الأعرابي ومعاویة لعنه الله.pdf
2.6 MB
این قضیه در ابتدای نسخه از نهج البلاغه در مجموعه دیجیتال MDZ به شماره (Cod.arab. 1252 ) وجود دارد.
▪️▪️صلی الله علیك يا أبا الحسن موسی بن جعفر الكاظم▪️▪️
الإمام الکاظم علیه السلام يدعو لأصحابه في سجوده:
كتاب التوحيد-ص68: عن أبيه، عن سعد بن عبد الله ، عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن محمد بن إسماعيل بن بزيع عن إبراهيم بن عبد الحميد قال: سمعت أبا الحسن عليه السلام يقول في سجوده:
«يا من علا فلا شيء فوقه...
يا من دنا فلا شيء دونه...
اغفر لي و لأصحابي!».
جعلنا الله تعالی من خيار شيعتهم ومواليهم
الإمام الکاظم علیه السلام يدعو لأصحابه في سجوده:
كتاب التوحيد-ص68: عن أبيه، عن سعد بن عبد الله ، عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن محمد بن إسماعيل بن بزيع عن إبراهيم بن عبد الحميد قال: سمعت أبا الحسن عليه السلام يقول في سجوده:
«يا من علا فلا شيء فوقه...
يا من دنا فلا شيء دونه...
اغفر لي و لأصحابي!».
جعلنا الله تعالی من خيار شيعتهم ومواليهم
Forwarded from غلوپژوهی
🎁 معرفی کانال و گروه تخصصی «معرفة الرجال و الآثار»
گروه تخصصی «معرفة الرجال و الآثار» به منظور مباحث رجال و منبع شناسی، فقه الحدیث و اعتبارسنجی روایات و نُسَخ و نیز معرفی پژوهش‌های مرتبط با تراث شیعه، تراجم و تاریخ و با حضور اساتید این رشته‌ها در سال 1394ش تشکیل شده است.
بعد از چند سال فعالیت این گروه علمی مجازی، تصمیم ما بر این شد، برای استفاده آسان‌تر از برخی از مطالب ارزنده آن، گلچینی از نکاتِ محققان گروه و مدیران آن در این کانال ارائه شود.
امید که برای عزیزان مفید واقع شود:
t.me/Al_Rijal
ابتدای کانال
گروه تخصصی «معرفة الرجال و الآثار» به منظور مباحث رجال و منبع شناسی، فقه الحدیث و اعتبارسنجی روایات و نُسَخ و نیز معرفی پژوهش‌های مرتبط با تراث شیعه، تراجم و تاریخ و با حضور اساتید این رشته‌ها در سال 1394ش تشکیل شده است.
بعد از چند سال فعالیت این گروه علمی مجازی، تصمیم ما بر این شد، برای استفاده آسان‌تر از برخی از مطالب ارزنده آن، گلچینی از نکاتِ محققان گروه و مدیران آن در این کانال ارائه شود.
امید که برای عزیزان مفید واقع شود:
t.me/Al_Rijal
ابتدای کانال
Telegram
کانال معرفة الرجال و الآثار
کانال پشتیبان گروه تخصصی «معرفة الرجال و الآثار»
ارائه‌دهنده گلچینی از پژوهش‌های محققان گروه.
ارتباط با مدیر:
@amid3
سایت مجموعه:
deraayaat.ir
ارائه‌دهنده گلچینی از پژوهش‌های محققان گروه.
ارتباط با مدیر:
@amid3
سایت مجموعه:
deraayaat.ir
172126.pdf
6.8 MB
المسائل الآملیات، دغدغه های فقهی کلامی عارف شهیر سید حیدر آملی که از فخر المحققین (ره) پرسیده است.
منتشر شده در شماره 7 مجلة المحقق
منتشر شده در شماره 7 مجلة المحقق
بسم الله الرحمن الرحیم
🔷بهره ای از بحر زیارت عاشورا
(اصالت و قدمت)
شاید با وجود نوشته های مختلفی که در مورد جنبه های مختلف زیارت عاشورا نوشته شده، ورود به این بحر عمیق آن هم از سوی بیسوادی همچون حقیر بی مورد می نمود، اما هنگامی که این دریای ژرف به تلاطم می آید هر کودکی هوس می کند حداقل دستی به آب رسانده و تشنه باز نگردد.
از این رو بحول و قوه الهی، در این کوته نوشته به برخی جنبه های خاص زیارت عاشورا که کمتر بدان پرداخته شده و اسباب تقویت اصالت آن را فراهم می کند اشاره می کنم ان شاء الله. پبش از این اقای حسن انصاری نیز نوشته ای در مورد اصالت زیارت عاشورا داشتند که از آن نیز استفاده کردیم.
▪️ تعبیرات نو ظهور
تعبیراتی مانند: «ثار الله و ابن ثاره» یا «الوتر الموتور» ترکیباتی هستند که سابقه ی استعمال نداشته یا رایج نبوده است، به گونه ای که شارحین احادیث و زیارات در معنای این دو قسمت به نتیجه ی قاطعی نرسیده و احتمالات گوناگونی را بیان کرده اند. باید توجه داشت که اگر قرار باشد جعلی رخ دهد، در بستر فرهنگی-اجتماعی جاعل و با استفاده از دانش های پیشین رایج در جامعه صورت می گیرد. بنابراین استفاده از ترکیباتی بدیع و غیر متعارف قرینه ای بر صدور آن از بیان بلیغ معصوم علیه السلام است.
