Հայաստան-Իրան քաղաքակրթական դաշինքի վերաբերյալ պարսկերենով թվիթերյան գրառումս խիստ դրական լայն արձագանքի է արժանացել իրանցի օգտատերերի կողմից և հարուցել պանթյուքիստների անհանգստությունն՝ ընդհուպ մինչև այն, որ սկսվել են Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի կողմից ուղղորդվող «հակադարձումներ»:

Վերջին հանգամանքը ևս մեկ ցուցիչ է, թե որքան է Բաքվի բռնապետական վարչախումբն անհանգստանում նաև գաղափարապես հիմնավորված նման դաշինքի հնարավորությունից։

#հավերժականՀայաստանը
#հայ_իրանական_քաղաքակրթական_դաշինքը

🆔 @vardan_voskanyan

Հիմնականում խեղճին և կամազուրկին բնորոշող ընդհանուր մի մոլորություն կա մեզանում, որը սնուցվում է թե՛ Հայաստանի ներսից և թե՛ դրսից. «լավ չենք (դրսից՝ չեք) դիմում աշխարհին, որպեսզի մեզ (դրսից՝ ձեզ) օգնեն»:

Եթե ավելի պարզ լեզվով խոսենք, ապա դա նշանակում է՝ «ավելի բարձր լացե(ն)ք, որ օգնեն»։ Պետություն ստեղծած ազգի համար նման մանկամտությունն, ըստ իս, ուղղակի կործանարար է։

Պայմանականորեն «աշխարհ» կոչվածը լալկաններին, որպես կանոն, չի օգնում, հատկապես, երբ դու միայն լացում ես, դիցուք, հենց այն գազատարի քթի տակ, որի հետ նույն այդ պայմանակական աշխարհը և թշնամին մեծ հույսեր է
են կապում։

#չՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Երբ Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի պարագլուխը բարբաջում է Հայաստանի տարածքի նկատմամբ «հավակնությունների մասին,, պետք է նրան բացատրել, որ նույնիսկ Լեռնային Շիրվանի և Ապշերոնյան թերակզու նկատմամբ նրա գերիշխանությունը պատմականորեն ոչ լեգիտիմ է, որովհետև այդ տարածքները, ներառյալ նաև Բաքուն, դեռևս մոտ հարյուր տարի առաջ գրեթե ամբողջությամբ բնակեցված էին կովկասյան պարսիկներով (թաթերով)։

Դիցուք, ադրբեջանական պատմագրության հայր Աբբաս-ղուլի Աղա Բաքիխանովը գրում է՝ «Շամախի հետ Ղուդիալ (այժմյան՝ Ղուբա) քաղաքների միջև ընկած շրջանում, օրինակ՝ Շիրվանում Հովզ, Լահիջ և Ղոշունլու, Ղուբայում Բարմաք, Շամփարա, Բուդուղի ստորին հատվածում և Բաքվի ամբողջ երկրամասում, բացի թարաքամայական վեց գյուղերից, ամբողջ բնաչությունը խոսում է թաթերենով (կովկասյան պարսկերենով)։ Հայտնի է դառնում, որ սրանց ծագումը պարսկական է»։

Ի դեպ, ուշագրավ է, որ նույն տեղում Բաքիխանովը նշում է թե Արևելյան Կովկասի տեղաբնիկները թյուրքալեզուներին կոչում են «մոնղոլ»։

Կից՝ Բաքիխանովի գրքի՝ Բաքվի հրատարակությունից նշված հատվածի խտապատկերն է։

🆔 @vardan_voskanyan

Արտաքինից և փաթեթավորմամբ տարբեր թվացող, բայց խորքային իմաստով «Արցախը տվեք, Ադրբեջանը մեզ հանգիստ թողնի» արմատապես կործանարար թեզն առաջ մղողները պետք է պատասխանեն մի պարզ հարցի՝ արդյո՞ք զանգեզուրյան կոչեցյալ «թուրանական միջանցքն» էլ պետք է տա՞լ, որ Ադրբեջանը մեզ հանգիստ թողնի, այնուհետ՝ պետք է տա՞լ Սյունիքը, որ Ադրբեջանը մեզ հանգիստ թողնի, իսկ միգուցե պետք է տա՞լ Երևանի թաղամասերից մի քանիսը, որ Ադրբեջանը մեզ հանգիստ թողնի։

