دغدغه ایران
44.3K subscribers
749 photos
183 videos
128 files
1.78K links
این تنها رسانه ویژه انتشار نوشته‌های محمد فاضلی در تلگرام است. هیچ کانال دیگری برای نشر نوشته‌هایم ندارم.
Download Telegram
اصغر قندچی و کامیون ماک

محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

«شاه گفته بود که نیازمند 6 ماه مهلت دارد که اتومبیل‌سازی را در ایران راه بیندازد و الا برود (یعنی اخراج است). بعدها معلوم شد که شرکت مرسدس یک اتومبیل کوچک بسیار زیبا، مجهز به آخرین وسائل، ساخته و به ولیعهد تقدیم کرده و بعد آمده بود که پروانه مونتاژ مرسدس از ما بگیرد.

مهندس شیرزاد را خواستم و گفتم که به هر صورت شده ما باید حتی اگر ناچار شویم یک عدد اتومبیل که بدنه آن در ایران ساخته شده باشد ارائه دهیم تا نشان دهیم که این کار در ایران عملی است. ... ما در ایران صافکارهای خیلی خوبی داریم که گلگیرها و بدنه‌های تصادفی اتومبیل‌ها را به خوبی تعمیر می‌کنند. کسی را پیدا کن که با دست بدنه یک جیپ را بسازد و ما را از تنگنا نجات دهد. او رفت و چند روز بعد گفت: پیدا کردم. بیا با هم برویم دروازه قزوین.

به یک گاراژ بزرگ وارد شدیم که کف آن خاکی بود ... رئیس گاراژ «اصغر آقا قندچی» نام داشت. اصغر آقا جوانی بود خوش‌اندام، قوی با دست‌های زمخت و کارکرده. ... گفت آقای مهندس من در این‌جا برای یک شرکت کار می‌کنم که نماینده کامیون «ماک آمریکا» است. «ماک» کامیون خیلی قوی است ولی برای جاده‌های آسفالت‌شده آمریکا ساخته شده. در ایران جاده‌های خاکی و دست‌اندازهای زیاد شاسی را می‌شکند و در تابستان‌ها هم جوش می‌آورد.

من کامیون‌ها را می‌گیرم، شاسی آن‌ها را تقویت می‌کنم و رادیاتور آن‌ها را بزرگ می‌کنم تا مناسب جاده‌های خودمان شود. ... اصغر آقا گفت یک اطاق کامیون هم خود ما ساخته‌ایم. ... گفتم اصغر آقا من معاون وزارت اقتصاد هستم. فردا بیا اداره من با تو کار مهمی دارم.

او را پهلوی خود نشاندم و گفتم چند ماه دیگر نمایشگاه صنعت برای اولین بار در تهران افتتاح می‌شود. شاه برای بازدید می‌آید. من می‌خواهم تو در نمایشگاه شرکت کنی. تو یک شاسی اتومبیل جیپ بخر و در گاراژت با دست یک بدنه تمیز بساز و روی آن شاسی بگذار و آن‌را قشنگ رنگ کن و آن کامیون را هم که اطاق راننده‌اش را با دست ساخته بودی تمیز رنگ کن و همه را در غرفه مخصوصی که در نمایشگاه برایت درست خواهم کرد بگذار. شاه به غرفه تو خواهد آمد کاری کن که مورد توجه قرار بگیری.

بعد به او گفتم به پاداش این زحمات که خواهی کشید، من هم امروز اولین پروانه ساخت کامیون در ایران را برایت صادر می‌کنم و به بانک توسعه صنعتی و معدن توصیه می‌کنم به یک وام صنعتی بدهد تا بتوانی فوری زمین بخریی و کارخانه‌ای برای ساخت کامیون ماک بسازی.

شاه از غرفه اصغر قندچی بازدید کرد. اصغر آقا چند اطاقک کامیون، چند گلگیر و چند رادیاتور همه ساخت کارگاه خودش را به نمایش گذارده بود. علاوه بر آن یک عدد اتومبیل جیپ که بدنه آن ساخت ایران بود. ... طولی نکشید که اولین شرکت سازنده کامیون در ایران شروع به ساخت کارخانه کرد.»

