دولت دین | اندیشکده مرصاد
1.46K subscribers
1.29K photos
227 videos
21 files
1.57K links


خبر و تحلیل از «نهاد دین در جهان اسلام». نهادی که می باید به جایگاه راستین خویش، یعنی رهبری جوامع باز گردد.

هیئت تحریر: میز «نهادها»ی اندیشکده حوزوی مرصاد
https://tttttt.me/mersadcss

ارتباط با مدیر: @dolatdin
Download Telegram
⭕️ الظواهری ناامید.. حمله رهبر القاعده به طالبان پس از پایان ماه عسل

🔹ایلاف: ایمن #الظواهری، رهبر القاعده، ویدئوی تازه‌ای را با عنوان ""نصيحة الأمة الموحدة بحقيقة الأمم المتحدة" منتشر کرده و مباحثی پیرامون تاریخچه #سازمان_ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر و تاریخچه فعالیت‌های یونسکو مطرح کرده است.

🔹الظواهری در سخنرانی 39 دقیقه‌ای خود به ویژه به سازمان‌های بین‌المللی و همه کسانی که زیر سقف سازمان ملل قرار می‌گیرند حمله می‌کند و آن را «پذیرش حکمیت برای چیزی جز #شریعت الهی» می‌داند. او نسبت به امضای منشور ملل متحد هشدار داده و آن را جلوگیری از حمایت «مجاهدین» مسلمان در کشورهای مختلف و مغایر با شریعت اسلامی که «#جهاد را برای آزادی کشورهای مسلمان و مبارزه با کفار #واجب کرده» می‌داند.

🔹به نظر می‌رسد که الظواهری از طریق حمله خود به سازمان ملل متحد، قصد دارد تا بدون نام بردن از طالبان، از خواسته‌های اخیر آنها برای کسب کرسی افغانستان در سازمان ملل انتقاد کند.

🔹اما داستان اختلافات بین #القاعده و #طالبان در موضوع سازمان ملل امروز متولد نشده است، بلکه ریشه آن از زمانی است که جنبش طالبان برای نخستین بار کنترل کابل را به دست گرفت و القاعده با #ملاعمر، امیر طالبان بیعت کرد.

🔹در سپتامبر 2000، جنبش طالبان یک کمپین دیپلماتیک را با هدف به دست آوردن کرسی افغانستان در سازمان ملل آغاز کرد و جنبش یک هیئت بلندپایه را به نیویورک فرستاد تا طرف‌های مربوطه را در مورد حق آنها برای تصرف این کرسی متقاعد کند.

🔹ایالات متحده آن زمان با این اقدام مخالفت کرد و مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه آمریکا در آن زمان گفت: «ایالات متحده با ایده گرفتن کرسی طالبان در افغانستان مخالفت خواهد کرد» و خاطرنشان کرد که این جنبش همچنان اسامه #بن_لادن را پناه داده و با استرداد او مخالف است.

🔹درخواست‌های استرداد اسامه بن لادن از سال 1998 و پس از بمب‌گذاری سفارت‌های آمریکا در نایروبی و دارالسلام توسط القاعده تشدید شد، اما طالبان این درخواست‌ها را احتمالا به دلیل ترس از دشمنی القاعده که ممکن بود به سقوط جنبش بیانجامد، رد کرد.

🔹بر اساس اسناد محرمانه ایالات متحده در ارتباط با مذاکرات ایالات متحده با طالبان در مورد استرداد اسامه بن لادن، متن زیر آمده است: «در نوامبر 1998، وکیل احمد متوکل، وزیر خارجه طالبان و سخنگوی ملا عمر، به سفارت ایالات متحده در اسلام آباد گفت که اخراج اسامه بن لادن ممکن است منجر به سقوط طالبان شود.»

@dolatedin
⭕️ آیت الله سیستانی نماینده دبیر کل سازمان ملل در امور عراق را به حضور نپذیرفت

🔹العالم: کمیته اعتراض به انتخابات عراق در روز جمعه بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد که آیت الله #سیستانی درخواست دیدار با پلاسخارت، نماینده دبیر کل #سازمان_ملل در امور #عراق را رد کرده‌اند.