▪️ عقائد بسیط
می دانیم که عقائد شیعه در گذر زمان رشد و نمو نموده و شیعیان اولیه سطح معرفتی پایین تری از امامان علیهم السلام در ذهن داشتند.رنگ و بوی زیارت عاشورا کاملا متناسب با فضای شیعیان در اوائل قرن دوم است، چه این که به مقام امامت و لوازم آن به اندک اشارتی اکتفا شده و عمدتا تأکید بر ولایت و محبّت و برائت است. در این زیارت حتی تصریحی به حجّت و وصیّ بودن امام حسین علیه السلام نمی رود و تنها به صورت سربسته از مقام و منزلت امام حسین علیه السلام سخن می رود که زائر بر معرفت آن، سپاس خدا را می گوید و بر غاصبین آن مقام لعنت می فرستد.
البته این سخن هرگز به معنای سبک انگاشتن محتوای زیارت عاشورا نیست که فهم عمق هر جمله اش، قلب سلیم و عنایت ربانی می طلبد.
از دیگر سو، اشارات متعدّدی به محبّت اهل بیت علیهم السلام و برائت از دشمنانشان شده که پیوسته وجه مایز شیعیان تا اوائل قرن دوم بوده است.
نکته ی مهمّ و مغفولی که در سراسر این زیارت به چشم می خورد علاوه بر محبّت خود اهل بیت علیهم السلام و برائت دشمنانشان، به پیوند ولایی با اولیاء اهل بیت علیهم السلام نیز تأکید می شود، تا جایی که زائر، خداوند را بر معرفت آنان یاد می کند: (فأسأل الله الذی أکرمنی بمعرفتکم و معرفة أولیائکم) و به موالات آنان به خداوند تقرّب می جوید: (و أتقرب إلى الله ثم إلیکم بموالاتکم و موالاة ولیکم)؛ متأسفانه این جایگاه مهم مؤمن ولیّ در میان ما ناشناخته مانده و حقوق و حرمت ایمان غالباً رعایت نمی شود.
🔷بهره ای از بحر زیارت عاشورا
(اصالت و قدمت)
شاید با وجود نوشته های مختلفی که در مورد جنبه های مختلف زیارت عاشورا نوشته شده، ورود به این بحر عمیق آن هم از سوی بیسوادی همچون حقیر بی مورد می نمود، اما هنگامی که این دریای ژرف به تلاطم می آید هر کودکی هوس می کند حداقل دستی به آب رسانده و تشنه باز نگردد.
از این رو بحول و قوه الهی، در این کوته نوشته به برخی جنبه های خاص زیارت عاشورا که کمتر بدان پرداخته شده و اسباب تقویت اصالت آن را فراهم می کند اشاره می کنم ان شاء الله. پبش از این اقای حسن انصاری نیز نوشته ای در مورد اصالت زیارت عاشورا داشتند که از آن نیز استفاده کردیم.
▪️ تعبیرات نو ظهور
تعبیراتی مانند: «ثار الله و ابن ثاره» یا «الوتر الموتور» ترکیباتی هستند که سابقه ی استعمال نداشته یا رایج نبوده است، به گونه ای که شارحین احادیث و زیارات در معنای این دو قسمت به نتیجه ی قاطعی نرسیده و احتمالات گوناگونی را بیان کرده اند. باید توجه داشت که اگر قرار باشد جعلی رخ دهد، در بستر فرهنگی-اجتماعی جاعل و با استفاده از دانش های پیشین رایج در جامعه صورت می گیرد. بنابراین استفاده از ترکیباتی بدیع و غیر متعارف قرینه ای بر صدور آن از بیان بلیغ معصوم علیه السلام است.
▪️ عقائد بسیط
می دانیم که عقائد شیعه در گذر زمان رشد و نمو نموده و شیعیان اولیه سطح معرفتی پایین تری از امامان علیهم السلام در ذهن داشتند.رنگ و بوی زیارت عاشورا کاملا متناسب با فضای شیعیان در اوائل قرن دوم است، چه این که به مقام امامت و لوازم آن به اندک اشارتی اکتفا شده و عمدتا تأکید بر ولایت و محبّت و برائت است. در این زیارت حتی تصریحی به حجّت و وصیّ بودن امام حسین علیه السلام نمی رود و تنها به صورت سربسته از مقام و منزلت امام حسین علیه السلام سخن می رود که زائر بر معرفت آن، سپاس خدا را می گوید و بر غاصبین آن مقام لعنت می فرستد.
البته این سخن هرگز به معنای سبک انگاشتن محتوای زیارت عاشورا نیست که فهم عمق هر جمله اش، قلب سلیم و عنایت ربانی می طلبد.
از دیگر سو، اشارات متعدّدی به محبّت اهل بیت علیهم السلام و برائت از دشمنانشان شده که پیوسته وجه مایز شیعیان تا اوائل قرن دوم بوده است.
نکته ی مهمّ و مغفولی که در سراسر این زیارت به چشم می خورد علاوه بر محبّت خود اهل بیت علیهم السلام و برائت دشمنانشان، به پیوند ولایی با اولیاء اهل بیت علیهم السلام نیز تأکید می شود، تا جایی که زائر، خداوند را بر معرفت آنان یاد می کند: (فأسأل الله الذی أکرمنی بمعرفتکم و معرفة أولیائکم) و به موالات آنان به خداوند تقرّب می جوید: (و أتقرب إلى الله ثم إلیکم بموالاتکم و موالاة ولیکم)؛ متأسفانه این جایگاه مهم مؤمن ولیّ در میان ما ناشناخته مانده و حقوق و حرمت ایمان غالباً رعایت نمی شود.
