فیلسوف، ضد فلسفه!
حجت الاسلام، ابوحامد، محمد غزّالی طوسی، در سال ۴۵۰ هجری قمری در روستای طابران طوس زاده شد. کودکی و جوانیش صرف دانش اندوزی و جهانگردی شد تا آنکه در مرز چهل سالگی در انواع رشته های #علوم_اسلامی سر آمد دانشوران روزگار خودگشت و نامش در سراسر جهان اسلام زبانزد همگان گردید.
غزالی در آستانه ی چهل سالگی، زندگی آکنده از قیل و قال درس و مدرسه را رها کرد. قیل و قالی که در شهرت جویی و برتری طلبی معصومانه _اما پر از خود خواهی_ اهل علم خلاصه میشد. میگویند در جواب یک فقیه مناظره جوی، که وی را یک بار در طی این سفر «رهایی از مدرسه»، به مناظره دعوت کرد، گفت این کاریست که من آن را در عراق رها کردم برای کودکان!
همین سفر #رهایی که غزالی را از خویشتن گریز میکرد، در عین حال نوعی «هجرت» هم بود که اندیشه ی اورا از دنیای تیره و محدود #کلام و #فلسفه به افقهای روشن و نامحدود #عرفان و #تصوف کشانید. هجرت اندیشه از #شک و وسوسه ی اهل مدرسه به آرامش و #یقین اهل خانقاه. این اندیشه در محیط و تفکرات و #احساسات_دینی رشد کرده بود و البته بیش از هر چیز رنگ دینی داشت. رابطه ی انسان با آنچه ماورای دنیا و #ماسوای خود اوست نقطه ی مرکزی این اندیشه بود؛ و تمام آنچه فقها و حکما و اهل مذاهب و ادیان گونه گون دراین باب میگفتند در این اندیشه ی کنجکاو و تشنه جذب می شد و رسوب میکرد.
غزالی در نوشته هایش به قالب انواع علوم اسلامی جان تازه ای دمید و در زمینه ی تصوف و عرفان و فلسفه و کلام و اخلاق، #نو آوریها کرد. اما مهم ترین ره آوردی که غزالی از سفر رهایی و گریز خویش آورد و تمام دگرگونی های اندیشه ی او در آن انعکاس داشت کتاب #احیاءالعلوم او بود که حتی در آن روزهای گریز از درس و کتاب نیز آن را بردوستان روحانی و بر کسانی که ورای قیل و قال مدرسه #معرفتی ایمانی را جست و جو میکردند میخواند. آثار او پیش از این رنگ کلام فقیهان را داشت و با این کتاب بود که در وجود غزالی شخصیت تازه ای طلوع کرد.
در سال ۵۰۵ هجری، چراغ زندگیش در زادگاهش فرومرد. اما مشعل پر فروغ #اندیشه ی غزالی در کنار آثار فراوان و ارزنده ای که خود باقی گذاشته همچنان #فروزان برجای مانده و این فروزندگی تا کیش مسلمانی برجای باشد، #صاحبدلان را در مسائل دینی و اخلاقی و اجتماعی و ادبی روشنگر بسیاری از #حقایق خواهد بود.

#کمیته_فرهنگی
#انجمن_پلی_تکنیک
@AnjomanPolytechnic

📝 یادداشت آدم‌ شفاهی، آدم‌ کتبی:

آدم‌ها به صورت‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. یکی از این دسته‌بندی‌ها که با بقیه متفاوت است، #شفاهی و #کتبی است. نکته اینجاست که دسته‌بندی‌های دیگر مثل چاقی و لاغری، دارایی یا نداری و... آن اهمیت را ندارد که شفاهی بودن یا کتبی بودن. بعد از سپری کردن عمر و رفتن زیر خاک و پوسیدن عکس‌ها در قاب‌های کهنه، چاقی و لاغری، اهمیتی نخواهد داشت و آنچه که باقی خواهد ماند این است که در کدام سوی رودخانه ایستاده بودی، کتبی بودی یا شفاهی. و این چنین است که #میراث_بشری بوجود می‌آید، عظمت نوع انسانی در امر اندیشه‌ی اوست. در کتبی بودن اوست، در #سازندگی اوست.
انسان شفاهی نه که فکر نمی‌کند، از #گذشته تغذیه می‌کند و به گذشته مراجعه می‌کند. انسان شفاهی #مرتجع است. از گذشته تغذیه می‌کند و مرده ریگ گذشتگان را صرف حیات فکری خود می‌کند. مرده ریگ گذشتگانی را صرف می‌کند که آن‌ها نیز شبیه خود او بودند، یعنی ته مانده‌ای از افکار متلاشی کننده‌ای از عهد بوق به عاریت گرفته بودند.
انسان شفاهی اهل نقل قول است. اگر مذهبی باشد حدیثی را نقل می‌کند از ابونساس که او نقل کرده است از... برو تا آخر. اگر افکار آدمی سیاسی باشد، آویزان می‌شود از حدیث گونه‌ای دیگر، یا نقل قول دیگر از افلاطون بگیر تا مارکس و جمله‌ای از کائوسکی را در برابر جمله‌ای از لنین می‌گذارد. که در دو مورد مختلف گذاشته‌اند و او نتیجه خود را می‌گیرد. ولی همیشه از #اندیشیدن باز می‌ماند. حجت، در صحبت دیگران است. آدم شفاهی نقل قول را عاریه می‌گیرد و متقلب است. هر آدم شفاهی نقل قول را از اعتبار می‌اندازد. انسان شفاهی گاهی بیشتر از انسان کتبی می‌نویسد اما هرچه می‌نویسد بی‌اندیشه است، #کلام را از بین می‌برد چرا که اندیشه‌ای را به کار نمی‌گیرد. کتابت انسان شفاهی هم چون ماسه‌های دریایی دائم در حال جابجا شدن است.


#دومـآذر
#غلامحسین_ساعدی
#انجمن_پلی_تکنیک
@AnjomanPolytechnic