✍️ ملاحظه: انتخابات پارلمانی زودهنگام عراق در 18 مهر ماه سال جاری برگزار شد که نتایج آن موجی از اعتراضات را در میان جریان‌های سیاسی این کشور برانگیخت. این انتخابات که با نظارت بین‌المللی برگزار شد شاهد کاهش میزان مشارکت، کاهش تعداد کاندیداهای پیروز برخی جریان‌های سیاسی و افزایش کرسی‌های کسب شده توسط جریان صدر بود.

🔸علاوه بر این تغییر نتایج نسبت به انتخابات گذشته، وارد آمدن برخی اشکالات به انتخابات از جمله مستقر بودن سرور داده‌های این انتخابات در کشور امارات و همچنین اختلافات در نتایج آراء ثبت شده در سیستم شمارش آرا با شمارش دستی آرا در برخی شعب اخذ رای، باعث ایجاد اعتراضاتی در برخی از استان‌های عراق گردید.

🔸در پی این اعتراضات جنین پلاسخارت، فرستاده سازمان ملل با برگزاری جلسات متعدد با طرف‌های مختلف شرکت‌کننده در انتخابات سعی در مورد پذیرش قرار گرفتن نتایج انتخابات کرد. وی در این راستا با افراد مختلفی از جمله شیخ #قیس_الخزعلی، رهبر جریان #صادقون و از معترضان به نتایج در بغداد و همچنین سید #مقتدی_صدر رهبر جریان صدر -سائرون- در شهر نجف اشرف دیدار کرده بود.

🔸درخواست پلاسخارت برای دیدار با آیت الله سیستانی را می‌توان در ادامه تلاش‌های وی برای تصویب نتایج انتخابات دانست که این امر با هوشمندی #مرجعیت اعلی عراق در عدم قبول دیدار و استفاده سیاسی از آن بی‌نتیجه ماند. نپذیرفتن فرستاده سازمان ملل توسط آیت الله سیستانی را می‌شود به پرهیز از استفاده ابزاری از جایگاه مرجعیت در عراق تفسیر کرد. این رویکرد می‌تواند تاثیر به‌سزایی در مشروعیت این نهاد بین‌المللی در عراق و نقش‌آفرینی آن در آینده سیاسی عراق داشته باشد.

@dolatedin
💢 ترکیه هنوز آماده رها کردن اخوان المسلمین نیست

🔹ارم: وب سایت آمریکایی المانیتور با اشاره به اینکه آنکارا #اخوان المسلمین را ابزاری مهم برای چانه‌زنی سیاسی می‌داند، تاکید کرد #ترکیه با وجود تمایل به بهبود روابط با #مصر و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، هنوز آماده توقف همکاری با اخوان المسلمین نیست.

🔹این سایت در گزارشی اشاره کرد که کشورهای خلیج فارس، مصر و اسرائیل از آنکارا می‌خواهند که شور و شوق خود را نسبت به اخوان‌المسلمین که به گفته آن‌ها در کشورهایی مانند مصر، بحرین، امارات، عربستان سعودی، سوریه و روسیه به عنوان یک #سازمان_تروریستی شناخته شده است، کاهش دهد.

🔹این وب‌سایت در گزارش خود خاطرنشان کرد که ترکیه پس از انقلاب‌های بهار عربی در سال 2011 به مرکزی برای اعضای تبعیدی اخوان‌المسلمین تبدیل شد و امروز در حالی که می‌خواهد روابط خود را در منطقه بازسازی کند، حمایتش از اخوان‌المسلمین یک مسئله اساسی است.

🔹این گزارش حاکی از آن است که از سال 2013، قطر و ترکیه به عنوان حامیان اصلی اخوان‌المسلمین ظاهر شده‌اند و برخلاف قطر که حمایت‌های آن بیشتر مالی بوده، روابط آنکارا با اخوان‌المسلمین پیچیده و چند لایه است و برای نمونه به گزارش‌های اخیر مبنی بر درخواست اسرائیل از ترکیه برای بستن دفاتر حماس در استانبول اشاره می‌کند.

🔹این سایت به نقل از یک دیپلمات ارشد در آنکارا در پاسخ به احتمال قطع روابط با حماس گفت: این گزینه در مذاکره پیش روی ما نیست.

🔹این وب سایت می‌گوید: در ترکیه، اخوان از حمایت داخلی قوی برخوردار است. عمل‌گرایی اردوغان به خوبی شناخته شده است، اما حمایت او در مورد مسائل اخوان در دو دهه گذشته تزلزل نکرده است.

🔹در این گزارش آمده است که گزینه‌های سیاست خارجی ترکیه در خاورمیانه رو به کاهش است و آنکارا می‌خواهد موقعیت منزوی خود را بشکند و معتقد است که نیاز اردوغان برای بهبود وجهه خود در داخل، او را مجبور به گفتگوی دوستانه‌تر با رقبای مختلف در شرق خاورمیانه کرده است.

🔹وی افزود: چانه‌زنی اخیر ترکیه بی‌سابقه است و شاید حمایت آن از اخوان در میان معدود مواردی باشد که هنوز پابرجا است... اما اگرچه ممکن است مایل باشد با محدود کردن برخی فعالیت‌های اخوان المسلمین موافقت کند، اما با این حال، برای آنکارا قطع رابطه با اخوان المسلمین، زود و بسیار خطرناک است.

🔹این سایت معتقد است که با توجه به مشکلات اقتصادی و منطقه‌ای ترکیه، انتظار افزایش حمایت از حماس غیرواقعی است، اما معتقد است که آنکارا هنوز آماده خداحافظی با حماس نیست.

🔹این وب سایت خاطرنشان کرد که دیدار اخیر اردوغان با ولیعهد ابوظبی، شیخ محمد بن زاید، حاکی از آمادگی ترکیه برای سازماندهی مجدد سیاست‌های خود در منطقه است.

🔹وی ادامه داد: اما یک دیپلمات ارشد ترکیه تایید کرد که روابط خوب ترکیه با هر کشوری در خاورمیانه مانند یک قلعه شنی در ساحل است و موج بعدی آن را نابود خواهد کرد.

🔹وی افزود: «وابستگی #قطر به ترکیه با بازگشت به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به سرعت در حال کاهش است. اکنون همه باید بدانند که تنها چیزی که برای ترکیه باقی مانده اخوان المسلمین است و مطمئنا اخوان المسلمین بهترین ابزار و متحد ترکیه در حال حاضر است.

@dolatedin
⭕️ بازسازی و بازگشایی مسجد تاریخی ایاصوفیه در ادیرنه در مرز ترکیه و یونان

🔹سی‌ان‌ان ترکی: روز جمعه، #ترکیه «مسجد شریف #ایاصوفیه» در ادیرنه، در مرز ترکیه و #یونان، را پس از اتمام بازسازی افتتاح کرد.

🔹این #مسجد یک #کلیسا ی بیزانسی قرن دوازدهم بوده است که در سال ۱۴۵۶م پس از فتح این مکان توسط مسلمانان، توسط محمد فاتح به «مسجد فتح» تغییر کاربری یافت.

🔹#علی_ارباش، رئیس #سازمان_دیانت ترکیه در مراسم افتتاحیه این مسجد گفت: «پس از بازگشایی سال گذشته مسجد ایاصوفیه در استانبول، امروز دوباره در اینجا برای بازگشایی مسجد ایاصوفیه در ادیرنه یکدیگر را ملاقات می‌کنیم.»

🔹این بنای تاریخی به دلیل آسیب‌های جدی ناشی از زلزله ۱۹۶۵م مورد استفاده قرار نمی‌گرفت، اما پس از ۵۶ سال مرمت شد و توسط علی ارباش با برگزاری #نماز_جمعه در آن بازگشایی شد.

🔹ارباش طی سخنانی با بیان اینکه فرهنگ اسلامی فرهنگی است که بر مسجد متمرکز است، اظهار داشت: «چند ماه پیش، ما از کشورهای بالکان دیدن کردیم. آنجا هرگاه چشمان‌مان مناره‌ای می‌دید، قلبمان شروع به تپیدن می‌کرد».

✍️ ملاحظه: شهر ادیرنه پیش از فتح قسطنطنیه توسط محمد دوم، به مدت ۹۲ سال پایتخت عثمانی‌ها بوده است. از این رو جایگاه مهمی در تاریخ و هویت دولت و مردم ترکیه یافته است.

🔸روز پنج‌شنبه، فاطما آکسال، رئیس کمیسیون فرصت‌های برابر زنان و مردان و معاون حزب عدالت و توسعه در ادیرنه، در بیانیه‌ای برای بازگشایی این مسجد گفت: «ما در حال برداشتن یک گام بزرگ دیگر در جهت تبدیل شهر مرزی خود یعنی ادیرنه، که سال‌ها به عنوان پایتخت امپراتوری #عثمانی بوده و میزبان بسیاری از میراث تاریخ و تمدنی ما است، به یکی از شهرهای پیشرو در گردشگری فرهنگی در ترکیه هستیم.»

🔸گرچه رسانه‌های یونانی، همچون گریک سیتی تایمز، در راستای اختلافات خود با ترکیه، خبر بازگشایی این مسجد را با عنوان «تغییر کاربری کلیسایی دیگر در شب کریسمس» رسانه‌ای کردند، اما حقیقت آن است که از این بنای تاریخی در پی زلزله ۱۹۶۵م، مخروبه‌ای بیش باقی نمانده بوده است و از این گذشته پیش از این زلزله نیز این بنا برای بیش از ۵ قرن کاربری مسجد داشته است.

@dolatedin
⭕️ دادگاه #ترکیه شکایت سازمان دیانت علیه شرکت #مشروبات_الکلی را رد کرد

🔹روزنامه Birgün در ۳۰ دسامبر گزارش داد، دادگاه مدنی حقوق صنعتی و فکری استانبول شکایتی را که در ژانویه ۲۰۱۹ توسط #سازمان_دیانت علیه شرکت نوشیدنی الکلی Mey İçki ارائه شده بود، رد کرد.

🔹این شکایت مربوط به استفاده از کلمه "أعلی" توسط Mey İçki برای یکی از محصولات برند rakı خود است که سازمان دیانت می‌گوید این کلمه از "صفات الله" است.

🔹کلمه «أعلی» کلمه‌ای عربی است که در ترکی به مفهوم «بسیار بلند» اشاره دارد و برای توصیف بالاترین مرتبه بهشت نیز به کار می‌رود. در قرآن از آن به عنوان صفت برای بیان عظمت خداوند استفاده شده است (سبّح اسم ربّک الأعلی).

🔹سازمان دیانت مدعی است که استفاده از یکی از صفات خداوند به عنوان علامت تجاری برای چیزی که شرعاً #حرام است، درست نیست.

🔹دادگاه درخواست سازمان دیانت را رد کرد و گفت که تصمیم مستدل خود را بعدا اعلام خواهد کرد.

@dolatedin
💢 گسترش فعالیت‌های سازمان دیانت و سیاست‌های خانواده در ترکیه تحت حاکمیت حزب عدالت و توسعه

✍🏼 نویسنده: Sevgi Adak

📌 برش‌هایی از مقاله:

🔹طی دو دهه گذشته و از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه و به خصوص پس از کاهش پارامتر‌های دموکراتیک پس از اعتراضات #پارک_گزی در سال 2013 و تمرکز بیشتر قدرت در ریاست جمهوری از سال 2016، تأکید فزاینده‌ای بر پایه‌های اسلامی «#ترکیه جدیدِ» و درهم‌تنیدگی دین و سیاست‌های دولتی شده است. جدای از تغییرات در حوزه آموزش، که پروژه بلند پروازانه «پرورش نسل‌های متقی» در جریان است، شاخص‌ترین نشانگر این درهم تنیدگی، نفوذ سیاسی بی‌سابقه #سازمان_دیانت در تمام جنبه‌های اعتقادی و عبادی مسلمانان سنی است.

