«پس از آنجا که در هر عهد و هر عصر، توسّل به محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اسباب نجات و خلاص جمیع طوائف و امم بوده، جمعی از اهل وطن در دفع این بلایا و محن با کمال خلوص دست توسّل بدامان آن حضرت زده، با توبه و انابه از اعمال شوم مذموم فسّاق و فجّار تبرّا جسته، رو بدرگاه حضرت بی نیاز آورده، با آه و زاری و ناله و سوگواری دعاها کردند، بحمد الله دعوات ایشان مستجاب و رفع بلیّه و فتح باب شد تا ابواب گشایش بروی کافّه ی امم مفتوح و ظهور تفضّلات غیبیّه برای همگی مفرّح روح گردید».

🔷 ...که با من هرچه کرد آن آشنا کرد!
#أین_الناصر_والمنتقم

حدثنا أحمد بن الحسن بن علي بن فضال عن أبيه الحسن عن أبي المغری عن عنبسة بن مصعب قال: كنا عند أبي عبد الله عليه السلام، فأثنى عليه بعض القوم، حتى كان من قوله: "وأخزى الله عدوك من الجن ّو الإنس".
فقال أبو عبد الله عليه السلام: «لقد كنا و عدوّنا كثير، و لقد أمسينا و ما أحد أعدى لنا من ذوي قراباتنا و من ينتحل حبّنا..» الحدیث. (بصائر الدرجات/154، ونحوه في رجال الكشي/307 ح 555)

عنبسه گويد: خدمت امام صادق علیه السلام بودیم، یکی از حضّار مدح و ثنای حضرت علیه السلام را می گفت.
از جمله عرض کرد: (و خداوند دشمنان جنّی و انسی شما را خوار گرداند!)
امام صادق علیه السلام در پی این جمله فرمود: «زمانی بود که دشمنان زیاد داشتیم
اما حال ما چنان شده است که هیچکس بیشتر از نزدیکان ما و آنان که مدّعی محبت ما هستند، دشمن ما نیست....!»

🔖 احادیث طوال در میراث مکتوب سدۀ نخست هجری
مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، دوره ۲۶، شماره ۶۷، بهار و تابستان ۹۹

🔸چکیده:
متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیمی‌ اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده‌است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آن‌ها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی نبوده‌اند، متن فعلی چه‌گونه شکل گرفته است. شاید یکی از بهترین نمونه‌های موجود، روایات بلند کتاب سلیم بن قیس هلالی باشد که بیش‌‌تر این چالش‌ها را به همراه خود دارد. در این مطالعه، برای فهم بهتر مشکل و پیدا کردن راهکار، با مروری بر فرهنگ نقل مکتوب روایات در صدر اسلام، به انواع و اقسام حالاتی که به ایجاد احادیث طوال انجامیده است می‌پردازیم تا با مرور مثال‌هایی از همان دوران ببینیم چه‌گونه برخی از سنت‌های ثبت و نقل حدیث در میان محدثان و مورخان متقدم به بدفهمی این روایت‌های طولانی در نسل‌های بعد منجر شده‌است. درنهایت می‌توانیم از نتایج این بحث برای فهم ساختار متون کتب کهنی هم‌چون کتاب سلیم بهره بگیریم.

@Sulaym

🔷 قديمترين نسخه رجال شیخ طوسی (ره)

- مشاهده در سایت کتابخانه مرحوم محقق طباطبائی

- مشاهده و دانلود در سایت آرشیو


عکس از موزه بریتانیا ـ لندن به شماره OR 7965
کاتب: محمّد بن سراهنک بن مرتضی حسنی، تاریخ کتابت جمعه بیست و یکم رمضان 533 هجری.
با تشکر از دست اندرکاران کتابخانه مرحوم محقق طباطبائی (ره) که مدتی است در حال بارگذاری تصاویر نسخ عکسی ایشان هستند.

بسم الله الرحمن الرحیم
✳️ ائمه معصومین علیهم السلام، تنها حاکمان عادل

#حکومت_اسلامی

«إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها وَ إِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ» (النساء/۵۸)

روایات معتبر فراوانی توضیح می دهند که آیه ی فوق خطاب به ائمه علیهم السلام نازل شده، و مقصود از (اداء امانت) رساندن عهد وصیّت هر امام به امام بعدی است.
در برخی از این روایات برای اینکه مخاطب بودن ائمه علیهم السلام واضح شود، به قسمت دوم آن تمسّك شده است:«وإذا حكمتم بين الناس..» . واكاوي اين استدلال به اين صورت خواهد بود:

1- خطاب در سراسر آیه شریفه نسبت به گروه واحدی است که مخاطب به امر خداوند شده اند، پس نمی شود اول آیه خطاب به یک عدّه و آخر آن خطاب به عدّه ی دیگری باشد.
2- قسمت انتهای آیه خطاب به افراد خاصّي است كه در جامعه حكومت مي كنند.
3- هيچ فردي غير از اوصيا عليهم السلام حقّ حكومت در جامعه ندارد.
4- پس مخاطب قسمت دوّم آیه شریفه، تنها اوصیاء معصوم علیهم السلام هستند.
5- با توجه به آنچه از ابتدا گفته شد، مخاطب قسمت اوّل آیه -یعنی: أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها- نیز ائمه معصومین علیهم السلام هستند.