Հայաստանի միակ ուղին արագորեն և որակյալ կերպով պետություն-ամրոց կառուցելն է և բազմաբաղադրիչ ռազմաքաղաքական դաշինքների ստեղծումը, քանզի, կներեք, բայց, ի վերջո, պետք է առերեսվել ճշմարտությանը՝ Ադրբեջանը մեզ/ձեզ հանգիստ չի թողնելու նույնիսկ, եթե պատկերավոր ասած, ձեր տան ճաշասենյակը տաք։

#չՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

«Այսինքն՝ Հայաստանի որևէ տարածք տալով հանգիստ ապրելու մտայնությունն իր խորքում ինքնասպանության գնալու կոչ է, որովհետև այս արևի տակ Բաքվի բռնապետական վարչախումբը Հայաստանի ու հայերի համար տեղ չի նախատեսել»։

Մանրամասները՝ ամբողջական հարցազրույցում։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

https://www.lragir.am/2023/01/07/758136/

Աշակերտս՝ ինքն արդեն վարպետ Արտյոմ Տոնոյանը, շատ հետաքրքիր մեջբերում է կատարել Բաքվի բռնապետական վարչախմբի ժամանակի պարագլխի՝ 1999թ. փետրվարյան ելույթից, երբ Ադրբեջանը պարտված էր ու ջախջախված՝

«Մենք չենք կարող համակերպվել առկա իրողության հետ։ Պատմությունը մեծ բան է։ Այս հարյուրամյակում տեղի ունեցող իրադարձությունների ընթացքը հաջորդի ընթացքում կարող է փոխվել»։

Քսանմեկ տարի հետո սրա հաջորդը նաև մեր ապաշնորհության հետևանքով մեզ համար ցավալիորեն փոխեց իրողությունը, որովհետև անսալով իր հոր խոսքերին, չհամակերպվեց։

Հիմա մեր հասարակությանն անընդհատ քարոզում են համակերպվել, հաշտվել իրողությունների հետ՝ ընդհանրապես չխոսելով իրողությունները փոխելու մասին, որն, անշուշտ, ամենևին էլ հեշտ գործ չէ և պահանջում է կամք, նվիրում, նախաձեռնողականություն, քրտնաջան աշխատանք, խելամտորեն ու հավակնոտ կերպով կազմված պետության ծրագիր և դրանից բխող մեթոդական գործողությունների ամբողջական համալիր։

Բայց հենց իրողությունները հօգուտ և ի փառս մեր ազգի ու հայրենիքի փոփոխողներն են մնացել և մնալու հավերժական Հայաստանի պատմության լուսավոր էջերում։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Այսօրվա ասուլիսից երկու կարևոր կետ կառանձնացնեի Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի ներքին վախերի պահով։

Առաջինն այն է, որ նա վախեր ունի և, իմիջիայլոց, դա արտահայտվում է նաև քարոզչության մեջ, առ այն, որ Ռւոսաստանը և Հայաստանը կարող են պատրաստվել, իր իսկ «եզրաբանությամբ»՝ ռևանշի։

Երկրորդը՝ որ նույնիսկ Ադրբեջան կոչվող արհեստածին կազմավորման իբր տարածքային ամբողջականության ճանաչումից հետո էլ Հայաստանը կարող է այդ բռնապետության ներսում կազմակերպել զանազան շարժումներ այդ կազմավորումը քայքայելու համար, որտեղ մեր դաշնակիցն ակնհայտորեն կարող է լինել Իրանը։

Բոլոր այս վախերը հիմնավոր են, որովհետև Բաքվի բռնապետը, նաև հաշվի առնելով թուրքական և իսրայելական որակյալ խորհրդատվությունը, կարծում եմ՝ լավագույնս է տեղյակ, թե՛ իր բռնապետության շուրջ և թե՛ դրանում առկա արտաքին ու ներքին մարտահրավերներից և խոցելի կետերից։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Երբ Բաքվի բռնապետական վարչախմբի պարագլուխը Հայաստանի Հանրապետության տարածքը «հռչակում է» ինչ-որ «Արևմտյան Ադրբեջան» կամ «բարբաջում» Արցախի՝ Ադրբեջանի մաս լինելու մասին, պետք է նրան հիշեցնել, որ, դիցուք, դեռևս 1924թ. Բաքվի պետական համալսարանի ուսանողները հարց էին տալիս այդտեղ դասախոսությունների շարքով հանդես եկող հռչակավոր արևելագետ, ակադեմիկոս Վ. Բարտոլդին՝ արդյո՞ք այդ տարածքն իրավունք ունի՞ կոչվելու Ադրբեջան, թե՞ այն Շիրվանն է։

