دولت دین | اندیشکده مرصاد
1.52K subscribers
1.2K photos
198 videos
20 files
1.51K links


خبر و تحلیل از «نهاد دین در جهان اسلام». نهادی که می باید به جایگاه راستین خویش، یعنی رهبری جوامع باز گردد.

هیئت تحریر: میز «نهادها»ی اندیشکده حوزوی مرصاد
https://tttttt.me/mersadcss

ارتباط با مدیر: @dolatdin
Download Telegram
گفتگوی اخیر محمد #بن_سلمان با تلویزیون #سعودی را باید بسیار جدی گرفت.
این‌ها دیگر سخنان مفتی سعودی یا سفیر آنها در مصر نیست! شکی هم نداریم که مرد «عملا» شماره یک عربستان، ارتجالی این ادبیات تهاجمی و ایدئولوژیک را انتخاب نکرده است. سوالات از پیش روشن بوده و مشاوران وی او را با عباراتی فکرشده مقابل دوربین روانه کرده‌اند.
تهدید به پیش‌دستی برای کشاندن درگیری به خاک #ایران هرچند می‌تواند رادیکال‌ترین بخش این سخنان تلقی شود اما لزوما مهمترین بخش آن نیست.
مهم‌تر از این رجزخوانی‌ها آنجاییست که او ریشه نزاع با ایران را به یک باور تنازل‌ناپذیر شیعی ارجاع داده است، یعنی باور به «قدوم مهدی» (عج). وی با اشاره به اینکه اندیشه تسلط بر دنیای اسلام توسط گسترش تشیع، امریست که در قانون اساسی و وصیتنامۀ [امام] خمینی بدان تصریح شده، امکان تغییر رویکرد ایران و تفاهم و گفتگو با آن را بعید دانسته است.
مقامات بلندپایۀ سعودی عموما تلاش داشته‌اند با عدم ارتقای سطح نزاع با ایران، به مسائل عقیدتی اساسی، هم مسیر بازگشت را برای خود نبندند و هم اقلیت شیعی داخل عربستان را بر خود نشورانند. با این حال به نظر می‌رسد امیر جوان سعودی با توجه به آزمون‌های موفق اخیرش دربارۀ قاطعیت ایران، روز به روز در تصمیم خود برای توسعۀ نزاع مصمم‌تر می‌شود.
https://goo.gl/2CY5PP
________________
@dolatedin
🔹واس: در 14 مرداد ماه، اتحادیه جهان اسلام (رابطة العالم السلامی) اقدام به برگزاری همایشی در مکه مکرمه و با حضور جمعی نزدیک به ۸۰ نفر از روحانیان شیعه و سنی عراقی تحت عنوان همایش مرجعیات دینی عراقی (ملتقی المرجعیات العراقیه) کرد. در این همایش از جانب مشارکت‌کنندگان از تلاش‌های ملک سلمان و محمد بن سلمان در راستای مبارزه با جریان‌های افراطی و ترویج همزینستی مسالمت‌آمیز تقدیر شد.

🔹از جمله مشارکت‌کنندگان شیعی این همایش می‌توان به سید محمد علی بحرالعلوم، زید بحر العلوم، حیدر الشمری رئیس دیوان وقف شیعی و همچنین فؤاد المقدادی - از روحانیون نزدیک به ایران - اشاره کرد.

✍️ تحلیل: این اقدام عربستان سعودی را می‌توان در ادامه تطهیر وجهه منطقه‌ای و اعلام بیزاری از سلوک تکفیری خود در منطقه دانست. این کشور از زمان روی کار آمدن محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد، شاهد برخورد‌های بی‌سابقه‌ای با جریان‌های وهابی و سلفی و پشتیبان‌های سیاسی آنها بوده است. لذا حکومت عربستان سعی دارد با برگزاری چنین همایش‌هایی در قالب دیپلماسی عمومی، بیش از اینکه به دنبال ساختن مراجع شیعی از بین مشارکت‌کنندگان در این همایش باشد، تغییر دیدگاه رایج در بین شیعیان عراق و همچنین در بدنه روحانیون نجف به طور خاص را دنبال می‌کند.