متأسفانه در ادبیات حکومتی-سیاسی جامعه ی ما استفاده از این آیه رواج فراوانی دارد، در حالی که آیه ی شریفه با توجّه به روایات تفسیری، بیشتر نافی نظام حکومتی موجود و در مقام اختصاص حکومت به امام معصوم است.

عجیب اینکه در یکی از این دست آثار چنین ذکر شده: «در روایت است که آیۀ اول )‌‏اَنْ تُؤَدّوُا الْأَماناتِ إلی اَهْلِها‌‏(مربوط به ائمه(ع) است. و آيه ي‌‎ ‌‏حکم به عدل)‌‏و إذا حکمتم بین الناس‌‏( مربوط به امرا می باشد»!!(ولايت فقيه، خميني، روح الله، ص 86)

چنين روايتي موجود نيست، بلكه از متن آنها كه در ادامه ذكر شده، خلاف آن مشهود است.


▪️ متن رواياتي كه نشان مي دهد مخاطب «إذا حكمتم...» اوصياء عليهم السلام هستند:

الغيبة‌ للنعمانی/54: أخبرنا علي بن أحمد عن عبيد الله بن موسى عن علي بن إبراهيم بن هاشم عن أبيه عن حماد بن عيسى عن حريز عن زرارة عن أبي جعفر محمد بن علي عليهما السلام قال: سألته عن قول الله عز و جل (إن‏ الله‏ يأمركم‏ أن‏ تؤدوا الأمانات‏ إلى‏ أهلها و إذا حكمتم‏ بين‏ الناس‏ أن‏ تحكموا بالعدل)؟
‏ قال: «أمر الله الإمام منّا أن يؤدّي الإمامة إلى الإمام بعده ليس له أن يزويها عنه. أ لا تسمع إلى قوله: (و إذا حكمتم‏ بين‏ الناس‏ أن‏ تحكموا بالعدل‏ إن‏ الله‏ نعما يعظكم‏ به)،‏ هم الحُكّام، أ و لا ترى أنه خاطب بها الحكّام؟».

بصائر الدرجات/ 476: حدثنا علي بن إسماعيل عن أبي عبد الله البرقي عن علي بن داود بن مخلد البصري عن مالك الجهني قال قال أبو جعفر ع‏ليه السلام: "إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل‏" فيمن نزلت؟
قلت: يقولون في الناس.
قال: أ فكُلّ الناس يحكم بين الناس؟! اعقل فيمن نزلت!

بصائر الدرجات/476:‌حدثنا يعقوب بن يزيد عن ابن أبي عمير عن عمر بن أذينة عن بريد بن معاوية عن أبي جعفر ع‏ليه السلام في قول الله تعالى‏ (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل إن الله نعما يعظكم به‏)؛
قال:«إيّانا عنى، أن يؤدّي الأول منا إلى الإمام الذي يكون من بعده الكتب و السلاح‏؛ (و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل)‏: إذا ظهرتم أن تحكموا بالعدل الذي في أيديكم».

تهذيب۲۲۴/۶: محمد بن علي بن محبوب عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن صفوان بن يحيى عن أبي المعزى عن إسحاق بن عمار عن ابن أبي يعفور عن معلى بن خنيس عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قلت له: قول الله عزّ و جل‏ (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل‏)؟
قال: «على الإمام أن يدفع ما عنده إلى الإمام الذي بعده، و أُمِرَت الأئمّة بالعدل، و أُمر الناس أن يتبعوهم».

🔷 مقاله ارزشمند اعتبار نسخ مصادر جوامع حدیثی، پژوهش های رجالی، شماره دوم، اثر دوست فاضلم شیخ محمود رفاهی فرد

▪️چکیده: با توجه به نقش محوری مکتوبات پیشین در شکل‌گیری جوامع حدیثی، احراز اصالت نسخه‌هایی که مورد استفادۀ مؤلفان جوامع قرار گرفته، اهمیت به‌سزایی دارد. موضوعاتی چون انتساب نادرست نسخه، تصحیفات تأثیرگذار در معنا و دسّ و تحریف در نسخه، احراز اصالت نسخه را با مشکل مواجه می‌کند. با این حال، بر اساس شواهدی چون دقت محدّثان در انتساب نسخه و توجه آن‌ها به مسألۀ اختلاف نسخ و اهتمام به تحمّل احادیث به طرق معتبر، می‌توان ادعای اطمینان به اصالت نسخه‌های منابع جوامع حدیثی متقدم را مطرح نمود. در صورت تمامیت این شواهد، اطمینان حاصل، در نوع موارد و در صورتی است که قرینه‌ای بر خلاف آن نباشد. در صورت عدم تمامیت نیز می‌توان این شواهد را به عنوان قرینۀ عامه‌ای که در کنار قرینه یا قرائن دیگر، موجب اطمینان می‌شود، تلقی کرد. ضمن بررسی این شواهد، به اموری چون منشأ اختلاف متقدمان در مسألۀ انتساب و منشأ اختلاف نسخ کتب حدیثی پرداخته می‌شود.

@kotob_sh

✳️هنوز هم به سرچشمه راهی هست...

مَتى‏ نَرِدُ مَناهِلَكَ‏ الروِيَّةَ فَنَروى‏؟!
مَتى‏ نَنْتَقِعُ مِنْ عَذْبِ مائِكَ فَقَدْ طالَ الصَّدى‏؟!

«کی شود که به آبشخورهای سیراب کننده ات درآییم و سیراب شویم؟
کی شود که از آب گوارایت بهره ای بریم، که تشنگی به درازا کشیده است؟!»

هرچند این شکوه ها در دعای ندبه، باید زبان حال ما باشد، اما به این هم بیندیشیم که شاید قدری از این تشنگی، تقصیر خودمان هم هست که اصلا دنبال (ماء مَعین) نیستیم و به هر فاضلابی دل خوش کرده ایم...

🔷 الدر النظیم (ص ۷۳۲) :حمیری به امام هادی علیه السلام نوشت: روایات به ما مختلف می رسد، چگونه به آنها عمل کنیم؟ امام هادی علیه السلام در جواب نوشتند:
هرکه ملازم سرچشمه [و منبع علم] باشد، امور برایش مختلف و مشتبه نگردد. چشمه از منبعش زلال و سفید و پاک درآید، اما در مسیر تیرگی و آلودگی با آن مخلوط می شود.
حمیری گوید: به ایشان نوشتم: چگونه به سرچشمه دست پیدا کنیم، در حالیکه میان ما و آن فاصله افتاده؟
در پاسخ نوشتند: آن سرچشمه در اختیار هر کس که دنبالش باشد قرار می گیرد، مگر کسی که با کفر و الحاد به سویش رود.

▪️متن عربی:
كتبت إليه يختلف إلينا أخباركم فكيف العمل بها؟ قال: فكتب إلي: من لزم رأس‏ العين‏ لم يختلف عليه أمره، إنها تخرج من مخرجها و هي بيضاء صافية نقية فتخالطها الأكدار في طريقها.
قال: فكتبت إليه: كيف لنا برأس العين و قد حيل بيننا و بينه؟ قال: فكتب إلي هي مبذولة لمن طلبها إلا لمن أرادها بإلحاد.
(با سپاس از جناب آقای علیرضا دهقانی که متن عربی را ارسال نمودند)
#أین_الناصر_والمنتقم

🛑 کینه توزی تا کجا!
(حسودان معاند در برابر افضلیّت حضرت زهرا علیها السلام)

اگر انسان منصف، کتب عامّه را به دقّت مطالعه کند از جای جای آن رنگ و بوی تعصّب و عناد را احساس میکند.
یک صورت عادی و متعارف تحریف در آثار عامّه، حذف و تقطیع است. اما نوع حرفه ای تر و بی شرمانه تر آن جابه جایی و تبدیل است!

در حالیکه افضلیّت تنها دختر رسول اکرم فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از آفتاب روشن تر حتی در لابلای روایات اهل عناد و تعصّب هم مشهود است، برخی کوردلان جاهل خواسته اند در مقابل نور ایزدی پفی کرده و خود را رسواتر کنند!
موسی بن عقبة (مورّخ و گزارشگر معروف) از سالم بن عبد الله بن عمر از پدرش (لعنة الله علیه) نقل می کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:«أُسَامَةُ أَحَبُّ النَّاسِ إِلَيَّ» آنگاه می افزاید:
فَقَالَ سَالِمٌ: مَا سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ يُحَدِّثُ بِهَذَا الْحَدِيثِ قَطُّ إِلَّا قَالَ: وَاللَّهِ مَا حَاشَا فَاطِمَة (مسند احمد ج 10 ص 96 و....)

سالم گوید: هیچگاه ابن عمر این حدیث را نقل نمی کرد مگر اینکه می گفت: به خدا سوگند فاطمه (علیها السلام) را استثنا نکرد!