🔹این مقاله استدلال می‌کند که نقش اساسی سازمان دیانت در توسعه #مشارکت_مذهبی #زنان، منحصربه‌فردترین ویژگی این سازمان در دوره حزب حاکم است و این نقش مسیر اصلی توسعه نهادی آن در ترکیه را تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر، فعالیت‌های سازمان دیانت در دوره حزب عدالت و توسعه نه تنها به دلیل گستردگی آن بی‌نظیر است، بلکه به دلیل نقش‌های جدیدی که سازمان دیانت بر عهده گرفته و پیامی که در حوزه‌های سیاست #خانواده و #جنسیت منتشر می‌کند، از نظر کیفی با گذشته خود متفاوت است.

🔹این مقاله با تمرکز بر استفاده از خانواده‌گرایی به‌عنوان یک رژیم جنسیتی جدید در فعالیت‌ها و سیاست‌های سازمان دیانت و تشریح چگونگی افزایش نفوذ سازمان دیانت در قالب‌های نهادی و مکانیسم‌های حکومتی ایجاد شده برای این نقش جدید، به تفصیل این موضوع را توضیح می‌دهد.

👈 متن کامل این مقاله را از اینجا دنبال کنید.

@dolatedin
⭕️ گام بلند آذربایجان برای اسلام دولتی و کنترل دینی

🔹ریپورت: با تغییر قانونی که اختیار انتصاب #امامان_جماعت مساجد را در جمهوری #آذربایجان از «#اداره_مسلمانان_قفقاز» سلب کرده و به «کمیته دولتی امور دینی» محول می‌کند، روند انتصاب «امامان مساجد» در جمهوری آذربایجان در کنترل کامل دولت قرار خواهد گرفت.

🔹گوندوز اسماعیل‌اف، معاون کمیته دولتی امور دینی جمهوری آذربایجان در تشریح قانون جدید درباره نحوه انتصاب امامان جماعت #مساجد در جمهوری آذربایجان گفت: «#موسسه_الهیات آذربایجان امسال اولین فارغ‌التحصیلان خود را خواهد داد و برخی از این فارغ‌التحصیلان به عنوان روحانی منصوب می‌شوند.»

🔹این مقام کمیته دولتی امور دینی جمهوری آذربایجان گفت: «روال کار به این صورت است که تغییرات باید در شور دوم و سوم نیز به تصویب مجلس ملی برسد و پس از آن رئیس جمهوری مصوبه لازم الاجرا شدن این تغییرات را امضا می کند. تنها در این صورت است که قانون اجرا می‌شود.»

🔹وی افزود: «البته در صورت تصویب تغییرات پیشنهادی، نوآوری‌هایی در حوزه دینی ایجاد خواهد شد. اول، انتصاب #روحانیون مسلمان توسط یک سازمان دولتی (کمیته دولتی امور دینی) انجام خواهد شد. ثانیاً، جوامع مذهبی اسناد تأسیس خود را برای ثبت دولتی مستقیماً به یک سازمان دولتی (کمیته دولتی امور دینی) ارسال می‌کنند، نه از طریق مرکز یا سازمان مذهبی (اداره مسلمانان قفقاز). سوم، شهروندان می‌توانند #صدقات نقدی و الکترونیکی خود را از طریق کارت‌های بانکی و اینترنت انجام دهند. همه اینها البته به معنای تغییر در ماهیت اصلاحات در حوزه روابط دولت و دین است.»

🔹اسماعیل‌اف پیرامون مخالفت این لایحه با قانون اساسی #سکولار آذربایجان گفت: «درست است که طبق قانون اساسی ما دین جدا از دولت است و آذربایجان یک کشور سکولار است، اما انتصاب روحانیون توسط یک نهاد دولتی منافاتی با اصول سکولاریسم و سکولاریسم ندارد. توضیح بدهم: دین هست، روحانی هم هست. دین احکام و آموزه های شرعی است. دولت با تعیین روحانی در شریعت و عقاید دخالت نمی‌کند. مثلاً دولت نمی‌تواند دخالتی در نماز و روزه مردم بکند.»