🔹برگزاری این نشست را از یک سو می‌توان شروعی برای نفوذ عربستان با رویکردی جدید به بدنه شیعی و خصوصا نهاد دین در نجف اشرف دانست و از طرف دیگری اولین قدم از جانب شخصیت‌های حوزه علمیه نجف در راستای برقراری رابطة با صبغه دینی با کشوری است که دهه‌های متمادی منشا گسترش جریان‌های تکفیری در جهان اسلام و قتل ده‌ها هزار نفر در عراق بوده است.

#عراق #عربستان #بن_سلمان #محمد_العیسی #رابطة_العالم #مرجعیت
@dolatedin
🔻عربی21: تصمیم وزارت آموزش و پرورش #عربستان برای ادغام شش درس #دینی «قرآن، تجوید، توحید، فقه، حدیث و تفسیر» در یک درس با عنوان «#مطالعات_اسلامی»، عصبانیت فعالان این کشور را برانگیخت.

🔹این تصمیم در بین روزنامه‌ها و سایت‌های خبری محلی و تعدادی از فعالان حامی #بن_سلمان، مورد استقبال واقع شد. برای نمونه روزنامه #الشرق_الاوسط از این تصمیم استقبال کرد و با حمله به برنامه‌های درسی آموزشی گذشته و توصیف آنها به عنوان #افراط‌گرایی، نوشت: «به عنوان بخشی از پروژه توسعه فرهنگی که پادشاهی شاهد آن است... آموزش و پرورش عربستان با موج تغییر تدریجی برنامه‌های درسی مواجه شده است... این اقدامات پس از دوره‌ای که افراط‌گرایی مذهبی با نام #الصحوه و زیر سایه مردان مدعی دین بر باورهای جوانان تسلط یافت، جای امیدواری است».

🔹#ترکی_الحمد، نویسنده لیبرال، در توییتی که موجب خشم گسترده فعالان سعودی شد، نوشت: «این یک تصمیم عاقلانه است، یک مسلمان ساده نیازی به عمیق شدن در توحید، فقه، تجوید و تفسیر ندارد و هرکس می‌خواهد در آن مباحث عمیق‌تر کار کند باید در آنها تخصصی تحصیل کند».

🔹یکی از فعالان به نام "فهد الحربی" که خود را "کارشناس امنیتی و فعال در مبارزه با تروریسم" معرفی کرده است، نیز از این تصمیم استقبال کرده و خواستار لغو امتحان "مطالعات اسلامی" شد و این امر را به عنوان «تمرکز فرزندان‌مان بر علوم طبیعی مورد نیاز در بازار کار و رشد فکری و خلاقیت» توجیه کرده است.

🔹اما این تصمیم با انتقادات گسترده‌ای از سوی طیف دیگری از کاربران سعودی شبکه‌های اجتماعی روبرو شد؛ آنها این تصمیم را تهدیدی برای تربیت و اعتقاد فرزندان خود قلمداد کردند، برخی از این کاربران به ترکی الحمد نویسنده لیبرال انتقاد کرده و از او پرسیدند: «آیا کودکان و جوانان باید تعمق در دین را کنار بگذارند؟ و در کتاب‌های فلسفی ترکی الحمد تعمق کنند؟».

🔹دیگران در مورد عواقب این تصمیم هشدار داده و گفتند این تصمیم موجب این می‌شود که نسل‌های آینده از آموزه‌های دینی و اخلاقی دور مانده و با توجه به گسترش روزافزون اید‌های #لیبرال توسط برخی نویسندگان، جوانان به #بی‌دینی گرایش یابند.

✍🏼ملاحظه: وزارت آموزش‌وپرورش عربستان همچنین در سال 2018 با صدور بخشنامه‌ای برای همه مدارس این کشور، از حذف برنامه‌های درسی "بینش اسلامی" خبر داده بود. این اقدام در راستای اجرای طرح اصلاحات ولیعهد سعودی بیان شده بود.

🔹برنامه‌های دینی «بینش اسلامی» از سال 1969 در مدارس این کشور اجرایی شد و طی سال‌های گذشته بر طرح‌های اسلامی و مراکز برگزاری دروس دینی در دوره‌های تابستانی نظارت داشت.

🔹بر اساس این طرح جدید، فعالیت مراکز برگزاری دروس دینی در دوره‌های تابستانی نیز متوقف شده است.

@dolatedin
⭕️ عربستان به یک روحانی شیعه لبنانی مخالف حزب الله تابعیت داد

🔹عکاظ: عربستان سعودی به «#محمد_الحسینی» روحانی شیعه لبنانی و دبیرکل شورای موسوم به «شورای اسلامی –عربی (#المجلس_الإسلامي_العربي)» در لبنان، تابعیت سعودی داد.

🔹نام الحسینی در فهرستی از کارشناسان حوزه انرژی، شخصیت‌های دینی، پزشکی و آموزشی دیده می‌شود که به تازگی از سوی پادشاه #عربستان تابعیت این کشور را دریافت کرده‌اند.

🔹وی پس از دریافت #تابعیت عربستان گفت: «با یک دستور سخاوتمندانه، تابعیت عربستان را به ما دادند و این افتخار بزرگی است که زیباترین مفاهیم وفاداری و وابستگی را بیان می‌کند».

🔹الحسینی با تمجید از اقدامات محمد #بن_سلمان ولیعهد عربستان سعودی و چشم انداز ۲۰۳۰ وی، تاکید کرد: «اعطای تابعیت عربستان در واقع وفاداری، وابستگی و مسئولیتی است که هر انسان عربی و مسلمان به آن افتخار می‌کند و مسئولیت حفظ چنین بخشش گرانسنگی مترتب بر آن است».

🔹روزنامه عکاظ درباره وی مدعی شده است: «الحسینی به مخالفت با #فرقه‌گرایی، حمایت از طرح‌های اعتدالی و مقاومت با تلاش‌ها برای سیاسی کردن مذهب شیعه شناخته شده است».

🔹الحسینی خود را یک روحانی شیعه #معتدل معرفی می‌کند و مدعی است که با مقابله با فرقه‌گرایی می‌پردازد.

🔹وی از مخالفان شدید #حزب_الله #لبنان است و سال ۲۰۱۱ میلادی به جرم جاسوسی برای #رژیم_صهیونیستی توسط نیروهای امنیتی این کشور بازداشت شد. (ترجمه: شفقنا)

✍️ملاحظه: طبق گزارش روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن عربستان به 27 شخصیت جدید علمی، پژوهشی و پزشکی تابعیت سعودی اعطا کرده است.

🔸از میان شخصیت‌های دینی، چهار عضو شورای عالی #رابطة_العالم_الإسلامی به چشم می‌خورد که شاید شناخته‌شده‌ترین آنها در ایران، #رضوان_السید، نویسنده و اندیشمند لبنانی و برنده #جایزه_بین‌المللی_ملک_فیصل در زمینه مطالعات اسلامی باشد. سه شخصیت دیگر در این میان، #مصطفی_سریک، رئیس العلماء و #مفتی_اعظم سابق #بوسنی و هرزگوین، حسین داودی، رئیس المجلس الاسكندنافي للعلاقات، محمد نمر السماک، دبیرکل الجنة الإسلامية - المسيحية للحوار هستند.

🔸این فهرست همچنین شامل: عبدالله صالح عبدالله مورخ عراقی و محمد الحسینی است.