مقصود او این است که اسامه حتی از حضرت زهرا (علیها السلام) نیز برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) محبوبتر بود!
اما چرا ابن عمر این قدر اصرار دارد همه جا این تعلیقه ی بی مزه را بزند؟ از بین تمام گزینه ها در صدر اسلام، چرا تنها بر افضل نبودن افضل النساء علیها السلام تأکید می کند؟!! خود اين روش به تنهايي براي نشان دادن كينه اي او كافيست، اما جنايت راويان حديث بيشتر از اين حرفهاست!
با توجّه به نقل ديگری از اين قضيّه مي توان چنين نتيجه گرفت كه رسول اكرم صلي الله عليه و آله دقيقاً‌ حضرت فاطمه ی زهرا سلام الله عليها را استثنا نموده و افضل از همگان ذكر نموده اند، اما ابن عمر -شايد هم راويان بعدي- كه مي دانند ممكن است عدّه اي از نقل اصلي باخبر باشند،‌ تريبون تبليغاتي را به دست گرفته و همه جا در بوق و كرنا مي كنند كه چنين استثنايي در كار نبوده است!

✅به اين نقل توجّه كنيد تا شدّت تعصّب راويان حديث قبل روشن شود:

عُمَرُ بْنُ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: حَدَّثَنِي أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: كُنْتُ فِي الْمَسْجِدِ فَأَتَانِي الْعَبَّاسُ، وَعَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ،… قَالَا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، جِئْنَاكَ لِتُخْبِرَنَا أَيُّ أَهْلِكَ أَحَبُّ إِلَيْكَ؟ قَالَ: «أَحَبُّ أَهْلِي إِلَيَّ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ» ، فَقَالَا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا نَسْأَلُكَ عَنْ فَاطِمَةَ، قَالَ: «فَأُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ ابْنُ الَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ، وَأَنْعَمْتُ عَلَيْهِ (مسند البزار ج 7 ص 71، و....)

امير المؤمنين عليه السلام و عباس از پيامبر صلی الله عليه و آله پرسيدند: كدام يك از خانواده ات را بيشتر دوست ميداري؟ فرمود: «فاطمه دختر محمد (صلي الله عليه و آله) را بيشتر از همه دوست دارم». عرضه داشتند: اي رسول خدا، در مورد فاطمه سوال نپرسيديم! فرمود: «پس اسامة بن زيد، فرزند كسي كه خداوند به او نعمت داد [اشاره به آیه 37 سوره ی احزاب]».

🔸اين عبارت جالب توجّه است: «ما نسألك عن فاطمة»!! انگار افضليّت حضرت زهرا عليها السلام به قدری روشن بوده كه جای سؤال ندارد!

▪️▪️▪️ ضمن عرض تسلیت ایام شهادت، ان شاء الله تعالی در این چند روز نسخه ها و مطالبی در مورد حضرت فاطمة الزهراء سلام الله علیها عرضه می شود. امید که این ناچیز را به دیده ی قبول بپذیرند.

🔷بخشهایی از قدیمترین نسخه خطی شرح الاخبار قاضی نعمان که متضمّن قسمتی از باب فضائل حضرت فاطمه علیها السلام و شرح خطبه فدکیه است.

این اوراق در انتهای نسخه ی کهنی از مجموع الهادی الی الحق در مونیخ قرار دارد( arab.1184) و متأسفانه قسمت ناچیزی از کتاب را شامل میشود.

تاریخ این اوراق را می توان به حدود سده ششم بازگرداند. جناب آقای فقیه عاملی در پستی به این اوراق اشاره نموده و عمر آن را هزار سال دانسته اند که بسیار بعید می نماید.

👈ونیز بنگرید: کهنترین دستنوشته از خطبه فدکیه، در میان اسناد مذهبی یهودیان!

▪️▪️عظم الله أجورنا وأجورکم ▪️▪️


از نبی تا حضرت مهدی، همه (علیهم السلام)

ذکرشان یا فاطمه یا فاطمه...

✔️کافی 8/109، ح 87: «هرگاه امام باقر علیه السلام دچار تب میشد از آب سرد استفاده میکرد؛ دو پیراهن برمیداشت که یکی را با آب سرد خیس می کرد و دیگری را بر بدنش، و به نوبت آن دو را تعویض می فرمود.
سپس با صدای بلندی که از در خانه شنیده می شد، صدا می زد: یا فاطمة بنت محمد (صلی الله علیه و آله اجمعین)»

...كان إذا وعك استعان بالماء البارد فيكون له ثوبان ثوب في الماء البارد و ثوب على جسده يراوح بينهما. ثمّ ينادي حتى يسمع صوته على باب الدار يا فاطمة بنت محمد...