"نگاهی به دفتر ترنم داوودی سکوت"
#قربان_ولییی از شاعران توانمند دانشگاهی است که از خیل شاعران جریان سنتی و گاه نیمه سنتی، نامی شناخته شده دارد و در قالب #غزل و #مثنوی، اشعاری درخشان سروده است. علت تمایز اشعار او، بیش از همه مضامین عرفانی منعکس در آن هاست که طراوت و عمقی خاص به سبک او بخشیده است. از دفترهای متعدد شعر ولییی، شاید بتوان #ترنم_داوودی_سکوت را موفق ترین دانست. در این دفتر 121 غزل گنجانده شده و قوت مضامین و شاعرانگی بسیاری از آن ها سبب شده، صاحب این دفتر برگزیده ی جایزه ی قلم زرین شود.
در کنار جلوه های رنگ رنگ و مثبت این دفتر که بارها از آن سخن گفته شده و دیگر بار و در مجالی مناسب تر باید از آن سخن گفت، در ژرف ساخت اشعار می توان نقدهایی متوجه این مجموعه دانست.
یکی از آسیب های پنهان این دفتر که در تصاویر، مضامین و زبان قربان ولییی هم نشانه هایی از آن دیده می شود، کلیشگی برخی عناصر سازنده ی شعر است.
برای نمونه در غزل های این دفتر نوعی کلیشگی در تعداد ابیات دیده می شود که با جوشندگی اصیل مضامین عرفانی در تضاد است؛ به طوری که 93 غزل این دفتر چهار تا شش بیت دارند. نکته ای که علاوه بر شبیه شدن طول ابیات(به ویژه در قالب 5 بیت با 39غزل) قابلیت پیش بینی شکلی را در نگاه مخاطب افزونی می بخشد و احتمال کوششی بودن تجربه های عرفانی شاعر را نیز تقویت می کند.
این کلیشگی را در وزن های انتخابی هم می توان دید. این تکرار وزنی بیش از همه مربوط به وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن است با 55 بار تکرار؛ پس از آن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن در 20 غزل استفاده شده است. بسامد حدود 65 درصدی در کاربرد دو وزن تکرارشونده که به میزانی زیاد بیش از متوسط سنت غزل فارسی کهن و معاصر است؛ کلیشگی ای که حتی در غزل شاعران شاخص سبک هندی نیز به این میزان تکرار نمی توان دید.
با وجود این ایرادها، غزل قربان_ولییی دریچه ای متمایز با شعر دهه های اخیر را رو به افق های ذهن و زبان مخاطب گشوده است و می توان در نوع خود آن ها را نمونه هایی موفق از غزل معناگرا دانست.
#محمد_مرادی
#نقد_شعر
@drmmoradi