@dolatedin
✍️ گشایش فلسفی در تنگنای تکفیر

👤مرتضی ابراهیم‌پور خرمشهری

📌برش‌هایی از یادداشت:

🔹۸ تا ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱ رياض میزبان همایش بین‌المللی #فلسفه بود. برخی از سخنرانان و میهمانان همایش، از نظریه‌پردازان فلسفه در دانشگاه‌های مهم جهان از جمله دانشگاه پرتوریا، دانشگاه هاروارد، دانشگاه تورین، موسسه مطالعات داده‌های شرق و آفریقایی در دانشگاه لندن، دانشگاه قاهره، دانشگاه ملک سعود و… بودند.

🔹مایکل سندل، فیلسوف برجسته و شناخته‌شده آمریکایی از جمله افراد دانشگاهی بود که در این رویداد سه‌روزه در ریاض شرکت کرد. سندل به یک داستان باستانی چینی در مورد گرفتاری حاکمی اشاره کرد که پدرش را قاتل یافت. مضمون این داستان واضح بود و به نوعی با نقل این داستان به جریان قتل #خاشقچی و نقش ولیعهد محمد #بن_سلمان در آن اشاره می‌کرد.

🔹پیش از همایش سعودی‌ها، در نوامبر گذشته و مصادف با روز جهانی فلسفه، #امارات جمعی از فیلسوفان، سخنرانان و متخصصان عرب در حوزه فلسفه و علوم انسانی را با هدف «برجسته‌سازی تفکر فلسفی» در همایش بین‌المللی فلسفه در فجیره گرد هم آورد.

🔹#عربستان سعودی سال گذشته تدریس برنامه درسی فلسفه را به منظور «نفی #تعصب و ترویج #کثرت‌گرایی در جامعه» تصویب کرد، اما در کمال تعجب درس «#تفکر_انتقادی»، که یک موضوع فلسفی است، به معلمانی غیرمتخصص از رشته‌های معارف اسلامی، مطالعات اجتماعی و زبان عربی سپرده شد!

🔹همایش بین‌المللی فلسفه در عربستان سعودی با هدف تشویق تفکر انتقادی، در کشوری برگزار شد که در آن شخصیت‌های برجسته‌ای همچون سلمان العوده، عوض القرنی، رائف بدوی و بسیاری دیگر به دلیل ابراز عقاید مخالف زندانی شده‌اند و برخی همچون موسی القرنی در همان زندان جان داده‌اند.

🔹دهه‌هاست که عربستان بر اساس فتوا‌ها و تصمیمات مقامات دینی این کشور از جمله «اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء» وابسته به هیئت #کبار_العلماء عربستان، تدریس فلسفه در تمامی مراحل تحصیلی حتی دانشگاه‌ها را ممنوع کرده است. از این گذشته، شیوخ سعودی همچون ابن عثیمین و صالح الفوزان هر گونه آموزش و تعلیم فلسفه را مذموم و فتوا به #حرمت آن داده‌اند و عبدالمحسن الزامل ابن سینا و فارابی را #تکفیر کرده است.

👈 متن کامل این یادداشت را از اینجا دنبال کنید.

©️ @mersadcss 🔷🔷🔷
💢عربستان سعودی و اندونزی: دیدگاه‌های متضاد در اسلام میانه‌رو

✍🏼نویسنده: James M Dorsey

📌بخش اول

🔹ویون نیوز: دو دیدگاه کاملاً متضاد از اسلام معتدل در حالی ظهور کرده‌اند که قدرت‌های بزرگ مسلمان برای تعریف روح دینی خود در قرن بیست و یکم مبارزه می‌کنند.

🔹محمد #بن_سلمان، ولیعهد #عربستان و #یحیی_خلیل ثقوف، رئیس هیئت مرکزی #نهضت_العلماء #اندونزی، بزرگترین سازمان اسلامی جهان، دیدگاه‌های متفاوت خود را پیرامون #اسلام_معتدل در مصاحبه‌های جداگانه اما تقریباً همزمان منتشر کردند.