عبارات فوق برگزیده‌ای از صفحات 134 تا 138 کتاب «تکنوکراسی و سیاستگذاری اقتصادی در ایران به روایت رضا نیازمند» است که به کوشش دکتر علی‌اصغر سعیدی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، جامعه‌شناس و مورخ تاریخ اقتصادی ایران دوران پهلوی، توسط نشر لوح فکر منتشر شده است.

اصغر قندچی (1398-1307) اولین سازنده کامیون‌ در ایران در 7 مرداد 1398 در سن 91 سالگی درگذشت. مرگ او را بهانه‌ای برای چند چیز قرار دادم.

اول، گرامیداشت اولین نسل صنعتگران صنایع مدرن ایران در دهه طلایی اقتصاد ایران، دهه 1340، و تأکید بر نقش کارآفرینانی نظیر اصغر قندچی در صنعتی‌شدن.

دوم، معرفی کتاب «تکنوکراسی و سیاستگذاری اقتصادی در ایران» که در واقع خاطرات رضا نیازمند از سیاست‌گذاران صنعتی شدن ایران که به‌واقع خواندنی است.

سوم، تأکید بر این‌که صنعتی‌شدن نیازمند «سیاست صنعتی» درست است، چیزی شبیه به آن‌چه علینقی عالیخانی، رضا نیازمند و محمد یگانه در ایران دهه 1340 پیش بردند (با همه نقدهایی که بالاخص بر عالیخانی شده است.)

چهارم، کشور نیازمند مورخان سیاست‌پژوه است، از جنس علی‌اصغر سعیدی تا تاریخ سیاست‌گذاری عمومی گم نشود و درس‌های تاریخ سیاست‌گذاری انباشته شوند.

#اصغر_قندچی، #رضا_نیازمند، #علی‌اصغر_سعیدی، #علینقی_عالیخانی
#کامیون_ماک

(اگر می‌پسندید، به اشتراک بگذارید.) @fazeli_mohammad

دغدغه ایران در اینستاگرام:👇👇
https://www.instagram.com/p/B03pYVVBJtq/?igshid=3sll5t2dxys
ادامه فقر و فلاکت یا «چارچوب مدیریت خشونت»

محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

انقلابیون سال پنجاه و هفت که شعار «استقلال» سر می‌دادند فکر نمی‌کردند روزی چشم‌شان به ذهن و دست مردم آمریکا دوخته شود؛ از شعارها که بگذریم همه بدون استثنا چشم به انتخابات آمریکا دوخته‌اند. مردم هم می‌پرسند «چه می‌شود؟»

من معتقدم نتیجه انتخابات آمریکا متغیر تعیین‌کننده اصلی در درازمدت نیست. پیروزی جو بایدن در کوتاه‌مدت شرایط روانی ریزش قیمت دلار را فراهم می‌کند و نوعی فضای تنفس ایجاد می‌شود. بایدن و ترامپ فرق دارند و فکر می‌کنم بایدن گزینه بهتر است، اما همه چیز در نهایت به داخل بستگی دارد.

درگیری با آمریکا قطعا بر توسعه‌نیافتگی و بروز مشکلات و بحران اثرگذار بوده، هست و باید از این وضعیت خارج شد؛ شعارها را نباید جدی گرفت، سیاست‌مدار در همه جهان بخشی از کارش شعار دادن است اما بالاخره مذاکره هم می‌شود. اما ده‌ها کشور دنیا هستند که با آمریکا درگیر نیستند و رابطه هم دارند اما توسعه‌نیافته و در فقر و فلاکت دست و پا می‌زنند.

رابطه مناسب سازنده با جهان «شرط ضروری» توسعه است، اما شرط کافی نیست. تجربه برجام هم نشان می‌دهد حل مناقشه با آمریکا زمان‌بر است، فشردن یک دکمه نیست. حل این مناقشه چهل ساله، بعید است در کمتر از یک دهه امکان‌پذیر باشد. کاهش تنش با آمریکا برای کاستن از فشار بر مردم و اقتصادی که زیر بار در حال له شدن است، ضرورت دارد، اما برای تکلیف مسائلی نظیر چند مورد زیر که می‌شود آن‌ها را به بیست سی مورد هم رساند، در سیاست داخلی تعیین می‌شود.

⭕️ یک. تعیین تکلیف نسبت ساختار واقعی قدرت با مشارکت مردم در تعیین سرنوشت سیاسی.

⭕️ دو. نسبت میان مردم و صاحبان ابزار خشونت (نظامیان و ...)

⭕️ سه. پیشران‌های توزیع رانت و فساد (منهای فساد متأثر از تحریم)

⭕️ چهار. نسبت مداخله ناکارآمد و بی‌کیفیت همه ارکان حکومت در اقتصاد و در نتیجه فقر و بیکاری و ...

⭕️ پنج. کیفیت سیاست‌گذاری اقتصادی، اجتماعی، محط‌زیستی و به‌طور کلی کیفیت نازل سیاست‌گذاری عمومی

⭕️ شش. ناکارآمدی، کم‌توجهی و بحران در حکمرانی و سیاست‌گذاری و استفاده از منابع طبیعی و محیط‌زیستی

⭕️ هفت. حکمرانی مبتنی بر نظام اداری و بوروکراتیک فرسوده، جزیره‌ای، سنگین، پرهزینه، ناکارآمد و فاسد

⭕️ هشت. سرنوشت رسانه و گردش آزاد اطلاعات.

حرکت در مسیر اصلاحات منجر به بهبودهای اساسی در این موارد، تحت تأثیر مستقیم و تعیین‌کننده مذاکره با آمریکا (بالاخص در کوتاه‌مدت) یا حل مناقشه با آمریکا در درازمدت قرار نمی‌گیرد. مسأله مهم‌تر از این است.

مسأله مردم و حکومت‌ها در همه جهان و در تاریخ، رسیدن به توافق با «حکومت به‌مثابه سازمان اعمال خشونت سازمان‌یافته» است. حکومت تنها سازمانی است که قدرت اعمال خشونت دارد و حق اعمال خشونت (قضایی، نظامی، امنیتی، بوروکراتیک) را هم برای خودش قائل است و حاضر به شریک شدن این سازمان و حق با دیگران نیست.

مردم و حکومت رابطه‌شان را چگونه چارچوب‌بندی کنند که حکومت خشونت را خودسرانه و خلاف منافع مردم و صرفاً برای تحقق منافع افراد، گروه‌، گروه‌های خاص به‌کار نبرد؛ و مردم نیز با پایبندی به آن چارچوب، ضمن پیشبرد منافع شخصی مشروع، کارکردهای حکومت – حفظ امنیت و ... – را مختل نکنند.

هیچ حل مسأله، سیاست درست، اصلاح یا پیشرفت مؤثری بدون شکل‌گیری توافق بر سر سازمان دادن چارچوب و شیوه اعمال خشونت که زندگی را در چارچوب مشخصی پیش‌بینی‌پذیر سازد، امکان‌پذیر نیست. کاهش تنش با آمریکا دغدغه امنیتی حکومت را کم می‌کند اما راه‌حل تعیین‌کننده برای تدوین چارچوب «مدیریت خشونت حکومت» نیست.

وضع فعلی اکثریت مردم – حداقل شصت درصد – را به فقری کشانده که مجلس می‌خواهد ماهی صد‌وبیست هزار تومان به آن‌ها کوپن بدهد، پس تأمین‌کننده منافع مردم نیست. کشور با تداوم این وضع به فقر و فلاکتی می‌رسد که قدرت حکومت در نظام بین‌المللی کاهش یافته و موجودیتش را به خطر می‌افتد و در بعد داخلی، حکومت کردن بر یک مشت جمعیت فقیر، درمانده و در کمین انتقام گرفتن را نصیب حکومت می‌کند.

آن‌چه باید به روشنی درباره آن سخن گفت، رسیدن به توافقی میان مردم و حکومت برای سامان دادن به چارچوب مدیریت خشونت است، که در آن چارچوب، مردم برای دنبال کردن منافع مشروع‌شان با اعمال قدرت خودسرانه خشونت مواجه نشوند؛ و حکومت نیز از مسیر ممکن شدن اصلاحات منجر به افزایش قدرت ملی، از آن نفع ببرد.

ترامپ یا بایدن در این چارچوب، مسأله فرعی است. رسیدن به چنین چارچوبی، ظرفیت مذاکره با آمریکا را هم افزایش می‌دهد. زمان دقیق‌تر خواندن متون «مطالعات گذار» (Transition studies) شاید همین الان باشد.

(اگر می‌پسندید به اشتراک بگذارید.)

@fazeli_mohammad

https://www.instagram.com/p/CG4L2JypBTw/?igshid=1g68hq1c6rub5
| نشست «بررسی آثار، افکار و کنش‌گری دکتر محمدامین قانعی راد»

| پنج‌شنبه ۸ مهر ۱۴۰۰

| سخن‌رانان:
دکتر #احمد_بخارایی و دکتر حسن محدثی

| برگزار کننده:
انجمن #جامعه‌شناسی ایران (گروه #جامعه‌شناسی_ایران)

| تاریخ برگزاری:
شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰

| فایل شنیداری احمد بخارایی:👇
https://drive.google.com/file/d/1ep8d7V2AgOQyvA5kVgwt2CscMolZ4Xo1/view

| فایل شنیداری کل برنامه:👇
https://drive.google.com/file/d/1m0ZGbifUmqTDCI6IGPE5URdOIfDaR1Mf/view

| فایل ویدئویی احمد بخارایی:👇
https://youtu.be/7zUeAz2JsPs

| فایل ویدئویی کل برنامه:👇
https://youtu.be/oqGO55JapuY

| احمد بخارایی: در این نشست مجازی که سعی داشتم تفاوت میان دو نوع جامعه‌شناسی، یعنی #پایش‌گری و #کنش‌گری را توضیح دهم به این موضوعات و موارد اشاره داشتم:

ـ «کنش‌گری زنده‌یاد محمد امین قانعی‌راد» در #انجمن_جامعه‌شناسی_ایران و حضورشان در صحنه‌ی #مطبوعات و جراید،

ـ «پایش‌گری» به مثابه مشاهده‌گری و مانیتورینگ از سوی بسیاری از جامعه‌شناسان محافظه‌کار در مقابل «کنش‌گری» با ویژگی اکتیویستی،

ـ «#پروبلماتیک» ندیدن موضوعات جامعه‌شناختی از سوی جامعه‌شناسی‌خوانده‌های «پایش‌گر» و روی آوردن به پژوهش‌های حداقلی با نتایج تکراری،

ـ نسبی بودن «پایش‌گری» از حداقلی تا حداکثری،

ـ توأم بودن «کنش‌گری جامعه‌شناختی» با ۳ ویژگی: ۱ـ «مطالبه‌گری» با ۴ عنصر محتوایی (پژواک بخشیدن به صداهای حاشیه‌ای، تبدیل #مطالبه‌گری_فردی به #مطالبه‌گری_جمعی، احساس مسئولیت فراتر از ایفای نقش سازمانی، عمل‌گرایی بر اساس هزینه ـ فایده)، ۲ـ «#روشن‌فکری» با ۹ ویژگی به ویژه ارتباط با ۲ ویژگی شامل: الف: اندیشه‌ی معطوف به عمل در سه جهت: «#اعتراض» در زمانی که امید به آینده در #جامعه کاهش یافته، «تغییر» در زمانی که عدالت منکوب شده، «#برساخت» در شرایط انسداد اجتماعی و ب: آلترناتیو‌سازی، ۳ـ «نسبی بودن» و توجه به وجود #ایدئولوژی مانع #توسعه در ایران که بالطبع، توجه جامعه‌شناس کنش‌گر به «ساختارها» و نقد آنها را ضروری می‌سازد،

ـ کنش‌گری جامعه‌شناسانه و تبدیل «ابژه‌ها» به «سوژه‌ها»،

ـ رویکرد «کنش‌گرانه»ی زنده‌یاد محمدامین قانعی‌راد در کتاب‌هایش.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
من شهروند ایران

محمد فاضلی

من #محمد_فاضلی، رهین منت همه ایرانیانی هستم که در این روزها، به هر وسیله‌ای، ناخشنودی‌شان از شیوه برخورد با این کمترین در #دانشگاه_شهید_بهشتی را نشان دادند. اکنون درست در وسط مسأله، زمان و حال مناسبی نیست برای تشریح آن‌چه اتفاق افتاده است، ولی خود را موظف می‌دانم در مقابل اعتماد و لطف ایرانیان عزیزی که دغدغه ایران دارند و مرا از لطف خود بهره‌مند ساختند، در اولین فرصت که گرد و غبارها بخوابد، روایتی صادقانه ارائه کنم از آن‌چه بر من گذشته است تا به این نقطه رسیده‌ام.

صرف‌نظر از هر نتیجه‌ای – به دانشگاه بازگردم یا بازنگردم – تحلیل‌گری، نقد و نوشتن اصلاح‌جویانه در کنار شهروندان این سرزمین عزیز را همراه با کار علمی، و تلاش برای بهبود سیاست عمومی ادامه خواهم داد.

آزمایشگاهم تاریخ، منابع‌ام کتاب‌ها و جامعه، ابزار کارم قلم و صفحه کلید کامپیوتر، و امید و دلگرمی‌ام خوانندگان و شنوندگانی است که همگی دغدغه ایران و دل در گرو این تمدن و فرهنگ با همه تنوع تاریخی آن داریم. همه این‌ها بیرون از دانشگاه به وفور وجود دارند.

ایرانیانی با هویت‌ها، اندیشه‌ها، تعلقات سیاسی و اجتماعی گاه بسیار متفاوت از آن‌چه من دارم، برخی به شدت انتقادی، اما قائل به مدارا و ضرورت آزادی، هوشمندانه در حاصل کارم می‌نگرند و داورانی تیزبین و منصف هستند. آن‌ها حتی اگر اندیشه و منش مرا نپسندند، به ضرورت آزادی اندیشه و بیان باور دارند، و همین سرمایه‌ای بزرگ و راهبرد مناسبی برای بهبود وضع ایران و ادامه کار من و هزاران چون من است.

ایران تنها دارایی مشترک #ما_ایرانیان است، و برای این کمترین شهروند، چه دغدغه‌ای می‌تواند از اندیشیدن و نوشتن برای #توسعه_همه_جانبه، عادلانه و به دور از نابرابری، ناکارآمدی و فساد این گرانبهاترین دارایی بین‌نسلی ما عزیزتر و مهم‌تر باشد؟

(اگر می‌پسندید به اشتراک بگذارید.)

@fazeli_mohammad
فرصت سوزی ریلی

محمد فاضلی- مدیر پادکست دغدغه ایران

این تصویر تحول خطوط ریلی در چین بین ۲٠٠۸ تا ۲٠۲٠ را نشان می دهد. خطوط آبی ظرفیت سرعت بالای ۳٠٠ و خطوط سبز ظرفیت بین ۲٠٠ تا ۲۹۹ کیلومتر بر ساعت دارند.

این فاصله یعنی سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۹، وقتی صدها میلیارد دلار پول نفت در اختیار ایران بود، ده ها میلیارد دلار صرف تثبیت نرخ ارز شد، ده ها میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات و توزیع رانت داده شد، و...

آیندگان از ما چگونه یاد خواهند کرد؟ یکی از بزرگترین راهدارهای دنیا که راهدار جاده ابریشم بوده است و شاه عباس کاروانسراهای بسیار برای توسعه تجارت ساخت، برای استفاده از مزیت جغرافیای ایران در راهداری چه کرده ایم و چه فرصت ها به باد داده ایم؟

#دغدغه_ایران، #شبکه_ریلی، #راه_ابریشم، #محمد_فاضلی، #توسعه_چین

@fazeli_mohammad
.
#فاجعه_دوبل
.
فاجعه دوبل وضعیتی است که حکمرانی به نقطه ای برسد که هیچ راه مؤثری غیر از ساختن پتروشیمی و بقیه صنایع انرژی بر بالادستی برای خلق ثروت در چنته نداشنه باشد.
.
و همین صنعت را هم ببرد در میانکاله، یکی از مهم ترین زیستگاه ها و مناطق آسیب پذیر این سرزمین پهناور کلنگ بزند!
.
#دغدغه_ایران، #پتروشیمی_میانکاله، #محیط_زیست، #توسعه_ناپایدار، #محمد_فاضلی
.
@fazeli_mohammad