#جشن_فروردینگان
@Os2re_esmailpour
روز فروردین(19) از ماه فروردین (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) هنگام برگزاری نخستین جشن ماهانه به نام فروردینگان (گویش بهدینی فرودوگ) است که به فروهر پاک نیاکان و درگذشتگان اختصاص دارد.
فروهرAv. fravaši-, OP *fravarti-, Pahl. fraward, frawahr, frōhar, frawaš, frawaxš)) مفهومی منحصر به فرد اندیشه ایرانی است (برخی مُثل افلاطون را برگرفته از اندیشه فروهر می‌دانند) که به همراه جان، دین، بوی و روان 5 بخش مینوی وجود انسان را تشکیل می‌دهد. فروهر پس از مرگ از تن جدا می‌شود و جاودانه در مینو می‌زیید. در مورد ریشه و معنای فروهر اجماع وجود ندارد. بیلی آن را ترکیب پیشوند -fra و فعل -var√ به معنی "پوشاندن و حفاظت کردن" که یه همراه پسوند ti- به معنای "دور کننده، دافع" است. در نظریه دیگری از فعل -var√ "گزیدن، انتخاب کردن" گرفته شده که به معنای "از پیش گزیننده" است.
@Os2re_esmailpour
در اوستا یشت 13م با عنوان فروردین یشت، که طولانیترین یشت اوستاست، ویژه ستایش فروهر نیاکان و درگذشتگان است که فهرستی طولانی از نیکان و پاکان در آن نام برده و ستوده می‌شوند. بر مبنای این یشت، فروهران در ابتدا یاریگر اورمزد در آفرینش هستند و سپس خویشکاری آنان، نگهداری و نگهبانی آفرینش اورمزد، بویژه آب و گیاه و فرزند درون زهدان مادران است. فروهر نیاکان همچنین یاور مردم در نبرد با نیروهای اهریمنی هستند. بنابراین در روز فرودینگان مردم در آرامگاه‌ها گرد می‌آیند و سفره‌هایی با خوراک آیینی (مانند: سیر و سِداب، لرک، سیروگ، آش و ...) می‌گسترند و بر آن اوستا می‌خوانند. ایرانیان این روز را جشن می‌گیرند تا شاد باشند و از آن شادی درگذشتگان را نیز شاد سازند. از فروهر همۀ مردان و زنان ایرانی و انیرانی می‌خواهند که یاور آنان در برابر اهریمن باشند و برای زندگی بهتر و ساختن جهانی آباد آنان را یاری دهند.
علاوه بر فروردینگان، پنج روز پایانی سال و آیین آتش افروزی شبانه بر پشت بام‌ها و خانه تکانی نیز به گرامیداشت فروهر درگذشتگان اختصاص دارد.
ašāunąm. vaŋuhīš. sūrā . spəṇtā . frauuašaiiō. yazamaide. yā . taxmā . hąm.varəitiuuaitīš. arəzaiieiṇtīš. xruuiš́iiaṇtīš. uruuīnaitīš. frascaṇdaiieiṇtīš. vīspanąm. t̰bišuuatąm. t̰baēšā . daēuuanąm. maš́iiānąmca. amaē.nijanō . hamərəϑə̄. hauuāi. kāmāica. zaošāica.
فروهرهای نیک توانای پاک اَشَونان را می ستاییم که تهم، دلیر، رزمجو، هراس افکن و کوبنده [در رسند و] همۀ ستیزه دشمنان - خواه دیوان، خواه مردمان [دروند] - را ناچیز و نابود کنند. (فروردین یشت، کرده هفتم)
فروهر جان باختگان میهن را می ستاییم.
@Os2re_esmailpour
@Os2re_esmailpour
روز فروردین(19) از ماه فروردین (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) هنگام برگزاری نخستین جشن ماهانه به نام فروردینگان (گویش بهدینی فرودوگ) است که به فروهر پاک نیاکان و درگذشتگان اختصاص دارد.