🔹در حالی که همزمانی مصاحبه‌ها تصادفی بود، آنها به خوبی پارامترهای رقابت میان قدرت‌های اصلی خاورمیانه‌‌ای و آسیایی با اکثریت مسلمان را برای تسلط بر گفتمان اسلامی ترسیم کردند.

🔹در قلب اختلافات بین بن سلمان و ثقوف، سؤالاتی در مورد اینکه آیا اسلام نیاز به اصلاح یا بازگشت به مبانی دارد، چه کسی صلاحیت تفسیر مجدد آن را دارد و اینکه چه چیزی حکمرانی صحیح اسلامی را تشکیل می‌دهد، نهفته است.

🔹بن سلمان در گفتگو با آتلانتیک هیچ شکی باقی نگذاشت که صلاحیت تفسیر اسلام تنها در اختیار او است.

🔹بن سلمان که فارغ‌التحصیل حقوق از دانشگاه ملک سعود است و به خود می‌بالد که به عنوان دانشجوی فقه اسلامی نهاد مذهبی عربستان سعودی را به میل خود منحرف کرده است، اصل مفهوم اسلام میانه‌رو را «استبدادی» مطرح کرد: «اطاعت مطلق از حاکم».

🔹بن سلمان گفت: «در شریعت اسلام، رئیس نظام اسلامی، #ولی_امر و حاکم است.»

🔹بن سلمان افزود که «عربستان سعودی بر یک سلطنت خالص بنا شده است» و او به عنوان ولیعهد، نظام را حفظ خواهد کرد. جدا کردن خود از این سلطنت به منزله خیانت به تمام شاهزاده‌ها و سعودی‌های زیر دست او خواهد بود. وی گفت: «من نمی‌توانم علیه 14 میلیون شهروند کودتا کنم.» او تاکید کرد که اکثر سعودی‌ها نه تنها از سلطنت بلکه از حکومت سلطنتی تک نفره نیز حمایت می‌کنند.

🔹بن سلمان همچنین اصرار داشت که اوست تصمیم می‌گیرد اجرای #شریعت اسلامی شامل چه مواردی می‌شود و او این اقتدار و قدرت را دارد که ایمان را آن طور که می‌خواهد تفسیر کند.

🔹بن سلمان گفت که نمی‌تواند قوانین مندرج در #قرآن را که به عنوان کلام خدا تلقی می‌شود، تغییر داد، اما در تفسیر مجدد اکثر مقررات قوانین اسلامی که برگرفته از گفته‌ها و اعمال گزارش شده حضرت محمد(ص) است، آزاد است.

🔹برنارد هایکل، محقق خاورمیانه، به آتلانتیک گفت: «او #سنت را محدود می‌کند. او این کار را به روشی اسلامی انجام می‌دهد. او می‌گوید که موارد بسیار کمی وجود دارد که در اسلام قابل بحث نیست و همین امر به او اجازه می‌دهد تا تعیین کند که چه چیزی به نفع جامعه مسلمانان است و این می‌تواند به معنای باز کردن سینماها، اجازه دادن به گردشگران یا زنان در سواحل دریای سرخ باشد.»

🔹دیدگاه‌های بن سلمان در تضاد با دیدگاه‌های نهضت‌العلمای اندونزی است که به ضرورت «#زمینه‌یابی_مجدد» اسلام برای تطبیق مفاهیم حقوقی و فلسفی آن با قرن بیست و یکم فرامی‌خواند.

🔹زمینه‌یابی مجدد (Recontextualisation) شامل بازنگری در عناصر "منسوخ" فقه اسلامی است که برتری‌طلبانه یا تبعیض‌آمیز هستند. اینها شامل مفاهیمی مانند کافر ذمّی یا اهل کتاب مانند یهودیان و مسیحیان است که بر اساس قوانین اسلامی از جایگاه درجه دوم برخوردارند و یا برده‌داری که در سراسر جهان اسلام در قالب قوانین سکولار لغو شده است اما هنوز از شریعت حذف نشده است.

👇 ادامه دارد...

@dolatedin