قۏپۇز
xoomey / Hömey هؤمئی / خؤمئی

🔹Yasaq Halva qrup یاساق هالوا قروپ🔸
🔹Ağdəniz Ərbaş آغ‌دنیز اَرباش🔸
@Azturkce

🇦🇿 qatıq قاتؽق
(ağız= qatıx آغؽز= قاتؽخ)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Qatiq
فار= قاتوق، قاتُق، قاتیق، کاتخ، کتخ
(قاتُق - کتخ - کته =تُرکی، کلمه کَته در ترکیب «برنج کته و کته برنج/پلو» نیز همین واژه قاتق ترُکی هست، #کته همان کتخ، کاتخ، کاتیخ، کاتیک و قاتق تُرکی در معنای شِفته، سفت، خشکه، تغلیظ و غلیظ شده هست.
کاتیک >کاتیق >قاتیق >قاتق >کاتیخ >کاتخ >کتخ >کته)
🇹🇷 katık
𐰴𐱃𐰍 - 𐰴𐱃𐰃𐰍 - 𐰴𐰀𐱃𐰃𐰍
@Azturkce #yeyəcək #ağartı