#معرفی

❄️عهد فراموش‌شده را چگونه به ‌یاد بیاوریم؟!

✍️به قلم سمیه احمدی


🔺درنگی بر پیمان فراموش‌شده و حقیقت حجرالأسود
🔺آیا این حیات زمینی اولین تجربۀ ما در یک عالم امتحان است؟
🔺عالم عهد و میثاق
🔺چگونه می‌توان عهد و پیمان اخذشده در عالم ذر را به‌ خاطر آورد؟!
🔺رنج و زحمت فرستادگان برای یادآوری عهد فراموش‌شده


🔗نشریه شماره 206


🚀@Zaman_Zohour

#نشریه_زمان_ظهور
#نشریه_شماره_206
#عالم_ذر

✔️عهد فراموش‌شده را چگونه به ‌یاد بیاوریم؟!

✔️درنگی بر پیمان فراموش‌شده و حقیقت حجرالأسود

✍️به قلم سمیه احمدی

💢مقدمه:

همۀ ما بارها و بارها در معرض سؤالاتی بنیادین قرار گرفته‌ایم که با آفرینش ما و هدف از آمدنمان به این دنیا در ارتباط است؛ سؤالاتی از قبیل اینکه:
دلیل متولد شدن ما و آمدنمان به این کرﮤ خاکی چه بوده است؟
هدف از راه رفتن، حرف زدن و هزاران فعالیت دیگر در زندگی، پس از این‌همه سال، چیست؟
ما از زندگی خود چه می‌خواهیم؟
آیا کمال مادی که با ثروت، موقعیت اجتماعی و‌ ... به ‌دست می‌آید، همۀ آن چیزی است که از ما انتظار می‌رود؟
و ...

⤵️شاید اگر به گذشتۀ خود بازگردیم و در آنچه بوده‌ایم درنگی داشته باشیم، بهتر بتوانیم به پاسخ این سؤالات دست یابیم؛ از‌این‌رو امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «رحمت خدا بر بنده‌ای که بداند از کجا آمده و در کجا هست و به کجا می رود.»[۱]
آیا این حیات زمینی اولین تجربۀ ما در یک عالم امتحان است؟
آیا تا به حال، کسی دربارﮤ آنجا با ما سخن گفته است؟

💢پیدایش نخستین

حتماً شما هم اصطلاح «عالم ذر» را شنیده‌اید، عالمی که در ادبیات دینی ما با عناوین مختلفی به آن اشاره شده است؛ نام‌هایی همچون:

🟠عالم ذر
🟠عالم نفْس‌ها
🟠عالم اشباح
🟠النشأة الاُولیٰ یا پیدایش نخستین
🟠عالم عهد و میثاق

اصل وجود عالم ذر در ادبیات دینی، حقیقتی ثابت و انکارناپذیر است، البته نه به‌طور مطلق، زیرا جز متدیّنان کسی به آن قائل نیست. اما در بیش از ده آیه از قرآن کریم و ده‌ها روایت، با عناوین گوناگون به آن اشاره شده است.[۲]
در حقیقت، همۀ ما انسان‌ها پیش از ورود به این عالم امتحان در کرﮤ خاکی، امتحان دیگری را در عالمی دیگر تجربه کرده‌ایم؛ عالمی که ماهیتی متفاوت از این عالم داشته و آزمون ما در آن نیز، متناسب با ویژگی‌های همان عالم بوده است.[۳]
و افراد براساس نتیجه‌ای که در آن عالم به‌دست آوردند، به دسته‌های مختلفی تقسیم شدند.[۴]
در پاره‌ای از روایات، به دو امتحان قولی و فعلی (یا زبانی و عملی) در عالم ذر اشاره شده است، یعنی اقرار به ربوبیت با پاسخ گفتن به یک سؤال، و رفتن به‌سمت آتش.[5]

🗣نکتۀ قابل‌توجه اینجاست که با ورود انسان‌ها به امتحان دنیا، آنان امتحان پیشین و نتیجۀ آن را فراموش می‌کنند؛ آنگاه هر فردی هر نتیجه‌ای را که در امتحان ذر به آن دست یافته باشد، در امتحان دنیا نیز همان را تکرار خواهد کرد.
سید احمد الحسن، در تفسیر آیۀ ۶۲ سورﮤ واقعه: ﴿وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَىٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ﴾، «النشأة الاُولیٰ» را به عالم ذر تفسیر نموده و علت فراموش‌ کردن آن عالم از جانب بندگان را نیز بیان کرده است:

▫️«آفرینش نخست، همان عالم ذر است که در آن، امتحان نخستین بوده است و فرزندان آدم از آن آگاهی دارند؛ ولی هنگامی‌که به این عالم آمدند، حجاب متراکم جسمانی و سپس شهوات و گناهانشان و غفلتِ آن‌ها از یاد خدا، ایشان را در پرده گرفت. اولیا از پیامبران، فرستادگان و حجت‌ها (ع) این آفرینش و نشئت را متذکّر می‌شوند و دوستداران خود را در آن می‌شناسند، و هرکس که فطرتی پاک داشته باشد این عالم پیشین را به یاد می‌آورد و وضعیت خود را در آن می‌داند، ولی عموم مردم: (نَسُوا اللهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ) (خدا را فراموش کردند و خدا نیز نفس‌هایشان را از یادشان برد)... آن‌ها به‌سبب غفلتشان از خدا و اهتمام به عالم جسمانی و غوطه‌ور شدن در شهوات، از نفس‌هایشان و از عالم پیشین که در آن زندگی کرده‌اند و از وضعیت خود در آن، چیزی به یاد نمی‌آورند.»[۶]

🔺همچنین در جایی دیگر، در پاسخ سؤالی در ارتباط با حکمت امتحان دوباره - آن هم وقتی نتیجۀ امتحان پیشین دوباره تکرار می‌شود - می‌فرماید:

«اعطای فرصت دوباره، واقعی است و توهمی و عاری از حقیقت نیست. خداوند سبحان به مردم فرصت واقعی داده است تا اگر نتیجۀ ذر بد بود، آن را تغییر دهند. ولی از آنجا که حقایق آنان زشت و پلید است، همان نتیجه تکرار می‌شود. یعنی حکمت این است که خداوند، بخشنده، مهربان و دلسوز است، و این فرصت دیگر، برای آشکار کردن بخشش و کرم و رحمت خداوند سبحان است.»[۷]

💢عالم عهد و میثاق

چنان‌که پیش‌تر اشاره کردیم، یکی از اسامی عالم ذر، عالم عهد و میثاق است. بیشترین تعداد از روایاتی که دربارﮤ عالم ذر سخن گفته‌اند، روایاتی است که به امتحان مخلوقات در آن عالم و عهد و میثاقی که از آنها گرفته شد اشاره دارد.[۸] منظور از عهد و میثاق، پیمان و اقراری است که در عالم ذر نسبت به ربوبیت خداوند و ولایت محمد و آل‌محمد، از خلایق گرفته شد. در واقع، چنان‌که دانستیم، انسان عهد و میثاقی را که پیش‌تر در عالم ذر از او گرفته شد فراموش می‌کند و سپس به این دنیا قدم می‌گذارد.

📖صفحه ۱
👇ادامه مقاله

👏@Zaman_Zohour

👈اما آیا با فراموش کردن انسان‌ها این عهد هم فراموش شده، یا آن‌که در این دنیا در جایی به ودیعه نهاده شده است؟
آیا در میان مقدسات دینی نماد خاصی برای آن ذکر شده است؟
آیا بین این نماد و متذکر شدن یا به یاد آوردنِ عهد فراموش‌شده ارتباطی وجود دارد؟
ما در قبال عهد فراموش‌شده چه وظیفه‌ای داریم و چطور می‌توانیم آن را به یاد بیاوریم؟

💢سنگ عهد و میثاق

در احادیث اهل‌بیت (ع) به جایگاه ویژﮤ سنگ سیاه یا حجرالأسود اشاره شده است. حجرالأسود سنگ سیاهی است که در رکن عراقی کعبه (زاویۀ شمالی) قرار دارد. در روایت طولانی از امام صادق دربارهٔ حجرالأسود توضیحات ارزشمندی وجود دارد. این روایت کمک می‌کند این سنگ عظیم‌الشأن را بهتر بشناسیم. [۹]

