#ایستگاه_تفکر
#تحلیل


❄️از «بن‌لادن» تا «جولانی»: بازخوانی مهندسی گروه‌های افراطی و بنیادگرایی در سیاست آمریکا

✍️به قلم عباس فتحی


✔️بررسی دقیق و مستند نقش پروژه‌های اطلاعاتی ایالات متحده در شکل‌گیری و بازتولید گروه‌های تندرو

✔️از افغانستان تا شام، ردپای پروژه‌های اطلاعاتی آمریکا در شکل‌گیری گروه‌های تندرو اسلامی؛ از بن‌لادن تا جولانی

✔️تحلیل توییت دکتر توفیق مسرور و ارتباط آن با پروژه‌های سایکلون، چوب چنار و Project 2025

✔️تحلیل هشدارهای سید احمد الحسن دربارۀ پیوند بنیادگرایی انجیلی در آمریکا با سیاست‌های آخرالزمانی؛ آیا سفیانی بازگشته است؟


🚀@Zaman_Zohour

#دل‌نوشته

❄️«صف‌ها را ببندید... قد قامتِ الصلاه!»

✍️به‌قلم آفاق مصطفوی

ای یارانِ انتظار!
صفوفِ نماز را تنگ‌تر ببندید،

که بانگِ «قد قامتِ الصلاه»
این‌بار نه از گلدسته‌های مسجد،
بلکه از ملکوت می‌آید...
یَمانیِ موعود آمده است...

ببینید!
ستونِ استوارِ نماز ایستاده است...
همان که:

پیشانی‌اش از سجده‌های طولانی گِره خورده
دستانش عطرِ عدالتِ علی(ع) می‌دهد...

صف‌ها را فشرده‌تر کنید!
که این نماز جماعت، جماعتِ خاصّ خداست:

مأمومینش عاشقانِ غریب‌اند
محرابش طورِ سیناست🏔

و امامش...
امامش، صاحبِ تنها پرچمِ هدایت است

«قد قامتِ الصلاه»

ردایتان را به نشانۀ تسلیم، بر دوش بیندازید

زره‌های ایمان را محکم ببندید

⚡️و در این نمازِ تاریخی،
همچون سیل‌های خروشان،
به امیرِ لشکرِ غضب اقتدا کنید...

مقتدرانه بایستید...
قد قامتِ الصلاه
سجده‌گاه‌های عالم برای نمازِ شما آغوش گشوده‌اند...

📌این‌بار متفاوت است:

این ماییم که باید به‌سوی محراب بشتابیم
با آبِ یقین وضو بگیریم
و در صفِ یارانش،
آن ده‌هزار نفر، با شعار «أحمد، أحمد» بایستیم...


الله‌اکبرررر..... تکبیرةُ الإحرام...
بشتاب!
که سجّاده، در انتظارِ قدومِ توست... 🧎‍♂️


🚀@Zaman_Zohour

#معرفی

🟢مشتی از خروار

◀️نقد و بررسی کلمات ناصر مکارم شیرازی دربارﮤ شخص مصلوب

▫️قسمت چهارم
✍️به‌قلم ارمیا خطیب

🫥سرتیترهای این قسمت:

⚫️بررسی نکتۀ پنجم و ششم دربارﮤ مصلوب
⚫️بر پایۀ پیشگویی اشعیا (ع)، مصلوب نه‌تنها مظلوم بود، بلکه خود خواهان صلیب بود
⚫️«عیسی به پطرس گفت: "شمشیر خود را غلاف کن. آیا جامی را که پدر به من داده است ننوشم؟"»


🔗مطالعه مقاله در نشریه شماره 207

🔗قسمت سوم


🚀@Zaman_Zohour

#نشریه_زمان_ظهور
#نشریه_شماره_207
#مکارم_شیرازی

✔️مشتی از خروار

✔️نقد و بررسی کلمات ناصر مکارم شیرازی دربارﮤ شخص مصلوب

▪️قسمت چهارم: بررسی نکتۀ پنجم و ششم دربارﮤ مصلوب

✍️به‌قلم ارمیا خطیب

⚡️بر پایۀ پیشگویی اشعیا (ع)، مصلوب نه‌تنها مظلوم بود، بلکه خود خواهان صلیب بود

💢پیش‌گفتار

ناصر مکارم شیرازی در نکتۀ پنجم و ششم خود این متن را ارائه می‌کند:

