بئله‌لیکله پلانلارینی بؤلوشدورندن سونرا حرکت ائدیب، حیات و طبیعتین أن گؤزل و دورولوغو یعنی «بولاق باشینا» یئتیشیرلر. بولاق باشینا یئتیشمکله، اونلار داها دا توتدوقلاری یوللاردا محکم و اراده‌لی اولماقلارینا تأکید ائدیرلر. ائله بونا گؤره‌ ده اونلارین بو حرکتی سونوجوندا، داغ باشینی یعنی حیات و طبیعتین زیروه‌لی نؤقطه‌سینی منیمسه‌ییرلر.
«شاعیرین تمثیل‌لری‌نین چوخ بؤلومو، اونون ذؤوق و خیالی‌نین منطقی سونوجوندا یارانیر. منطقچی‌لرین اوچ بوجاقلی اؤنَرمه‌لرینی (قضیه‌سینی) خاطیرلاماقلا، قئید ائدیریک کی او شعرلری‌نین چوخ قیسمینی، منطقچی‌لرین اؤنرمه‌لری کیمی یئنی بیر تمثیل یاراتمیشدیر:

نئجه یئرلشدی داشلار تیر – کاماندا
بو آفت یاغمامیشدی هئش زاماندا
سو دامدان دامسا، آساندور علاجی
آما کیم، نئیله‌ییم گؤزدن داماندا؟

بو اونون بؤیوک تجروبه‌یه مالیک اولماسینی گؤستریر. تجروبه‌سیز آدام بئله گؤزل بیر منطق اؤنرمه‌سی چیخارا بیلمز نئجه کی بیزیم آتا بابالاریمیز تجروبه و بیلیک نتیجه‌سینده اؤنملی سؤزلر و نصیحت‌لر دئمیش‌لر».( ۳)

بئله نظره گلیرکی #مفتون_امینی «عاشیقلی کروان» اثرینده، تمثیلدن علاوه، سیمگه‌دن ده (سیمبول) یارارلانمیشدیر. دوغرودور تمثیل ایله سیمگه  بیربیریله اورتاقلیق و یاخینلیغی چوخدور، آنجاق اونلارین آراسیندا بیر نئچه فرق ده گؤرونمکده‌دیر. بیریسی بو کی تمثیلده، ایمگه (تصویر) یاراتماغا آز دَیر وئریلیر و اونون داخیلی آنلامی نظرده توتولور، حال بو کی سیمگه ده  شاعیر و یازارین صنعتی، تکجه سیمگه و اونون  یاراتدیغی ایمگه‌لرله بللی اولور. ایکینجی فرق بوراسیندادیرکی عمومیتله تمثیلده بیر ایفاده، جومله و یا باشقا سؤزله دئسک عمومی بیر شئی نظره آلینیر، حال بو کی شاعیر وارگوجونو ایشله‌دیر و دئمک اولار کی باشقا بیر ساختا آنلام و ایفاده یارادیر، بو دا ائله سیمگه‌نین  بیر آنلامینی آچیقلاییر: بیر سؤزله ایکی آنلام و یا بیر سؤزجوک گتیرمکله باشقا آنلامی ایفاده ائتمک آنلامی.

#مفتون_امینی‌نین سیمگه‌لری ساده و عینی زاماندا چوخ مرکب‌دیر. بئله کی ایلک باخیشدا اوخوجو سؤزجوک‌لرین اؤز عادی حالیندا ایشلنمه‌لرینی دویور (بو دا اونون بیر باشقا گوجه یعنی ادبی صنعت‌لرین بیریندن اولان « #سهل_الممتنع» گوجونه مالیک اولماسینی گؤستریر) آنجاق درین دوشوندوکده اونون باشقا آنلام و آنلاییش داشیدیغینی دا دویورسان. ائله بونا اؤرنک اثرین ایلک بؤلوموندن وئریریک:

… گئجه باشلانمیشدی .
قیش ایدی
بوران، آغ دلی‌لیغین، قورو بوداقلارا و سوواقلی دووارلارا چیرپیردی.
خرمن یئرینده، باغ اته‌یینده ، ایت‌لرین اولاماسیندان سوای، بیر سس گلمه‌ییردی.

گؤروندویو کیمی بورادا «گئجه»:  اؤز قارانلیق دؤور آنلامینی، و «قیش»: دؤورون سویوقلوغو، و بو آرادا دلی و رحیم‌سیز «بوران»: یازیق و قورو بوداقلارا و دووارلارا رحیم‌سیزلییی حیات و طبیعت و یوردوموزا (خرمن) ایت‌لرین (طبیعت و توپلوم عامیل‌لری) اولاماسی شاعیرین سیمگه‌لی دوشونجه‌سیندن یارانیر.

« #عاشیقلی_کروان»ین باشدان باشا اویناق وورغو ایله یازیلماسی اوخوجونو حئیرتده قویور. اوندا اولان ریتمیک موسیقی، انساندا میللی روح و معنوی دویغو یارادیر.
شاعیر اثرین سونوندا دئییر: «بو شعیرلر هئچ بیری ابدی دویغو و یا ثابیت بیر فیکیر داشیمیر نییه کی بونلار لحظه‌لر شعری‌دیر و لحظه‌لر ده همیشه چئشیدلی‌دیر». شاعیرین بندلر آراسی دوشونجه‌لری فرقلی اولسا دا بیر نؤقطه‌ده یعنی اثرین هر بؤلومونون ایلکینده سربست شعر شکلینده گتیردییی اؤن‌سؤز، دوشونجه‌لرینی بیربیرینه جالاشدیریر. هله بونلاری نظره آلماساقدا او، بیرینجی بؤلومده (اوجاق باشیندا) یعنی هله کروانین حرکت ائتمه‌دییی چاغدا بعضی مسئله‌لره شوبهه ایله یاناشیر؛ آنجاق سونونجو مرحله ده (داغ باشیندا) یعنی مقصده یئتیشدیکدن سونرا و بوتون جهد و حرکت‌لری سونوجلانمادیقدان سونرا، بوتون اینام ایله باشقا جورا فیکیرله‌شیر. بیرینجی بؤلومده دئییر:

باخیش لار، گیزلیجه پیغام آلیرلار
نه یان – یان بیر بیریندن جام آلیرلار
اوره‌ک‌لر ایسته‌ییر دیللر دییه‌نمیر
و لاکین عشق لر الهام آلیرلار

اوچونجو بؤلومده ایسه بئله دئییر:

ایچاق بو جامی، اوزلر آغلیغی ایله
قیزارداق رنگی عشقین ساغلیغی ایله
سویوق، دونیانی باسمیشدیر ولاکین
نه غم واردیر، اوره‌ک‌لر داغلیغی ایله

#قایناقلار:
اؤرنک شعرلر آشاغیداکی اثردن‌دیر:
۱. #عاشیقلی_کروان، مفتون امینی، تبریز نشر رفعت، پاییز ۱۳۵۷

۲. #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان»، بو یازاردان، نشر اختر، تبریز ۱۳۸۳، ص۵۹

۳. یئنه اورایا باخ : صص ۵۹- ۶۰


_____&&____

 #آچیقلاما:
مفتون امینی‌نین عاشیقلی کروان اثری ۱۳۸۹دا «از پرسه خیال در اطراف وقت سبز» آدلی کیتابی‌نین بیر بؤلومونده امرود یایین ائوی طرفیندن یئنی ائدیتله چاپ اولونموشدور. #عاشیقلی_کروان کیمی مستقل بیر


👇👇👇 @dusharge 👇👇👇 #آردی وار

#شعر : #همت_شهبازی


بیری دئدی
اؤلومه آرخا چئویردیم قاچدیم.
بیری دئدی
اوشاغیمین بئشیینی
یاغیشین اود کیمی چاخناشماسیندا
بوراخدیم قاچدیم.
قیغیلجیم‌لار اود پوسگوروردو.
بیری دئدی
قیزیمین سونالیغی
میندار سئویشمه‌لرله
قیزیل گولون تنهالیغینا قووشدو
کپنک‌لریمین
قان چیخماز گؤوده‌سی
دووارلارا پرچیملندی.
بیری دئدی
او اوچ قادین
-او دنیز گئییملیسی –
اولدوزلاری اَتک‌لرینده گیزلتدی.
دورنا گؤزلرینی باسدیردیلار
وطن آدلی قومرال تورپاغین آلتیندا
و بوتون تورپاق سئوگیسینی
هؤردولر هؤروک‌لری‌نین دویون‌لرینده
آخ!
او تایلی بو تایلی چاییم منیم!
حسرت پاییم منیم!
یئنه ده
حسرتیمی یئنی‌لشدیردین.
اوره‌یی اوره‌ییمه سؤیکه‌نن بیریسی
-یاواشجا میزیلدادی بونو-
آخ!
سئوگیلی چاییم،
آخ!
توکنمز حسرتیم!
بو گون
اؤلومدن قاچمیشام
بو گون بئشییمی یارالی بوراخمیشام
و سنین آخار حسرتینده
بئشیک‌لنمیشم

#موغان-تبریز ۱۳۷۲-۱۳۷۳ (۹۴-۱۹۹۳)
|| سون ائدیت ۱۳۷۸


#آچیقلاما:
ایلک قاراباغ ساواشیندا ائرمنی‌لرین ۱۹۹۴-۱۹۹۳ لرده تؤرتدییی فاجعه‌لر نتیجه‌سینده اؤزلرینی آراز چایینا ووران سویداشلاریمیزی گؤره‌رکن یازیلمیشدی بو شعر. دوز بیر ایل اؤنجه ده خوجالی فاجعه‌سینی تؤرتمیشدیلر اونلار.

###

Şeir: #hümmət_şəhbazi


Biri dedi
Ölümə arxa çevirdim qaçdım
biri dedi
uşağımın beşiyini
yağışın od kimi çaxnaşmasında
buraxdım qaçdım
qığılcımlar od püskürürdü
biri dedi
qızımın sonanlığı
mındar sevişmələrlə
Qızıl gülün tənhalığına qovuşdu
kəpənəklərimin
Qançıxmaz gövdəsi
duvarlara pərçimləndi
biri dedi
O üç qadın
- o dəniz geyimlisi-
ulduzların ətəklərində gizlətdi
durna gözlərini basdırdılar
vətən adlı qumral torpağın altında
və bütün torpaq sevgisini
hördülər hörüklərinin düyünlərində
ax!
o taylı bu taylı çayım mənim!
həsrət payım mənim
yenə də
həsrətimi yenilədin.
ürəyi ürəyimə söykənən birisi
-yavaşca mızıldadı bunu-
ax !
sevgili çayım
ax !
Tükənməz həsrətim
bu gün
ölümdən qaçmışam
bu gün
beşiyimi yaralı buraxmışam
və sənin axar həsrətində
beşiklənmişəm


#müğan-təbriz - (1993-94)

#Açıqlama:
İlk Qarabağ savaşında ermənilərin 1993-94 də törətdiyi faciələr nəticəsində özlərini #araz çayına vuran soydaşlarımızı görərkən yazılmışdı bu şeir. Duz bir il öncə də #xocalı faciəsini törətmişdilər onlar.

https://telegram.me/dusharge

شعر‌: همت شهبازی
مترجم: کاظم نظری‌بقا

یکی گفت
پشت به مرگ کرده گریختم.
یکی گفت
گهواره‌ی کودک‌ام را
در تصادمِ آتشگونِ باران
گذاشته و گریختم.
شراره‌های آتش، فوران می‌کردند.
یکی گفت
زیباییِ دخترم
با معاشقه‌های کثیف
به غربتِ گل سرخ پیوست
اجسادِ بی‌خونِ
پروانه‌هایم
به دیوارها پرچ شد.
یکی گفت
آن سه زن
- آن که دریا پوشیده بود -
ستاره‌ها را در دامن‌اش پنهان کرد.
چشم‌های دریایی‌اش را چال کردند
در زیرِ خاکی بلوطی‌رنگ به نام وطن
و همه‌ی عشقِ خاک را
در گرهِ بافه‌های گیسوان‌اش بافتند
آه‌!
ای رودخانه‌ی دو سویه‌ی من!
ای سهمِ حسرتِ من!
باز هم
حسرت‌ام را تازه کردی.
یک نفر که دل‌اش به دل‌ام تکیه داده بود
- آهسته زمزمه کرد این را -
آه!
ای رودخانه‌ی دوست‌داشتنی‌ام
آه‌!
ای حسرتِ پایان‌ناپذیرم!
امروز
از مرگ گریخته‌ام
امروز گهواره‌ام را زخمی رها کرده‌ام
و در حسرتِ جاریِ تو
به گهواره‌گی رسیده‌ام


99/12/8
#کاظم_نظری_بقا
@kazembagha

###


شعر : #همت_شهبازی


بیری دئدی
اؤلومه آرخا چئویردیم قاچدیم.
بیری دئدی
اوشاغیمین بئشیینی
یاغیشین اود کیمی چاخناشماسیندا
بوراخدیم قاچدیم.
قیغیلجیم‌لار اود پوسگوروردو.
بیری دئدی
قیزیمین سونالیغی
میندار سئویشمه‌لرله
قیزیل گولون تنهالیغینا قووشدو
کپنک‌لریمین
قان چیخماز گؤوده‌سی
دووارلارا پرچیملندی.
بیری دئدی
او اوچ قادین
-او دنیز گئییملیسی –
اولدوزلاری اَتک‌لرینده گیزلتدی.
دورنا گؤزلرینی باسدیردیلار
وطن آدلی قومرال تورپاغین آلتیندا
و بوتون تورپاق سئوگیسینی
هؤردولر هؤروک‌لری‌نین دویون‌لرینده
آخ!
او تایلی بو تایلی چاییم منیم!
حسرت پاییم منیم!
یئنه ده
حسرتیمی یئنی‌لشدیردین.
اوره‌یی اوره‌ییمه سؤیکه‌نن بیریسی
-یاواشجا میزیلدادی بونو-
آخ!
سئوگیلی چاییم،
آخ!
توکنمز حسرتیم!
بو گون
اؤلومدن قاچمیشام
بو گون بئشییمی یارالی بوراخمیشام
و سنین آخار حسرتینده
بئشیک‌لنمیشم

#موغان-تبریز ۱۳۷۲-۱۳۷۳ (۹۴-۱۹۹۳)
|| سون ائدیت ۱۳۷۸


#آچیقلاما:
ایلک قاراباغ ساواشیندا ائرمنی‌لرین ۱۹۹۴-۱۹۹۳ لرده تؤرتدییی فاجعه‌لر نتیجه‌سینده اؤزلرینی آراز چایینا ووران سویداشلاریمیزی گؤره‌رکن یازیلمیشدی بو شعر. دوز بیر ایل اؤنجه ده خوجالی فاجعه‌سینی تؤرتمیشدیلر اونلار.

___&&& ______

#توضیح در باره‌ی ترجمه:
#ترجمه خیلی زیبا و هنرمندانه بود. از محضر آقای #دکتر_نظری‌بقا اجازه گرفتم تا به اشتراک بگذارم. فکر می‌کنم انتشار مجدد اصل شعر به همراه ترجمه مفید فایده خواهد بود (با احترام : همت شهبازی).

@dusharge