قارداشلار ساواشدی، ابله‌لر ایناندی.

#آتالار_سؤزو

تصویر: آذربایجان نشریه‌سی، ۱۳۲۵ق، ۱۹۰۷م

مشروطه چاغی تبریزده چیخان ایکی دیللی (فارسی، تورکو) بیر نشریه.

@dasbulaq

آتالار سؤزو

۱۳۲۰ش، آذر آییندا، تبریزده چیخان آذربایجان نشریه‌سی

آچیق قابا ایت دگر.
آچیق باشا گؤز دگر.
آج بگدن توخ ایت یاخشی‌دیر.
آج باییرا قاچار، یالاواج (لوت، چیلپاق) ائوه گیرر.



@dasbulaq

‏۱-من آختاردیم، آراشدیم بیر نیگار نازنین تاپدیم.
(صراف)

۲-آراشدیم، گزدیم، آختاردیم نشانین رهنمالردن
نه اؤیرندیم نیشان سندن، نه تاپدیم آد-سان سندن.
(ناظر)
۳- قاریش-قاریش گزمیشم، دولانمیشام چوخ یئری
آراشمیشام هر یئرین ماراغینی هر سئری
تبریزیمه تای اولماز شهرلرین هئچ یئری
نه گؤزلدیر ماراغام، نه گؤیچک‌دیر زنجانیم
روحوم، جانیم، ایمانیم، گؤزل آذربایجانیم.
(ناظر)

آراشماق: آراماق، سوروشماق و ...

نئجه بیزده سوروشماق، سورماق معنی‌سینده‌دیر.
آراشماق دا آراماق معنی‌سینده ایشله‌نیب.

‎#سؤزلوک

@dasbulaq

بو آتالار سؤزون ائشیدیبسیز:

«قانلی‌نی قان توتار.»

(قان یئرده قالماز، گئج اولا تئز اولا قاتل جزالانار ...)

ائل ایچینده بئله بیر حکایت وار:
بیر گون، آتلی بیری بیر اوبایا قوناق اولور، اوبا باشچیسی، او گون کهلیک اوولامیش ایمیش، قوناغین یئمه‌گینه کهلیک پیشریب سورفایا قویورلار!
قوناق کهلیگی گؤرنده اوجادان گولور، اوبا یییه‌سی سوروشور: نه اولوب، اولمایا بیزیم بو آز یئمه‌گیمیز سیزه لایق دئییل! آنجاق بیز بوردا قوناق اوچون لاپ دادلی یئمه‌لی غذامیزی قویموشوق، ایندیجه حاضیر اولان وار-یوخوموز بودور!

قوناق تئز اؤزونه گلیب یوخ ائله دئییل، منیم آلاهی بیر مساله یادیما دوشدو اونا گولدوم.

اوبا یییه‌سی: اولار اونو دئیه‌سیز؟

قوناق: بیر یول داغدان گلرکن، یولدا بیر کیشی‌نی گؤردوم، آتی اوستونده دولو خورجین وار ایدی، ائله‌بیلدیم دگرلی مال‌دیر، مالین آلماق اوچون او کیشی‌نی اؤلدورومه‌گه مجبور اولدوم، او اؤلوم حالینا دوشنده او حالدا داش باشیندا کهلیک اوخویوردو، دئدی آی کهلیک منیم قانیمی سن آلارسان! ایندی کهلیک گؤرنده او کیشی‌نین آخماقلیغینا گؤلمه‌گیم گلر!

اوبا یییه‌سی یئردن دوروب دئدی: والله او کیشی دوغرو دئییب!

آداملارین چاغیریب، او قاتیلی جزالاندیریرلار.

@dasbulaq

تبریزلی صراف‌ین غزللرینده بو موضوعدا ایکی مصرعی وار:

۱- بیله‌دور قانلونی هر یئرده اولسا، قان دوتار آخر.
۲-قانلونی قان ایاقینه، آخرده قان چکر.

قانلو: قانلی، قاتل، جانی
دوتار: توتار

@dasbulaq

دیلیمیزی دوزگون یازیب دانیشماق ایسته‌ینلر بو دگرلی کانالا گیرین!
🙏🌹

👇👇👇

❌ شاما نه واریمیز؟

✅ شاما نه‌ییمیز وار؟

✅ شاما نه وار؟

✅ Şama nəyimiz var?

✅ Şama nə var?

‏قدیم ایللر کندلرده «اوخلوو کؤته‌گی» یئمه‌میش اوشاق، تاپیلمازدی! 😀

کیم اوخلوو کؤته‌گی یئییب؟!

Oxlov kötəyi

@dasbulaq

آلمیسان یانووا گؤردوم گئجه رؤیاده منی
اؤزوم اؤز بختیمی بوللم بو یوخو یانه وورار.

‎#چیلله_گئجه‌سی

تبریزلی صراف‌‌دان فال آچدیم بو گلدی.

بوللم: بیللم، بیله‌رم
بو یوخو یانا وورار: بو یوخ چپ اولار، بو یوخو ترسینه اولار.