از تأمل در این روایت و سایر روایات مربوط به حجرالأسود، نکاتی را دربارﮤ این قطعه‌سنگ عظیم‌الشأن درمی‌یابیم که عبارت‌اند از:

🔠۱. حجرالأسود مَلَک و فرشته‌ای عظیم‌الشأن و از بزرگان ملائکه بود. وقتی خداوند از ملائکه عهد و پیمان گرفت، آن فرشته اولین نفر از ملائکه بود که به آن ایمان آورد و اقرار کرد و خداوند او را بر جمیع مخلوقاتش امین قرار داد و عهد و پیمان خلایق را در او به امانت گذاشت.

🔠۲. او عهد گرفته‌شده را به مردم یادآور می‌شود و به نفع کسی که به عهد خود وفا کند شهادت می‌دهد و در قیامت می‌آید تا بر خلایق حجت را اقامه کند.

🔠۳. حجرالأسود گوهری بهشتی است که عهد و پیمان خلایق در آن به ودیعه نهاده شده است.

🔠۴. خداوند حجرالأسود را هم‌نشین آدم در بهشت قرار داد تا او را به عهد و پیمان مذکور متذکر شود و یادآوری کند، و هر ساله آدم نزد او به عهد و پیمان گرفته‌شده اقرار کند و آن را به این وسیله تجدید نماید.

🔠۵. هنگامی که آدم عصیان نمود و از بهشت بیرون شد، به آن عهد و پیمانی که از او و نیز از فرزندانش نسبت به محمد و وصی‌اش گرفته شده بود دچار غفلت و فراموشی شد. و در نهایت، در کنار این سنگ بود که توبه کرد.

🔠۶. حجرالأسود مروارید درخشانی بود که به‌سبب غفلت و فراموشی بندگان و گناهان آنها سیاه شد.

🔠۷. حجرالأسود نقطۀ آغاز و پایان طواف حج است.

🔠۸. مناسک حج و بوسیدن حجرالأسود به‌منزلۀ تجدید عهد و پیمانی است که در امتحان پیشین از بنی‌آدم گرفته شده است.

🔠۹. حجرالأسود به‌منزلۀ دست خداست و استلام و بوسیدن آن موجب آمرزش گناهان و شهادت دادن وی در روز قیامت نسبت به وفای عهد انسان می‌شود.

🔠۱۰. رسول خدا و ائمه (ع) در مقام ابراهیم (ع) و روبه‌روی این سنگ نماز خواندند و به آن سجده نمودند و این نماز را سنت نهادند. به هنگام خواندن نماز، این سنگ در جهت قبلۀ انسان قرار می‌گیرد.

🔠۱۱. این سنگ در کتب آسمانی و روایات یاد شده است و از آن با عنوان «سنگ عهد و میثاق»، «سنگ زاویه»، «سنگ اصلی بنا» و «سنگی که حکمرانی طاغوت با آن پایان می‌یابد» یاد شده است.

🔠۱۲. حجرالأسود همان قائم آل‌محمد (ع) و منجی آخرالزمان است؛ آن‌گونه که در روایات پیامبر خدا، حضرت محمد (ص) و اهل‌بیت ایشان (ع) وارد شده، او در آخرالزمان خواهد آمد.[10]

💢یادآوری عهد فراموش‌شده؛ چرا و چگونه؟!

نیک می‌دانیم که یادآوری و به‌ خاطر آوردن، ازجمله ویژگی‌های پسندیده‌ای است که در شمار سربازان عقل به‌ حساب آمده است؛ و در مقابل، غفلت و فراموشی در زمرﮤ لشکریان جهل به ‌شمار رفته است.[۱۱]

اما به‌راستی چگونه می‌توان عهد و پیمان اخذشده در عالم ذر را به‌ خاطر آورد؟!
امام صادق (ع) در بخشی از دعای روز غدیر می‌فرماید:

▫️«... ثُمَّ أَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلًا وَ الْجُودَ جُوداً وَ الْكَرَمَ كَرَماً رَأْفَةً مِنْكَ وَ رَحْمَةً إِلَى أَنْ جَدَّدْتَ ذَلِكَ الْعَهْدَ لِي تَجْدِيداً بَعْدَ تَجْدِيدِكَ خَلْقِي وَ كُنْتُ نَسْياً مَنْسِيّاً نَاسِياً سَاهِياً غَافِلًا فَأَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ بِأَنْ ذَكَّرْتَنِي ذَلِكَ وَ مَنَنْتَ بِهِ عَلَيَّ وَ هَدَيْتَنِي لَهُ فَلْيَكُنْ مِنْ شَأْنِكَ يَا إِلَهِي وَ سَيِّدِي وَ مَوْلَايَ أَنْ تُتِمَّ لِي ذَلِكَ وَ لَا تَسْلُبَنِيهِ حَتَّى تَتَوَفَّانِي عَلَى ذَلِكَ ...»

▫️«سپس از سرِ لطف و رحمت و مهربانی‌ات، پس از هر فضیلتی، فضیلتی دیگر و پس از هر بخششی، بخششی دیگر و به‌دنبال هر کرمی، کرمی دیگر را ارزانی داشتی؛ تا آنگاه که این عهد را، پس از تجدید آفرینشم، برایم تجدید کردی، درحالی‌که من بسیار فراموش‌کار و سهل‌انگار و غافل بودم. تو با یادآوری آن بر من، نعمتت را استوار ساختی و با آن بر من منّت نهادی، و مرا بدان هدایت فرمودی. خدای من، آقای من و مولای من، در شأن توست که این نعمت را بر من تمام گردانی و آن را از من مگیری، تا آن هنگام که مرا به آن بازگردانی.»[۱۲]

📖صفحه ۲
👇ادامه مقاله

👏@Zaman_Zohour

👈طبق کلام محمد و آل‌محمد (ع)، منظور از تجدیدعهد در این دعای شریفه، همان عهد و پیمان عالم ذر است. در این باره سید احمد الحسن می‌فرماید:

«این سخن امام صادق (ع): ﴿بعد تجديدك خلقي﴾ (پس از تجدید آفرینشم) یعنی تو مرا پس از آن‌که در عالم ذر خلق فرمودی، در این دنیا آفریدی؛ و این سخن ایشان (ع): ﴿جددت ذلك العهد لي تجديدا﴾ (این عهد را برایم تجدید نمودی) یعنی به یادم آوردی و مرا در این دنیا اقرارکننده به ولایت اولیای خود (پیامبران و اوصیا علیهم‌السلام) قرار دادی، همان‌گونه که آن ‌زمان که مرا در عالم ذر خلق نمودی، با فضل تو به آن اقرار کردم. پس چرا به یاد نمی‌آورید؟ و چرا تلاش نمی‌کنید و از خداوند نمی‌خواهید که به یادتان بیاورد؟! حال آن‌که آن ‌زمان که حجاب‌ها برداشته شود و همانند انبیا، حقایق ملکوت برای انسان کشف گردد، همه به یاد می‌آورند.»[۱۳]

◀️بنابراین، منظور از تذکر و یادآوری عالم ذر، یادآوری معرفتی است که پیش‌تر در عالم ذر نصیبمان شده است. یعنی ما در این عالم به معرفت و علم جدیدی در حقانیت خداوند نمی‌رسیم، بلکه تنها آن معرفتی را که در عالم ذر نصیبمان شده به یاد می‌آوریم. در نتیجه، ایمان مؤمنان و تأیید به حقانیت خداوند و اوصیا‌ی او از آن جهت است که معرفت قبلی خود را دوباره زنده می‌کنند. بنابراین، منظور از یادآوری عالم ذر به این معنا نیست که خودِ آن عالم و صحنۀ امتحان را به یاد آوریم، چنان‌که فراموشی عالم ذر از لوازم حتمی امتحان و آزمایش در این دنیا نیز هست و این امتحان هم تا انتهای عمر ما در این دنیا ادامه دارد. البته اینکه کسی یا کسانی در مواقعی به خواست خدا آن عالم را به یاد بیاورند نیز بعید نیست و منافاتی با تفسیر اولیه از یادآوری عالم ذر ندارد.

💢فرستاده‌های خداوند مُذکِّر و یادآور هستند

انبیا و اوصیای الهی مُذکِّر و یادآور هستند و باعث می‌شوند ما آن معرفتی را که در عالم ذر نصیبمان شده است، به یاد بیاوریم.
دکتر علاء سالم می‌نویسد:
«از زراره نقل شده است: از امام صادق (ع) دربارﮤ این آیه پرسیدم: (وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِی آدم ...) (و هنگامی را که پروردگارت گرفت از بنی‌آدم ...) حضرت فرمود: «معرفت در دل‌هایشان ثبت شد و آن موقف را فراموش کردند، یک روز آن را به یاد خواهند آورد، و اگر این نبود، هیچ کس نمی‌فهمید خالق و روزی دهنده‌اش کیست.»

⚡️و این مُذکِّر و یادآوری‌کننده کسی نیست جز خلیفۀ خدا. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «پس خداوند رسولانش را در میانشان برانگیخت و پیامبرانش را به‌دنبال هم به‌سوی آنان گسیل داشت تا از مردم بخواهند میثاق فطرت خویش را ادا کنند و نعمت‌های فراموش‌شدﮤ او را به آنها یادآوری کنند و با تبلیغ بر آنان احتجاج کنند و گنجینه‌های دفن‌شده در عقل‌هایشان را بیرون آورند ...» (نهج‌البلاغه، قسمتی از خطبۀ حضرت دربارﮤ آغاز آفرینش آسمان‌ها و زمین و آفرینش آدم).[۱۴]

💢رنج و زحمت فرستادگان برای یادآوری عهد فراموش‌شده

سید احمدالحسن می‌نویسد: «اینکه فرستادگان گناهان امت‌هایشان را به ‌دوش می‌کشند به این معنا نیست که آنها گناه نقض عهد و پیمان منکران جانشین خدا را، که بر این انکار می‌میرند، متحمل می‌شوند، بلکه آنها گناه کسی را بر دوش می‌گیرند که در این زندگانی دنیا برای مدت‌زمانی از یادآوری این عهد و پیمان غفلت ورزیده و نقض‌عهد نموده است. به‌علاوه، اینکه فرستادگان گناهان امت‌هایشان را متحمل می‌شوند به این مفهوم نیست که آنها به‌جای امت‌هایشان، خود اهل گناه و معصیت می‌شوند، بلکه به این معناست که بارهایی اضافی و زحمت و مشقت بیشتری در تبلیغ رسالات خود در این دنیا برای مردم بر دوش می‌گیرند که این موضوع، طبیعتاً با ارادﮤ خود آنها صورت می‌گیرد، زیرا خودشان چنین چیزی را طلب می‌نمایند. چه بسیار پیش می‌آید که یک پدر مهربان و دلسوز، پیامدهای خلاف‌کاری و اشتباه فرزندانش را بر عهده می‌گیرد، هرچند ممکن است این کار زحمت و مشقت برای او در پی داشته باشد... . »[۱۵]

💢سخن پایانی

◀️دانستیم که هدف از خلقت ما و ورود به این دنیا معرفت است و تکلیف ما در این دنیا به یاد آوردن عهد و میثاق و وفای به آن است.

◀️انسان با ایمان به فرستادﮤ الهی در این دنیا، عهد عالم ذر را به یاد آورده و تجدید می‌کند.

◀️سنگ موجود در زاویۀ شرقی خانۀ خداوند (حجرالأسود)، نماد این عهد و میثاق است و در قیامت به اینکه انسان به عهد خود وفا کرده یا خیر، شهادت خواهد داد.

◀️در واقع، فرستادگان الهی آمده‌اند تا عهد فراموش‌شده را به ما یادآور شوند و در این مسیر، متحمل رنج و سختی بسیاری می‌شوند و اصطلاحاً «بار گناهان امت را به‌دوش می‌کشند»، چنان‌که رنگ سیاه حجرالأسود نیز نمادی از همین به دوش کشیدن گناهان است.

📖صفحه ۳
👇ادامه مقاله

👏@Zaman_Zohour

◀️اگر در زمان‌های گذشته، فرستاده‌های خداوند و انصار آنها، به‌خاطر غفلت مردم متحمل رنج و مشقت اضافی می‌شدند، در این زمان نیز امام مهدی (ع) و انصار ایشان و در رأس آنها شخص سید احمد الحسن، به‌دلیل غفلت و سستی دیگران، بارهایی اضافی و زحمت و مشقت بیشتری را در تبلیغ دعوت مهدوی به دوش می‌گیرند؛ مؤيد این مطلب آن‌که: به تصریح اهل‌بیت (ع)، امر فرج و برپایی دولت عدل مهدوی در گرو فراهم آمدن ده هزار نفر یار است؛ حال هرچقدر که در اثر تأخیر این مهم، امام مهدی (ع) و فرستادﮤ ایشان سید احمد الحسن دچار رنج و سختی شوند، بدون‌شک همۀ ما مقصر و مسئولیم.

✨والحمدلله

📚منابع:

[۱] فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه‌مرتضى، الوافی، کتابخانۀ امام أمیرالمؤمنین على (علیه‌السلام)، اصفهان، 1406 قمری، چاپ اول، ج 1، ص 116.
[۲] برای مشاهدهﮤ دلایل قرآنی و روایی عالم ذر، می‌توانید به کتاب پیدایش نخستین، نوشتۀ دکتر سید واثق حسینی، ص ۳۶ الی ۹۴ مراجعه کنید.
[۳] سید احمد الحسن، در محضر عبد صالح، ج 1، ص ۹۷-۱۰۱.
[۴] سید احمد الحسن، متشابهات، ج 1، سؤال 17.
[۵] دکتر سید واثق حسینی، پیدایش نخستین، ص ۲۸۶-۳۲۰.
[۶] سید احمد الحسن، متشابهات، ج 3، سؤال 114.
[۷] سید احمد الحسن، عقاید اسلام، ص ۳۱۶.
[۸] دکتر سید واثق حسینی، پیدایش نخستین، ص ۷۳.
[۹] کلینی، کافی، ج 4، ص 429.
[۱۰] نکات مربوط به حجرالأسود، از کتاب پاسخ‌های روشنگرانه، نوشتۀ سید احمد الحسن، ج 4، سؤال ۳۲۷ برگرفته شده است.
[۱۱] کلینی، کافی، ج 1، ص ۲۱.
[۱۲] سیدبن طاووس، اقبال‌الأعمال، چاپ جدید، ج 2، ص ۲۷۷.
[۱۳] سید احمد الحسن، روشنگری‌هایی از دعوت‌های فرستادگان، ج 3، روشنگری از آغاز سورﮤ یوسف (ع).
[۱۴] دکتر علاء سالم، بررسی انتقادی کتاب عقاید امامیه، ص ۲۷ و ۲۸.
[۱۵] سید احمد الحسن، پاسخ‌های روشنگرانه بر بستر امواج، ج 4، سؤال ۳۲۷.

📖صفحه ۴


🔗نشریه شماره 206


👏@Zaman_Zohour

#نشریه_زمان_ظهور
#نشریه_شماره_206
#احمدالحسن

✔️گفت‌وگوی داستانی |فصل دوم

✔️بررسی نصوص مربوط به سید احمد ‌الحسن

🟠قسمت دوم
✍️به‌قلم: متیاس


🔠«مثل پسر انسان» و «قدیم‌الایام»

🔠الیاس و ساره تصمیم گرفته بودند مهمانی کوچکی ترتیب دهند و از دوستان نزدیک خود بخواهند به منزل‌ آنان بروند و با آنها دربارﮤ احمد الحسن و دعوتش گفت‌وگو کنند.

🔠پسر انسان تنها به یک‌ نفر اشاره ندارد، بلکه گاهی منظورِ آیات عیساست و گاهی احمد الحسن.

🔠«و در رؤیای شب نگریستم و اینک مثل پسر انسان با ابرهای آسمان آمد و نزد قدیم‌الایام رسید و او را به حضور وی آوردند.»



🔗مشاهده فوری (Instant view)



🚀@Zaman_Zohour

🗣گفت‌وگوی داستانی |فصل دوم

🔺قسمت دوم

🚀@Zaman_Zohour