▪️ نقل به معنی
با توجه به سیر تاریخی تدوین حدیث، تا قرن سوم نقل شفاهی بر نقل مکتوب غلبه داشته و از این رو در این بازه، نقل به معنی هم بیشتر مشاهده می شود. پس اگر متنی طولانی با تفاوت قابل توجه از دو منبع نقل شد می توان به عنوان قرینه ای بر قدمت آن در نظر گرفته شود.
متن زیارت عاشورا نیز به دو شکل مختلف نقل شده است: یکی صورت متعارف آن که در مصباح و کامل الزیارات روایت شده، و دیگری نقلی است که محدث نوری (ره) از کتاب مزار قدیم آورده (مستدرک الوسائل 10/413) و تفاوتهای فراوانی با روایت مشهور آن دارد. حتی تفاوتهای میان نقل مصباح با کامل الزیارات هم قابل توجه است.
▪️شواهد حدیثی:
عمده ی فقرات زیارت دارای شواهد متعدد در احادیث اصیل اسلامی است که استخراج تک تک آن ها خود نوشته ی مستقلّی می طلبد، اما برای نمونه خوبست به مواردی اشاره شود:
(إنی سلم لمن سالمکم، و حرب لمن حاربکم)
زید بن أرقم، قال: خرج رسول الله (صلى الله علیه و آله) فإذا علی و فاطمة و الحسن و الحسین (علیهم السلام) فقال: أنا حرب لمن حاربکم، و سلم لمن سالمکم.
(مع إمام منصور)
در روایات مختلفی به پیوند محکم حضرت حجت علیه السلام با نصر الهی تکیه شده، چه این که به راستی خروج ایشان نمایانگر وعده ی نصرت الهی اولیا علیهم السلام است:
کامل الزیارات: محمد بن سنان عن رجل قال: سألت عن أبی عبد الله علیه السلام فی قوله تعالى-( و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا فلا یسرف فی القتل إنه کان منصورا) قال: «ذلک قائم آل محمد یخرج فیقتل بدم الحسین علیه السلام».فرات: قال حدثنی جعفر بن محمد الفزاری معنعنا عن أبی جعفر ع فی قوله [تعالى] و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا قال الحسین [علیه السلام] فلا یسرف فی القتل إنه کان منصورا قال سمى الله المهدی منصورا [المنصور] کما سمى أحمد و محمد [محمدا] محمودا و کما سمى عیسى المسیح
همچنین در قسمت دیگر حضرت مهدی علیه السلام به (ناطق) توصیف شده که یادآور اصطلاح قدیمی امامیه و تقسیم دیرینه ی ائمه علیهم السلام به (صامت) و (ناطق) است. (معانی الاخبار/111، کافی 1/427 و...)
▪️نکته ی جالب توجه این زیارت تأکید آن بر قیام حضرت مهدی علیه السلام و خونخواهی ایشان است که در دو قسمت زیارت تکرار شده است.در کمتر زیارتی اشاره به این جهت را می بینیم، بلکه می توان گفت ادبیات این قسمت زیارت کاملا منحصر به فرد است.
بر اساس نقل های تاریخی، پس از شهادت امام حسین علیه السلام گروه های مختلفی به خونخواهی ایشان برخاستند، هرچند اندیشه ی (قائمیت) همچنان در میان زیدیه تداوم داشت اما ادعای انتقام دیگر از انتظارات و وظائف (قائم) به شمار نمی رفت.
اما این روایت از کهن ترین متون امامی است که بر اقدام خاص و انحصاری امام زمان علیه السلام در انتقام از خون جدش (علیه السلام) تأکید می کند. جالب اینجاست که بر خلاف تعدادی دیگر از ادعیه و زیارات که آرزوی همراهی با حضرت حجت علیه السلام در رجعت درخواست می شود، در این زیارت این درخواست به صورت عادی مطرح شده: (فأسأل الله..أن یرزقني طلب ثارک..) به گونه ای که این موعود می تواند در آینده ای نزدیک محقق شود.
خود این سبک هم سازگار با فضایی است که ائمه ی متقدم علیهم السلام برای بشارت و دلگرمی شیعیان آماده کرده بودند و تصور بسیاری از شیعیان نزدیک بودن ظهور منجی بود.
خداوند همه ی ما را مشرف به خدمت رکابش گرداند.
با توجه به سیر تاریخی تدوین حدیث، تا قرن سوم نقل شفاهی بر نقل مکتوب غلبه داشته و از این رو در این بازه، نقل به معنی هم بیشتر مشاهده می شود. پس اگر متنی طولانی با تفاوت قابل توجه از دو منبع نقل شد می توان به عنوان قرینه ای بر قدمت آن در نظر گرفته شود.
متن زیارت عاشورا نیز به دو شکل مختلف نقل شده است: یکی صورت متعارف آن که در مصباح و کامل الزیارات روایت شده، و دیگری نقلی است که محدث نوری (ره) از کتاب مزار قدیم آورده (مستدرک الوسائل 10/413) و تفاوتهای فراوانی با روایت مشهور آن دارد. حتی تفاوتهای میان نقل مصباح با کامل الزیارات هم قابل توجه است.
▪️شواهد حدیثی:
عمده ی فقرات زیارت دارای شواهد متعدد در احادیث اصیل اسلامی است که استخراج تک تک آن ها خود نوشته ی مستقلّی می طلبد، اما برای نمونه خوبست به مواردی اشاره شود:
(إنی سلم لمن سالمکم، و حرب لمن حاربکم)
زید بن أرقم، قال: خرج رسول الله (صلى الله علیه و آله) فإذا علی و فاطمة و الحسن و الحسین (علیهم السلام) فقال: أنا حرب لمن حاربکم، و سلم لمن سالمکم.
(مع إمام منصور)
در روایات مختلفی به پیوند محکم حضرت حجت علیه السلام با نصر الهی تکیه شده، چه این که به راستی خروج ایشان نمایانگر وعده ی نصرت الهی اولیا علیهم السلام است:
کامل الزیارات: محمد بن سنان عن رجل قال: سألت عن أبی عبد الله علیه السلام فی قوله تعالى-( و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا فلا یسرف فی القتل إنه کان منصورا) قال: «ذلک قائم آل محمد یخرج فیقتل بدم الحسین علیه السلام».فرات: قال حدثنی جعفر بن محمد الفزاری معنعنا عن أبی جعفر ع فی قوله [تعالى] و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا قال الحسین [علیه السلام] فلا یسرف فی القتل إنه کان منصورا قال سمى الله المهدی منصورا [المنصور] کما سمى أحمد و محمد [محمدا] محمودا و کما سمى عیسى المسیح
همچنین در قسمت دیگر حضرت مهدی علیه السلام به (ناطق) توصیف شده که یادآور اصطلاح قدیمی امامیه و تقسیم دیرینه ی ائمه علیهم السلام به (صامت) و (ناطق) است. (معانی الاخبار/111، کافی 1/427 و...)
▪️نکته ی جالب توجه این زیارت تأکید آن بر قیام حضرت مهدی علیه السلام و خونخواهی ایشان است که در دو قسمت زیارت تکرار شده است.در کمتر زیارتی اشاره به این جهت را می بینیم، بلکه می توان گفت ادبیات این قسمت زیارت کاملا منحصر به فرد است.
بر اساس نقل های تاریخی، پس از شهادت امام حسین علیه السلام گروه های مختلفی به خونخواهی ایشان برخاستند، هرچند اندیشه ی (قائمیت) همچنان در میان زیدیه تداوم داشت اما ادعای انتقام دیگر از انتظارات و وظائف (قائم) به شمار نمی رفت.
اما این روایت از کهن ترین متون امامی است که بر اقدام خاص و انحصاری امام زمان علیه السلام در انتقام از خون جدش (علیه السلام) تأکید می کند. جالب اینجاست که بر خلاف تعدادی دیگر از ادعیه و زیارات که آرزوی همراهی با حضرت حجت علیه السلام در رجعت درخواست می شود، در این زیارت این درخواست به صورت عادی مطرح شده: (فأسأل الله..أن یرزقني طلب ثارک..) به گونه ای که این موعود می تواند در آینده ای نزدیک محقق شود.
خود این سبک هم سازگار با فضایی است که ائمه ی متقدم علیهم السلام برای بشارت و دلگرمی شیعیان آماده کرده بودند و تصور بسیاری از شیعیان نزدیک بودن ظهور منجی بود.
خداوند همه ی ما را مشرف به خدمت رکابش گرداند.
❤1👍1
بازمانده_هایی_از_چند_کتاب_مفقود_شیعی.pdf
4.2 MB
پیش از این ضمن چند پست (مثلا) به اهمیت نسخ کهن نهایه مرحوم شیخ طوسی اشاره کردم و مشوق اصلی بنده - همچنان که پیش از این نیز بیان شد- معرفی جالبی بود که محقق بزرگوار ابو جعفر الحلی نسبت به نسخه ی مهمی از نهایه ارائه نمودند.
خوشبختانه در شماره جدید آیینه پزوهش جناب آقای محمد حسین حکیم همین نسخه را به تفصیل معرفی نموده و فوائد آن را یاد نموده اند.
هر چند این جانب از مدتها قبل (بدون اطلاع از کار آقای حکیم) درگیر نوشتن مقاله ای عربی به همین موضوع برای عتبه عباسیه بودم و اصولا از کارهای موازی هم منزجر هستم، ولی به هر صورت مسئولیت نشر مقاله ی عربی به عهده ی عتبه عباسیه بوده و خوانندگان ایرانی فعلا می توانند از این مقاله ی فارسی ارزنده بهره مند شوند.
خوشبختانه در شماره جدید آیینه پزوهش جناب آقای محمد حسین حکیم همین نسخه را به تفصیل معرفی نموده و فوائد آن را یاد نموده اند.
هر چند این جانب از مدتها قبل (بدون اطلاع از کار آقای حکیم) درگیر نوشتن مقاله ای عربی به همین موضوع برای عتبه عباسیه بودم و اصولا از کارهای موازی هم منزجر هستم، ولی به هر صورت مسئولیت نشر مقاله ی عربی به عهده ی عتبه عباسیه بوده و خوانندگان ایرانی فعلا می توانند از این مقاله ی فارسی ارزنده بهره مند شوند.
⚠️ برای پند...
نظام العلماء تبریزی (۱۲۵۰- ۱۳۲۶) در کشکول خود به نام انیس الادباء و سمیر السعداء از اوضاع زمانه و اختلال مملکت شکایت می کند، و ریشه ی مشکل را چنین بیان میدارد:
«و گویا عمده باعث کثرت ابتلا و توالی و ترادف این همه مصائب و بلایا همان ترک مراسم امر معروف و نهی از منکر بود که در این زمان میان عموم ناس، این حکم محکم قدری بی اساس ماند. اغلب مردم هر چه دیدند با سکوت گذرانیدند، از اعمال بد و افعال ناپسند عملاً تبرّا و فعلاً ممانعت نکردند، همه را ببعض ملاحظات با مسامحه و سکوت گذرانیدند، الّا ما شذّ و ندر.
...از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقولست که آن حضرت فرمود: بدانخدایی که جان من در قبضه ی قدرت اوست امر به معروف کنید و نهی از منکر نمائید یا اینکه خدای عزّ و جلّ عذابی از جانب خود بر شما میفرستد، پس از آن هر چند دعا نمائید مستجاب نمی شود.
...در حقیقت این بلده مصداق آیه ی شریفه گردید: كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ»
نظام العلماء تبریزی (۱۲۵۰- ۱۳۲۶) در کشکول خود به نام انیس الادباء و سمیر السعداء از اوضاع زمانه و اختلال مملکت شکایت می کند، و ریشه ی مشکل را چنین بیان میدارد:
«و گویا عمده باعث کثرت ابتلا و توالی و ترادف این همه مصائب و بلایا همان ترک مراسم امر معروف و نهی از منکر بود که در این زمان میان عموم ناس، این حکم محکم قدری بی اساس ماند. اغلب مردم هر چه دیدند با سکوت گذرانیدند، از اعمال بد و افعال ناپسند عملاً تبرّا و فعلاً ممانعت نکردند، همه را ببعض ملاحظات با مسامحه و سکوت گذرانیدند، الّا ما شذّ و ندر.
...از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقولست که آن حضرت فرمود: بدانخدایی که جان من در قبضه ی قدرت اوست امر به معروف کنید و نهی از منکر نمائید یا اینکه خدای عزّ و جلّ عذابی از جانب خود بر شما میفرستد، پس از آن هر چند دعا نمائید مستجاب نمی شود.
...در حقیقت این بلده مصداق آیه ی شریفه گردید: كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ»
👍1
image_2020-11-07_00-42-35.png
890.5 KB
«پس از آنجا که در هر عهد و هر عصر، توسّل به محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اسباب نجات و خلاص جمیع طوائف و امم بوده، جمعی از اهل وطن در دفع این بلایا و محن با کمال خلوص دست توسّل بدامان آن حضرت زده، با توبه و انابه از اعمال شوم مذموم فسّاق و فجّار تبرّا جسته، رو بدرگاه حضرت بی نیاز آورده، با آه و زاری و ناله و سوگواری دعاها کردند، بحمد الله دعوات ایشان مستجاب و رفع بلیّه و فتح باب شد تا ابواب گشایش بروی کافّه ی امم مفتوح و ظهور تفضّلات غیبیّه برای همگی مفرّح روح گردید».
🔷 ...که با من هرچه کرد آن آشنا کرد!
#أین_الناصر_والمنتقم
حدثنا أحمد بن الحسن بن علي بن فضال عن أبيه الحسن عن أبي المغری عن عنبسة بن مصعب قال: كنا عند أبي عبد الله عليه السلام، فأثنى عليه بعض القوم، حتى كان من قوله: "وأخزى الله عدوك من الجن ّو الإنس".
فقال أبو عبد الله عليه السلام: «لقد كنا و عدوّنا كثير، و لقد أمسينا و ما أحد أعدى لنا من ذوي قراباتنا و من ينتحل حبّنا..» الحدیث. (بصائر الدرجات/154، ونحوه في رجال الكشي/307 ح 555)
عنبسه گويد: خدمت امام صادق علیه السلام بودیم، یکی از حضّار مدح و ثنای حضرت علیه السلام را می گفت.
از جمله عرض کرد: (و خداوند دشمنان جنّی و انسی شما را خوار گرداند!)
امام صادق علیه السلام در پی این جمله فرمود: «زمانی بود که دشمنان زیاد داشتیم
اما حال ما چنان شده است که هیچکس بیشتر از نزدیکان ما و آنان که مدّعی محبت ما هستند، دشمن ما نیست....!»
#أین_الناصر_والمنتقم
حدثنا أحمد بن الحسن بن علي بن فضال عن أبيه الحسن عن أبي المغری عن عنبسة بن مصعب قال: كنا عند أبي عبد الله عليه السلام، فأثنى عليه بعض القوم، حتى كان من قوله: "وأخزى الله عدوك من الجن ّو الإنس".
فقال أبو عبد الله عليه السلام: «لقد كنا و عدوّنا كثير، و لقد أمسينا و ما أحد أعدى لنا من ذوي قراباتنا و من ينتحل حبّنا..» الحدیث. (بصائر الدرجات/154، ونحوه في رجال الكشي/307 ح 555)
عنبسه گويد: خدمت امام صادق علیه السلام بودیم، یکی از حضّار مدح و ثنای حضرت علیه السلام را می گفت.
از جمله عرض کرد: (و خداوند دشمنان جنّی و انسی شما را خوار گرداند!)