فروهرAv. fravaši-, OP *fravarti-, Pahl. fraward, frawahr, frōhar, frawaš, frawaxš)) مفهومی منحصر به فرد اندیشه ایرانی است (برخی مُثل افلاطون را برگرفته از اندیشه فروهر می‌دانند) که به همراه جان، دین، بوی و روان 5 بخش مینوی وجود انسان را تشکیل می‌دهد. فروهر پس از مرگ از تن جدا می‌شود و جاودانه در مینو می‌زیید. در مورد ریشه و معنای فروهر اجماع وجود ندارد. بیلی آن را ترکیب پیشوند -fra و فعل -var√ به معنی "پوشاندن و حفاظت کردن" که یه همراه پسوند ti- به معنای "دور کننده، دافع" است. در نظریه دیگری از فعل -var√ "گزیدن، انتخاب کردن" گرفته شده که به معنای "از پیش گزیننده" است.
@Os2re_esmailpour
در اوستا یشت 13م با عنوان فروردین یشت، که طولانیترین یشت اوستاست، ویژه ستایش فروهر نیاکان و درگذشتگان است که فهرستی طولانی از نیکان و پاکان در آن نام برده و ستوده می‌شوند. بر مبنای این یشت، فروهران در ابتدا یاریگر اورمزد در آفرینش هستند و سپس خویشکاری آنان، نگهداری و نگهبانی آفرینش اورمزد، بویژه آب و گیاه و فرزند درون زهدان مادران است. فروهر نیاکان همچنین یاور مردم در نبرد با نیروهای اهریمنی هستند. بنابراین در روز فرودینگان مردم در آرامگاه‌ها گرد می‌آیند و سفره‌هایی با خوراک آیینی (مانند: سیر و سِداب، لرک، سیروگ، آش و ...) می‌گسترند و بر آن اوستا می‌خوانند. ایرانیان این روز را جشن می‌گیرند تا شاد باشند و از آن شادی درگذشتگان را نیز شاد سازند. از فروهر همۀ مردان و زنان ایرانی و انیرانی می‌خواهند که یاور آنان در برابر اهریمن باشند و برای زندگی بهتر و ساختن جهانی آباد آنان را یاری دهند.
علاوه بر فروردینگان، پنج روز پایانی سال و آیین آتش افروزی شبانه بر پشت بام‌ها و خانه تکانی نیز به گرامیداشت فروهر درگذشتگان اختصاص دارد.
ašāunąm. vaŋuhīš. sūrā . spəṇtā . frauuašaiiō. yazamaide. yā . taxmā . hąm.varəitiuuaitīš. arəzaiieiṇtīš. xruuiš́iiaṇtīš. uruuīnaitīš. frascaṇdaiieiṇtīš. vīspanąm. t̰bišuuatąm. t̰baēšā . daēuuanąm. maš́iiānąmca. amaē.nijanō . hamərəϑə̄. hauuāi. kāmāica. zaošāica.
فروهرهای نیک توانای پاک اَشَونان را می ستاییم که تهم، دلیر، رزمجو، هراس افکن و کوبنده [در رسند و] همۀ ستیزه دشمنان - خواه دیوان، خواه مردمان [دروند] - را ناچیز و نابود کنند. (فروردین یشت، کرده هفتم)
فروهر جان باختگان میهن را می ستاییم.
@Os2re_esmailpour
#جشن_اردیبهشتگان
🆔 @Os2re_Esmailpour
اردیبهشتگان (OIr. *ašavahištakāna) دومین جشن ماهیانۀ سال است که در روز اردیبهشت (3م) از ماه اردیبهشت تقویم باستانی معادل با دومین روز از ماه اردیبهشت در تقویم جلالی (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) برگزار می‌گردد.
