/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در اولین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره برجام گفت: «۱۵ بار آژانس [بین‌المللی انرژی اتمی] گزارش نوشت که ایران همه تعهداتش را [در برجام] انجام داده است اما آمریکا از آن خارج شد.»

این ادعا «درست» است.

🔹آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ۲۶ دی ۱۳۹۴ (روز اجرایی شدن برجام) تا پایان سال ۱۳۹۷، در ۱۵ گزارش دوره‌ای (با احتساب گزارش مقدماتی ۱۶ گزارش) ارائه شده به شورای امنیت، پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است.

🔹با اعلام خروج یک طرفه ایالات متحده آمریکا از برجام جمهوری اسلامی در سه مرحله تعهدات برجامی را کاهش داد (اول، دوم، سوم) و سپس با تصویب «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» در مجلس نیز پایبندی به برجام را کنار گذاشت.

🔹در مجموع ادعای جلیلی در این باره «درست» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹مسعود #پزشکیان درباره محدودیت‌های اینترنت (فیلترینگ و سانسور حکومتی) گفت: «در مواقعی که نیاز است آن محدودیت‌ها [در فضای مجازی] در تمام دنیا وجود دارد و در خود آمریکا هم مثلا می‌گویند از فلان [سرویس] فضای مجازی حق ندارید استفاده کنید و اصلا حذفش می‌کنند.»
«گمراه‌کننده»

🔹این ادعا دو بخش دارد؛ بخشی که اشاره به «قطعی اینترنت در آبان ۹۸» دارد و در روزهای گذشته به‌خصوص در حاشیه نمایشگاه الکامپ (الکترونیک و کامپیوتر) توسط افراد بلندپایه در ستاد پزشکیان از جمله محمدجواد ظریف تکرار شده که گفته بود: «موضوع کنترل اینترنت در شرایط اضطراری، پروتکل‌های جهانی دارد.»

🔹این بخش از ادعا نادرست است. هیچ پروتکل جهانی برای «قطع اینترنت» در شرایطی شبیه آبان ۹۸ وجود ندارد. از نخستین روزهای پس از قطع اینترنت در آبان ۹۸، مسئولان وقت ICT در ایران، چندین گفته مشابه داشتند که فکت‌نامه آنها را بررسی کرده بود.

🔹قسمت دیگر ادعای مطرح‌شده، اشاره به تبلیغات یک سال گذشته مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره پرونده تیک‌تاک در کنگره ایالات متحده آمریکاست که فکت‌نامه پیش از این مفصلا آن را بررسی کرده‌است. پرونده تیک‌تاک پرونده امنیت ملی است و رابطه شرکت بایت‌دنس با حزب کمونیست چین، قبلا بررسی شده و شواهد زیادی برای آن موجود است.

🔹بنابراین در ادعای مطرح‌شده بالا چند واژه «قطع اینترنت، محدودیت، فیلترینگ، اختلال، حکمرانی دیجیتال و …» با یکدیگر مخلوط شده و چند واقعه نامربوط دنبال هم ذکر شده‌است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹مسعود #پزشکیان، در مناظره اول دور دوم انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری در برابر سعید جلیلی، با اشاره به وضعیت صادرات نفت مدعی شد که امکان ندارد ایران مشابه بقیه دنیا (از نظر قیمت و میزان تخفیف) نفت خود را بفروشد. او در برابر سعید جلیلی که گفته بود ایران مشابه بقیه دنیا نفت خود را می‌فروشد، گفت: «امکان ندارد.»
«درست»

🔹 براساس گزارش رویترز، در آبان ۱۴۰۲ ایران طی ۹ ماه معادل ۴/۲ میلیارد دلار تخفیف نفتی به چین ارایه کرده است. دو ماه بعد از آن در دی ۱۴۰۲ رویترز در گزارش دیگری نوشت: چین در فاصله زمانی ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۳، ده میلیارد دلار از بابت خرید نفت از سه کشور تحریم شده شامل ایران، روسیه و ونزوئلا صرفه جویی کرده‌است.

🔹احمد خرم، وزیر راه و شهرسازی دولت محمد خاتمی، اسفند همان سال در گفت‌وگو با وبسایت جماران در واکنش به اخباری مربوط به انعقاد قرارداد با پیمانکاران چینی برای مشارکت در ساخت و ساز در تهران، گفته بود: چینی‌ها خانه می‌سازند اما با نفت ۳۰ درصد زیر قیمت جهانی.

🔹غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده پیشین مجلس، در اردیبهشت ۱۴۰۳ در گفت‌وگویی گفته بود: از سال ۱۴۰۰ به بعد ۲۲ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته‌ایم که حداقل و کف آن باید بالای ۴۰ میلیارد دلار می‌بود. در فروش نفت به چین ۹ درصد به آقازاده‌ها می‌دهیم.

🔹محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم نیز در برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی خود با تایید فروش نفت با تخفیف به چینی‌ها گفت: با تحریم، نفت می‌فروشیم و پول می‌گیریم و بعد تبدیل ارز می‌شود، در نتیجه ۳۰ درصد در جابه‌جایی پول‌ها حیف می‌شود.

🔹بنابراین ادعای پزشکیان که «امکان ندارد [با قیمتی] مشابه بقیه دنیا، نفت فروخته باشیم» درست است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در اولین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره FATF گفت: «یک کشور اروپایی هست که نصف [تعهدات] FATF را انجام نداده است.»
«نادرست»

🔹بر اساس توضیح گروه ویژه اقدام مالی، ۴۰ مورد «تعارض» (Conflict) وجود دارد و کشورهایی که بیش از ۲۰ تعارض دارند، در فهرست سیاه قرار می‌گیرند. FATF در جدیدترین نشست خود در سنگاپور نام کشورهای قرار گرفته در فهرست سیاه و خاکستری این نهاد را اعلام کرد. بر این اساس، نام سه کشور اروپایی موناکو، کرواسی و بلغارستان در فهرست خاکستری گروه ویژه اقدام مالی قرار دارند و باید به صورت فعال با FATF همکاری کنند تا ضعف‌های استراتژیک کشورهای خود برای مقابله با پولشویی، تامین مالی تروریسم و ​​تامین مالی اشاعه را برطرف کنند.

🔹در گزارش ۲۰۲۴، رفع شش تعارض به موناکو، پنج تعارض به کرواسی و نه تعارض به بلغارستان «توصیه» شده‌است که از فهرست خاکستری FATF خارج شوند.

🔹ایران همراه با دو کشور کره‌شمالی و میانمار سه کشوری هستند که در فهرست سیاه FATF یا کشورهای پرخطر باقی‌ مانده‌اند.

🔹بنابراین ادعای سعید جلیلی که «یک کشور اروپایی نصف [تعهدات] FATF را انجام نداده» نادرست است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

در فکت‌نامه دنبال کنید:
درستی‌سنجی زنده مناظره جلیلی و پزشکیان در دور دوم انتخابات ۱۴۰۳

🔹همزمان با برگزاری مناظره‌های تلویزیونی دور دوم انتخابات ریاست جمهوری بین دو نامزد باقیمانده یعنی مسعود پزشکیان و سعید جلیلی، فکت‌نامه تلاش می‌کند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستی‌سنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.

🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای این دو نامزد انتخابات در این #مناظره آگاه شوید، حساب‌های #فکت‌نامه دنبال کنید.

🔹این دومین مناظره در دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ محسوب می‌شود.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در دومین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره رشد اقتصادی کشور، آمارهای دیروز خود را تکرار و اشاره کرد که در دولت روحانی هشت سال رشد منفی داشتیم، صفر و متوسط هفت‌دهم درصد داشتیم.

🔹این ادعا «نادرست» است و روز گذشته نیز فکت‌نامه این ادعا را درستی‌سنجی کرده بود.

🔹در مناظره‌های دور اول انتخابات نیز چند بار به آمارهای نادرست درباره رشد اقتصادی سال‌های گذشته اشاره شده بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در ادامه دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ با نشان دادن نمودارهایی مدعی شد نرخ رشد نقدینگی در دولت ابراهیم رئیسی به نسبت آمار دولت روحانی به شکل قابل ملاحظه‌ای پایین آمد.
«گمراه‌کننده»

🔹نمودارهایی که جلیلی نشان داده، محدود به سه سال پایانی فعالیت دولت روحانی است که خروج آمریکا از برجام و همه‌گیری کرونا باعث تشدید بحران اقتصادی شد.

🔹اما اگر رشد نقدینگی را در بازه‌های طولانی‌تری بررسی کنیم خواهیم دید که نرخ رشد نقدینگی در اغلب سال‌های پیش از سال ۹۹ کمتر از دوران رئیسی بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹مسعود #پزشکیان، در دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ گفت: «من قبلا نگفته‌ام یارانه‌های نقدی کمر اقتصاد را خرد کرده است.»
«نادرست»

🔹این طور نیست. او در جمع دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی قم، در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶ گفته بود:

«مبلغ ۴۵ هزار تومانی که به عنوان یارانه به مردم داد می شود کمر اقتصاد کشور را خرد کرده است. نتیجه آن این است که شخصی تصمیم گرفت خلاف بَیِن قانون عمل کرد و هیچ شکی در آن نیست.»

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی، در دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ گفت: «در زمان گفت‌وگو و مذاکره دلار ۳۰ هزار تومان و تورم ۶۰ درصد شد.»
«نادرست»

🔹این طور نیست در زمان گفت‌وگو، مذاکره و توافق برجام، یعنی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ قیمت ارز ثبات داشته و نرخ تورم نسبتا پایین بوده است.

🔹تورم ۵۸ و ۵۹ درصدی هم آمار بانک مرکزی در ماه‌های مرداد شهریور و مهر است، طبق محاسبات مرکز آمار نرخ تورم ۱۲ ماهه و نقطه به نقطه در زمان تحویل دولت حدود ۴۵ درصد بود.

🔹بعد از روی کار آمدن رئیسی، نرخ تورم چند بار از ماه‌های پایانی دولت روحانی بیشتر شد.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹مسعود #پزشکیان، در دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ گفت: «کسانی که به سفارت‌ها حمله می‌کردند در ستاد جلیلی هستند.»
«نیمه‌درست»

🔹فهرست و مشخصات افراد حمله‌کننده به سفارت انگلیس و عربستان دقیقا مشخص نیست، اما برخی از افراد، مانند حسین کردمیهن و غلامرضا قاسمیان که اسم و مشخصات آنها در جریان حمله به سفارت عربستان سعودی به صورت عمومی مطرح و تایید شده، از سعید جلیلی در انتخابات حمایت کرده‌اند.

🔹دقیقا مشخص نیست این افراد در ستاد جلیلی سمتی داشته باشند، اما می‌توان به اعتبار حمایت فعال حمله‌کنندگان به سفارت‌ها و جریان حامی این اقدام از سعید جلیلی،‌ به ادعای مسعود پزشکیان نشان «نیمه‌درست» داد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در دومین مناظره انتخاباتی بارها تاکید کرد تورم در زمان روحانی ۶۰ درصد شده است.
«گمراه‌کننده»

🔹مبنای این آمار گزارش‌های منسوب به بانک مرکزی است که به تازگی به طور ناقص در دسترس عموم قرار گرفته؛ اما این همه ماجرا نیست.

🔹اولا، داده‌های بانک مرکزی ناقص است، چنانکه داده‌های مربوط به تورم از ابتدای سال ۱۴۰۲ منتشر نشده‌اند.

🔹دوم، داده‌های مرکز آمار ایران، که بر اساس ماده ۵۴ قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبه شورای عالی آمار مرجع اصلی اعلام انتشار تورم است، به کلی متفاوت از این است.

🔹طبق داده‌های مرکز آمار نرخ تورم ۱۲ ماهه پس از روی کار آمدن رئیسی نه‌تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه در مقاطعی از ماه‌های پایانی دولت روحانی بیشتر بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹در دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳، مسعود #پزشکیان، با تاکید بر نادرست بودن آمار تورم ۶۰ درصدی اعلام‌شده توسط سعید جلیلی مربوط به دوران دولت روحانی، نمودار دیگری را به دست گرفت که نشان می‌داد نرخ تورم در زمان تحریم بالا و در زمان توافق پایین بوده است.
«گمراه‌کننده»

🔹اولا، ادعای جلیلی ناظر بر تورم ماهانه است، اما نمودار پزشکیان نمودار صرفا تورم سالانه را نشان می‌دهد.

🔹دوم، نمودار نشان داده شده در واقع برای توضیح و مقایسه تورم در زمان برجام و تحریم تهیه شده، اما در این نمودار سال‌های ۹۳ و ۹۴ هم جزو سال‌های تحریم محاسبه شده است.

🔹سوم، انتشار نمودارهایی که در آن سال‌های توافق و تحریم جابجا شده، پیش‌تر هم در کارزار انتخاباتی مسعود پزشکیان سابقه داشته است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ تصویر ساختگی از رئیس ستاد انتخابات سعید جلیلی در حال حمله به سفارت عربستان

🔹عکس‌نوشته‌ای در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که مدعی است محسن منصوری رئیس ستاد انتخابات سعید جلیلی را در حال حمله به سفارت عربستان نشان می‌دهد.

🔹این عکس ساختگی است.

🔹اصل عکس مربوط به تجمع روز ۲۲ فرودین ۱۳۹۴ مردم تهران در برابر سفارت عربستان در اعتراض به حادثه فرودگاه جده است. تصویر صورت محسن منصوری هم با فتوشاپ در تصویر قرار داده شده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست زاکانی درباره وضعیت واردات واکسن در زمان کرونا

🔹علیرضا زاکانی در جریان مناظره‌های انتخاباتی مدعی شده بود که «در زمان کرونا به ما واکسن ندادند، رفتیم تولید کردیم، فهمیدند تحریم بی‌اثر است». این ادعا نادرست است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت در مهر ۱۴۰۰ بیشترین واکسن تزریق شده در ایران سینوفارم چین و سپس واکسن بریتانیایی-سوئدی آسترازنکا بود. سهم واکسن‌های ایرانی برکت و پاستوکووک در این ماه کمتر از ۲۰ درصد بود. ارسال واکسن‌های بین‌المللی به ایران طبق برنامه از فروردین ۱۴۰۰ آغاز شد و ارتباطی به تولید واکسن‌های داخلی نداشت.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹مسعود #پزشکیان، در دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ گفته بود که «در دولت رئیسی قیمت گوشت هشت برابر شد.»
«نادرست»

🔹بر اساس داده‌های مرکز آمار، متوسط قیمت گوشت گوسفند در مناطق شهری از ابتدای تشکیل دولت رئیسی در مرداد ۱۴۰۰ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ دقیقا ۴/۵ برابر و متوسط قیمت گوشت گوساله ۴ برابر شده است.

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت دوم - «چند هزار میلیارد تومان انتخابات»

🔹«چندهزار میلیارد تومان انتخابات»؛ در دومین قسمت پادکست هزار داستان بودجه، درباره انتخابات و هزینه‌های آن صحبت کرده‌ایم؛ اینکه هر انتخابات چقدر خرج دارد و پول آن از کجا تامین می‌شود؟

🔹در این قسمت همچنین درباره هزینه‌های نامزدها و ماجرای عجیب تامین مالی انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ صحبت کرده‌ایم.

🔹این قسمت که یک هفته پیش در رادیو فردا منتشر شده، حالا در کانال‌ فکت‌نامه در دسترس شما است.

🔹«هزارداستان بودجه»، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا، پادکستی برای بازخوانی ماجراهای بودار و کمتر شنیده شده، از لابلای تبصره‌ها، بندها و ردیف‌های بودجه سالانه کل کشور است که هر دو هفته یک‌بار منتشر می‌شود.

🔹این پادکست یک هفته زودتر در رادیو فردا منتشر شده است.

🎙 پادکست «هزار داستان بودجه» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

👈 در کست‌باکس رادیوفردا بشنوید

🌐 @Factnameh