امام صادق علیه السلام در پی این جمله فرمود: «زمانی بود که دشمنان زیاد داشتیم
اما حال ما چنان شده است که هیچکس بیشتر از نزدیکان ما و آنان که مدّعی محبت ما هستند، دشمن ما نیست....!»
Forwarded from سلیم‌پژوهی |یادداشت‌های محمد قندهاری
احادیث_طوال_در_میراث_مکتوب_سدۀ_نخست_هجری_محمد_قندهاری.pdf
1 MB
🔖 احادیث طوال در میراث مکتوب سدۀ نخست هجری
مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، دوره ۲۶، شماره ۶۷، بهار و تابستان ۹۹
🔸چکیده:
متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیمی اما همچنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده‌است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آنها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی نبوده‌اند، متن فعلی چه‌گونه شکل گرفته است. شاید یکی از بهترین نمونه‌های موجود، روایات بلند کتاب سلیم بن قیس هلالی باشد که بیشتر این چالش‌ها را به همراه خود دارد. در این مطالعه، برای فهم بهتر مشکل و پیدا کردن راهکار، با مروری بر فرهنگ نقل مکتوب روایات در صدر اسلام، به انواع و اقسام حالاتی که به ایجاد احادیث طوال انجامیده است می‌پردازیم تا با مرور مثال‌هایی از همان دوران ببینیم چه‌گونه برخی از سنت‌های ثبت و نقل حدیث در میان محدثان و مورخان متقدم به بدفهمی این روایت‌های طولانی در نسل‌های بعد منجر شده‌است. درنهایت می‌توانیم از نتایج این بحث برای فهم ساختار متون کتب کهنی همچون کتاب سلیم بهره بگیریم.
@Sulaym
مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، دوره ۲۶، شماره ۶۷، بهار و تابستان ۹۹
🔸چکیده:
متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیمی اما همچنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده‌است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آنها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی نبوده‌اند، متن فعلی چه‌گونه شکل گرفته است. شاید یکی از بهترین نمونه‌های موجود، روایات بلند کتاب سلیم بن قیس هلالی باشد که بیشتر این چالش‌ها را به همراه خود دارد. در این مطالعه، برای فهم بهتر مشکل و پیدا کردن راهکار، با مروری بر فرهنگ نقل مکتوب روایات در صدر اسلام، به انواع و اقسام حالاتی که به ایجاد احادیث طوال انجامیده است می‌پردازیم تا با مرور مثال‌هایی از همان دوران ببینیم چه‌گونه برخی از سنت‌های ثبت و نقل حدیث در میان محدثان و مورخان متقدم به بدفهمی این روایت‌های طولانی در نسل‌های بعد منجر شده‌است. درنهایت می‌توانیم از نتایج این بحث برای فهم ساختار متون کتب کهنی همچون کتاب سلیم بهره بگیریم.
@Sulaym
🔷 قديمترين نسخه رجال شیخ طوسی (ره)
- مشاهده در سایت کتابخانه مرحوم محقق طباطبائی
- مشاهده و دانلود در سایت آرشیو
عکس از موزه بریتانیا ـ لندن به شماره OR 7965
کاتب: محمّد بن سراهنک بن مرتضی حسنی، تاریخ کتابت جمعه بیست و یکم رمضان 533 هجری.
با تشکر از دست اندرکاران کتابخانه مرحوم محقق طباطبائی (ره) که مدتی است در حال بارگذاری تصاویر نسخ عکسی ایشان هستند.
- مشاهده در سایت کتابخانه مرحوم محقق طباطبائی
- مشاهده و دانلود در سایت آرشیو
عکس از موزه بریتانیا ـ لندن به شماره OR 7965
کاتب: محمّد بن سراهنک بن مرتضی حسنی، تاریخ کتابت جمعه بیست و یکم رمضان 533 هجری.
با تشکر از دست اندرکاران کتابخانه مرحوم محقق طباطبائی (ره) که مدتی است در حال بارگذاری تصاویر نسخ عکسی ایشان هستند.
Internet Archive
الرجال : شیخ الطائفه ابوجعفر محمّد بن علی طوس : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive
مؤلف: شیخ الطائفه ابوجعفر محمّد بن علی طوسی (وفات 460 هجری) نسخه کامل و در 232 صفحه کتابت...
بسم الله الرحمن الرحیم
✳️ ائمه معصومین علیهم السلام، تنها حاکمان عادل
#حکومت_اسلامی
«إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها وَ إِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ» (النساء/۵۸)
روایات معتبر فراوانی توضیح می دهند که آیه ی فوق خطاب به ائمه علیهم السلام نازل شده، و مقصود از (اداء امانت) رساندن عهد وصیّت هر امام به امام بعدی است.
در برخی از این روایات برای اینکه مخاطب بودن ائمه علیهم السلام واضح شود، به قسمت دوم آن تمسّك شده است:«وإذا حكمتم بين الناس..» . واكاوي اين استدلال به اين صورت خواهد بود:
1- خطاب در سراسر آیه شریفه نسبت به گروه واحدی است که مخاطب به امر خداوند شده اند، پس نمی شود اول آیه خطاب به یک عدّه و آخر آن خطاب به عدّه ی دیگری باشد.
2- قسمت انتهای آیه خطاب به افراد خاصّي است كه در جامعه حكومت مي كنند.
3- هيچ فردي غير از اوصيا عليهم السلام حقّ حكومت در جامعه ندارد.
4- پس مخاطب قسمت دوّم آیه شریفه، تنها اوصیاء معصوم علیهم السلام هستند.
5- با توجه به آنچه از ابتدا گفته شد، مخاطب قسمت اوّل آیه -یعنی: أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها- نیز ائمه معصومین علیهم السلام هستند.
متأسفانه در ادبیات حکومتی-سیاسی جامعه ی ما استفاده از این آیه رواج فراوانی دارد، در حالی که آیه ی شریفه با توجّه به روایات تفسیری، بیشتر نافی نظام حکومتی موجود و در مقام اختصاص حکومت به امام معصوم است.
عجیب اینکه در یکی از این دست آثار چنین ذکر شده: «در روایت است که آیۀ اول )اَنْ تُؤَدّوُا الْأَماناتِ إلی اَهْلِها(مربوط به ائمه(ع) است. و آيه ي حکم به عدل)و إذا حکمتم بین الناس( مربوط به امرا می باشد»!!(ولايت فقيه، خميني، روح الله، ص 86)
چنين روايتي موجود نيست، بلكه از متن آنها كه در ادامه ذكر شده، خلاف آن مشهود است.
▪️ متن رواياتي كه نشان مي دهد مخاطب «إذا حكمتم...» اوصياء عليهم السلام هستند:
الغيبة للنعمانی/54: أخبرنا علي بن أحمد عن عبيد الله بن موسى عن علي بن إبراهيم بن هاشم عن أبيه عن حماد بن عيسى عن حريز عن زرارة عن أبي جعفر محمد بن علي عليهما السلام قال: سألته عن قول الله عز و جل (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل)؟
قال: «أمر الله الإمام منّا أن يؤدّي الإمامة إلى الإمام بعده ليس له أن يزويها عنه. أ لا تسمع إلى قوله: (و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل إن الله نعما يعظكم به)، هم الحُكّام، أ و لا ترى أنه خاطب بها الحكّام؟».
بصائر الدرجات/ 476: حدثنا علي بن إسماعيل عن أبي عبد الله البرقي عن علي بن داود بن مخلد البصري عن مالك الجهني قال قال أبو جعفر عليه السلام: "إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل" فيمن نزلت؟
قلت: يقولون في الناس.
قال: أ فكُلّ الناس يحكم بين الناس؟! اعقل فيمن نزلت!
بصائر الدرجات/476:حدثنا يعقوب بن يزيد عن ابن أبي عمير عن عمر بن أذينة عن بريد بن معاوية عن أبي جعفر عليه السلام في قول الله تعالى (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل إن الله نعما يعظكم به)؛
قال:«إيّانا عنى، أن يؤدّي الأول منا إلى الإمام الذي يكون من بعده الكتب و السلاح؛ (و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل): إذا ظهرتم أن تحكموا بالعدل الذي في أيديكم».
تهذيب۲۲۴/۶: محمد بن علي بن محبوب عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن صفوان بن يحيى عن أبي المعزى عن إسحاق بن عمار عن ابن أبي يعفور عن معلى بن خنيس عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قلت له: قول الله عزّ و جل (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل)؟
قال: «على الإمام أن يدفع ما عنده إلى الإمام الذي بعده، و أُمِرَت الأئمّة بالعدل، و أُمر الناس أن يتبعوهم».
✳️ ائمه معصومین علیهم السلام، تنها حاکمان عادل
#حکومت_اسلامی
«إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها وَ إِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ» (النساء/۵۸)
روایات معتبر فراوانی توضیح می دهند که آیه ی فوق خطاب به ائمه علیهم السلام نازل شده، و مقصود از (اداء امانت) رساندن عهد وصیّت هر امام به امام بعدی است.
در برخی از این روایات برای اینکه مخاطب بودن ائمه علیهم السلام واضح شود، به قسمت دوم آن تمسّك شده است:«وإذا حكمتم بين الناس..» . واكاوي اين استدلال به اين صورت خواهد بود:
1- خطاب در سراسر آیه شریفه نسبت به گروه واحدی است که مخاطب به امر خداوند شده اند، پس نمی شود اول آیه خطاب به یک عدّه و آخر آن خطاب به عدّه ی دیگری باشد.
2- قسمت انتهای آیه خطاب به افراد خاصّي است كه در جامعه حكومت مي كنند.
3- هيچ فردي غير از اوصيا عليهم السلام حقّ حكومت در جامعه ندارد.
4- پس مخاطب قسمت دوّم آیه شریفه، تنها اوصیاء معصوم علیهم السلام هستند.
5- با توجه به آنچه از ابتدا گفته شد، مخاطب قسمت اوّل آیه -یعنی: أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها- نیز ائمه معصومین علیهم السلام هستند.
متأسفانه در ادبیات حکومتی-سیاسی جامعه ی ما استفاده از این آیه رواج فراوانی دارد، در حالی که آیه ی شریفه با توجّه به روایات تفسیری، بیشتر نافی نظام حکومتی موجود و در مقام اختصاص حکومت به امام معصوم است.
عجیب اینکه در یکی از این دست آثار چنین ذکر شده: «در روایت است که آیۀ اول )اَنْ تُؤَدّوُا الْأَماناتِ إلی اَهْلِها(مربوط به ائمه(ع) است. و آيه ي حکم به عدل)و إذا حکمتم بین الناس( مربوط به امرا می باشد»!!(ولايت فقيه، خميني، روح الله، ص 86)
چنين روايتي موجود نيست، بلكه از متن آنها كه در ادامه ذكر شده، خلاف آن مشهود است.
▪️ متن رواياتي كه نشان مي دهد مخاطب «إذا حكمتم...» اوصياء عليهم السلام هستند:
الغيبة للنعمانی/54: أخبرنا علي بن أحمد عن عبيد الله بن موسى عن علي بن إبراهيم بن هاشم عن أبيه عن حماد بن عيسى عن حريز عن زرارة عن أبي جعفر محمد بن علي عليهما السلام قال: سألته عن قول الله عز و جل (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل)؟
قال: «أمر الله الإمام منّا أن يؤدّي الإمامة إلى الإمام بعده ليس له أن يزويها عنه. أ لا تسمع إلى قوله: (و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل إن الله نعما يعظكم به)، هم الحُكّام، أ و لا ترى أنه خاطب بها الحكّام؟».
بصائر الدرجات/ 476: حدثنا علي بن إسماعيل عن أبي عبد الله البرقي عن علي بن داود بن مخلد البصري عن مالك الجهني قال قال أبو جعفر عليه السلام: "إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل" فيمن نزلت؟
قلت: يقولون في الناس.
قال: أ فكُلّ الناس يحكم بين الناس؟! اعقل فيمن نزلت!
بصائر الدرجات/476:حدثنا يعقوب بن يزيد عن ابن أبي عمير عن عمر بن أذينة عن بريد بن معاوية عن أبي جعفر عليه السلام في قول الله تعالى (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل إن الله نعما يعظكم به)؛
قال:«إيّانا عنى، أن يؤدّي الأول منا إلى الإمام الذي يكون من بعده الكتب و السلاح؛ (و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل): إذا ظهرتم أن تحكموا بالعدل الذي في أيديكم».
تهذيب۲۲۴/۶: محمد بن علي بن محبوب عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن صفوان بن يحيى عن أبي المعزى عن إسحاق بن عمار عن ابن أبي يعفور عن معلى بن خنيس عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قلت له: قول الله عزّ و جل (إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها و إذا حكمتم بين الناس أن تحكموا بالعدل)؟
قال: «على الإمام أن يدفع ما عنده إلى الإمام الذي بعده، و أُمِرَت الأئمّة بالعدل، و أُمر الناس أن يتبعوهم».
👍2
اعتبار نسخ مصادر جوامع حدیثی.pdf
427.8 KB
🔷 مقاله ارزشمند اعتبار نسخ مصادر جوامع حدیثی، پژوهش های رجالی، شماره دوم، اثر دوست فاضلم شیخ محمود رفاهی فرد
▪️چکیده: با توجه به نقش محوری مکتوبات پیشین در شکل‌گیری جوامع حدیثی، احراز اصالت نسخه‌هایی که مورد استفادۀ مؤلفان جوامع قرار گرفته، اهمیت به‌سزایی دارد. موضوعاتی چون انتساب نادرست نسخه، تصحیفات تأثیرگذار در معنا و دسّ و تحریف در نسخه، احراز اصالت نسخه را با مشکل مواجه می‌کند. با این حال، بر اساس شواهدی چون دقت محدّثان در انتساب نسخه و توجه آنها به مسألۀ اختلاف نسخ و اهتمام به تحمّل احادیث به طرق معتبر، می‌توان ادعای اطمینان به اصالت نسخه‌های منابع جوامع حدیثی متقدم را مطرح نمود. در صورت تمامیت این شواهد، اطمینان حاصل، در نوع موارد و در صورتی است که قرینه‌ای بر خلاف آن نباشد. در صورت عدم تمامیت نیز می‌توان این شواهد را به عنوان قرینۀ عامه‌ای که در کنار قرینه یا قرائن دیگر، موجب اطمینان می‌شود، تلقی کرد. ضمن بررسی این شواهد، به اموری چون منشأ اختلاف متقدمان در مسألۀ انتساب و منشأ اختلاف نسخ کتب حدیثی پرداخته می‌شود.
@kotob_sh
▪️چکیده: با توجه به نقش محوری مکتوبات پیشین در شکل‌گیری جوامع حدیثی، احراز اصالت نسخه‌هایی که مورد استفادۀ مؤلفان جوامع قرار گرفته، اهمیت به‌سزایی دارد. موضوعاتی چون انتساب نادرست نسخه، تصحیفات تأثیرگذار در معنا و دسّ و تحریف در نسخه، احراز اصالت نسخه را با مشکل مواجه می‌کند. با این حال، بر اساس شواهدی چون دقت محدّثان در انتساب نسخه و توجه آنها به مسألۀ اختلاف نسخ و اهتمام به تحمّل احادیث به طرق معتبر، می‌توان ادعای اطمینان به اصالت نسخه‌های منابع جوامع حدیثی متقدم را مطرح نمود. در صورت تمامیت این شواهد، اطمینان حاصل، در نوع موارد و در صورتی است که قرینه‌ای بر خلاف آن نباشد. در صورت عدم تمامیت نیز می‌توان این شواهد را به عنوان قرینۀ عامه‌ای که در کنار قرینه یا قرائن دیگر، موجب اطمینان می‌شود، تلقی کرد. ضمن بررسی این شواهد، به اموری چون منشأ اختلاف متقدمان در مسألۀ انتساب و منشأ اختلاف نسخ کتب حدیثی پرداخته می‌شود.
@kotob_sh
❤1