💡#روشنگری در شناخت درست روزشمار جشن ها و روزهای تاریخی گاهشماری کهن در تطبیق با گاهشماری نوین:

🗓#گاهشماری_باستانی ایران

◽️گاهشماری باستانی ایران (=زرتشتی امروز) مانند گاهشماری رایج امروزی ایران، خورشیدی است و هر سال ۱۲ ماه دارد، اما همه ماه ها ۳۰ روزه هستند.
۱۲*۳۰=۳۶۰ روز
+۵ روز باقی مانده که پس از ۳۰ اسفند قرار می گیرند و با نام پنچه، بهیزک یا خمسه مسترقه شناخته می شوند و هر کدام از این ۵ روز نام مخصوص خود را دارد.

◽️هرروز از این ۳۰ روز ماه، هر کدام با نامی شناخته میشدند:

۱. اورمزد
۲. بهمن
۳. اردیبهشت
۴. شهریور
۵. سپندارمذ
۶. خرداد
۷. امرداد
۸. دی به آذر
۹. آذر
۱۰. آبان
۱۱. خور
۱۲. ماه
۱۳. تیر
۱۴. گوش
۱۵. دی به مهر
۱۶. مهر
۱۷. سروش
۱۸. رشن
۱۹. فروردین
۲۰. بهرام
۲۱. رام
۲۲. باد
۲۳. دی به دین
۲۴. دین
۲۵. ارد
۲۶. اشتاد
۲۷. آسمان
۲۸. زامیاد
۲۹. ماراسفند
۳۰. انَیران (انَغران)

در هر روزی که نام روز و ماه یکسان است جشنی برگزار می گردیده (و می گردد) و آن جشن را با نام آن روز + پسوند -گان نام گذاری کرده اند:

۱۹. فروردین از ماه فروردین: فروردینگان
۳. اردیبهشت از ماه اردیبهشت: اردیبهشتگان
۶. خرداد از ماه خرداد: خردادگان
۱۳. تیر از ماه تیر: تیرگان
۷. امرداد از ماه امرداد: امردادگان
۴. شهریور از ماه شهریور: شهریورگان
۱۶. مهر از ماه مهر: مهرگان
۱۰. آبان از ماه آبان: آبانگان
۹. آذر از ماه آذر: آذرگان
۱. اورمزد، ۸. دی به آذر، ۱۵. دی به مهر، ۲۳. دی به دین از ماه دی: دیگان
۲. بهمن از ماه بهمن: بهمنگان
۵. سپندارمذ از ماه سپندارمذ: سپندارمذگان

@frataak
@utiranshenasi

◽️نکته ای که باید به آن توجه شود این است که در گاهشماری امروزی ۶ ماه اول ۳۱ روزه است بنابراین هنگام تبدیل تاریخ بین این دو تقویم مسئله روز ۳۱م را باید در نظر گرفت و به ازای هر ماه از ۶ ماه اول سال، یک روز را کم کرد.

بنابراین برای نمونه، ۲۹ بهمن برابر با سپندارمز روز(۵) سپندارمز ماه گاهشماری کهن (زرتشتی) است و در نظر گرفتن آن روز به عنوان جشن سپندارمزگان و شادباش آن کاملا درست است.(تا ماه مهر، ما ۶ ماه ۳۱ روزه را گذرانده ایم؛ بنابراین برای محاسبه جشن سپندارمزگان در گاهشماری جدید باید شش روز کسر شود).

◽️گاهشماری کهن جلالی نیز بر خلاف تقویم جلالی جدید (هجری شمسی)، دارای دوازده ماه سی روزه و یک خمسه مسترقه بوده است. همچنین یکسانی نام ماه ها در هر دو تقویم باستانی و امروزی دلیلی بر معادل دانستن این دو سیستم گاهشماری نیست (با تصویب مجلس شورای ملی در ۱۱ فروردین سال ۱۳۰۴ بود که شش ماه نخست سی و یک روزه، پنج ماه بعد ۳۰ روزه و اسفند ۲۹ روزه (در سال کبیسه ۳۰ روز) رایج شد). آن شمار روز های رخداد ها و جشن هایی که بیرونی و دیگر بزرگان در متون کهن به آن اشاره کرده اند نیز پیش از این تغییر در گاهشماری ایرانی، خاطرنشان شده اند.

◽️در مورد روز جشن ها، شایان ذکر است که اختلاط داده ها و استفاده از نام های گاهشماری کهن برای اعداد روزهای گاهشماری جدید، خطایی است که اشتباه های تاریخی و فرهنگی بزرگتری را نیز در پی خواهد داشت. با این کار، یاد آیین های پنجه کوچک و بزرگ را رفته رفته به فراموشی می سپاریم و چله کوچک و بزرگ بدون در نظر گرفتن پنجه بی مفهوم می شود. مناسبت های فرهنگی ضرورتا رویدادهای نجومی نیستند که بسته به افزایش دقت گاهشماری، روزشان تغییر کند؛ بلکه وابسته به بستر انسانی و فرهنگی خودشان هستند. بدیهی است در مورد زمان برگزاری یک جشن ایرانی، بایستی آن گاهشماری که این جشن ها از بستر فرهنگی آن برخاسته، معیار قرار گیرد (گاهشماری ایرانی کهن که ماه های آن ۳۰ روز و ۳۰ نام برای آن ها دارد...)، و گاهشماری جدید ایرانی (دارای ماه های ۳۱ روزه) را باید با آن تطابق داد تا جشن ها در روز درست و تاریخی آن برگزار شود.

🌹روزگار خوش

@frataak
@utiranshenasi