🔹او در ادامه گفت: «دولت در دین و شریعت دخالت نمی‌کند، بلکه با تعیین سازمان‌دهنده فعالیت‌های مذهبی، این فعالیت‌ها را کنترل می‌کند. در صورت تصویب این اصلاحیه، آذربایجان اولین کشور سکولار نخواهد بود که روحانیون توسط دولت منصوب می‌شوند. به عنوان مثال، در کشور برادر ما، #ترکیه، روحانیون مسلمان از زمان آتاتورک توسط #سازمان_دیانت منصوب می‌شوند. امامان مساجد در ترکیه کارمندان دولت هستند.

🔹وی افزود: «نمونه‌های مشابه در اروپا، مهد #سکولاریسم، وجود دارد. به عنوان مثال در نروژ، دانمارک، فنلاند، انگلستان و ایسلند که به عنوان کشورهای #لیبرال و مترقی در جهان شناخته می‌شوند، قوانین این کشور حتی به یک دین خاص (یا گاهی به یک فرقه) تعلق دارد. طبق قانون اساسی #نروژ، حداقل نیمی از اعضای دولت باید اعضای کلیسا باشند. یا در #انگلستان، این پادشاه است که رئیس کلیسای سلطنتی انگلیکن و همچنین روحانیون اصلی را که در واقع کلیسا را اداره می‌کنند، منصوب می‌کند. نمونه دیگر #فرانسه، وطن سکولاریسم است که نمونه بارز الگوی سختگیرانه سکولاریسم است. در منطقه آلزاس در فرانسه، دولت به روحانیون حقوق می‌دهد، از روحانیون محافظت و آنها را منصوب می‌کند. چنین نمونه‌هایی هم در غرب و هم در شرق فراوان است.»

🔹گوندوز اسماعیل‌اف درباره کنترل دولت بر فضای دینی موجود در جمهوری آذربایجان گفت: «مأموریت آگاهی‌بخشی دینی هر ساله تقویت می‌شود و همه اقشار جامعه را در بر می‌گیرد. آگاهی‌بخشی دینی با مشارکت کارکنان “کمیته دولتی امور دینی” با سازمان‌های مذهبی، نمایندگان “اداره مسلمانان قفقاز”، روحانیون و سایر کارشناسان پیش برده می‌شود. به موازات کار روشنگری، اقدامات منسجمی برای تربیت کادر ملی در حوزه دین انجام می‌شود.»

🔹معاون کمیته دولتی امور دینی جمهوری آذربایجان در عین حال درباره مسایل موجود در زمینه دینی در این کشور گفت: «در مورد مشکلات حوزه دین، باید اعتراف کنیم که هنوز هم تلاش‌هایی برای سیاسی‌کردن دین، #فرقه‌گرایی، #افراط‌گرایی مذهبی و رویارو قرار دادن هویت ملی با هویت دینی وجود دارد که این تلاش‌ها اغلب تحت تاثیر عامل خارجی است و قاطعانه از آن جلوگیری می‌شود.»

#اسلام_دولتی #کنترل_دینی

@dolatedin
💢 چرا اسلامگرایان ترکیه به واعظ مشهور سوری پشت کردند؟

✍🏼 فهیم تاستکین

📌 بخش دوم

🔹در مصاحبه‌های مطبوعاتی، جودت سعید اغلب با سؤالاتی در مورد اینکه آیا طرفدار رژیم سوریه است یا مخالفان، به چالش کشیده می‌شد. پاسخ وی به عنوان یک مخالف که چندین بار توسط دولت اسد زندانی شد، این بود که هم با تاکتیک‌های دولت اسد و هم شورشیان مخالف وی برای استفاده ابزاری از خشونت و مبارزه مسلحانه مخالف است و تاکید کرد که به سختی می‌توان با اسلحه به صلح و دموکراسی دست یافت.

🔹وی گفت: «شورشیان برای مبارزه با [دولت اسد] به سلاح متوسل می‌شوند. از اول نباید اسلحه به دست می‌گرفتند. آنها باید به سمت کسانی که به آنها شلیک کردند گل رز پرتاب می‌کردند. این همان کاری است که اگر جای آنها بودم، حتی اگر همسر و فرزندانم توسط آنها کشته می‌شدند، انجام می‌دادم.» وی پس از اینکه مصاحبه‌کننده با او با این استدلال که مردم سوریه چاره‌ای جز به دست گرفتن سلاح ندارند، با او مواجه شد، افزود: «شما ترک‌ها چیزی جز سلاح نمی‌دانید.»

🔹احمد داوود اوغلو، نخست وزیر سابق و رهبر حزب آینده، یکی از معدود رهبران سیاسی بود که همراه با فرماندار استانبول و شهردار اوسکودار در مراسم تشییع جنازه سعید در 31 ژانویه شرکت کرد و حزب عدالت و توسعه (AKP) و محافل روشنفکر اسلامی که در ابتدا با آغوش باز از او استقبال کردند، به وضوح در مراسم تشییع جنازه سعید غایب بودند.

🔹در همین حال، واکنش دولت ترکیه به مرگ وی تنها به پیام‌های فواد اوکتای، معاون رئیس‌جمهور ترکیه و ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست‌جمهوری، در توییتر محدود شد.

🔹در طول مقدمات تشییع جنازه وی، برخی از بوروکرات‌های آنکارا ایده دفن او را در مقبره‌ای در محوطه مسجد فاتح استانبول، جایی که همکلاسی‌های سعید در الازهر در آن مدفون هستند، مطرح کردند و درخواست‌ها برای صدور مجوز لازم به ریاست جمهوری ترکیه ارسال شد، که به گفته آشنایان نزدیک وی، آن درخواست‌ها بی‌پاسخ ماند.

🔹این حادثه به طور گسترده به عنوان بازتاب ناامیدی از سعید در میان صفوف حزب عدالت و توسعه تلقی می‌شود. حتی دوستان نزدیکش، از جمله همکلاسی‌های الازهر وی، تا زمانی که او زنده بود از ملاقات با او خودداری کردند. تنها مقام حزب عدالت و توسعه که او را در خانه‌اش ملاقات کرد، #محمت_گورمز، رئیس پیشین #سازمان_دیانت ترکیه بود.

🔹این بهایی بود که سعید برای موضع تسلیم ناپذیرش پرداخت. او در حلقه نزدیک خود به عنوان مردی با وقار شناخته می‌شد که زندگی کاملاً ساده و متواضعی داشت. او با اجتناب از پذیرش هرگونه هدیه ارزشمند از سوی مقامات ترکیه یا سایر افراد بانفوذ، از هر گونه پیشنهادی برای کمک به او برای داشتن زندگی راحت‌تر خودداری کرد. زندگی‌ای که او در استانبول برای خود ساخت، با زندگی ساده‌اش در قنیطره که با دو گاو، چند کندوی زنبور عسل و یک دوچرخه زنگ‌زده روزگار می‌گذراند، تفاوتی نداشت.

🔹سعید به عنوان تنها عالم دینی چرکسی مشهور در سطح جهان، جایگاه ویژه‌ای در میان جامعه چرکس داشت. با این حال، در برابر ناله‌های جامعه، او ترجیح داد که در مورد مشکلات چرکس‌ها مانند همسان‌سازی قومی و فرهنگی، محتاط بماند و از موعظه خاص برای جامعه چرکس خودداری کند.

🔹در همین حال، او در طول زندگی خود همواره از سنت‌ها و فرهنگ چرکس حمایت می‌کرد. مثلاً برخلاف برخی از شئونات اسلامی که زن و مرد در اتاق‌های جداگانه می‌نشینند، از مهمانان زن و مرد خود با هم پذیرایی می‌کرد.

@dolatedin