@dasbulaq

موتال باسماق 😂😂😂

قدیم کندلرده موتال باسماق لاپ چتین ایشلردن بیری ایدی!
کوره‌کنه ده آتماجا/ طعنه کیمی موتال باسان دئیردیلر

@dasbulaq

من وکیل اولام بو شهره
کرج ال آچار بو شهره

طهران ائیله‌رم بو شهری
اصفهان شاشار بو شهره

چار اولوب بو اویماق آدی
دؤرد ایله باخام بو شهره

سو چکیب یولون دوزلدم
سرمایا قاتام بو شهره

داغ-داشیندا آغاج اکیب
گتیرم شُمال بو شهره

رای وئرین منه بو ایل‌ده
مجلسه گئدم بو شهره

من یئییب گزیب دولانسام
محروم آخ دئیم بو شهره

وام آلیب بؤلوب وئرم من
رای منه سالان، بو شهره

گؤر نئجه آباد اولاجاق
دؤرد ایله باخار بو شهره!

تبریزی کئچر چاراویماق
زنجان اوخشاماز بو شهره

اورمولو گلیب ایش ایستر
اردبیل قاچار بو شهره

سؤز وئریب سؤز اوسته دوررام
یاپدیرام جنان بو شهره!!

@dasbulaq

[سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه] مردی اسمر، کوتاه بالا، تُرک شکلِ تُرکی گوی بود احیاناً بپارسی هم گفتی.

سیرت جلال الدین مینکبرنی، شهاب الدین نسوی، منشی سلطان و مورخ

@dasbulaq

چاراویماق

* بیزیم لهجه ده فعلی صرف ائدنده

«بیرینجی جمع شخص» ده «ق» حرفی ایشلنمیر و قالین اینجه حالدا «ک» دئییلر!

دوراک گئدک
اونا یازاک
سارماشیغی یولاک..

بو فعلین بوتون زامانلاریندا بئله اولار!

یازدیک
آلدیک
یولدوک
دولدوردوک

قالمیشدیک
یاندیردیک

و ائله‌جه «اق، آق» ایلا دۆزلن آدلارلا بلله‌نیر:

یولاق: کوره راه
یازدیق: یازلیق، یازدا اکیلن بوغدا
آلاق: اوت٬ بیر نوع اوت

بیرده بعض یئرلرده و اؤزه‌للیکه (مخصوصا) کلمه‌نین باشلانیشیندا ق یوخ ک (فارسجا کره ده دئییلن «ک» کیمی) تلفظ اولور

کوتولماغ: قورتولماق
کوتارماغ: نجات دادن، رهایی دادن

و اوسته دئدیگیم کیمی فعلین صرفینده کوتولدوک، کوتولاک، و ... اولور!

* بیرده مصدر علامتی مغ/ماغ و مخ/ماخ دا ایشله‌نیر

گئدمغ/ قالماغ
ایسته‌مخ/ یازماخ

@dasbulaq

بیزده آ سسی بعضا ا (فتحه) اولور، بعضا ائ (کسره) ده اولور:

آغاج »» اغج
آیاق »» ایاق
داراق »» درغ


آلاجاق »» آلاجئک
قالماییب »» قالمئییب

آلانمایاجاق »» آلانمییه‌جئک



بو بیزیم کندین اولابیلر، چاراویماغین چوخلو کندلری وار، هره‌سینده خاص بیر دئییش (عامیانه: لهجه دئییلیر) وار! بعضا ایکی قونشو کندده فرقلی اولور.

@dasbulaq

بیزده بعضا قالین ی (ı)، اینجه ی (i) اولور:

سینماق »» سینمغ
ییغماق »» ییغمغ


بیر ده بعض کلمه‌لرده قدیم دئییش هله ده وار:

ائنمک (آشاغی گلمک) »» یئنمغ
ائنیش »» یئنیش

آزاراق «ن غنه (ñ)» ده قدیم آداملاردان ائشیتمک اولوردو:

✓بیر زامان ائولری دنگیز-دریا ایدی..‌. (وارلی و نعمتی چوخ، بوْل-سوْل ائوی‌دی)


@dasbulaq

آشیق اویونو‌ بیزیم ملی اویون‌دور!

فیلم: قونشو کندمیز، قوشچی کندی

سعید بگ اینستادا کندین صفحه‌سینده یایمیشدی!


@dasbulaq

قوورقا/قوورغا

بوغدا قوورماق

سئیدآوالی (سعید آباد!!، ‎#تبریز) قوجا دئییر، قدیم ایللر کندمیزده بئله بیر سؤز واریدی:

بایرام گونو تک‌آلتی داغینا دومان چؤکسه‌یدی، او ایل یاخشی بیر ایل اولوب، اکین باغ بوستان محصوللاری بول-سول اولاردی.

تک آلتی: سئیدآوا کندینده داغ آدی‌دیر.
Tək altı


@dasbulaq

اؤلونو یویارلار(یوماق)
آدام یویونار(یویونماق)
اوشاغی یویوندورارلار(یویوندورماق)

یویوندورماق فعلی جانلیلار اوچون ایشله‌نیر، یویونماغا گوجو اولمایان بیرینی (اوشاق، قاری-قوجا، مریض) یویوندورارلار.
عیناٌ بیرینی گئییندیرمک دئینده ده بئله‌‌دیر. بگ‌ی ده گئییندیریریک!!

گؤزل‌دیر 🌻

@dasbulaq