Ի պատասխան՝ ակադեմիկոսը հստակորեն արձանագրում է, որ եթե պետք լիներ գտնել անվանում նշված տարածքի համար, ապա այն պետք է կոչվեր Առան, այլ ոչ թե Ադրբեջան։

Քանիցս նշել եմ, որ մենք պետք է արձագանքենք (ավելի լավ է նախահարձակ լինենք), ոչ թե այն պաշտպանողական մտայնությամբ, որ Հայաստանը գոյությւոն չունեցող «Արևմտյան Ադրբեջան» չէ, այլ որ հենց Ադրբեջանական Հանրապետություն կոչեցյալն Ադրբեջան չէ, ինչը բացարձակ ճշմարտություն է։

Խտապատկերում հարց ու պատասխանի բնօրինակն է, ըստ՝ Бартольд В. В., Сочинения, том 2, часть 1, Москва, 1963, стр. 703։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Պատերազմը և մենք - 3

Նաև հասարակական-քաղաքական խոսույթում արտահայտվող մեր մտայնության «կախարդական» շրջանը, որը ենթադրում է զիջել ինչ-որ բան և հասնել «հավերժական խաղաղության» պետք է հնարավորին արագ ճեղքել։

Ակնհայտ է, որ «եթե ավելի շուտ զիջեինք, պատերազմ չէր լինի» թեզն արմատապես սնանկ է և ոչնչով չհիմնավորված, քանզի ցավալի փորձը ցույց է, որ յուրաքանչյուր զիջում ոչ միայն չի լուծում որևէ խնդիր, այլ ընդհակառակը՝ ավելի մեծ բարդությունների է բերում։

Հարցադրումն առ այն, թե «ինչո՞ւ շուտ չհամձնեցինք այս կամ այն տարածքը, որպեսզի պատերազմ չլիներ» տրամաբանողի համար պետք է այլևս գոյության իրավունք չունենա, որովհետև պատերազմը լինելու էր և լինելու է, քանզի թշնամուն զսպողը ոչ թե զիջումն է և դրա հետևանքով էլ ավելի թուլացումն, այլ ուժերի հավասարակշռության վերականգնումը։

Ըստ այդմ, մեզանում միակ հարցադրումը պետք է դառնա՝ «իսկ ինչո՞ւ չհաղթեցինք անխուսափելի պատերազմում» և ի՞նչ ենք անում թշնամու հետ հաջորդ բախմանը նախապատրաստվելու և դրանում հաղթելու համար։

Որքան էլ ոմանց ականջահաճո չթվա, բայց մեր իսկ ցավալի փորձը ցույց տվեց, որ մեր կողմից ոչմիթիզականությունն ուղղակի այլընտրանք չունի, քանզի թշնամին հենց ինքն է ոչմիթիզական, և մեր ու թշնամու «հավերժական» բախման մեջ շարունակելու է ապրել հաղթողը և չզիջողը։

#հավերժականՀայաստանը
#մահ_թշնամուն

🆔 @vardan_voskanyan

Երբ Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի պարագլուխը խոսում է Հայաստանի՝ իբր «Արևմտյան Ադրբեջան», իսկ նրա արբանյակներն' Ատրպատականի՝ իբր «Հարավային Ադրբեջան» լինելու մասին պետք է գիտակցի, որ հենց իր իսկ մայրաքաղաքում չի կարող նույնիսկ «արևածաղկի սերմ չրթել» առանց իրանցիների և հայերի։

Այո՛, հենց այդպես է, որովհետև ադրբեջաներեն tum çırtlamaq «արևածաղկի սերմ չրթել» կապացության մեջ tum «արևածաղկի սերմ» բառն իրանական, իսկ çırtlamaq «չրթել»՝ հայկական փոխառություններ են։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

