/فکت‌چک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: تورم کشور در سال‌های اخیر ناشی از قیمت ارز است. وقتی بالا رفته تاثیر روی سایر کالاها گذاشته.
«نادرست»

هیچ شاهدی در تایید این ادعا وجود ندارد. به اعتقاد اکثر اقتصاددانان افزایش پایه پولی تحت تاثیر کسری بودجه و بی‌انضباطی مالی دولت مهم‌ترین عامل تورم است.

از سوی دیگر مقایسه تغییرات قیمت ارز و تورم در سه سال گذشته نیز نشان می‌دهد میزان افزایش قیمت مواد خوراکی بیشتر از افزایش قیمت ارز بوده است. بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، شاخص قیمت کالا خدمات در اردیبهشت ۱۴۰۳ شاخص قیمت مواد خوراکی ۲/۷ برابر قیمت‌های سال ۱۴۰۰ است. در حالی که طبق آمارهای بانک مرکزی متوسط قیمت دلار در سال ۱۴۰۰ دقیقا ۲۵ هزار و ۹۴۸ تومان بوده است. با احتساب متوسط ۵۹ هزار تومانی قیمت دلار در یک ماه گذشته، ۲/۳ برابر شده است.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_اول انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: «فلان دانشگاه [استنفورد] در طول حیات خودش دهمین هلدینگ اقتصادی در جهان شده‌است».
«شاخ‌دار»

جلیلی در مناظره به اسم دانشگاه اشاره نکرد اما روز گذشته در برنامه شبکه دو هم گفته ‌بود که «دانشگاه استنفورد دهمین هلدینگ اقتصادی جهان است».

مبنای این ادعا خبری است که ۱۳ سال پیش با این توضیح منتشر شده بود که اگر ارزش همه کمپانی‌هایی را که فارغ‌التحصیلان دانشگاه استنفورد تاسیس کرده‌اند با هم جمع‌ بزنیم، به اندازه دهمین اقتصاد جهان خواهد شد».

این محاسبات سال ۲۰۱۱ انجام شده و درست و دقیق هم نیست و تنها مبتنی بر احتمالات و تخمین‌ها بوده است و صرفا جنبه تبلیغاتی و ژورنالیستی دارد.

https://www.mercurynews.com/2012/10/24/stanford-alumnis-companies-combined-equal-10th-largest-economy-on-the-planet/

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_companies_founded_by_Stanford_University_alumni

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_دوم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: خانواده‌ چهار نفره‌ای که بین ۱۲ تا ۱۶ میلیون درآمد دارد نزدیک به ۱۰ درصد حقوق را باید مالیات بدهید.
«نادرست»

بر اساس جدول محاسبات مالیات بر درآمد حقوق کارگران و کارمندان در بودجه ۱۴۰۳، درآمد تا ۱۲ میلیون تومان در ماه، صرف نظر از تعداد اعضای خانوار در نظر گرفته شده است. مازاد بر ۱۲ تا ۱۶/۵ میلیون تومان در ماه مشمول ۱۰ درصد مالیات است.

این یعنی اگر کسی ۱۶ میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشد، ۱۲ میلیون آن معاف از مالیات است و ۴ میلیون باقی مانده مشمول ۴۰۰ هزار تومان مالیات می‌شود.

در واقع کل مالیات بر درآمد حقوق ۱۶ میلیون تومانی ۴۰۰ هزار تومان معادل حدود ۲/۵ درصد حقوق است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: ۹۶ درصد روستاهای ما اینترنت دارند.
«گمراه‌کننده»

سعید جلیلی گفت «۹۶ درصد روستاهای ما اینترنت دارند.» مطابق قانون برنامه دولت باید روستاهای بالای ۲۰ خانوار را به شبکه متصل کند. ادعای پیشرفت ۹۶ درصدی این قانون اولین بار نیست که مطرح شده‌است.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در اردیبهشت ۱۴۰۳، در گزارشی اعلام کرد: «تاکنون بیش از ۹۶ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار از نظر تعداد و حدود ۹۹ درصد روستاها از نظر جمعیت متصل و تحت پوشش اینترنت قرار گرفتند.»

مقامات جمهوری اسلامی در بسیاری از اظهارنظرهای خود، آمارها یا گزارش‌هایی از وضعیت کیفیت و کمیت اینترنت ارائه می‌دهند، در حالی که «اینترنت» براساس سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» یک سرویس (خدمت) روی شبکه ملی است. ارائه‌دهندگان این سرویس (اپراتورها) می‌توانند هر زمانی، دسترسی کاربران به اینترنت را محدود کرده یا در آن اختلال ایجاد کند، در عین‌حالی که کاربران به شبکه ملی اطلاعات متصل هستند.

بنابراین این آمارهای توسعه، درباره دسترسی به «شبکه ملی اطلاعات» (مشهور به اینترنت ملی) است، نه «اینترنت» برای همین این ادعاها نشان گمراه‌کننده می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی در مناظره گفت: «اوباما خودش اعلام کرد، فیلمش هست، که ما دیگر هیچ ابزاری نداشتیم، تحریم‌ها جواب نمی‌داد، خوشبختانه توانستیم این توافق (برجام) را انجام دهیم.»
«نادرست»

اولین بار نیست که سعید جلیلی این ادعای نادرست را مطرح می‌کند. او چهار سال پیش هم گفته بود: «اوباما بعد از امضای برجام اعتراف کرد که رژیم تحریم‌ها در حال فروپاشی بود.» فکت‌نامه، همان زمان این گفته را بررسی کرد و به آن نشان «نادرست» داد. 👇

https://x.com/factnameh/status/1339265174365220869

آنچه آقای جلیلی به آن استناد می‌کند دو برش تقطیع‌شده‌، از دو سخنرانی باراک اوباما است. اگر جمله‌های پس و پیش و متن کامل گفت‌وگوی رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا با رهبران جامعه یهودی و همین طور سخنرانی عمومی او را بخوانیم متوجه خواهیم شد که ادعای «اعتراف اوباما به فروپاشی رژیم تحریم‌ها» درست نیست.

این دو سخنرانی در فاصله سه و پنج هفته پس از نهایی شدن توافق انجام شده‌اند. خطاب گفته‌های اوباما منتقدان داخلی در آمریکا هستند که بحث خروج از توافق و بازگرداندن تحریم‌های یک جانبه را پیش کشیده‌اند.

اوباما درباره یک شرایط فرضی صحبت می‌کند که اگر آمریکا در آستانه توافق مذاکرات هسته‌ای را رها می‌کرد، به ایران این امکان را می‌داد که در جامعه بین‌المللی دست بالا را بگیرد و آمریکا و اسرائیل را به خاطر برهم زدن مذاکرات منزوی کند. اوباما می‌گوید در آن صورت بود که نظام تحریم‌ها (که بارها بر موثر بودن آن در کشاندن ایران به پای میز مذاکره تاکید کرده) اثر خود را از دست می‌داد. در واقع اوباما فروریختن تحریم‌ها را در صورت به وقوع پیوستن یک سناریوی فرضی محتمل می‌داند و نه واقعیتی که وجود داشت.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: در زمان برجام (۹۵ و ۹۶) کل صادرات ما به ۲۸ کشور اتحادیه اروپا نصف صادرات ما به افغانستان بود.
«گمراه‌کننده»

بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی منتشر شده در سالنامه آماری ۱۳۹۶ مرکز آمار ایران، مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۵ به مقصد اروپا حدود ۶۷۹۶ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۹۵۵۸ میلیارد تومان است.

در سال ۱۳۹۵ مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران به مقصد اروپا ۵۸۷۴ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۷۷۲۰ میلیارد تومان است.

روشن است آمار آقای جلیلی دقیق نیست، اما علاوه بر آن، تصویری گمراه‌کننده از واقعیت ترسیم می‌کند. باید توجه داشت این تنها آمار صادرات غیرنفتی است در حالی که بخش عمده‌ای از روابط تجاری ایران در دوران برجام، تسهیل تجارت خارجی است که بخش عمده آن نفتی و بخشی واردات آزاد و داشتن روابط آزاد با کشورهای دیگر است.

آمار فروش نفت ایران به تفکیک مشتری‌های عمده در دست نیست، اما می‌توان با اطمینان گفت با احتساب صادرات نفتی، ارزش صادرات ایران به اروپا چند برابر صادرات به افغانستان می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.
«گمراه‌کننده»

سعید جلیلی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۴۰۳ گفت: «سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.»

این اعداد دقیق نیستند. در قانون بودجه مصوب ۱۴۰۳ کل منابع و مصارف «شرکت‌های دولتی،‌ موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها» رقم ۳۷۴۲ میلیارد تومان و کل «منابع بودجه عمومی دولت» ۲۸۳۷ میلیارد تومان است.

اما صرف نظر از این، آنچه گفته شده ممکن است این تصور را به وجود آورد که شرکت‌های دولتی از منابع عمومی بودجه تغذیه می‌شوند، اما باید توجه داشت بودجه شرکت‌های دولتی، در واقع حساب و کتاب شرکت‌ها است و پولی نیست که دولت به شرکت‌ها پرداخت می‌کند.

در واقع بخشی از این بودجه صرف هزینه خود شرکت‌ها می‌شود، برخی از درآمدهای شرکت‌های سودده نیز، به صورت مالیات و سهم دولت به بودجه عمومی تزریق می‌شود.

در بودجه شرکت‌های دولتی در سال ۱۴۰۳، صدا و سیما با ۲۰ هزار میلیارد تومان زیان‌ده‌ترین موسسه‌ای است که در واقع زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شود. این «زیان» از منابع بودجه عمومی، تامین می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در بخشی از مناظره اول خود با مسعود پزشکیان اشاره کرد که تنها ۳۰ درصد از برنامه ششم توسعه اجرایی شده است.
«نیمه‌درست»

🔹حدود دو سال پیش مرکز پژوهش‌های مجلس تایید کرد که تنها ۳۵ درصد از احکام برنامه توسعه ششم و قانون برنامه که این مرکز بررسی کرده، به طور نسبی محقق شده‌اند.

🔹در این گزارش از ۱۰۴۴ حکم برنامه تنها ۷۳۲ حکم بررسی شده‌اند که از این میان ۳۶۳ حکم به طور نسبی «محقق شده» ارزیابی شده‌اند. در این گزارش تاکید شده تنها ۶۳ حکم به طور کامل محقق شده‌اند.

🔹نسبت تحقق به نسبت احکام بررسی شده ۵۰ درصد و به نسبت کل برنامه‌ها ۳۵ درصد و نسبت برنامه‌هایی که به طور کامل محقق شده‌اند کمتر از ۱۰ درصد است.

🔹در ماه‌های گذشته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم میزان تحقق نسبی شش برنامه توسعه را ۳۰، ۳۵ و ۳۸ درصد اعلام کرده است.

🔹این ادعا را پیش‌تر علی خامنه‌ای مطرح کرده بود و فکت‌نامه نیز قبلا (۱۶ فروردین ۱۴۰۳) این اظهارات را درستی‌سنجی کرده و به آن نشان «نیمه‌درست» داده بود.

🔹در مناظره اول (دور اول انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳) نیز مصطفی پورمحمدی به این مساله اشاره کرده بود.

🔹فکت‌نامه به ادعای مشابه سعید جلیلی نیز نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در اولین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره آمار رشد کشور گفت: «در هشت سال رشد منفی داشتیم، رشد صفر داشتیم، متوسط رشد هفت‌دهم درصد بود.»
«نادرست»

🔹در مناظره‌های دور اول انتخابات نیز امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی گفته بود «رشد اقتصادی در یک دهه اخیر منفی بوده‌است.»

🔹در این مناظره جلیلی به روشنی مشخص نکرده کدام دوره زمانی هشت ساله مدنظر اوست، اما از محتوای بحث چنین برمی‌آید که منظور او دوره هشت ساله دولت‌های حسن روحانی است.

🔹در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ در سال‌های ۹۷ و ۹۸ اقتصاد ایران رشد منفی داشته، رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۴ نیز صفر بوده است، اما میانگین رشد‌های اقتصادی این دوره هشت ساله آنگونه که سعید جلیلی مدعی شده، هفت دهم درصد نیست.

🔹میانگین ساده نرخ‌های رشد گزارش شده در این دوره از سوی مرکز آمار ایران ۲/۲۲ درصد بود. میانگین هندسی نرخ‌های رشد در هشت سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم ۲.۳۹ درصد است.

🔹اگر مبنای محاسبات را داده‌های بانک مرکزی قرار دهیم، میانگین ساده نرخ‌های رشد طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹، حدود ۱/۴۶ درصد است. میانگین هندسی نرخ رشد اقتصادی در این دوره بر مبنای گزارش‌های بانک مرکزی نیز ۱/۶ درصد است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای سعید جلیلی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در اولین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره برجام گفت: «۱۵ بار آژانس [بین‌المللی انرژی اتمی] گزارش نوشت که ایران همه تعهداتش را [در برجام] انجام داده است اما آمریکا از آن خارج شد.»

این ادعا «درست» است.

🔹آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ۲۶ دی ۱۳۹۴ (روز اجرایی شدن برجام) تا پایان سال ۱۳۹۷، در ۱۵ گزارش دوره‌ای (با احتساب گزارش مقدماتی ۱۶ گزارش) ارائه شده به شورای امنیت، پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است.

🔹با اعلام خروج یک طرفه ایالات متحده آمریکا از برجام جمهوری اسلامی در سه مرحله تعهدات برجامی را کاهش داد (اول، دوم، سوم) و سپس با تصویب «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» در مجلس نیز پایبندی به برجام را کنار گذاشت.

🔹در مجموع ادعای جلیلی در این باره «درست» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در اولین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره FATF گفت: «یک کشور اروپایی هست که نصف [تعهدات] FATF را انجام نداده است.»
«نادرست»

🔹بر اساس توضیح گروه ویژه اقدام مالی، ۴۰ مورد «تعارض» (Conflict) وجود دارد و کشورهایی که بیش از ۲۰ تعارض دارند، در فهرست سیاه قرار می‌گیرند. FATF در جدیدترین نشست خود در سنگاپور نام کشورهای قرار گرفته در فهرست سیاه و خاکستری این نهاد را اعلام کرد. بر این اساس، نام سه کشور اروپایی موناکو، کرواسی و بلغارستان در فهرست خاکستری گروه ویژه اقدام مالی قرار دارند و باید به صورت فعال با FATF همکاری کنند تا ضعف‌های استراتژیک کشورهای خود برای مقابله با پولشویی، تامین مالی تروریسم و ​​تامین مالی اشاعه را برطرف کنند.

🔹در گزارش ۲۰۲۴، رفع شش تعارض به موناکو، پنج تعارض به کرواسی و نه تعارض به بلغارستان «توصیه» شده‌است که از فهرست خاکستری FATF خارج شوند.

🔹ایران همراه با دو کشور کره‌شمالی و میانمار سه کشوری هستند که در فهرست سیاه FATF یا کشورهای پرخطر باقی‌ مانده‌اند.

🔹بنابراین ادعای سعید جلیلی که «یک کشور اروپایی نصف [تعهدات] FATF را انجام نداده» نادرست است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در دومین مناظره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، درباره رشد اقتصادی کشور، آمارهای دیروز خود را تکرار و اشاره کرد که در دولت روحانی هشت سال رشد منفی داشتیم، صفر و متوسط هفت‌دهم درصد داشتیم.

🔹این ادعا «نادرست» است و روز گذشته نیز فکت‌نامه این ادعا را درستی‌سنجی کرده بود.

🔹در مناظره‌های دور اول انتخابات نیز چند بار به آمارهای نادرست درباره رشد اقتصادی سال‌های گذشته اشاره شده بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در ادامه دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ با نشان دادن نمودارهایی مدعی شد نرخ رشد نقدینگی در دولت ابراهیم رئیسی به نسبت آمار دولت روحانی به شکل قابل ملاحظه‌ای پایین آمد.
«گمراه‌کننده»

🔹نمودارهایی که جلیلی نشان داده، محدود به سه سال پایانی فعالیت دولت روحانی است که خروج آمریکا از برجام و همه‌گیری کرونا باعث تشدید بحران اقتصادی شد.

🔹اما اگر رشد نقدینگی را در بازه‌های طولانی‌تری بررسی کنیم خواهیم دید که نرخ رشد نقدینگی در اغلب سال‌های پیش از سال ۹۹ کمتر از دوران رئیسی بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی، در دومین مناظره دور دوم انتخابات ۱۴۰۳ گفت: «در زمان گفت‌وگو و مذاکره دلار ۳۰ هزار تومان و تورم ۶۰ درصد شد.»
«نادرست»

🔹این طور نیست در زمان گفت‌وگو، مذاکره و توافق برجام، یعنی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ قیمت ارز ثبات داشته و نرخ تورم نسبتا پایین بوده است.

🔹تورم ۵۸ و ۵۹ درصدی هم آمار بانک مرکزی در ماه‌های مرداد شهریور و مهر است، طبق محاسبات مرکز آمار نرخ تورم ۱۲ ماهه و نقطه به نقطه در زمان تحویل دولت حدود ۴۵ درصد بود.

🔹بعد از روی کار آمدن رئیسی، نرخ تورم چند بار از ماه‌های پایانی دولت روحانی بیشتر شد.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک مناظره پزشکیان و جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری/

🔹سعید #جلیلی در دومین مناظره انتخاباتی بارها تاکید کرد تورم در زمان روحانی ۶۰ درصد شده است.
«گمراه‌کننده»

🔹مبنای این آمار گزارش‌های منسوب به بانک مرکزی است که به تازگی به طور ناقص در دسترس عموم قرار گرفته؛ اما این همه ماجرا نیست.

🔹اولا، داده‌های بانک مرکزی ناقص است، چنانکه داده‌های مربوط به تورم از ابتدای سال ۱۴۰۲ منتشر نشده‌اند.

🔹دوم، داده‌های مرکز آمار ایران، که بر اساس ماده ۵۴ قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبه شورای عالی آمار مرجع اصلی اعلام انتشار تورم است، به کلی متفاوت از این است.

🔹طبق داده‌های مرکز آمار نرخ تورم ۱۲ ماهه پس از روی کار آمدن رئیسی نه‌تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه در مقاطعی از ماه‌های پایانی دولت روحانی بیشتر بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh