🎙 ممتاز بیگم

🔹در مقدمه قسمت ۲۲۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، کمی درباره لایحه پرحاشیه «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» صحبت کردیم؛ لایحه‌ای که فعلا قرار شده از مجلس پس گرفته شود.

🔹از ابتدای جنگ ایران و اسرائیل، ادعاهایی درباره ساخت یا مونتاژ پهپادهای اسرائیلی در ایران مطرح شد. در مقاله‌ای، به بررسی اخبار و اطلاعات مرتبط با این ادعا پرداخته‌ایم.

🔹دو ادعا از مسعود پزشکیان و محمدباقر قالیباف از فکت‌نامه نشان نادرست گرفتند که در این قسمت هر دو را توضیح می‌دهیم.

🔹ادعای بی‌اساس «آزمایش موشک قاره‌پیمای خرمشهر ۵»، موضوع دیگری است که درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه درباره خبر ساختگی شکایت پرستو فروهر از شهرداری مونیخ «به جرم راه دادن شاهزاده رضا پهلوی» صحبت کرده‌ایم.

🔹دو ادعای مرتبط با وضعیت این روزهای غزه، از سوژه‌های دیگر فکت‌چک‌های این هفته‌اند و در ادامه درباره نقل قول نادرست سعید جلیلی از نخست‌وزیر سابق بریتانیا نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹این قسمت، فکت‌چک‌های چند سوژه جالب را هم توضیح دادیم؛ از ماجرای «ممتاز بیگم» در پاکستان و ویدیوی جعلی از مجلس بولیوی و ادعایی عجیب درباره زندگی نوعی پرنده در ایران، تا ادعایی درباره سریال «بازی مرکب» و البته یک پرتاب سه‌امتیازیِ شاخ‌دار.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:35 مقدمه و توضیح درباره لایحه اخیر دولت
00:06:58 از کارگاه‌های مونتاژ پهپاد اسرائیلی در خاک ایران چه می‌دانیم؟
00:15:58 ادعای نادرست پزشکیان درباره حملات جمهوری اسلامی به اسرائیل
00:18:42 آیا هوافضای سپاه در میان پنج قدرت برتر هوافضای جهان است؟
00:22:59 ادعای نادرست تست موشک بالستیک قاره‌پیمای خرمشهر ۵
00:28:03 ادعای شاخ‌دار درباره وحشت در اسرائیل از رونمایی خرمشهر ۵
00:30:11 شایعه شکایت پرستو فروهر از شهرداری مونیخ بخاطر راه‌دادن رضا پهلوی
00:33:19 ادعای نادرست حرکت ۱۰۰۰ کشتی از ۵۰ ملیت برای شکستن محاصره غزه
00:36:17 ویدیوی دستکاری‌شده خطبه‌های نماز مسجدالحرام درباره مردم غزه
00:37:59 ادعای جلیلی درباره اظهارنظر ریشی سوناک و نقش ایران در نظم جهان
00:40:52 ادعای نادرست درباره وجود موجود عجیب‌الخلقه در باغ وحش کراچی
00:56:44 انتساب ادعای نادرست به وزیر دفاع اسرائیل درباره خیزش مردم
00:58:40 ادعای شاخ‌دار فرو ریختن دیوار مجلس نمایندگان در بولیوی
00:59:50 ادعای شاخ‌دار پرتاب سه‌امتیازی بازیکن ایرانی در لیگ بسکتبال یونان
01:01:30 منبع الهام سریال «بازی مرکب» بازداشتگاه «خانه برادران» نبود
01:05:22 ادعای شاخ‌دار درباره رشد گونه‌ای از پرنده در انار
01:07:34 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ آلیسا کارسون فضانورد نیست و برنامه‌ای برای سفر او به مریخ وجود ندارد

🔹برخی حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند ناسا و اسپیس‌اکس قرار است در برنامه‌ای، دختری ۲۴ ساله به نام آلیسا کارسون را به عنوان اولین انسان به کره مریخ بفرستند.

🔹این ادعا درست نیست. آلیسا کارسون، فضانورد نیست و برنامه‌ای برای سفر او به مریخ وجود ندارد.

🔹او یک اینفلوئنسر شبکه‌های اجتماعی است و علاقه خود به فضا را با بازدید از مراکز توریستی فضایی نشان می‌دهد.

🔹ناسا رسما اعلام کرده او هیچ ارتباطی با این سازمان ندارد و عضو هیچ‌کدام از برنامه‌های ناسا نیست.

🔹این شایعه که خانم کارسون برای سفر به مریخ انتخاب شده، سال‌هاست به زبان‌های مختلف منتشر می‌شود و بسیاری از سایت‌های درستی‌سنجی، به نادرست‌بودن آن اشاره کرده‌اند.

🔹فکت‌نامه نیز به این ادعا که آلیسا کارسون قرار است به عنوان اولین انسان به مریخ سفر کند، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار درباره کشته‌شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران

🔹رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی ایران مانند خبرگزاری فارس و وب‌سایت فراز مدعی شده‌اند که یک خبرنگار اسرائیلی منتقد نتانیاهو اعتراف کرده است که ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ ۱۲روزه کشته شده‌اند.

🔹این ادعا بی‌اساس است و تصویری که منتشر شده، جعلی است.

🔹کل تلفات اسرائیل ۲۹ نفر (با حوادث جانبی ۳۲ نفر) گزارش شده‌است.

🔹بررسی منابع ایرانی، اسرائیلی، مستقل، حامی جمهوری اسلامی، مخالف حکومت، منتقدین دولت نتانیاهو، دیگر منابع نزدیک به منابع غربی و … هیچ کدام نشان نمی‌دهد که چنین رویدادی رخ داده باشد.

🔹«ارلی برلو»، خبرنگاری که ادعا شده چنین توییتی زده، چند بار تاکید کرده‌ که این تصویر جعلی است و او این توییت را منتشر نکرده‌است.

🔹با این حال بدون در نظر گرفتن تکذیبیه او و با شواهد بیرونی نیز می‌توان تایید کرد که تصویر مدعی «اعتراف خبرنگار اسرائیلی به کشته شدن ۳۰ خلبان این کشور در جنگ ۱۲روزه» جعلی است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای نادرست که با یک تصویر جعلی همراه شده، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ درباره پروژه آبی شرکت ایرانی در کربلا چه می‌دانیم؟

🔹عکسی در شبکه‌های اجتماعی منتشر و بر اساس آن ادعا شده که ایران در حال ساخت بزرگترین تصفیه‌خانه آب شیرین‌کن خاورمیانه در کربلا است.

🔹عکس منتشرشده، پروژه آب‌شیرین‌کن نیست بلکه مربوط به پروژه «تصفیه‌خانه فاضلاب» شهر کربلا است که آن را یک گروه صنعتی ایرانی به نام بوذرجمهر در سال ۹۷ اجرا کرده است.

🔹کارفرمای پروژه، شهرداری کربلا بوده و ظرفیت این تصفیه‌خانه فاضلاب در شهر کربلا ۱۰۰ هزار مترمکعب در روز است.

🔹این پروژه، تصفیه فاضلاب است و با پروژه‌های آب شیرین‌کن که آب شور را به آب قابل شرب تبدیل می‌کنند، تفاوت اساسی دارد. این دو پروژه در هدف، نوع آب ورودی و فرآیندهای تصفیه با هم فرق دارند.

🔹عبارت «بزرگترین» نیز در این ادعاها درست نیست. بزرگترین پروژه‌های آب شیرین‌کن در خاورمیانه، در کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی قرار دارند؛ از جمله مجتمع برق و آب شیرین‌کن جبل علی در دبی با ۲.۲ میلیون متر مکعب و تاسیسات رأس‌الخیر در عربستان سعودی با بیش از یک میلیون متر مکعب.

🔹بر این اساس فکت‌نامه به این ادعا نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار «حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین»

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که جرم 3I/ATLAS یک سفینه بیگانه است که در مسیر برخورد با زمین قرار دارد.

🔹این ادعا شاخ‌دار است و بر پایه‌ برداشت غلط از مقاله‌ای علمی شکل گرفته که صرفاً یک فرضیه نظری را مطرح کرده‌است.

🔹دنباله‌دار فراخورشیدی 3I/ATLAS یک جرم میان‌ستاره‌ای با ویژگی‌های طبیعی است که در نزدیک‌ترین حالت، حدود ۲۴۰ میلیون کیلومتر از زمین فاصله خواهد داشت.

🔹«آوی لوب»، فیزیکدان هاروارد، در مقاله‌اش هرگز تأیید نکرده که این جرم یک فضاپیماست، بلکه صرفا احتمال ضعیف فناوری بیگانه را در کنار سناریوهای طبیعی بررسی کرده است.

🔹شایعات شبکه‌های اجتماعی، نتیجه بزرگ‌نمایی رسانه‌ای از یک طرف و ادعاهای جنجالی لوب از طرف دیگر است.

🔹این جرم، نه تهدیدی برای زمین است و نه مدرکی برای منشاء غیرطبیعی آن وجود دارد.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست در مورد کشف کفش مفرغی در لرستان

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و ادعا می‌کند که یک «کفش عجیب مفرغی در سرزمین اساطیری لرستان» کشف شده است. این ویدیو، کفشی فلزی و انعطاف‌پذیر و تزیین‌شده را نشان می‌دهد.

🔹ویدیوی این کفش، واقعی است اما ربطی به ایران و لرستان ندارد.

🔹این کفش در واقع بخشی از زره شاه اریک چهاردهم پادشاه سوئد در اواسط قرن شانزدهم است.

🔹این ویدیو در سال ۲۰۱۹ در صفحه فیسبوک اسلحه‌خانه موزه‌ تاریخ ملی سوئد منتشر شده بود.

🔹این زره به دست چندین صنعتگر در شهرهای آربوگا و آنتورپ ساخته و تزیین شده بود.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده درباره این ویدیو نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎥 رقص مکرون در کودکی به همراه همسر فعلی‌اش!

🔹ویدیویی قدیمی با عنوان «رقص مکرون رئیس‌جمهور فرانسه با مربی رقص سابق و همسر فعلی‌اش» در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود که در آن رقص دونفره یک زن و یک کودک را می‌بینیم.

🔹این ویدیو ارتباطی با امانوئل مکرون و همسرش ندارد بلکه مربوط به یک مسابقه تلویزیونی رقص در سال ۲۰۱۶ است.

🔹در این قسمت از مسابقه، «جنا جانسون» از شرکت‌کننده‌های دوره‌های قبلی برنامه، وظیفه مربی‌گری پسری به نام «جیک مونرال» را بر عهده داشت.

🔹ویدیوهای کوتاه درستی‌سنجی را در کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید:
https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts

👈 مقاله مرتبط را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره ممنوعیت نام کوروش برای پسران در ایران

🔹خبری مبنی بر ممنوعیت ثبتِ نام «کوروش» برای پسران، در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی فارسی منتشر شده است.

🔹سایت دیده‌بان ایران هم این خبر را به همراه تصویر اسکرین‌شات خبری که در آن به نقل از ثبت احوال آمده بود «اسامی "محمد داریوش" و "محمد کوروش" مجاز است» منتشر کرد.

🔹بررسی سامانه «سهیم» وب‌سایت سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد نام «کوروش» با هر دو املای «کوروش» و «کورش» مجاز و قابل ثبت است.

🔹این شایعه احتمالا برداشتی از یک گفتگوی قدیمی با سخنگوی سازمان ثبت احوال در سال ۱۳۹۷ است. در این گفتگو اشاره شده بود که نام‌های «محمد کوروش» و «محمد داریوش» مجاز هستند، اما هیچ صحبتی از ممنوعیت نام «کوروش» به تنهایی نشده بود.

🔹بر اساس قانون ثبت احوال، لیستی از اسامی ممنوعه وجود ندارد، بلکه لیستی از اسامی مجاز مشخص شده و اسامی خارج از آن لیست نیاز به بررسی در «کمیته نام» دارند.

🔹«کوروش» در لیست سامانه ثبت احوال وجود دارد و نیازی به ارجاع آن به کمیته نام نیست.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای گمراه‌کننده درباره حقوق مادر در ایران برای دریافت شناسنامه نوزاد

🔹برخی رسانه‌ها مانند باشگاه خبرنگاران جوان، نوشته‌اند با استناد به «ماده ۶۲ قانون ثبت احوال» مادر به صورت قانونی می‌تواند برای دریافت شناسنامه نوزاد اقدام کند.

🔹این ادعا گمراه‌کننده است.

🔹اول اینکه، قانون ثبت احوال تنها ۵۵ ماده دارد. بنابراین استناد به ماده ۶۲ امکان‌پذیر نیست.

🔹دوم اینکه، بر اساس ماده ۱۶ این قانون، مسئولیت و اولویت اعلام ولادت و انتخاب نام فرزند ابتدا با پدر یا جد پدری است.

🔹مادر تنها در صورت غیبت پدر یا جد پدری (مانند فوت، حکم مفقودالاثری، یا عدم دسترسی) یا با مراجعه به دادگاه در صورت عدم اقدام پدر (در موارد طلاق و حضانت با مادر)، می‌تواند این کار را انجام دهد.

🔹بنابراین، اگر پدر در دسترس و دارای صلاحیت قانونی باشد، مادر به تنهایی نمی‌تواند ثبت ولادت یا انتخاب نام را انجام دهد.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جاسوسی لابوبو

🔹در قسمت ۲۲۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به ادعای یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نقش «نفوذ» در راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی گشت ارشاد پرداختیم؛ ادعایی که البته از ما نشان شاخ‌دار گرفت.

🔹همزمان با بحران آب در ایران، ادعاهایی درباره اجرای یک پروژه آبی از سوی ایران در کربلا شده بود که این هفته آن را فکت‌چک کردیم.

🔹ادعای کشته شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران، خبر بی‌اساسی است که برخی رسانه‌های ایران، آن را همراه یک توییت جعلی بازنشر کرده‌اند. در این قسمت درباره این ادعا توضیح داده‌ایم.

🔹عروسک‌های لابوبو این روزها طرفداران زیادی در دنیا دارد. یک ویدیوی پربازدید، ادعا کرده بود که در این اسباب‌بازی‌ها جی‌پی‌اس جاسازی شده و برای جاسوسی استفاده می‌شود. از این عروسک‌ها چه می‌دانیم؟

🔹ادعای سفر یک دختر جوان به مریخ و حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین طی ماه‌های آینده، دو ادعای مرتبط به حوزه فضاست که در این اپیزود به آنها پرداخته‌ایم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها نیز درباره فکت‌چک‌های مشترک با مخاطبان و برنامه فکت‌نامه برای فصل جدید پادکست «هزارداستان بودجه» توضیحاتی داده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره کشف مجسمه باستانی کوروش هخامنشی در اعماق خلیج‌فارس

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی همراه با این ادعا منتشر شده که یک زن غواص ایرانی مجسمه باستانی کوروش را در اعماق خلیج فارس کشف کرده است.

🔹این ادعا نادرست است و این مجسمه که «مرد پارسی» نام دارد، در سال ۱۳۹۲ به دست «سعید صادق‌الوعد» طراحی و ساخته شده و به سفارش محیط زیست کیش در عمق هفت متری آب‌های ساحلی جزیره کیش نصب شده است.

🔹این مجسمه با هدف گسترش زیستگاه مرجانی ساخته شده و ارتباطی به کوروش یا دوران هخامنشی ندارد. نام سازنده و تاریخ ساخت نیز روی مجسمه حک شده است.

🔹این مجسمه از پوسته فایبرگلاس و بتن ساخته شده و ۲.۷ متر ارتفاع و حدود ۲.۵ تا سه تن وزن دارد.

🔹کتیبه‌ای که قبلاً در دستان مجسمه بوده، اکنون از بین رفته است. عکس‌ها و ویدیوهای متعددی از زمان ساخت و نصب مجسمه در دست است.

🔹پیش از این هم کاربران دیگری عکس و ویدیوهایی را از همین مجسمه در این سایت غواصی تهیه و منتشر کرده بودند.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار پیدا شدن یک زوج پس از ۲۵ سال زندگی در اقیانوس

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌ها مانند رکنا منتشر شده که ادعا می‌کند یک زوج آمریکاییِ گمشده، ۲۵ سال را روی یک قایق چوبی در اقیانوس سپری کردند و به‌تازگی پیدا شد‌ه‌اند.

🔹این داستان واقعیت ندارد و ویدیوی مورد اشاره نیز ساختگی است.

🔹هیچ سایت و رسانه معتبری چنین خبری منتشر نکرده است. ویدیوی آن نیز از سوی یک حساب تیک‌تاک با ترکیب تصاویر واقعی و جعلی ساخته شده است.

🔹این حساب کاربری، ویدیوی خود را «محتوای طنز هوش مصنوعی» توصیف کرده و در ویدیوی دیگری نیز توضیح داده که این داستان واقعی نیست و با محتوای هوش مصنوعی و فقط برای سرگرمی ساخته شده است.

🔹در کنار همه اینها، جزئیات مطرح‌شده در این ادعاها با منطق و واقعیت‌های طبیعی، همخوانی ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جاسوسی لابوبو

🔹در قسمت ۲۲۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا به ادعای یک عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نقش «نفوذ» در راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی گشت ارشاد پرداختیم؛ ادعایی که البته از ما نشان شاخ‌دار گرفت.

🔹همزمان با بحران آب در ایران، ادعاهایی درباره اجرای یک پروژه آبی از سوی ایران در کربلا شده بود که این هفته آن را فکت‌چک کردیم.

🔹ادعای کشته شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران، خبر بی‌اساسی است که برخی رسانه‌های ایران، آن را همراه یک توییت جعلی بازنشر کرده‌اند. در این قسمت درباره این ادعا توضیح داده‌ایم.

🔹عروسک‌های لابوبو این روزها طرفداران زیادی در دنیا دارد. یک ویدیوی پربازدید، ادعا کرده بود که در این اسباب‌بازی‌ها جی‌پی‌اس جاسازی شده و برای جاسوسی استفاده می‌شود. از این عروسک‌ها چه می‌دانیم؟

🔹ادعای سفر یک دختر جوان به مریخ و حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین طی ماه‌های آینده، دو ادعای مرتبط به حوزه فضاست که در این اپیزود به آنها پرداخته‌ایم.

🔹در بخش مرور کامنت‌ها نیز درباره فکت‌چک‌های مشترک با مخاطبان و برنامه فکت‌نامه برای فصل جدید پادکست «هزارداستان بودجه» توضیحاتی داده‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:33 مقدمه
00:06:28 ادعای شاخ‌دار درباره «نفوذ» در راه‌اندازی کلاس‌های آموزشی گشت ارشاد
00:18:45 درباره پروژه آبی شرکت ایرانی در کربلا چه می‌دانیم؟
00:22:47 ادعای شاخ‌دار درباره کشته‌شدن ۳۰ خلبان اسرائیلی در جنگ با ایران
00:27:41 ادعای نادرست درباره جاسازی جی‌پی‌اس در عروسک‌های لابوبو
00:32:47 آلیسا کارسون فضانورد نیست و برنامه‌ای برای سفر او به مریخ وجود ندارد
00:35:04 ادعای شاخ‌دار «حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین»
00:40:41 توضیح درباره فکت‌چک‌‌های مخاطبان و پادکست «هزارداستان بودجه»
00:46:05 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

🎥 حمله سفینه فضایی بیگانه به زمین!

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که یک سفینه فضایی بیگانه با عنوان 3I/ATLAS در حال حرکت به سمت زمین است.

🔹منبع اصلی این ادعا، مطلبی در سایت دیلی‌میل است که تعبیر نادرستی از مقاله علمی «آوی لوب» فیزیکدان دانشگاه هاروارد و همکارانش بوده است.

🔹این فیزیکدان در مقاله‌اش، احتمال بسیار ضعیف منشاء فناوری بیگانه برای یک جرم فضایی را صرفا به عنوان یک فرضیه نظری و با هدف تشویق جامعه علمی به آمادگی برای سناریوهای نادر مطرح کرده است.

🔹با این حال، در همین مقاله تاکید شده که به احتمال زیاد، جرم مورد اشاره منشاء کاملا طبیعی دارد.

🔹جرم 3I/ATLAS یک دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای است که قرار نیست با زمین برخورد کند و چندین میلیون کیلومتر با زمین فاصله خواهد داشت.

🔹ویدیوهای کوتاه درستی‌سنجی را در کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید:
https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts

👈 مقاله مرتبط را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره کاهش مصرف برق با قرار دادن کلید در جعبه فیوز

🔹یک ویدیوی پربازدید در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کند که قرار دادن یک کلید فلزی در جعبه فیوز برق، مصرف برق را کاهش می‌دهد.

🔹این ادعا نادرست و انجام‌دادن آن، خطرناک است.

🔹جعبه فیوز فقط وظیفه حفاظت از مدار و توزیع برق را بر عهده دارد و هیچ ارتباطی با اندازه‌گیری مصرف ندارد.

🔹قرار دادن کلید فلزی در جعبه فیوز خطرناک است و می‌تواند منجر به حوادث فاجعه‌باری مانند اتصال کوتاه، برق‌گرفتگی شدید یا مرگ، قوس الکتریکی (انفجار حرارتی و نوری شدید) و آتش‌سوزی شود.

🔹این باور غلط احتمالاً از اشتباه گرفتن جعبه فیوز با کنتورهای برق قدیمی (الکترو مکانیکی یا دیسکی) نشأت می‌گیرد که در آن‌ها میدان‌های مغناطیسی باعث چرخش دیسک و ثبت مصرف می‌شدند.

🔹در گذشته، برخی باور داشتند که با دستکاری فیزیکی یا اعمال میدان مغناطیسی قوی، می‌توان سرعت چرخش دیسک این کنتورها را کاهش داد.

🔹کنتورهای دیجیتال امروزی هیچ قطعه متحرکی ندارند و مصرف را به صورت الکترونیکی اندازه‌گیری می‌کنند.

🔹این کنتورها همچنین به سنسورهای هوشمند مجهز هستند که هرگونه تلاش برای دستکاری را شناسایی کرده و به شرکت برق هشدار می‌دهند.

🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره تاثیر فوری و قطعی نیش زنبور بر درمان سرطان

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که زهر زنبور عسل می‌تواند تنها در عرض یک ساعت سرطان را درمان کند.

🔹این ادعا، نادرست و تکرار ادعاهای شبه‌علم و اغراق‌شده درباره تاثیرات درمانی نیش و زهر زنبور و «ملیتین» است.

🔹هرچند برخی مطالعات به اثرات بالقوه نیش زنبور در درمان سرطان اشاره کرده، اما مربوط به مرور نتایج پیش‌بالینی هستند و تعمیم مؤثر و ایمن آن به انسان، در این مرحله ناممکن است.

🔹مقاله‌ای که در این ادعاها به عنوان «تازه‌ترین تحقیقات علمی» به آن ارجاع داده شده، مربوط به دو سال قبل است و هیچ ادعایی درباره درمان قطعی و فوری (تنها ظرف یک ساعت) سرطان با نیش زنبور در آن مطرح نشده، بلکه تنها سعی دارد پتانسیل ملیتین را در «مدل‌های پیش‌بالینی» نشان می‌دهد.

🔹هیچ آزمایش بالینی و هیچکدام از نهادهای نظارتی، علمی و معتبر نظیر FDA و مایوکلینیک، این روش‌ها را تایید نکرده‌اند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای درمان قطعی و فوری سرطان با نیش زنبور، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره استفاده از پنل‌های خورشیدی در دیوارهای منازل و ادارات آلمان

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که در آلمان دیوارهای منازل و ادارات با پنل‌های خورشیدی ساخته می‌شوند زیرا هزینه آن‌ها از چوب و آجر ارزان‌تر است و این باعث می‌شود که مردم در آلمان دیگر پول برق پرداخت نکنند.

🔹آلمان در استفاده از انرژی خورشیدی پیشرو است، اما عمدتاً پنل‌ها روی سقف‌ها و بالکن‌ها نصب می‌شوند.

🔹فناوری «فتوولتائیک یکپارچه با ساختمان» یا BIPV در آلمان وجود دارد که در آن پنل‌های خورشیدی در نمای ساختمان استفاده می‌شوند، اما این فناوری گران‌قیمت است و به عنوان یک روش ساخت‌وساز انبوه رایج نیست.

🔹همچنین، BIPV تنها می‌تواند به جای پوشش خارجی یا نمای دیوار استفاده شود، نه به‌جای خود دیوار که مصالح سنتی مانند بتن و آجر وظیفه نگهداری سازه را بر عهده دارند.

🔹هزینه خرید، نصب و راه‌اندازی پنل‌های خورشیدی BIPV به مراتب بیشتر از مصالح سنتی است و شامل زیرساخت‌ها، سیم‌کشی و نیروی کار متخصص می‌شود.

🔹بر اساس برآوردها، هزینه نمای BIPV بین ۲۰۰ تا ۶۲۵ یورو به ازای هر متر مربع تخمین زده شده، در حالی که هزینه نماهای سنتی از حدود ۱۰۰ یورو شروع می‌شود.

🔹گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد در برخی از نقاط، افرادی که تصمیم به استفاده از پنل‌های خورشیدی روی سقف گرفته‌اند، ترجیح می‌دهند از حصارهای پنل خورشیدی استفاده کنند زیرا هزینه نصب آن ارزان‌تر از پنل‌های سقفی است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 از «دالان زنگزور» یا «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه جهانی» چه می‌دانیم؟

🔹دالان زنگزور (کریدور زنگزور) مسیر ترانزیتی ۴۴ کیلومتری است که می‌تواند خاک اصلی آذربایجان را به منطقه نخجوان (بخشی جداشده از آذربایجان) وصل کند و از خاک استان سیونیک ارمنستان می‌گذرد.

🔹این گذرگاه یک طرح مفهومی است که شامل بزرگراه، خط آهن، خطوط نفت، گاز و اینترنت بوده و نقش کلیدی در اتصال کشورهای ترک‌زبان و کریدور ترانزیتی اوراسیا دارد.

🔹بین آذربایجان و ارمنستان از سال ۲۰۲۰ بر سر کنترل و نوع حاکمیت این مسیر مناقشه شدید بود و توافق آتش‌بس ۲۰۲۰ با زبان مبهم «رفع انسداد مسیرها» به اختلافات دامن زد.

🔹در ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ توافق صلح با میانجی‌گری آمریکا در کاخ سفید امضا شد و به آمریکا حق انحصاری توسعه و بهره‌برداری از این گذرگاه برای ۹۹ سال تحت قوانین ارمنستان داده شد (توافق TRIPP).

🔹این توافق واکنش‌های متفاوتی در منطقه داشت: دولت ارمنستان آن را گامی به سوی صلح خواند، مخالفان ارمنی و ایران با آن مخالفت کردند، آذربایجان و ترکیه آن را پیروزی استراتژیک دانستند.

🔹این گذرگاه بخشی از «کریدور میانی» است که چین، ترکیه و کشورهای آسیای مرکزی را به اروپا وصل می‌کند و نفوذ آمریکا در منطقه را تقویت می‌کند، در حالی که نفوذ روسیه کاهش یافته است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎥 ادعای کشف مجسمه کوروش در اعماق خلیج فارس!

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که ادعا می‌کند یک زن غواص ایرانی، مجسمه تاریخی کوروش را در اعماق خلیج فارس کشف کرده است.

🔹این مجسمه، «مرد پارسی» نام دارد و با کوروش و هخامنشیان ارتباطی ندارد و باستانی هم نیست.

🔹مجسمه را فردی به نام سعید صادق‌الوعد در سال ۱۳۹۲ ساخته و به سفارش محیط زیست جزیره کیش، با هدف گسترش زیستگاه مرجانی در عمق هفت متری آب‌های ساحلی جزیره نصب شده است.

🔹عکس‌ها و ویدیوهای مختلفی از این مجسمه زیر آب در سال‌های اخیر منتشر شده است.

🔹ویدیوهای کوتاه درستی‌سنجی را در کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید:
https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts

👈 مقاله مرتبط را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh