🔹 درستی‌سنجی‌های دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم

🔹در دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم که روز ۳۱ خرداد ۱۴۰۳ برگزار شد، فکت‌نامه در مجموع ۹ گفته از نامزدهای انتخاباتی را به طور همزمان درستی‌سنجی کرد.

🔹از این نه ادعا، ۳ ادعا نشان «نادرست»، ۳ ادعا نشان «گمراه‌کننده»، ۲ ادعا نشان «نیمه‌درست» و یک ادعا نشان «غیرقابل اثبات» گرفتند.

🔹به جز اینها چند فکت‌چک دیگر هم در حال بررسی است که در صورتی که به نتیجه برسند در آینده منتشر خواهند شد.

🔹موضوع مناظره دوم، همانند مناظره اول، مسائل اقتصادی بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 نگاهی به درستی‌سنجی‌های سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم

🔹در سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم که روز یکم تیر ۱۴۰۳ برگزار شد، فکت‌نامه در مجموع ۱۱ گفته از نامزدهای انتخاباتی را به طور همزمان درستی‌سنجی کرد.

🔹از این ۱۱ ادعا، ۴ ادعا نشان «شاخ‌دار» گرفتند، ۳ ادعا «نادرست»، ۲ ادعا «گمراه‌کننده»، یک ادعا «نیمه‌درست» و یک ادعا نیز نشان «غیرقابل اثبات» گرفتند.

🔹موضوع سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، مسائل فرهنگی بود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹در فکت‌نامه دنبال کنید:
درستی‌سنجی زنده چهارمین مناظره انتخابات ۱۴۰۳

🔹همزمان با برگزاری مناظره‌های تلویزیونی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فکت‌نامه تلاش می‌کند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستی‌سنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.

🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای نامزدهای انتخابات در #مناظره_چهارم آگاه شوید، حساب‌های #فکت‌نامه دنبال کنید.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: در دولت‌های گذشته سایه جنگ بر کشور ما بود، شهید رئیسی سایه جنگ را از سر ایران برداشت.
«نادرست»

در زمان ابراهیم رئیسی دست‌کم سه بار خطر جنگ مطرح شد که در دو مورد آن به خاک ایران حمله مستقیم انجام شد:

۱- حمله موشکی به اسرائیل در نیمه‌شب ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ با عنوان رسمی «عملیات وعده صادق» که خطر جنگ و درگیری مستقیم با اسرائیل را به بالاترین حد تاریخی رساند. شش روز پس از این حادثه تاسیسات دفاعی اصفهان هدف حمله هوایی قرار گرفت.

۲- حمله موشکی و پهپادی به خاک پاکستان در تاریخ ۲۶ دی ۱۴۰۱ که باعث واکنش شدید پاکستان و منجر به حمله تلافی‌جویانه این کشور به مناطقی در نزدیکی سراوان در استان سیستان و بلوچستان ایران است. جمهوری اسلامی رسما این حمله را محکوم کرد.

۳- کشته شدن سه سرباز آمریکایی در اردن در بهمن ماه ۱۴۰۲ در پی حمله پهپادی شبه‌نظامیان نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه. این واقعه نیز تا مدت‌ها موضوع گمانه‌زنی رسانه‌های دنیا برای یک درگیری مستقیم احتمالی میان آمریکا و جمهوری اسلامی بود.

در دولت حسن روحانی پس حمله موشکی سپاه به پایگاه عین‌الاسد در عراق با عنوان «انتقام سخت» برای انتقام کشته شدن قاسم سلیمانی، در دی ماه ۱۳۹۸ خطر جنگ و رویارویی مستقیم میان جمهوری اسلامی و آمریکا مطرح بود، اما در جریان این واقعه هیچ حمله‌ای به خاک ایران انجام نشد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: فردی (آذری جهرمی) که اینترنت جهانی را بست اکنون قائم مقام ستاد پزشکیان است.
«گمراه‌کننده»

شواهد زیادی نشان می‌دهد که دستور قطع اینترنت از ۲۵ آبان تا ۳ آذر ۱۳۹۸ به دستور «شورای امنیت کشور» انجام شده‌است. ریاست این شورا با «وزیر کشور» است و یکی از شوراهای فرعی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیس‌جمهوری است.

پس از تصویب قطع اینترنت در این شوراها، «شرکت ارتباطات زیرساخت» از معاونت‌های اصلی وزارت ارتباطات که انحصار اینترنت در کشور را در اختیار دارد و آنچه در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی «گذرگاه‌های مرزی» خوانده می‌شود را کنترل می‌کند، آن محدودیت مصوب را اعمال می‌کند. در حقیقت، دستگاهی که بخش فنی فیلترینگ و تفکیک ترافیک داخل از خارج را پیاده‌سازی می‌کند در وزارت ارتباطات مدیریت می‌شود.

هر چند دستور قطع اینترنت از شورای امنیت کشور و براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، با مسئولیت شورای عالی امنیت ملی کشور صادر می‌شود، اما شرکت ارتباطات زیرساخت، در وزارت ارتباطات آن را اجرا می‌کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی در مناظره گفت: «اوباما خودش اعلام کرد، فیلمش هست، که ما دیگر هیچ ابزاری نداشتیم، تحریم‌ها جواب نمی‌داد، خوشبختانه توانستیم این توافق (برجام) را انجام دهیم.»
«نادرست»

اولین بار نیست که سعید جلیلی این ادعای نادرست را مطرح می‌کند. او چهار سال پیش هم گفته بود: «اوباما بعد از امضای برجام اعتراف کرد که رژیم تحریم‌ها در حال فروپاشی بود.» فکت‌نامه، همان زمان این گفته را بررسی کرد و به آن نشان «نادرست» داد. 👇

https://x.com/factnameh/status/1339265174365220869

آنچه آقای جلیلی به آن استناد می‌کند دو برش تقطیع‌شده‌، از دو سخنرانی باراک اوباما است. اگر جمله‌های پس و پیش و متن کامل گفت‌وگوی رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا با رهبران جامعه یهودی و همین طور سخنرانی عمومی او را بخوانیم متوجه خواهیم شد که ادعای «اعتراف اوباما به فروپاشی رژیم تحریم‌ها» درست نیست.

این دو سخنرانی در فاصله سه و پنج هفته پس از نهایی شدن توافق انجام شده‌اند. خطاب گفته‌های اوباما منتقدان داخلی در آمریکا هستند که بحث خروج از توافق و بازگرداندن تحریم‌های یک جانبه را پیش کشیده‌اند.

اوباما درباره یک شرایط فرضی صحبت می‌کند که اگر آمریکا در آستانه توافق مذاکرات هسته‌ای را رها می‌کرد، به ایران این امکان را می‌داد که در جامعه بین‌المللی دست بالا را بگیرد و آمریکا و اسرائیل را به خاطر برهم زدن مذاکرات منزوی کند. اوباما می‌گوید در آن صورت بود که نظام تحریم‌ها (که بارها بر موثر بودن آن در کشاندن ایران به پای میز مذاکره تاکید کرده) اثر خود را از دست می‌داد. در واقع اوباما فروریختن تحریم‌ها را در صورت به وقوع پیوستن یک سناریوی فرضی محتمل می‌داند و نه واقعیتی که وجود داشت.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: با اقدام سازنده رئیسی در عرض دو سه ماه کرونا در کشور جمع شد.
«گمراه‌کننده»

این درست است که ابراهیم رئیسی در تماس تلفنی که در نخستین روزهای ریاست جمهوری خود با شی جین‌پینگ داشت، واردات واکسن سینو فارم را تسهیل کرد و تا چند ماه بعد، میلیون‌ها ایرانی واکسینه شدند.

اما حسن روحانی در پاسخی که روز قبل از مناظره منتشر کرد، مدعی شد که مذاکرات برای سفارش‌گذاری و خرید ۱۲۰ میلیون دوز واکسن در دوره این دولت بسته شده‌بود، اما چین نتوانست به تعهد خود عمل کند و تحویل آن به ایران به دلیل موج پنجم همه‌گیری کووید در چین با تاخیر مواجه شد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_چهارم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: در زمان برجام (۹۵ و ۹۶) کل صادرات ما به ۲۸ کشور اتحادیه اروپا نصف صادرات ما به افغانستان بود.
«گمراه‌کننده»

بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی منتشر شده در سالنامه آماری ۱۳۹۶ مرکز آمار ایران، مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۵ به مقصد اروپا حدود ۶۷۹۶ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۹۵۵۸ میلیارد تومان است.

در سال ۱۳۹۵ مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران به مقصد اروپا ۵۸۷۴ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۷۷۲۰ میلیارد تومان است.

روشن است آمار آقای جلیلی دقیق نیست، اما علاوه بر آن، تصویری گمراه‌کننده از واقعیت ترسیم می‌کند. باید توجه داشت این تنها آمار صادرات غیرنفتی است در حالی که بخش عمده‌ای از روابط تجاری ایران در دوران برجام، تسهیل تجارت خارجی است که بخش عمده آن نفتی و بخشی واردات آزاد و داشتن روابط آزاد با کشورهای دیگر است.

آمار فروش نفت ایران به تفکیک مشتری‌های عمده در دست نیست، اما می‌توان با اطمینان گفت با احتساب صادرات نفتی، ارزش صادرات ایران به اروپا چند برابر صادرات به افغانستان می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 در جریان مناظره چهارم نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم و همچنین در مناظره‌های قبلی انتخاباتی، بارها به مساله واردات واکسن کرونا اشاره شد.

🔹 ما در فکت‌نامه پیش‌تر در مستندی با نام «خامنه‌ای و توطئه کرونا» به تاثیر تئوری‌های توطئه در زمان همه‌‌گیری کرونا در ایران پرداخته‌ایم. 👇

https://youtu.be/vVe84MI9Izo?si=ijMdw7eshdEBcD-p

🌐 @Factnameh

❌ ویدیو طنز پیش‌بینی ریاست جمهوری پزشکیان توسط سیمپسون‌ها

🔹یک حساب طنز در اینستاگرام، ویدیویی ساخته که وانمود می‌کند سریال سیمپسون‌ها ریاست جمهوری مسعود پزشکیان را پیشگویی کرده‌ است. این ویدیو در شبکه‌های اجتماعی مختلف دست به دست شده و ده‌ها هزار لایک جمع کرده است.

🔹یکی از پرتکرارترین‌ها در خبرهای ساختگی، ویدیوهایی از سریال انیمیشن سیمپسون‌هاست، با این ادعا که رویداد‌های مهم را از سال‌ها قبل پیش‌بینی کرده‌اند. بسیاری از این‌ها از سوی طرفداران تئوری توطئه به عنوان سندی دیده می‌شود که نشان می‌دهد رویدادهای مهم جهان تصادفی نیستند و از پیش برنامه‌ریزی شده‌اند و سرنخ‌هایی از آن‌ها در گوشه و کنار محصولات فرهنگی و هنری گذاشته شده است.

🔹این حساب طنز ایرانی هم، بخشی از فصل ۹ این سریال را که در سال ۱۹۹۷ پخش شده دستکاری کرده‌ تا اینطور به نظر برسد که سیمپسون‌ها ریاست جمهوری مسعود پزشکیان را پیش‌بینی کرده است.

🔹هرچند از ابتدا کاملا مشخص بوده که این ویدیو جنبه طنز و ساختگی دارد اما نگاهی به شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که گویا برخی این ویدیو را جدی گرفته‌اند و به همین دلیل هم ما آن را درستی‌سنجی کردیم.

🔹بر همین اساس فکت‌نامه به ادعایی مبنی بر وجود «ویدیویی که در آن سیمپسون‌ها ریاست جمهوری پزشکیان را پیش‌بینی می‌کنند» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید
🌐 @Factnameh

🔹در فکت‌نامه دنبال کنید:
درستی‌سنجی زنده پنجمین مناظره انتخابات ۱۴۰۳

🔹همزمان با برگزاری مناظره‌های تلویزیونی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری در ایران، فکت‌نامه تلاش می‌کند ادعاهای کاندیداها را تا حد امکان درستی‌سنجی و نتایج آن را در ایکس (توییتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام منتشر کند.

🔹اگر تمایل دارید از درستی یا نادرستی اظهارات و ادعاهای نامزدهای انتخابات در #مناظره_پنجم آگاه شوید، حساب‌های #فکت‌نامه دنبال کنید.

🔹این پنجمین و آخرین مناظره نامزدهای انتخابات ۱۴۰۳ محسوب می‌شود.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/

امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: دولت روحانی بنزین را با آشوب و خون جوانان مملکت در آبان ۹۸ از هزار تومان به ۳ هزار تومان افزایش داد.
«گمراه‌کننده»

این ادعا پیش‌تر نیز در مناظره‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۰ از سوی محسن رضایی که نامزد منتقد دولت پیش بود مطرح شده است. 👇

https://factnameh.com/fa/fact-checks/2021-06-11-petroleum-price

افزایش قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ تصمیم شورای هماهنگی سران قوا بود. این شورا در اردیبهشت ۱۳۹۷ با دستور رهبر جمهوری اسلامی برای «اتخاذ تصمیم‌های کلیدی در حوزه اقتصادی» تشکیل شد.

در این شورا قوه قضائیه ۳ نماینده (رئیس قوه، معاون اول و دادستان کل)، مجلس ۴ نماینده (رئیس مجلس، رئیس کمیسیون‌های اقتصادی و برنامه و بودجه، رئیس مرکز پژوهش‌ها) و دولت ۷ نماینده (رئیس جمهور، معاون اول، وزرای اقتصاد و کشور، رئیس برنامه بودجه و بانک مرکزی و معاون اقتصادی رئیس‌جمهور) دارند. 👇

https://youtu.be/r5UFpvvvZK8

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/

امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: قائم مقام ستاد انتخاباتی پزشکیان فرمانده قرارگاه قطع کل اینترنت جهانی و تلگرام در آبان ۹۸ است.
«گمراه‌کننده»

امیرحسین قاضی‌زاده در پنجمین مناظره انتخاباتی گفت: «قائم مقام ستاد انتخاباتی پزشکیان [آذری جهرمی] فرمانده قرارگاه قطع کل اینترنت جهانی و تلگرام در آبان ۹۸ است.»

آقای قاضی‌زاده در مناظره قبلی نیز جمله‌ای با همین مضمون گفته بود که از فکت‌نامه نشان «گمراه‌کننده» گرفت. 👇

https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-24-iran-elections-azari-jahromi-internet-shutdown

دستور قطع اینترنت از ۲۵ آبان تا ۳ آذر ۱۳۹۸ به دستور «شورای امنیت کشور» انجام شد. ریاست این شورا با «وزیر کشور» است و یکی از شوراهای فرعی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیس‌جمهوری است.

هر چند دستور قطع اینترنت از شورای امنیت کشور و براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، با مسئولیت شورای امنیت ملی کشور صادر می‌شود، اما شرکت ارتباطات زیرساخت، در وزارت ارتباطات آن را اجرا می‌کند.

بعد از مناظره چهارم و اولین‌باری که قاضی‌زاده این اظهارات را مطرح کرد، آذری جهارمی نیز به صحبت‌های او واکنش نشان داد.

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/

مصطفی #پورمحمدی: ۶۰ درصد بازار بورس در اختیار دولت است.
«غیر قابل اثبات»

گزارش رسمی و تدوین شده‌ای از سهم دولت در شرکت‌های بورسی در دست نیست، اما برآوردهای ضد و نقیضی درباره سهم دولت در بورس وجود دارد.

محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران در نشست شورای گفت‌وگوی دولت بخش خصوصی استان تهران در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ سهم بخش دولت و شبه دولتی را در بورس و فرابورس، ۸۵ درصد اعلام کرده و گفته بود: بخش خصوصی کمتر از ۱۵ درصد سهم را به خود اختصاص داده است.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت‌وگویی در اردیبهشت‌ماه امسال، گفته بود ۸۰ درصد بورس در اختیار دولت و شبه دولتی‌‌هاست؛ اما در این اظهارنظرها سهم دولت و شبه‌دولتی‌ها از بورس به تفکیک ارائه نشده است.

یکی از مشکلات محاسبه سهم دولت از شرکت‌های بورسی، تعریف مشخص و روشن شرکت‌های دولتی و حضور پررنگ شرکت‌های شبه‌دولتی در بازار سهام است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/

سعید #جلیلی: سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.
«گمراه‌کننده»

سعید جلیلی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۴۰۳ گفت: «سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.»

این اعداد دقیق نیستند. در قانون بودجه مصوب ۱۴۰۳ کل منابع و مصارف «شرکت‌های دولتی،‌ موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها» رقم ۳۷۴۲ میلیارد تومان و کل «منابع بودجه عمومی دولت» ۲۸۳۷ میلیارد تومان است.

اما صرف نظر از این، آنچه گفته شده ممکن است این تصور را به وجود آورد که شرکت‌های دولتی از منابع عمومی بودجه تغذیه می‌شوند، اما باید توجه داشت بودجه شرکت‌های دولتی، در واقع حساب و کتاب شرکت‌ها است و پولی نیست که دولت به شرکت‌ها پرداخت می‌کند.

در واقع بخشی از این بودجه صرف هزینه خود شرکت‌ها می‌شود، برخی از درآمدهای شرکت‌های سودده نیز، به صورت مالیات و سهم دولت به بودجه عمومی تزریق می‌شود.

در بودجه شرکت‌های دولتی در سال ۱۴۰۳، صدا و سیما با ۲۰ هزار میلیارد تومان زیان‌ده‌ترین موسسه‌ای است که در واقع زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شود. این «زیان» از منابع بودجه عمومی، تامین می‌شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/

علیرضا #زاکانی: من از خاتمی‌، زنگنه و روحانی خواستم درباره کرسنت مناظره کنیم، کسی حاضر نشد مناظره کند.
«نادرست»

علیرضا زاکانی در جریان پنجمین مناظره نامزدهای انتخابات گفت: «من از خاتمی‌، زنگنه و روحانی خواستم درباره کرسنت مناظره کنیم، ولی کسی حاضر نشد مناظره کند.»

یک روز پیش از این مناظره بیژن نامدار زنگنه، وزیر پیشین نفت، در ویدئویی جلیلی و زاکانی را خطاب قرار داد و گفت: «من دو سال و نیم در آبان ۱۴۰۰ از شما درخواست کردم بیا مناظره کنیم» 👇

https://x.com/ZanganehBijan/status/1805301391843340732

زنگنه پیش از این هم در واکنش به انتقادها از قرارداد کرسنت خواستار «حضور در صدا و سیما برای پاسخگویی به به اتهامات درباره پرونده کرسنت» شده بود. حتی یک بار در آبان ۱۴۰۰ قرار بود در برنامه «جهان‌آرا» حاضر شود، اما صدا و سیما به او اجازه حضور نداد.

مدیر شبکه تایید کرده بود که برنامه حضور او به درخواست خود زنگنه قرار بود تهیه و پخش شود، اما با مخالفت شبکه افق این برنامه منتفی شد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh