#የማህፀን #አንገት #ካንሰር
የማህፀን አንገት ካንሰር ከማህፀን አንገት ሴሎች የሚነሳ
የካንሰር አይነት ነዉ፡፡ ለብዙዎቹ የማህፀን አንገት ካንሰር
መከሰት ከፍተኛዉን ሚና የሚጫወተው ሂዩማን ፓፒሎማ
ቫይረስ/ human papillomavirus /የሚባለዉና
በግብረስጋ ግንኙነት አማካይነት የሚተላለፈዉ የቫይረስ
አይነት ነዉ፡፡
የህመሙ ምልክቶች
ህመሙ በሚጀምርበት የመጀመሪያ ጊዜያቶች ምንም
አይነት የሚታይ የህመም ምልክት ላይኖር ይችላል፡፡
ህመሙ እየቀጠለ ሲመጣ ግን የሚከተሉት የህመም
ምልክቶች ሊታዩ ይችላሉ፡፡
የግብረስጋ ግንኙነት ካደረጉ በኃላ፣ በወር አበባ ዑደት
መካከል ወይም ካረጡ በኃላ ከብልት ደም መታየት
ዉሃማ፣ ደምነትና ሽታ ያለዉ ፈሳሽ መጠነኛ ወይም ከፍተኛ
በሆነ መጠን ከብልት መፍሰስ
የዳሌ ዉስጥ ህመም፣ በግብረስጋ ግንኙነት ወቅት ህመም
መኖር የመሳሰሉት ናቸዉ፡፡
የህመሙ መንስኤ
የማህፀን አንገት ካንሰር የሚከሰተዉ የማህፀን አንገት
ሴሎች ጤነኛ ወዳልሆኑ ሌሎች ሴሎች በሚለወጡበት
ወቅት( genetic change (mutation)) የሚመጣ
ነዉ፡፡
የማህፀን አንገት ካንሰር መንስኤዎች በትክክል ምን
እንደሆኑ ባይታወቅም ሂዩማን ፓፒሎማ ቫይረስ ትልቁን
ሚና እንደሚጫወት ይታመናል፡፡ሂዩማን ፓፒሎማ ቫይረስ
ብዙ ሴቶች ላይ የሚከሰት ቢሆንም በዚህ ቫይረስ የተያዙ
ሁሉም ሴቶች የማህፀን አንገት ካንሰር ይያዛሉ ማለት ግን
አይደለም፡፡ ስለሆነም ሌሎች እንደ አካባቢያዊና የአኗኗር
ዘይቤ ለችግሩ መፈጠር ሚና ሊኖራቸዉ ይችላሉ፡፡
ለህመሙ የሚያጋልጡ ነገሮች
ከአንድ በላይ የወንድ ጓደኛ ያላቸዉ ሴቶች፡- ከብዙ
ወንዶች ጋር የግብረስጋ ግንኙነት የሚያደርጉ ሴቶች ወይም
ከብዙ ሴቶች ጋር ግንኑነት ካለዉ ወንድ ጋር ጥንቃቄ
የጎደለዉ የግብረ ስጋ ግንኙነት የሚያደርጉ ሴቶች በሂዩማን
ፓፒሎማ ቫይረስ የመያዝ እድላቸዉ ከፍተኛ ነዉ፡፡
በለጋነት እድሜ የግብረስጋ ግንኙነት መጀመር፡-
እድሜያቸዉ ከ18 አሜታት በታች እያሉ የግብረ ስጋ
ግንኑነት የሚጀምሩ በቫይረሱ የመጠቃት እድሉ
ይጨምራል፡፡
በሌሎች የአባለዘር ህመሞች መያዝ፡- እንደ ጨብጥ፣
ከርክርና ሌሎች አባለዘር ህመሞች መያዝ በሂዩማን
ፓፒሎማ ቫይረስ የመያዝ እድሉን ይጨምራል፡፡
የበሽታ መከላከል አቅም ደካማ/ የቀነሰ ከሆነ፡- የሂዩማን
ፓፒሎማ ቫይረስ ኢንፌክሽን ካለና የበሽታ መከላከል
አቅም የደከማ አሆነ በማህፀን አንገት ካንሰር የመያዝ
እድሉ ከፍ ያለ ነዉ፡፡
ሲጋራ ማጨስ፡- ሲጋራ ማጨስ ለማህፀን አንገት ካንሰር
ያጋልጣል፡፡
ሊደረጉ የሚችሉ ህክምናዎች
ለማህፀን አንገት ካንሰር የሚደረጉ ህክምናዎች እንደ
ካንሰሩ የህመም ደረጃ፣እንዳለዎት ሎሎች የህመም
አይነቶችና የህክምና ምርጫዎ ሊለያይ ይችላል፡፡ስለሆነም
ሊሰጡ ከሚችሉ የህክምና ዘዴዎች ዉስጥ ቀዶ
ጥገና፣የጨረር ህክምና፣ኬሞቴራፒና ከሶስቱ ዉስጥ
አንዱን ከአንዱ ጋር በማዳበል ሊሆን ይችላል፡፡
የማህፀን አንገት ካንሰር ከማህፀን አንገት ሴሎች የሚነሳ
የካንሰር አይነት ነዉ፡፡ ለብዙዎቹ የማህፀን አንገት ካንሰር
መከሰት ከፍተኛዉን ሚና የሚጫወተው ሂዩማን ፓፒሎማ
ቫይረስ/ human papillomavirus /የሚባለዉና
በግብረስጋ ግንኙነት አማካይነት የሚተላለፈዉ የቫይረስ
አይነት ነዉ፡፡
የህመሙ ምልክቶች
ህመሙ በሚጀምርበት የመጀመሪያ ጊዜያቶች ምንም
አይነት የሚታይ የህመም ምልክት ላይኖር ይችላል፡፡
ህመሙ እየቀጠለ ሲመጣ ግን የሚከተሉት የህመም
ምልክቶች ሊታዩ ይችላሉ፡፡
የግብረስጋ ግንኙነት ካደረጉ በኃላ፣ በወር አበባ ዑደት
መካከል ወይም ካረጡ በኃላ ከብልት ደም መታየት
ዉሃማ፣ ደምነትና ሽታ ያለዉ ፈሳሽ መጠነኛ ወይም ከፍተኛ
በሆነ መጠን ከብልት መፍሰስ
የዳሌ ዉስጥ ህመም፣ በግብረስጋ ግንኙነት ወቅት ህመም
መኖር የመሳሰሉት ናቸዉ፡፡
የህመሙ መንስኤ
የማህፀን አንገት ካንሰር የሚከሰተዉ የማህፀን አንገት
ሴሎች ጤነኛ ወዳልሆኑ ሌሎች ሴሎች በሚለወጡበት
ወቅት( genetic change (mutation)) የሚመጣ
ነዉ፡፡
የማህፀን አንገት ካንሰር መንስኤዎች በትክክል ምን
እንደሆኑ ባይታወቅም ሂዩማን ፓፒሎማ ቫይረስ ትልቁን
ሚና እንደሚጫወት ይታመናል፡፡ሂዩማን ፓፒሎማ ቫይረስ
ብዙ ሴቶች ላይ የሚከሰት ቢሆንም በዚህ ቫይረስ የተያዙ
ሁሉም ሴቶች የማህፀን አንገት ካንሰር ይያዛሉ ማለት ግን
አይደለም፡፡ ስለሆነም ሌሎች እንደ አካባቢያዊና የአኗኗር
ዘይቤ ለችግሩ መፈጠር ሚና ሊኖራቸዉ ይችላሉ፡፡
ለህመሙ የሚያጋልጡ ነገሮች
ከአንድ በላይ የወንድ ጓደኛ ያላቸዉ ሴቶች፡- ከብዙ
ወንዶች ጋር የግብረስጋ ግንኙነት የሚያደርጉ ሴቶች ወይም
ከብዙ ሴቶች ጋር ግንኑነት ካለዉ ወንድ ጋር ጥንቃቄ
የጎደለዉ የግብረ ስጋ ግንኙነት የሚያደርጉ ሴቶች በሂዩማን
ፓፒሎማ ቫይረስ የመያዝ እድላቸዉ ከፍተኛ ነዉ፡፡
በለጋነት እድሜ የግብረስጋ ግንኙነት መጀመር፡-
እድሜያቸዉ ከ18 አሜታት በታች እያሉ የግብረ ስጋ
ግንኑነት የሚጀምሩ በቫይረሱ የመጠቃት እድሉ
ይጨምራል፡፡
በሌሎች የአባለዘር ህመሞች መያዝ፡- እንደ ጨብጥ፣
ከርክርና ሌሎች አባለዘር ህመሞች መያዝ በሂዩማን
ፓፒሎማ ቫይረስ የመያዝ እድሉን ይጨምራል፡፡
የበሽታ መከላከል አቅም ደካማ/ የቀነሰ ከሆነ፡- የሂዩማን
ፓፒሎማ ቫይረስ ኢንፌክሽን ካለና የበሽታ መከላከል
አቅም የደከማ አሆነ በማህፀን አንገት ካንሰር የመያዝ
እድሉ ከፍ ያለ ነዉ፡፡
ሲጋራ ማጨስ፡- ሲጋራ ማጨስ ለማህፀን አንገት ካንሰር
ያጋልጣል፡፡
ሊደረጉ የሚችሉ ህክምናዎች
ለማህፀን አንገት ካንሰር የሚደረጉ ህክምናዎች እንደ
ካንሰሩ የህመም ደረጃ፣እንዳለዎት ሎሎች የህመም
አይነቶችና የህክምና ምርጫዎ ሊለያይ ይችላል፡፡ስለሆነም
ሊሰጡ ከሚችሉ የህክምና ዘዴዎች ዉስጥ ቀዶ
ጥገና፣የጨረር ህክምና፣ኬሞቴራፒና ከሶስቱ ዉስጥ
አንዱን ከአንዱ ጋር በማዳበል ሊሆን ይችላል፡፡
#ቋቁቻ
ቋቁቻ በብዛት ሊከሰት የሚችል ከሰዉ ወደ ሰዉ የማይተላለፍ በፈንገስ ምክንት የሚመጣ የቆዳ ላይ ችግር ነው። ፈንገሱ የቆዳ ተፈጥሮዊ መልክን በማሳጣት ትናንሽ፣ ነጣ ወይም ጠቆር ያሉ መልካቸዉን የለወጡ ነገሮች በቆዳ ላይ እንዲወጡ ያደርጋል፡፡ ቐቁቻ በብዛት የሚከሰትዉ #በአንገት፣#ትከሻ #ደረትና #ጀርባ ላይ ነዉ።
👉የህመሙ ምልክቶች
#በጀረባ ፣ #ደረት ፣ #አንገት #እጅ #ላይ ከክርን በላይ ከፍ ብሎ ባለዉ የቆዳ ከለር መለወጥ።
👉 መጠነኛ ማሳከክ
😁የቆዳ መቀረፍ የመሳሰሉት ናቸው።
👉የህመሙ መንስኔዎች
ቐቁቻን ሊያመጡ የሚችሉ ፈንገሶች በጤናማ ቆዳ ላይ ሊገኙ ይችላሉ፡፡ ይህ ችግር በብዛት በለጋነትና በወጣትነት እድሜ ክልል ይከሰታል፡፡ ቐቁቻ ህመም የለዉም፤ ከሰዉ ወደ ሰዉ አይተላለፍም፡፡ ነገር ግን ሊያስጨንቅ ወይም የሀፍረት
ስሜት እንዲሰማን ሊያደርግ ይችላል፡፡ ይህ የሚሆነም ፈንገሱ ከመጠን በላይ ሲያድግ ነዉ፡፡
ቐቁቻ እንዲመጣ የሚያደርጉ/እንዲባባስ የሚያደርጉ ነገሮች፦
• ሞቃታማና እችጥበታማ የአየር ፀባይ
• ወዛማ ቆዳ ካለዎት
• የሆርሞን መለዋወጥ
• የበሽታ መከላከል መዳከም ናቸው።
የህክምና ባለሙያዎን መመከር የሚገባዎ መቼ ነው?
• ለቆዳዎ እያደረጉት ያለዉ ጥንቃቄ ለዉጥ ካላመጣ
• ህመሙ ከጠፋ በኃላ ተመልሶ ከመጣ
• ህመሙ ብዙ የቆዳ ክፍልን ከሸፈነ።
ሊደረጉ የሚችሉ ህክምናዎች
ቐቁቻ በፈንገስ ምክንት የሚመጣ የቆዳ ችግር ስለሆነ የሚከተሉት መድሃኒቶች ሊታዘዙ ይችላሉ፡፡ የተወሰኑት መድሃኒቶች በቆዳ ላይ ሊቀቡ የሚችሉ ሲሆን ቀሪዎቹ የሚዋጡ ናቸዉ፡፡
• የፍሉኮናዞል እንክብል ወይም ፈሳሽ መድሃኒት
• ኢትራኮናዞል (እንክብል ፣ ወይም ካፕሲዩል ፈሳሽ)
• ኬቶኮናዞል (ክሬም ጄል ፣ ወይም ሻንፖ) ናቸው።
ምንም እንኳ ህክምናዉን በደንብ ቢከታተሉትና ህመሙ ቢሻሎትም ለሳምንታት ወይም ለወራት የቆዳዎ ቀለምዎ ሳይለወጥና እንደሻከረ ሊቀጥል ይችላል።
እንዳንዴ ደግሞ ህመሙ ተመልሶ ሊመጣ ይችላል( በተለይ በሞቃታማና እርጥበታማ የአየር ፀባይ ወቅት)፡፡ ስለሆነም ኢንፌክሽኑ ተመልሶ እንዳይመጣ መድሃኒት በወር አንዴ ወይም ሁለቴ መዉሰድ ሊስፈልግ ይችላል።
መልካም ጤንነት!!
ቋቁቻ በብዛት ሊከሰት የሚችል ከሰዉ ወደ ሰዉ የማይተላለፍ በፈንገስ ምክንት የሚመጣ የቆዳ ላይ ችግር ነው። ፈንገሱ የቆዳ ተፈጥሮዊ መልክን በማሳጣት ትናንሽ፣ ነጣ ወይም ጠቆር ያሉ መልካቸዉን የለወጡ ነገሮች በቆዳ ላይ እንዲወጡ ያደርጋል፡፡ ቐቁቻ በብዛት የሚከሰትዉ #በአንገት፣#ትከሻ #ደረትና #ጀርባ ላይ ነዉ።
👉የህመሙ ምልክቶች
#በጀረባ ፣ #ደረት ፣ #አንገት #እጅ #ላይ ከክርን በላይ ከፍ ብሎ ባለዉ የቆዳ ከለር መለወጥ።
👉 መጠነኛ ማሳከክ
😁የቆዳ መቀረፍ የመሳሰሉት ናቸው።
👉የህመሙ መንስኔዎች
ቐቁቻን ሊያመጡ የሚችሉ ፈንገሶች በጤናማ ቆዳ ላይ ሊገኙ ይችላሉ፡፡ ይህ ችግር በብዛት በለጋነትና በወጣትነት እድሜ ክልል ይከሰታል፡፡ ቐቁቻ ህመም የለዉም፤ ከሰዉ ወደ ሰዉ አይተላለፍም፡፡ ነገር ግን ሊያስጨንቅ ወይም የሀፍረት
ስሜት እንዲሰማን ሊያደርግ ይችላል፡፡ ይህ የሚሆነም ፈንገሱ ከመጠን በላይ ሲያድግ ነዉ፡፡
ቐቁቻ እንዲመጣ የሚያደርጉ/እንዲባባስ የሚያደርጉ ነገሮች፦
• ሞቃታማና እችጥበታማ የአየር ፀባይ
• ወዛማ ቆዳ ካለዎት
• የሆርሞን መለዋወጥ
• የበሽታ መከላከል መዳከም ናቸው።
የህክምና ባለሙያዎን መመከር የሚገባዎ መቼ ነው?
• ለቆዳዎ እያደረጉት ያለዉ ጥንቃቄ ለዉጥ ካላመጣ
• ህመሙ ከጠፋ በኃላ ተመልሶ ከመጣ
• ህመሙ ብዙ የቆዳ ክፍልን ከሸፈነ።
ሊደረጉ የሚችሉ ህክምናዎች
ቐቁቻ በፈንገስ ምክንት የሚመጣ የቆዳ ችግር ስለሆነ የሚከተሉት መድሃኒቶች ሊታዘዙ ይችላሉ፡፡ የተወሰኑት መድሃኒቶች በቆዳ ላይ ሊቀቡ የሚችሉ ሲሆን ቀሪዎቹ የሚዋጡ ናቸዉ፡፡
• የፍሉኮናዞል እንክብል ወይም ፈሳሽ መድሃኒት
• ኢትራኮናዞል (እንክብል ፣ ወይም ካፕሲዩል ፈሳሽ)
• ኬቶኮናዞል (ክሬም ጄል ፣ ወይም ሻንፖ) ናቸው።
ምንም እንኳ ህክምናዉን በደንብ ቢከታተሉትና ህመሙ ቢሻሎትም ለሳምንታት ወይም ለወራት የቆዳዎ ቀለምዎ ሳይለወጥና እንደሻከረ ሊቀጥል ይችላል።
እንዳንዴ ደግሞ ህመሙ ተመልሶ ሊመጣ ይችላል( በተለይ በሞቃታማና እርጥበታማ የአየር ፀባይ ወቅት)፡፡ ስለሆነም ኢንፌክሽኑ ተመልሶ እንዳይመጣ መድሃኒት በወር አንዴ ወይም ሁለቴ መዉሰድ ሊስፈልግ ይችላል።
መልካም ጤንነት!!