این جشن ویژه اردیبهشت، سومین امشاسپند است. نام او ترکیبی است از اشه (-Av. aša-, OP arta-, Skt. ṛta) و صفت Av. -vahišta "بهترین"، که به یکدیگر متصل شده و به معنای "بهترین اشه" است. بهمن همکار اوست و خویشکاری اردیبهشت، نگهبانی از آتش اورمزد است.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اردیبهشتگان جشن پاسداشت آتش است و در این روز به آتشکده‌ها می‌رفتند
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه (داناسرشت، 1363ص.333) آورده است:
اردیبهشت ماه روز سوم آن روز اردیبهشت است و آن عیدی است که اردیبهشتگان نام دارد و برای آنکه هر دو نام با هم متفق شده‌اند و معنای این نام آن است که راستی بهتر است و برخی گفته‌اندکه منتهای خیر است و اردیبهشت ملک آتش و نور است و این دو با او مناسبت دارد و خداوند او را به این کار موکل کرده که نیز علل و امراض را به یاری ادویه و اغذیه ازاله کند و صدق را از کذب ظاهر کند و محق را از مبطل به سوگندهایی که گفته اند در اوستا مبین است تمییز دهد.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اشه نیروی پیش برنده جهان است. او از هنگامی که اورمزد مسیر خورشید و ماه و ستارگان را در آغاز آفرینش مشخص کرد، حضور دارد. در گاهان، زرتشت با او صحبت می‌کند و یا اورمزد را با نام "پدر اشه" مخاطب قرار می‌دهد و علاوه بر صفت بهترین، با صفاتی مانند زیباترین، نیک، خورشیدوند و یا درخشان یاد شده و با راستی و داد و نظم پیوسته است.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اشه یکی از پایه‌های مهم دین بهی است. دینداران با صفت اَشَوَن و یا اردا یاد می‌شوند و اشه همواره با آنان است و در مقابل درگوندان و یا دروغان جا دارند. همچنین مهمترین دعای دین بهی " اشم وُهو" ویژه اوست:
ašəm. vohū. vahištəm. astī::
uštā. astī. uštā. ahmāi.
hiiat̰. ašāi. vahištāi. ašəm.::
اشۀ نیک بهترین است. خوشبختی است. خوشبختی برای کسی که اشویی باشد [و خواستار] بهترین اشه.
🆔 @Os2re_Esmailpour
🆔 @Os2re_Esmailpour
اردیبهشتگان (OIr. *ašavahištakāna) دومین جشن ماهیانۀ سال است که در روز اردیبهشت (3م) از ماه اردیبهشت تقویم باستانی معادل با دومین روز از ماه اردیبهشت در تقویم جلالی (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) برگزار می‌گردد.
این جشن ویژه اردیبهشت، سومین امشاسپند است. نام او ترکیبی است از اشه (-Av. aša-, OP arta-, Skt. ṛta) و صفت Av. -vahišta "بهترین"، که به یکدیگر متصل شده و به معنای "بهترین اشه" است. بهمن همکار اوست و خویشکاری اردیبهشت، نگهبانی از آتش اورمزد است.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اردیبهشتگان جشن پاسداشت آتش است و در این روز به آتشکده‌ها می‌رفتند
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه (داناسرشت، 1363ص.333) آورده است:
اردیبهشت ماه روز سوم آن روز اردیبهشت است و آن عیدی است که اردیبهشتگان نام دارد و برای آنکه هر دو نام با هم متفق شده‌اند و معنای این نام آن است که راستی بهتر است و برخی گفته‌اندکه منتهای خیر است و اردیبهشت ملک آتش و نور است و این دو با او مناسبت دارد و خداوند او را به این کار موکل کرده که نیز علل و امراض را به یاری ادویه و اغذیه ازاله کند و صدق را از کذب ظاهر کند و محق را از مبطل به سوگندهایی که گفته اند در اوستا مبین است تمییز دهد.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اشه نیروی پیش برنده جهان است. او از هنگامی که اورمزد مسیر خورشید و ماه و ستارگان را در آغاز آفرینش مشخص کرد، حضور دارد. در گاهان، زرتشت با او صحبت می‌کند و یا اورمزد را با نام "پدر اشه" مخاطب قرار می‌دهد و علاوه بر صفت بهترین، با صفاتی مانند زیباترین، نیک، خورشیدوند و یا درخشان یاد شده و با راستی و داد و نظم پیوسته است.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اشه یکی از پایه‌های مهم دین بهی است. دینداران با صفت اَشَوَن و یا اردا یاد می‌شوند و اشه همواره با آنان است و در مقابل درگوندان و یا دروغان جا دارند. همچنین مهمترین دعای دین بهی " اشم وُهو" ویژه اوست:
ašəm. vohū. vahištəm. astī::
uštā. astī. uštā. ahmāi.
hiiat̰. ašāi. vahištāi. ašəm.::
اشۀ نیک بهترین است. خوشبختی است. خوشبختی برای کسی که اشویی باشد [و خواستار] بهترین اشه.
🆔 @Os2re_Esmailpour
@Os2re_Esmailpour
#گهنبار_میديوزرم
گهنبارها یا گاهانبارها، شش جشن فصلی هستند که هریک مربوط به یکی از شش گاه آفرینش آسمان، آب، زمین، گیاهان، جانوران و انسان است. در اوستا با عنوان yāirya ratavō "زمان‌های سال" یاد شده و تنها جشن‌هایی هستند که در اوستا از آنها یاد می‌شود (نک. #گهنبار).
@Os2re_Esmailpour
گهنبار مَديوزَرِم Av. Maiδyōi.zarəmaya "میانۀ سبز شدن > میانۀ بهار"، نخستین گهنبار است که از چهلمین تا چهل و پنجمین روز سال یعنی پانزدهم اردیبهشت‌ماه تقدیم باستانی (نک. #گاهشماری و #تقویم) برگزار می‌شود.
@Os2re_Esmailpour
نخستین گهنبار، گاه و هنگام آفرینش آسمان است:
نخست، آسمان را آفرید به چهل روز که از روز هرمزد، ماه فروردین تا روز آبان، ماه اردیبهشت است. پنج روز درنگ کرد تا روز دی به مهر، آن روز گاهنبار و آن را نام مَديوزَرم است. آن را گزارش اینکه زیستگاه مهر و ماه، و سبزی به پیدایی آمد (بهار، 1369: 41).
@Os2re_Esmailpour
در صبح نخستین روز از گاهنبار مردم در آتشکده گرد می‌آیند و موبدان با آیین واج‌یشت، گهنبار را برگزار می‌کنند. سفره‌ای آييني پهن می‌شود و موبدان بخشی از اوستا به نام آفرین گهنبار را می‌خوانند، بر روی سفره نمادهاي گيتايي امشاسپندان قرار دارد و چون گهنبارها جشن بزرگداشت آفرينش اورمزد است پس همۀ نمادها در سفرة گهنبار وجود دارند: موبد و اوستايي كه مي‌خواند به اورمزد، شير به بهمن، آتش به ارديبهشت، ظرفهاي فلزي به شهريور، زمين كه سفره بر آن گسترده و موبد روي آن نشسته به سپندارمذ، آب به خرداد، نان و ميوه‌ها به امرداد تعلق دارند.
paṇcāca. caθβarəsatəmca. maiδiiōi.zarəmaiiehe. ašahe. vahištahe. daθušō.: disiiāt̰. hē. aŋhe. auuat̰. miždəm. parō.asnāi. aŋuhe. yaθa. aētahmi. aŋhuuō. yat̰. astuuaiṇti. hazaŋrəm. maēšinąm. daēnunąm. paiti.puθranąm. narąm. ašaonąm. ašaiia. vaŋhuiia. urune. para.daiθiiāt̰. aēuuahe. hātąm. cinmānahe. yat̰. ašahe. vahištahe.: paoiriieheca. nā. miiazdahe. aδāiti.
spitama. zaraθuštra.
yat̰. maiδiiōi.zarəmaiiehe. miiazdauuā . ratuš. amiiazdauuanəm. ratunaēm. aiiasnīm. daste. aṇtarə. mazdaiiasnāiš.
از آغاز سال تا میدیوزرم در ماه اردیبهشت در روز دادار، چهل و پنج روز است. کسی که نخستین میزد را بدهد، پاداش او در جهان دیگر، همچند پاداش کسی است که در این جهان، هزار میش با بره به آیین اشه و نیکی، آمرزش روان خویش را به اشون مردان بخشیده باشد.
ای سپیتمان زرتشت، ردی که نخستین میزد میدیوزرم را داده باشد، بهدینی را که میزد نداده است، در میان مزداپرستان در خور بندگی نخواند. خرده اوستا، آفرین گهنبار، بند هفتم (دوستخواه، 1385: 5-644).
@Os2re_Esmailpour
#گهنبار_میديوزرم
گهنبارها یا گاهانبارها، شش جشن فصلی هستند که هریک مربوط به یکی از شش گاه آفرینش آسمان، آب، زمین، گیاهان، جانوران و انسان است. در اوستا با عنوان yāirya ratavō "زمان‌های سال" یاد شده و تنها جشن‌هایی هستند که در اوستا از آنها یاد می‌شود (نک. #گهنبار).
@Os2re_Esmailpour
گهنبار مَديوزَرِم Av. Maiδyōi.zarəmaya "میانۀ سبز شدن > میانۀ بهار"، نخستین گهنبار است که از چهلمین تا چهل و پنجمین روز سال یعنی پانزدهم اردیبهشت‌ماه تقدیم باستانی (نک. #گاهشماری و #تقویم) برگزار می‌شود.
@Os2re_Esmailpour
نخستین گهنبار، گاه و هنگام آفرینش آسمان است:
نخست، آسمان را آفرید به چهل روز که از روز هرمزد، ماه فروردین تا روز آبان، ماه اردیبهشت است. پنج روز درنگ کرد تا روز دی به مهر، آن روز گاهنبار و آن را نام مَديوزَرم است. آن را گزارش اینکه زیستگاه مهر و ماه، و سبزی به پیدایی آمد (بهار، 1369: 41).
@Os2re_Esmailpour
در صبح نخستین روز از گاهنبار مردم در آتشکده گرد می‌آیند و موبدان با آیین واج‌یشت، گهنبار را برگزار می‌کنند. سفره‌ای آييني پهن می‌شود و موبدان بخشی از اوستا به نام آفرین گهنبار را می‌خوانند، بر روی سفره نمادهاي گيتايي امشاسپندان قرار دارد و چون گهنبارها جشن بزرگداشت آفرينش اورمزد است پس همۀ نمادها در سفرة گهنبار وجود دارند: موبد و اوستايي كه مي‌خواند به اورمزد، شير به بهمن، آتش به ارديبهشت، ظرفهاي فلزي به شهريور، زمين كه سفره بر آن گسترده و موبد روي آن نشسته به سپندارمذ، آب به خرداد، نان و ميوه‌ها به امرداد تعلق دارند.
paṇcāca. caθβarəsatəmca. maiδiiōi.zarəmaiiehe. ašahe. vahištahe. daθušō.: disiiāt̰. hē. aŋhe. auuat̰. miždəm. parō.asnāi. aŋuhe. yaθa. aētahmi. aŋhuuō. yat̰. astuuaiṇti. hazaŋrəm. maēšinąm. daēnunąm. paiti.puθranąm. narąm. ašaonąm. ašaiia. vaŋhuiia. urune. para.daiθiiāt̰. aēuuahe. hātąm. cinmānahe. yat̰. ašahe. vahištahe.: paoiriieheca. nā. miiazdahe. aδāiti.
spitama. zaraθuštra.
yat̰. maiδiiōi.zarəmaiiehe. miiazdauuā . ratuš. amiiazdauuanəm. ratunaēm. aiiasnīm. daste. aṇtarə. mazdaiiasnāiš.
از آغاز سال تا میدیوزرم در ماه اردیبهشت در روز دادار، چهل و پنج روز است. کسی که نخستین میزد را بدهد، پاداش او در جهان دیگر، همچند پاداش کسی است که در این جهان، هزار میش با بره به آیین اشه و نیکی، آمرزش روان خویش را به اشون مردان بخشیده باشد.
ای سپیتمان زرتشت، ردی که نخستین میزد میدیوزرم را داده باشد، بهدینی را که میزد نداده است، در میان مزداپرستان در خور بندگی نخواند. خرده اوستا، آفرین گهنبار، بند هفتم (دوستخواه، 1385: 5-644).
@Os2re_Esmailpour
Forwarded from کانون ایران‌شناسی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران
💡#روشنگری در شناخت درست روزشمار جشن ها و روزهای تاریخی گاهشماری کهن در تطبیق با گاهشماری نوین:
🗓#گاهشماری_باستانی ایران
◽️گاهشماری باستانی ایران (=زرتشتی امروز) مانند گاهشماری رایج امروزی ایران، خورشیدی است و هر سال ۱۲ ماه دارد، اما همه ماه ها ۳۰ روزه هستند.
۱۲*۳۰=۳۶۰ روز
+۵ روز باقی مانده که پس از ۳۰ اسفند قرار می گیرند و با نام پنچه، بهیزک یا خمسه مسترقه شناخته می شوند و هر کدام از این ۵ روز نام مخصوص خود را دارد.
◽️هرروز از این ۳۰ روز ماه، هر کدام با نامی شناخته میشدند:
۱. اورمزد
۲. بهمن
۳. اردیبهشت
۴. شهریور
۵. سپندارمذ
۶. خرداد
۷. امرداد
۸. دی به آذر
۹. آذر
۱۰. آبان
۱۱. خور
۱۲. ماه
۱۳. تیر
۱۴. گوش
۱۵. دی به مهر
۱۶. مهر
۱۷. سروش
۱۸. رشن
۱۹. فروردین
۲۰. بهرام
۲۱. رام
۲۲. باد
۲۳. دی به دین
۲۴. دین
۲۵. ارد
۲۶. اشتاد
۲۷. آسمان
۲۸. زامیاد
۲۹. ماراسفند
۳۰. انَیران (انَغران)
در هر روزی که نام روز و ماه یکسان است جشنی برگزار می گردیده (و می گردد) و آن جشن را با نام آن روز + پسوند -گان نام گذاری کرده اند:
۱۹. فروردین از ماه فروردین: فروردینگان
۳. اردیبهشت از ماه اردیبهشت: اردیبهشتگان
۶. خرداد از ماه خرداد: خردادگان
۱۳. تیر از ماه تیر: تیرگان
۷. امرداد از ماه امرداد: امردادگان
۴. شهریور از ماه شهریور: شهریورگان
۱۶. مهر از ماه مهر: مهرگان
۱۰. آبان از ماه آبان: آبانگان
۹. آذر از ماه آذر: آذرگان
۱. اورمزد، ۸. دی به آذر، ۱۵. دی به مهر، ۲۳. دی به دین از ماه دی: دیگان
۲. بهمن از ماه بهمن: بهمنگان
۵. سپندارمذ از ماه سپندارمذ: سپندارمذگان
@frataak
@utiranshenasi
◽️نکته ای که باید به آن توجه شود این است که در گاهشماری امروزی ۶ ماه اول ۳۱ روزه است بنابراین هنگام تبدیل تاریخ بین این دو تقویم مسئله روز ۳۱م را باید در نظر گرفت و به ازای هر ماه از ۶ ماه اول سال، یک روز را کم کرد.
بنابراین برای نمونه، ۲۹ بهمن برابر با سپندارمز روز(۵) سپندارمز ماه گاهشماری کهن (زرتشتی) است و در نظر گرفتن آن روز به عنوان جشن سپندارمزگان و شادباش آن کاملا درست است.(تا ماه مهر، ما ۶ ماه ۳۱ روزه را گذرانده ایم؛ بنابراین برای محاسبه جشن سپندارمزگان در گاهشماری جدید باید شش روز کسر شود).
◽️گاهشماری کهن جلالی نیز بر خلاف تقویم جلالی جدید (هجری شمسی)، دارای دوازده ماه سی روزه و یک خمسه مسترقه بوده است. همچنین یکسانی نام ماه ها در هر دو تقویم باستانی و امروزی دلیلی بر معادل دانستن این دو سیستم گاهشماری نیست (با تصویب مجلس شورای ملی در ۱۱ فروردین سال ۱۳۰۴ بود که شش ماه نخست سی و یک روزه، پنج ماه بعد ۳۰ روزه و اسفند ۲۹ روزه (در سال کبیسه ۳۰ روز) رایج شد). آن شمار روز های رخداد ها و جشن هایی که بیرونی و دیگر بزرگان در متون کهن به آن اشاره کرده اند نیز پیش از این تغییر در گاهشماری ایرانی، خاطرنشان شده اند.
◽️در مورد روز جشن ها، شایان ذکر است که اختلاط داده ها و استفاده از نام های گاهشماری کهن برای اعداد روزهای گاهشماری جدید، خطایی است که اشتباه های تاریخی و فرهنگی بزرگتری را نیز در پی خواهد داشت. با این کار، یاد آیین های پنجه کوچک و بزرگ را رفته رفته به فراموشی می سپاریم و چله کوچک و بزرگ بدون در نظر گرفتن پنجه بی مفهوم می شود. مناسبت های فرهنگی ضرورتا رویدادهای نجومی نیستند که بسته به افزایش دقت گاهشماری، روزشان تغییر کند؛ بلکه وابسته به بستر انسانی و فرهنگی خودشان هستند. بدیهی است در مورد زمان برگزاری یک جشن ایرانی، بایستی آن گاهشماری که این جشن ها از بستر فرهنگی آن برخاسته، معیار قرار گیرد (گاهشماری ایرانی کهن که ماه های آن ۳۰ روز و ۳۰ نام برای آن ها دارد...)، و گاهشماری جدید ایرانی (دارای ماه های ۳۱ روزه) را باید با آن تطابق داد تا جشن ها در روز درست و تاریخی آن برگزار شود.
🌹روزگار خوش
@frataak
@utiranshenasi
🗓#گاهشماری_باستانی ایران
◽️گاهشماری باستانی ایران (=زرتشتی امروز) مانند گاهشماری رایج امروزی ایران، خورشیدی است و هر سال ۱۲ ماه دارد، اما همه ماه ها ۳۰ روزه هستند.
۱۲*۳۰=۳۶۰ روز
+۵ روز باقی مانده که پس از ۳۰ اسفند قرار می گیرند و با نام پنچه، بهیزک یا خمسه مسترقه شناخته می شوند و هر کدام از این ۵ روز نام مخصوص خود را دارد.
◽️هرروز از این ۳۰ روز ماه، هر کدام با نامی شناخته میشدند:
۱. اورمزد
۲. بهمن
۳. اردیبهشت
۴. شهریور
۵. سپندارمذ
۶. خرداد
۷. امرداد
۸. دی به آذر
۹. آذر
۱۰. آبان
۱۱. خور
۱۲. ماه
۱۳. تیر
۱۴. گوش
۱۵. دی به مهر
۱۶. مهر
۱۷. سروش
۱۸. رشن
۱۹. فروردین
۲۰. بهرام
۲۱. رام
۲۲. باد
۲۳. دی به دین
۲۴. دین
۲۵. ارد
۲۶. اشتاد
۲۷. آسمان
۲۸. زامیاد
۲۹. ماراسفند
۳۰. انَیران (انَغران)
در هر روزی که نام روز و ماه یکسان است جشنی برگزار می گردیده (و می گردد) و آن جشن را با نام آن روز + پسوند -گان نام گذاری کرده اند:
۱۹. فروردین از ماه فروردین: فروردینگان
۳. اردیبهشت از ماه اردیبهشت: اردیبهشتگان
۶. خرداد از ماه خرداد: خردادگان
۱۳. تیر از ماه تیر: تیرگان
۷. امرداد از ماه امرداد: امردادگان
۴. شهریور از ماه شهریور: شهریورگان
۱۶. مهر از ماه مهر: مهرگان
۱۰. آبان از ماه آبان: آبانگان
۹. آذر از ماه آذر: آذرگان
۱. اورمزد، ۸. دی به آذر، ۱۵. دی به مهر، ۲۳. دی به دین از ماه دی: دیگان
۲. بهمن از ماه بهمن: بهمنگان
۵. سپندارمذ از ماه سپندارمذ: سپندارمذگان
@frataak
@utiranshenasi
◽️نکته ای که باید به آن توجه شود این است که در گاهشماری امروزی ۶ ماه اول ۳۱ روزه است بنابراین هنگام تبدیل تاریخ بین این دو تقویم مسئله روز ۳۱م را باید در نظر گرفت و به ازای هر ماه از ۶ ماه اول سال، یک روز را کم کرد.
بنابراین برای نمونه، ۲۹ بهمن برابر با سپندارمز روز(۵) سپندارمز ماه گاهشماری کهن (زرتشتی) است و در نظر گرفتن آن روز به عنوان جشن سپندارمزگان و شادباش آن کاملا درست است.(تا ماه مهر، ما ۶ ماه ۳۱ روزه را گذرانده ایم؛ بنابراین برای محاسبه جشن سپندارمزگان در گاهشماری جدید باید شش روز کسر شود).
◽️گاهشماری کهن جلالی نیز بر خلاف تقویم جلالی جدید (هجری شمسی)، دارای دوازده ماه سی روزه و یک خمسه مسترقه بوده است. همچنین یکسانی نام ماه ها در هر دو تقویم باستانی و امروزی دلیلی بر معادل دانستن این دو سیستم گاهشماری نیست (با تصویب مجلس شورای ملی در ۱۱ فروردین سال ۱۳۰۴ بود که شش ماه نخست سی و یک روزه، پنج ماه بعد ۳۰ روزه و اسفند ۲۹ روزه (در سال کبیسه ۳۰ روز) رایج شد). آن شمار روز های رخداد ها و جشن هایی که بیرونی و دیگر بزرگان در متون کهن به آن اشاره کرده اند نیز پیش از این تغییر در گاهشماری ایرانی، خاطرنشان شده اند.
◽️در مورد روز جشن ها، شایان ذکر است که اختلاط داده ها و استفاده از نام های گاهشماری کهن برای اعداد روزهای گاهشماری جدید، خطایی است که اشتباه های تاریخی و فرهنگی بزرگتری را نیز در پی خواهد داشت. با این کار، یاد آیین های پنجه کوچک و بزرگ را رفته رفته به فراموشی می سپاریم و چله کوچک و بزرگ بدون در نظر گرفتن پنجه بی مفهوم می شود. مناسبت های فرهنگی ضرورتا رویدادهای نجومی نیستند که بسته به افزایش دقت گاهشماری، روزشان تغییر کند؛ بلکه وابسته به بستر انسانی و فرهنگی خودشان هستند. بدیهی است در مورد زمان برگزاری یک جشن ایرانی، بایستی آن گاهشماری که این جشن ها از بستر فرهنگی آن برخاسته، معیار قرار گیرد (گاهشماری ایرانی کهن که ماه های آن ۳۰ روز و ۳۰ نام برای آن ها دارد...)، و گاهشماری جدید ایرانی (دارای ماه های ۳۱ روزه) را باید با آن تطابق داد تا جشن ها در روز درست و تاریخی آن برگزار شود.
🌹روزگار خوش
@frataak
@utiranshenasi