⚫️«۵- همان‌طور که گفتیم، شاگردان مسیح (ع) به‌هنگام احساس خطر، طبق شهادت اناجیل، فرار کردند و طبعاً دوستانِ دیگر هم در آن روز مخفی شدند و از دور بر اوضاع نظر داشتند. بنابراین، شخصِ دستگیرشده در حلقۀ محاصرﮤ نظامیان رومی بوده و هیچ‌یک از دوستان او اطرافش نبودند. به این ترتیب، چه جایِ تعجب که اشتباهی واقع شده باشد؟

⚫️۶- در اناجیل می‌خوانیم که شخصِ محکوم بر چوبۀ دار، از خدا شکایت کرد که چرا او را تنها گذارده و به دست دشمن برای قتل سپرده است! اگر مسیح (ع) برای این به دنیا آمده که به ‌دار آویخته شود و قربانی گناهان بشر گردد، چنین سخن ناروایی از او به‌هیچ‌وجه درست نبوده است. این جمله به‌خوبی نشان می‌دهد که شخصِ مصلوب، آدمی ضعیف، ترسو و ناتوان بوده است که صدورِ چنین سخنی از او امکان‌پذیر بوده و او نمی‌تواند مسیح باشد.» [1]

💢نقد و بررسی ادعای پنجم ناصر مکارم شیرازی

در پاسخ به او می‌گویم:
نکتۀ پنجمی که ناصر مکارم شیرازی آورده است، تکرار ادعای او در نکتۀ اولش است، همان‌طور که در قسمت اول تقدیم شد، شاگردانی ازجمله شمعون پطرس در صحنه‌ای که یهودای اسخریوطی به مصلوب نزدیک می‌شود، حضور داشتند؛ صحنه‌ای که حتی شخصِ مصلوب به یهودای خائن کلامی را می‌گوید. سپس دستگیر می‌شود و شمعون پطرس شمشیر می‌کشد و الخ. آن‌ها شخصِ به‌صلیب‌کشیده‌شده را با خود می‌برند و سپس دادگاهی و بازجویی می‌کنند و هیچ اثری از فرار او نیست. بلکه همان‌طور که در قسمت سوم تقدیم شد، حتی لحظاتی که فرد دستگیرشده نزدشان است، یهودای اسخریوطی پشیمان می‌شود و به‌سوی علمای یهود می‌رود و سکه‌هایی که در ازای تسلیم کردن گرفته بود، می‌اندازد. بنابراین، حتی نتیجه‌گیری دوست‌داشتنی ناصر مکارم شیرازی در این‌ باره که شخصِ مصلوب یهودای اسخریوطی است، یک نتیجه‌گیری شکست‌خورده است.

💢نقد و بررسی ادعای ششم ناصر مکارم شیرازی

عبارت‌های «ضعيف»، «ترسو» و «ناتوان» که برای شخصیت مصلوب از جانب او استفاده شده‌ است، همگی عبارت‌هایی است که بعد از نتایج غلط و اشتباه و بدون ارائۀ هیچ دلیل و مدرک محکمی از او صادر می‌شود. ناصر مکارم شیرازی با این عبارات نمی‌تواند تقدسی را که در روایات اسلامی و مسیحی و حتی اشارات رمزی متون مقدس یهود دربارﮤ شخص مصلوب آمده است زیر سؤال ببرد. این ادبیات او، تنها از هواوهوس او و خارج‌ شدنش از توازن و امانت‌داری و واقع‌گرایی علمی و ... حکایت می‌کند؛ یعنی از خصوصیاتی که یک عالم باید به آن‌ها آراسته باشد!

✍️سپس می‌گویم:

🔎نکتۀ اول. برای این‌که بدانید ناصر مکارم شیرازی چه قضاوت بدی کرده‌ است، به این کلام مصلوب توجه کنیم:

«عیسی به پطرس گفت: "شمشیر خود را غلاف کن. آیا جامی را که پدر به من داده است ننوشم؟"»[2]

آری، او می‌داند چه می‌شود و قرار است چه اتفاقی بیفتد؛ او کاملاً راضی به نوشیدن این جام رنج است.

سید احمد الحسن می‌گوید:
«این سخن از مصلوب در هنگام دستگیر شدنش بیان شده و سخن کسی است که به صلیب کشیده‌ شدن را پذیرفته است و با آن مشکلی ندارد. حتی تردید در نوشیدن جام صلیب را دربارﮤ خودش غیرقابل‌قبول، بیان و مطرح شدن می‌داند و این‌که امکان ندارد حتی در آن تأملی کند. «آیا جامی را که پدر به من داده است ننوشم!؟»، جمله فقط پرسشی نیست، بلکه با تعجّب می‌پرسد: "ننوشم!؟"»[3]

🤔کدام عاقلی می‌پذیرد که او از خدا شکایت کرده‌ است؟!

🔎نکتۀ دوم. در فصل ،53 از کتاب اشعیای نبی –که برای صدها سال پیش از واقعۀ مصلوب شدن است- نکات مهمی دربارﮤ شخصیت به‌صلیب‌کشیده‌شده وجود دارد که در بخشی از آن می‌خوانیم:

«لکن او غم‌های ما را بر خود گرفت و دردهای ما را بر خویش حمل نمود. و ما او را از جانب خدا زحمت کشیده و مضروب و مبتلا گمان بردیم. † و حال آن‌که به‌سبب تقصیرهای ما مجروح و به‌سبب گناهان ما کوفته گردید. و تأدیب سلامتی ما بر وی آمد و از زخم‌های او ما شفا یافتیم. † جمیع ما مثل گوسفندان گمراه شده بودیم و هر یکی از ما به راه خود برگشته بود و خداوند گناه جمیع ما را بر وی نهاد. † او مظلوم شد امّا تواضع نموده، دهان خود را نگشود. مثل برّه‌ای که برای ذبح می‌برند و مانند گوسفندی که نزد پشم‌بُرنده‌اش بی‌زبان است همچنان دهان خود را نگشود. † از ظلم و از داوری گرفته شد. و از نسل او که تفکر نمود که او از زمین زندگان منقطع شد و به‌جهت گناه قوم من مضروب گردید؟

📖صفحه ۱
👇ادامه مقاله


👏@Zaman_Zohour

👈† و قبر او را با شریران تعیین نمودند و بعد از مردنش با دولتمندان. هرچند هیچ ظلم نکرد و در دهان وی حیله‌ای نبود. † امّا خداوند را پسند آمد که او را مضروب نموده، به دردها مبتلا سازد.چون جان او را قربانی گناه ساخت، آنگاه نسلی را خواهد دید و عمر او دراز خواهد شد و مسرّت خداوند در دست او میسّر خواهد بود. † ثمرﮤ مشقّت جان خویش را خواهد دید و سیر خواهد شد. و بندﮤ عادل من به معرفت خود بسیاری را عادل خواهد گردانید، زیراکه او گناهان ایشان را بر خویشتن حمل خواهد نمود. † بنابراین او را در میان بزرگان نصیب خواهم داد و غنیمت را با زورآوران تقسیم خواهد نمود، به‌جهت این‌که جان خود را به مرگ ریخت و از خطاکاران محسوب شد و گناهان بسیاری را بر خود گرفت و برای خطاکاران شفاعت نمود.»[4]

⚪️پس بر پایۀ پیشگویی حضرت اشعیا (ع) دربارﮤ مصلوب، او نه‌تنها مظلوم بود، بلکه با رضایت خویش موضوع بر صلیب شدن را انتخاب کرد. این موضوع در کنار نکتۀ پیشین از جهتی دیگر تاییدکنندﮤ نادرستی قضاوت ناصر مکارم شیرازی است.

🔎نکتۀ سوم. دربارﮤ سؤال مصلوب که ناصر مکارم شیرازی آن‌ را اعتراض و شکایت از خدا تفسیر می‌کند، می‌گویم، در چند پله نکاتی را تقدیم می‌کنم:

◀️الف. مشخص شد که شخص مصلوب با رضایت کامل و داوطلبانه، موضوع مصلوب شدن را پذیرفته بود؛ پس او قصد اعتراض و گلایه نداشت.

◀️ب. دو نوع استفهام وجود دارد: استفهام حقیقی و استفهام مجازی، و استفهام مجازی خود چند نوع دارد!

◀️پ. ناصر مکارم شیرازی حتی به فکرش نرسید که این سؤال مصلوب، ممکن است یکی از این گونه‌ها باشد! مثلاً حتی ممکن است این سؤال مصلوب، این فرض را طرح کند که او به‌خاطر ندانستن از دلیل مصلوب شدنش، آن سؤال را پرسیده‌ است. به‌خاطر همین از خدا می‌پرسد که چرا مرا ترک کردی! در حقیقت، این فرض هم باطل است، زیرا برای مثال، پیشگویی اشعیا (ع) دربارﮤ مصلوب را داریم!

◀️ت. ناصر مکارم شیرازی حتی از خود نپرسید این استفهام، ممکن است استفهام مجازی از نوع تنبیهی باشد! یعنی هدف مصلوب از آن سؤال، به قصد هشدار یا متنبه یا آگاه کردن مردم طرح شده ‌است؛ که این تنها گزینه‌ای است که با وضعیت مصلوب و حقیقت هم‌خوانی دارد.

◀️ث. تنها موضوعی که باقی می‌ماند این است که معنای سؤال مصلوب چیست؟ سید احمد الحسن دلیل آن را توضیح می‌دهد و چنین می‌گوید:

«این وصی، این کلمات را به‌دلیل جهلش نسبت به علت فروفرستاده شدنش یا از روی اعتراض بر فرمان خداوند سبحان و متعال نگفت، بلکه این پرسشی است که پاسخ را در بطن خود نهان دارد و خطابش به مردم است؛ یعنی بدانید و آگاه باشید که چرا من فروفرستاده شدم، چرا به دار آویخته شدم و چرا کشته شدم تا مبادا یک بار دیگر که همین سؤال تکرار شد، در امتحان شکست بخورید؛ آنگاه که دیدید رومیان (یا همانندهای آنان) زمین را به اشغال خود درآورند و علمای یهود (یا همانندهای آنان) با آن‌ها سازش می‌کنند و من بر این زمین خواهم بود، و این سنّت الهی است که تکرار می‌شود، عبرت گیرید و مرا وقتی آمدم یاری کنید و بار دیگر در به دار آویختن و به قتل رسانیدنم مشارکت نکنید!
او می‌خواهد با این پرسش، که برای هر عاقل پاک‌سرشتی پاسخش روشن است، بگوید: من به صلیب کشیده شدم و آزار و اهانت‌های علمای یهود را تحمّل کردم و کشته شدم به‌خاطر قیامت صغرا، قیامت امام مهدی (ع) و دولت حق و عدل الهی بر روی این زمین.»[5]

✨در پایان
همه‌چیز روشن است و حرفی باقی نمی‌ماند.
اگر خدا بخواهد ادامه دارد  ...

📚منابع:

[1] مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ط. دارالكتب الاسلاميه، ج۴، ص۲۰۲.
[2] یوحنا، ۱۱:۱۸
[3] سید احمد الحسن، سیزدهمین حواری، نسخۀ گردآوری و پی‌نوشت دکتر توفیق مغربی، ترجمۀ فارسی، ص۱۷۷.
[4] اشعیا، ۴:۵۳–۱۲
[5] سید احمد الحسن، متشابهات، ج۴، س۱۷۹.


📖صفحه ۲

🔗نشریه شماره 207

🔗قسمت اول

🔗قسمت دوم

🔗قسمت سوم


👏@Zaman_Zohour

#نشریه_زمان_ظهور
#نشریه_شماره_207
#هندسه

✔️پیِ آواز حقیقت بدویم

✔️قسمت ششم: هندسه

✍️به قلم مجتبی انصاری

بر سردر آکادمی افلاطون نوشته بودند: «هرکس هندسه نمی‌داند وارد نشود.»[1] همین یک جمله کافی است اهمیت و جایگاه هندسه را نزد یونانیان باستان نشان دهد. این اهمیت، به یونان باستان محدود نمی‌شود، بلکه با گذشت بیش از دوهزار سال از تدوین هندسه از جانب اقلیدس، همچنان هندسه در مدارس و دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود و در بسیاری از فناوری‌ها و علوم مهندسی از آن استفاده می‌شود. حتی واژﮤ «مهندس» نیز از واژﮤ «هندسه» گرفته شده است و به‌ معنای کسی است که هندسه می‌داند.

🔺همان‌طور که در بخش پیش اشاره شد، استدلال باید بر گزاره‌های اولیه استوار باشد. این گزاره‌های اولیه در منطق ارسطویی، «بدیهی» نامیده می‌شوند و در منطق جدید از واژﮤ «اصل» برای آن استفاده می‌شود. هندسۀ اقلیدسی نیز بر پنج گزارﮤ بدیهی (اصل) استوار شد. لذا در تاریخ علم، هندسۀ اقلیدسی را اولین دستگاه اصل موضوعی محسوب می‌کنند.

✔️بدیهی ۱: از هر دو نقطۀ متمایز، یک و تنها یک خط راست می‌گذرد.

✔️بدیهی ۲: هر پاره‌خط را می‌توان تا بی‌نهایت روی خط راست امتداد داد.

✔️بدیهی ۳: با یک نقطه به‌عنوان مرکز و یک پاره‌خط به‌عنوان شعاع، می‌توان یک دایره رسم کرد.

✔️بدیهی ۴: همۀ زوایای قائمه با هم برابرند. (این اصل، معیاری طبیعی برای اندازه‌گیری زاویه‌ها در اختیار می‌گذارد).

✔️بدیهی ۵: اگر یک خط، دو خط دیگر را قطع کند، آن دو خط در طرفی که جمع زوایای داخلی تولیدشده توسط خط مورّب کمتر از دو قائمه است، به هم می‌رسند (خود یا امتدادشان).
بدیهی پنجم که «اصل توازی» نامیده شده است، بیان دیگری هم دارد:

🔠بدیهی ۵: از هر نقطۀ خارج از یک خط، یک خط و فقط یک خط می‌توان موازی خطِ اوّل رسم کرد.[2]

این اصول، از منظر شهودی، واضح و بدیهی به نظر می‌رسند؛ و یکی از شاهکارهای اقلیدس، این بود که تعداد زیادی از قضایای هندسی را از همین بدیهیات استنتاج کرد. در میان بدیهیات هندسۀ اقلیدسی، بدیهی پنجم، از دیرباز مورد تردید بود. ریاضی‌دانان بسیاری در تلاش بودند تا این گزاره را از سایر بدیهیات هندسه نتیجه بگیرند، اما تمام این تلاش‌ها ناموفق بود. تا آن‌که در قرن نوزدهم، دیدگاه جدیدی ظهور کرد و مشخص شد که بدیهی پنجم، از چهار بدیهی دیگرِ هندسه مستقل است. یعنی بدیهی توازی را نمی‌توان از سایر بدیهیات هندسۀ اقلیدسی نتیجه گرفت. این مسئله، از طریق ارائۀ هندسه‌های نااقلیدسی روشن شد؛ مدل‌های هندسی جدیدی ارائه شد که در آن‌ها سایر بدیهیات هندسه درست هستند، ولی بدیهی پنجم نادرست است. با این حال، مدلی سازگار برای این هندسه‌های متفاوت وجود دارد.

🗣چه‌بسا هندسه‌های نااقلیدسی به واقعیت جهان پیرامون ما نزدیک‌تر باشد. برای مثال، در هندسۀ اقلیدسی، تمام اشکال هندسی روی صفحه‌ای تخت با ابعاد بی‌نهایت رسم می‌شود. بیاییم ما هم به همین کار اقدام کنیم و در یک راستای مشخص شروع به حرکت کنیم، به‌گونه‌ای که دقیقاً یک خط راست را پیمایش کرده باشیم. برای این‌که به یک خط راست برسیم، ابتدا باید پستی و بلندی‌های زمین را نادیده بگیریم. با این حال، ما روی کرﮤ زمین زندگی می‌کنیم و گرانش زمین بر حرکت ما اثرگذار است. در نتیجه، خط راست ما یک دایرﮤ بزرگ دور کرﮤ زمین خواهد بود و نیروی گرانش اجازه نمی‌دهد از سطح زمین جدا شویم و صفحۀ اقلیدسی را پیمایش کنیم.


📖صفحه ۱
👇ادامه

✡@Zaman_Zohour

📖صفحه ۲
👇ادامه


👏@Zaman_Zohour

👈به ‌این ‌ترتیب، اشکالی که ما روی سطح زمین ترسیم می‌کنیم، تفاوت‌هایی با اشکالی دارند که روی سطح اقلیدسی ترسیم می‌شوند. مثلاً کشاورزی، زمین زراعی خود را به‌صورت یک مستطیل مشخص دیوارکشی می‌کند؛ اما این مستطیل، در ظاهر مسطّح است، درحالی‌که واقعاً چنین نیست، بلکه بخشی از یک سطح خمیده روی کره است.

🔺مجموع زوایای داخلی این سطحِ شبیهِ مستطیل، بیش از ۳۶۰ درجه است؛ که این، با مفاهیم هندسۀ اقلیدسی متفاوت است. البته تفاوتی در حد کمتر از یک میلی‌متر، در مورد یک زمین کشاورزی، تفاوت معناداری محسوب نمی‌شود. امّا وقتی در مقیاس کشورها و قاره‌ها صحبت می‌کنیم، این تفاوت به‌حدی است که منطقۀ گرینلند با مساحت 2.17 میلیون کیلومتر مربع، با قارﮤ آفریقا با مساحت 30.37 میلیون کیلومتر مربع، در نقشۀ مسطح جهان هم‌اندازه به نظر می‌رسند.


📖صفحه ۳
👇ادامه


👏@Zaman_Zohour

👈در هر حال، اگر بخواهیم به واقعیت نزدیک‌تر شویم، بهتر است نگرش خود به هندسۀ جهان را از هندسۀ مسطح اقلیدسی به هندسۀ کروی تغییر دهیم. این، همان تغییر نگرشی بود که ریاضی‌دانانی مثل ریمان و لُباچفسکی در قرن نوزدهم ارائه کردند.

⚪️هندسۀ ریمانی (کروی) از همان بدیهیات هندسۀ اقلیدسی استفاده می‌کند، به‌جز بدیهی پنجم. در این هندسه، به‌جای بدیهی پنجم، گزارﮤ زیر جایگزین شده است:

از هر نقطۀ خارج از یک خط، هیچ خطی موازی آن نمی‌توان رسم کرد.[3]
در هندسۀ لباچفسکی (هذلولوی)، بدیهی پنجم به این شکل است: از هر نقطۀ خارج از یک خط، حداقل دو خط موازی آن می‌توان رسم کرد.[4]

🗣هردوی این هندسه‌ها سازگار هستند و دچار تناقض نمی‌شوند، هرچند که بدیهی پنجم اقلیدس را انکار می‌کنند. پس آیا واقعاً این گزاره بدیهی بود؟ بالأخره کدامشان حقیقت هستند؟ هندسۀ اقلیدسی یا هندسه‌های نااقلیدسی؟ چطور می‌توان هم‌زمان هم هندسۀ اقلیدسی را معتبر دانست و هم هندسه‌های نااقلیدسی را؟ درحالی‌که آن‌ها در کنار هم به تناقض می‌رسند. این سؤالات و بسیاری از سؤالات مشابه دیگر، مفهوم بدیهیات در منطق ارسطویی را وارد چالش کرد. به‌تدریج، تفاوت در مبادی علوم به رسمیت شناخته شد و علم واحد جای خود را به نظریات علمی داد. علامه‌های همه‌چیزدان جای خود را به نظریه‌پردازان و متخصصان نظریه‌ها دادند. منطق ریاضی گسترش یافت و جایگزین منطق ارسطویی شد.

✨ادامه دارد ...

📚منابع:

[1] گرینبرگ، ماروین جی (۱۳۶۳)، هندسه‌های اقلیدسی و نااقلیدسی، ترجمۀ م. ه. شفیعی‌ها، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ص 7:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C
[2] گرینبرگ، ماروین جی (۱۳۶۳)، هندسه‌های اقلیدسی و نااقلیدسی، ترجمۀ م. ه. شفیعی‌ها، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ص 26:
https://en.wikipedia.org/wiki/Parallel_postulate
[3]
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%88%DB%8C
[4] گرینبرگ، ماروین جی (۱۳۶۳)، هندسه‌های اقلیدسی و نااقلیدسی، ترجمۀ م. ه. شفیعی‌ها، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ص 199.


📖صفحه ۴

🔗نشریه شماره 207

🔗قسمت هفتم


🆔@Zaman_Zohour