«Եթե որևէ մեկին թվում է, թե Ադրբեջանը բացառապես փորձ է կատարում Արցախը հայաթափել, ապա նա կոպտորեն սխալվում է: Ադրբեջանական հեռագնա ծրագրում ՀՀ-ի համար էլ մեր տարածաշրջանի արևի տակ տեղ չկա, հետևաբար, ըստ էության, ադրբեջանական բռնապետության բոլոր քայլերը միտված են լուծելու իրենց համար մի խնդիր՝ ՀՀ-ի ոչնչացման խնդիրը: Բոլոր քայլերը՝ սկսած «Թուրանական միջանցքից» վերջացրած Բերձորի միջանցքի անմարդկային, բարբարոսական շրջափակումով, միտված են հենց այդ խնդրի լուծմանը: Մեր գործողությունները որպես ելակետ պետք է ունենան Բաքվի բռնապետի հենց այդ մոտեցումը և բնական է, որ որևէ պատրանք տածել առ այն, թե այսօր եթե Բերձորի միջանցքը բացվի, ապա այն մշտապես բաց է մնալու, կոպտագույն սխալ կլինի»:

🆔 @vardan_voskanyan

https://zarkerak.am/show/47087

Իրանական «Իրան» թերթի լրագրող Մոհամմադ Մոթլաղը թվիթերյան իր էջում տեղեկացնում է, որ սիրիական պատերազմի սկզբում «Ջաբհաթ ալ-Նուսրա» ահաբեկչական կազմավորմանը միացած սիրիական բանակի դասալիք սպաները ադրբեջանական բռնազավթման մեջ գտնվող Բերձորում մարզում են Բաքվի բռնապետի հատուկջոկատայիններին Իրանում Ատրպատականի կենտրոն Թավրիզը գրավելու սցենարով։

Բաքվի բռնապետության ՊՆ-ն թուրքական առաջնորդությամբ իրականացնում է բաշիբոզուկների՝ պարսկերենի ուսուցման և ռազմական վարժանքների միջավայրը Ատրպատականի պայմաններին նմանեցնելու գործառույթները։

#մահ_թշնամուն
#Հայաստան_Իրան_քաղաքակրթական_դաշինքը

🆔 @vardan_voskanyan

Քանի դեռ մենք՝ որպես հանրություն, չենք ըմբռնել, որ պետական ազգ ենք, այլ ոչ թե համայնք մեկ ուրիշի պետության մեջ, և որ մեր պետականության ծրագիրն իր երկու բաղադրիչներով՝ Հայաստանի և Արցախի հանրապետություններով, հենց այս պահին կենաց-մահու պայքարի մեջ է թշնամական պետական ծրագրի հետ, շարունակելու ենք մեզ պահել համայնքի մտայնության շրջանակներում, որտեղ ավելի կարևոր են թվում ներքին ինտրիգները։

Խնդիրն այն է, որ չի ընկալվում շատ պարզ մի ճշմարտություն. եթե, Աստված մի արասցե, մենք պարտվենք պետականության ծրագրերի այս պայքարի հորձանուտում, ապա ունենալու ենք ոչ թե ոմանց համար ենթագիտակցորեն «հարմարավետ» թվացող համայնքային միջավայր, որտեղ լիուլի կբավարարենք պայմանական «ատենապետի» աթոռի համար գզվռտոցի մեր մարմաջը, այլ, պատկերավոր ասած, երանի կտանք հնդկացիների ռեզերվացիաների պայմաններին, եթե իհարկե «գթասրտորեն» մեր վիզը չկտրեն։

#չՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Շատ ուրախալի է, որ նվաստիս կողմից առաջ քաշված «երկու պետություն, մեկ քաղաքակրթություն» գաղափարական հիմքի վրա հայ-իրանական քաղաքակրթական դաշինքի ձևավորման հանրային առաջարկն ընդունելություն է գտնում նաև Իրանում։

Խնդրին անդրադարձել է Թեհրանի համալսարանի շրջանակներում գործող «Կովկասյան հետազոտությունների ինստիտուտ» ուղեղային կենտրոնի տնօրեն Ջաֆար Խաշեն՝

«Բաքվի կոալիցիան սեփական շահերի առաջմղման համար ստեղծում և հրապարակում է տարածաշրջանի պատմական իրողությունների շրջված պատմություն, և այս կեղծ ու ատելություն սերմանող պատմությունը թիրախավորել է ներկա և ապագա սերունդներին։ Եվ եթե Իրանն ու Հայաստանը, իրանագետ Վարդան Ոսկանյանի խոսքով, որպես «երկու պետություն, մեկ քաղաքակրթություն» և որպես տարածաշրջանի պատմության իրական տերեր խելացի չգտնվեն, կկորցնեն ապագան»։

Ամբողջ հարցազրույցը՝ կից։

#Հայաստան_Իրան_քաղաքակրթական_դաշինքը

🆔 @vardan_voskanyan

shorturl.at/doQ07

Աշխատասենյակումս Թալիշստանի քարտեզը և մեր հեղինակած թալիշերենի բուհական դասագիրքը տեսնելուց հետո տարածաշրջանի խնդիրներին քաջատեղյակ արտասահմանցի լրագրողն ասաց՝ «Դե, իհարկե, թալիշական խնդիրն Ադրբեջանի աքիլեսյան գարշապարն է»:

Վարագույր...

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Բերձորի միջանցքի և թշնամուն հանձնված Գորիս-Կապան ավտոմայրուղու այն վայրերում, որտեղ Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի բաշիբոզուկներն անարգել են մեզ բոլորիս՝ հենց թեկուզ միայն իրենց պիղծ հայացքները ձգելով մեր անպաշտպան մնացած երեխաների վրա, վերաազատագրումից հետո պետք է տեղադրել ցուցանակներ՝ «Այստեղ մեր համազգային ամոթի վայրն է», քանզի միայն ամոթի քավարանով անցնելուց հետո է գալու արդար վրեժի սուրբ զգացումը։

Եվ այդ սրբազան վրեժը պետք է լինի ամենահաս, որովհետև ձգտելով բարոյապես կոտրել և սարսափի մատնել մեր երեխաներին, մեզ փորձում են զրկել ապագայից՝ ոչ միայն որպես ազգ և պետություն, այլ նաև որպես պարզապես մարդկային հանրույթ։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Турецко-азербайджанскому тандему не нужна сильная Армения, им нужна резервация - Восканян

"Нужна ли Турции или турецко-азербайджанскому тандему сильная Армения? Ответ однозначен: ни в коем случае не нужна. Нужна ли нам сильная Армения? Однозначно, да. Следовательно, очевидно, что у нас наблюдается столкновение жизненных интересов", - сказал завкафедрой иранистики факультета востоковедения ЕГУ Вардан Восканян в передаче "Особое мнение" на youtube-канале "Новости-Армения".

@novostiarmenia

Երբ Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի պարագլուխը անընդհատ բարբաջում է ինչ-որ «Արևմտյան Ադրբեջանի» մասին՝ նկատի ունենալով Հայաստանի Հանրապետությունը, նրան պետք է պարբերաբար սթափեցնել՝ հիշեցնելով, թե հենց այն քաղաքում, որտեղ նրա պալատն է, նույնիսկ 1909թ.-ին տեղի մահմեդականները չգիտեին, որ իրենք դառնալու են ադրբեջանցի են և բնակվելու ինչ-որ Ադրբեջանում։

Ստորև 1909թ.-ին Բաքվում տեղի ունեցած «Հաջի Ղարա» թատերական ներկայացման երկլեզու ազդագիրն է, որում սևով սպիտակի վրա երկու լեզուներով էլ գրված է, որ ներկայացումը խաղալու է «մուսուլմանական դրամատիկական թատերախումբը»։

Ի դեպ, նույն այդ բռնապետը և նրա երկրի բնակչությունն այժմ չեն կարող կարդալ «մուսուլմաներեն» (իմա՝ թյուրքի լեզվով) գրված ազդագրի հատվածը, որովհետև արհեստածին Ադրբեջանում այբուբենները և լեզվի անվանումը փոխվել են գրեթե սպիտակեղեն փոխելու հաճախությամբ։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Այս հարցազրույցում խոսել եմ մի շարք խնդիրների մասին՝ Հայաստանը պետք է լինի հզոր և զարգացող պետություն։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

https://youtu.be/yAQylEKR7qc

Եթե ոմանց թվում է, թե Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի ախորժակը սահմանափակվելու է, դիցուք, Երևանով, ապա նրանք չարաչար սխալվում են։

Բաքվում լույս տեսած «Արևմտյան Ադրբեջանի հուշարձանները» գրքում, որտեղ «Արևմտյան Ադրբեջան» է անվանվում Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքն անխտիր, օրինակ՝ Հաղարծնի վանական համալիրը ներկայացված է իբր «Աղարչինի թյուրք-քրիստոնեական տաճար»։

Թե բա՝ իբր փոխզիջում. իսկ ի՞նչ էր ուզում «զիջել» Բաքվի բռնապետը։ Հաղարծնի վանական համալիրի տարա՞ծքը։

#մահ_թշնամուն
#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan