اثر صفر کریدور زنگزور بر اقتصاد ایران؟

💠 به دلیل اهمیت کریدور زنگزور در وضعیت تجارت و ترانزیت ایران، مرکز پژوهش‌‌‌‌های اتاق ایران در یک گزارش پژوهشی، ابعاد اقتصادی تغییرات در منطقه قفقاز را موردبررسی قرارداده و اثرات این تغییرات بر اقتصاد و تجارت ایران را تحلیل کرده‌‌‌‌است. بر اساس این گزارش:

🔸 در حوزه انرژی با توجه به اینکه عمده صادرات نفت ایران از جنوب انجام می‌‌‌‌شود و احداث کریدور تاثیر عمده‌‌‌‌ای بر واردات گاز ترکیه از ایران نخواهد داشت، تغییرات عمده‌‌‌‌ای در ژئواکونومی انرژی اتفاق نخواهد افتاد.

🔸 از نظر تغییرات در حوزه ترانزیت نیز احداث کریدور تاثیر عمده‌‌‌‌ای بر وضعیت ایران نخواهد داشت، هرچند این تغییر باعث نزدیکی بیشتر روسیه و ترکیه خواهد شد و جمهوری‌آذربایجان را در چهار راه ترانزیت شمال-جنوب و شرق-غرب قرار می‌‌‌‌دهد.

🔸 بهبود جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری‌آذربایجان البته‌ ممکن است ایران را به لحاظ امنیتی حساس کند، اما رشد اقتصادی جمهوری‌آذربایجان می‌‌‌‌تواند باعث ظهور بازاری بزرگ در مرز شمالی ایران شود که در صورت بهبود روابط ایران و جمهوری‌آذربایجان می‌‌‌‌تواند به نفع اقتصاد کشور باشد.

🔸 به‌‌‌‌نظر می‌‌‌‌رسد ایران به دلایلی همچون کاهش جذب سرمایه خارجی و بحران‌‌‌‌های سیاسی نقش کمرنگ‌‌‌‌تری در بازار انرژی و ترانزیت دارد و به همین دلیل تبعات تحولات منطقه قفقاز قابل‌‌‌‌مقایسه با مشکلات اقتصادی در داخل کشور نیست...👇

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #زنگزور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

زنگزور روسی؟ / مرزهای شمالی ایران در سه سناریو بررسی شد

🔹در آخرین سفر پوتین به جمهوری آذربایجان قول و قرارهایی بین او و علی‌اف درباره دالان زنگزور رد و بدل شده است؛ چراکه بلافاصله پس از این سفر، لاوروف اعلام کرد که روسیه از انعقاد سریع معاهده صلح میان باکو و ایروان و رفع انسداد ارتباطات پشتیبانی می‌کند.

🔹چند روز پس از آن نیز مسکو در اظهارنظری کم‌سابقه صراحتا موضع خود را درباره زنگزور اعلام کرد؛ موضع‌گیری‌ای که کاملا با سیاست اعلانی و اعمالی ایران ناسازگاری دارد. حال پرسش مهم این است که با ورود روسیه به معادله، ایران چه کند؟

🔹این منطقه در تصرف ارمنستان بود، جمهوری آذربایجان از طریق ایران به نخجوان دسترسی داشت و ایران هم مشکلی با این مساله نداشت.

🔹اما بعد از جنگ دوم قره‌‌باغ در سال 2020 که جمهوری آذربایجان اکثر مناطق قره‌‌باغ کوهستانی را به تصرف خود بازگرداند، بحث ایجاد دالانی در استان سیونیک که جمهوری آذربایجان آن را زنگزور غربی می‌‌خواند، پررنگ شده است.

🔹درواقع باکو می‌‌خواهد با استفاده از این دالان که در مرز بین ایران و ارمنستان قرار دارد، دیگر از داخل ایران به نخجوان متصل نشود.

🔺ایران با سه سناریو مواجه خواهد بود:

🔹نخست آنکه جمهوری آذربایجان و حامیان طرح کریدور زنگزور از پیگیری چنین طرحی عقب‌‌نشینی کنند و مانند قبل، جمهوری آذربایجان از مسیر ایران برای اتصال به نخجوان استفاده کند.

🔹سناریوی دوم آن است که این کریدور تحت حاکمیت ارمنستان ایجاد شود و جمهوری آذربایجان زیر نظر دولت ارمنستان در چنین دالانی تردد داشته باشد.

🔹اما سناریوی سوم و پرخطر آن است که جمهوری آذربایجان چشم طمع به تصرف این منطقه داشته باشد که مرز بین ایران و ارمنستان را تغییر خواهد داد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ایران #ارمنستان #آذربایجان #زنگزور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

نگرانی‌های ایران در مورد زنگزور چیست؟

🔹ولی کالجی، عضو شورای علمی موسسه ایران و اوراسیا (ایراس) در پاسخ به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» درباره مناقشات بر سر آنچه جمهوری آذربایجان آن را زنگزور غربی می‌‌خواند، گفت:

🔹«آذربایجان می‌‌گوید ادعای سرزمینی بر این منطقه ندارد و فقط می‌‌خواهد با نخجوان اتصال زمینی برقرار کند. ولی مساله این است که روس‌‌ها می‌‌خواهند کنترل زنگزور از نظر بازرسی و تامین امنیت در اختیار نیروهای مرزی خودشان باشد. امروز نیز تامین امنیت مرز ایران و ارمنستان دست نیروهای روسیه است.»

🔹این کارشناس تاکید کرد که جمهوری آذربایجان نیز می‌‌خواهد تامین امنیت یا دست خودش باشد یا دست روس‌‌ها. یعنی ارمنستان روی این منطقه کنترلی نداشته باشد.

🔹اگر قرار باشد آنچه که کریدور زنگزور خوانده می‌شود با اعمال حاکمیت ارمنستان برقرار شود و ایست‌‌بازرسی‌‌های این کشور در این دالان قرار بگیرند، احتمالا ایران مشکلی نخواهد داشت. البته عنوان آن نیز نباید کریدور زنگزور باشد.

🔹کریدور ارس قرار است از استان آذربایجان شرقی عبور کند و روستای آقبند در گوشه جنوب غربی بخش زنگیلان را به شهرستان اردوباد در جنوب نخجوان متصل کند.

🔹کریدور ارس می‌تواند با دور زدن ارمنستان، جایگزینی برای کریدور زنگزور با پتانسیل کاهش نگرانی‌های ایران برای مرز مشترکش با ارمنستان باشد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ایران #آذربایجان #ارمنستان #زنگزور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

روس‌ها مجبورند به ایران امتیاز دهند

حامد خسروشاهی/ پژوهشگر مسائل قفقاز

🔹وجود بازیگران متعدد در معماری امنیتی جدید قفقاز جنوبی، برخی نخبگان ایرانی را در فهم درست از بازیگر اصلی به خطا انداخت.

🔹نقش پررنگ ترکیه در جنگ ۲۰۲۰ به عنوان یک عضو در ناتو و همچنین نقش مهم تسلیحات ساخت رژیم صهیونیستی در این جنگ باعث شد ذهن تحلیلگران ایرانی و اتاق‌‌‌های فکر کشور پس از درخواست جمهوری آذربایجان مبنی بر گشایش راه‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و اتصال مناطق آزاد شده این کشور در جنگ دوم قره‌‌‌باغ به نخجوان که با کلیدواژه «دالان زنگزور» بیان می‌‌‌شد، به سمت طراحی غربی این موضوع برود که در قالب «دالان ناتویی» یا «دالان عبری» دنبال می‌‌‌شد.

🔹حالا پس از چهارسال، به‌‌‌دنبال اظهارنظر صریح مقامات روسی درباره لزوم گشایش راه‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و لزوم پذیرش این موضوع از سوی ایران، رسانه‌‌‌ها و تحلیلگران جناح‌‌‌های مختلف کشور به تحلیل این گزاره که «این دالان نه ناتویی، بلکه روسی است و طراحی آن در مسکو اتفاق افتاده است» می‌‌‌پردازند.

🔹به نظر من، جنگ دوم قره‌‌‌باغ و تمامی پیامدهای آن از جمله رفع انسداد از شبکه راه‌‌‌های ارتباطی شوروی سابق در منطقه قفقاز جنوبی، از همان ابتدا با چراغ سبز مسکو به باکو انجام گرفت.

🔹ذهن ایرانی که سابقه همکاری ایران و روسیه در پرونده سوریه را در خاطر داشت، یک اتفاق استراتژیک و انطباق منافع را ترسیم می‌‌‌کرد و این درحالی بود که در قفقاز جنوبی منافع ایران و روسیه انطباق ندارد.

🔹تقویت یک متحد باسابقه و تضعیف حاکمی که در حیاط خلوت روس‌‌‌ها میل به سرکشی و افتادن در دامن غرب را دارد نتیجه طراحی روسی است.

🔹به‌‌‌نظر من در ماه‌‌‌های پیش‌‌‌رو کریدور شمال ارس در گفت‌‌‌و‌‌‌گو‌‌‌های مقامات ایرانی و روس محل مذاکره خواهد بود و در نتیجه روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان به صراحت اعلام خواهند کرد که منظور از ایجاد این کریدور، اعطای خاک نخواهد بود و صرفا گشایش جاده و راه‌‌‌آهن و خطوط انتقال انرژی مدنظر است و با تامین نظر ایران کار ساخت و عملیات اجرایی آغاز خواهد شد.

🔹احداث کریدوری از جنوب ارس و داخل خاک ایران همراستا با کریدور شمالی امتیازی خواهد بود که به ایران داده خواهد شد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #روسیه #زنگزور #قفقاز

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

بررسی سرعت تحولات در مرزهای شمالی ایران / بازی باکو در منطقه قفقاز

🔹به‌رغم توسعه روابط تهران و باکو که در سفر اخیر رئیس‌جمهور ایران منجر به امضای تفاهم‌نامه مشترک بین دو کشور شد، اما سیاست‌های جمهوری آذربایجان در ارتباط با دالان زنگزور پرسش‌هایی را درخصوص اهداف واقعی این همسایه در مرزهای شمالی به‌وجود آورده است.

🔹این مساله به‌ویژه پس از ورود دولت ترامپ به حل اختلاف میان آذربایجان و ارمنستان، بر پیچیدگی مسائل قفقاز افزوده است.

🔹به موجب چنین طرحی احتمالا ارمنستان حاکمیت خود را بر استان سیونیک که هم‌مرز با ایران است به‌مرور زمان از دست می‌دهد و شرکتی مختلط که بیشترین اختیار آن با آمریکاست این منطقه را اداره خواهد کرد. این در حالی است که ایران بارها نسبت به تغییر مرزها در قفقاز هشدار داده است.

🔹با توجه به اینکه ترکیه در زمره کشورهایی بود که به‌شدت از طرح ایجاد چنین کریدوری حمایت می‌‌کرد، دسته‌‌‌‌‌‌ای از کارشناسان این‌گونه تحلیل می‌کردند که هدف غایی باکو و آنکارا از ایجاد کریدور، در واقع تصرف آن منطقه (استان سیونیک در مرز ایران و ارمنستان) است و انگیزه‌‌‌‌‌‌های گسترش سرزمینی را در سر می‌‌‌‌‌‌پرورانند.

🔹به اعتقاد برخی کارشناسان، این وضعیت باعث می‌شود که ایران حتی به نوعی با ایالات متحده همسایه شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ایران #آذربایجان #قفقاز #زنگزور #ارمنستان

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 تهدیدات «آرایش جدید در قفقاز» برای اقتصاد ایران

🔺اتصال نخجوان به جمهوری آذربایجان از طریق گذرگاه موسوم به «جاده ترامپ» می‌تواند ریسک‌های جدیدی را به اقتصاد ایران تحمیل کند.

🔺براساس توافق باکو و ایروان، ارمنستان حق انحصاری مدیریت گذرگاه زنگزور را برای ۹۹ سال به آمریکا واگذار می‌کند.

🔺این گذرگاه می‌تواند سهم ایران را از ترانزیت منطقه تا 30 درصد کاهش دهد و مسیر ارتباطی مستقیم ایران با اروپا را محدود کند.

🔺این مسیر می‌تواند نقشه ژئوپلیتیک منطقه قفقاز را دگرگون کند و معادلات ترانزیتی اوراسیا را به‌نفع بازیگران تازه تنظیم کند.

🔺ترکیه به‌طور مستقیم به جمهوری آذربایجان و از طریق این کشور به آسیای میانه متصل می‌شود. بنابراین عواید اقتصادی ترانزیت به کشورهای آسیای مرکزی نیز به جای ایران، نصیب ترکیه خواهد شد.

🔺یعنی ایران از مسیر مواصلاتی ترکیه به منطقه آسیای مرکزی حذف خواهد شد. علاوه بر این، دسترسی ایران به بازارها و همسایگان محدود می‌شود.

🔺همچنین این توافق صلح، بستری را برای غرب ایجاد می‌کند تا در تعامل با ارمنستان و آذربایجان، روسیه را مهار کنند.

🔺در نهایت چنین ابتکاراتی می‌تواند حساسیت بازیگران کلیدی همچون روسیه و ایران را برانگیزد.

🔺کاهش قابل‌توجه ترددهای ترانزیتی در ایران به بروز تبعات اقتصادی و تجاری برای کشور منتهی خواهد شد.

🔺سهم ایران از درآمد ترانزیت منطقه کاسته خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود که هزینه حمل‌ونقل کالاها از مسیرهای جدید افزایش یابد.

🔺این محدودیت جدید به‌خصوص با توجه به شرایط تحریمی کشور و محدودیت‌های موجود، عملا تاب‌آوری تولید و تجارت را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.

#دنیای_اقتصاد #کوریدور #تجارت #زنگزور #قفقاز

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

پشت پرده صلح قفقاز

👤حامد خسروشاهی؛ پژوهشگر مسائل قفقاز

✍️ توافق صلح اخیر میان آذربایجان و ارمنستان، نشان‌دهنده بازآرایی نقش بازیگران سنتی و جدید در این منطقه حساس است.

✍️ وعده سرمایه‌گذاری گسترده شرکت‌های آمریکایی در حوزه‌های انرژی، فناوری و هوش مصنوعی در هر دو کشور، بخش مهمی از بسته صلح را تشکیل می‌دهد و رهبران دو کشور نیز از آغاز فرآیند نهایی‌سازی منشور شراکت راهبردی با واشنگتن خبر داده‌اند.

✍️ چنین رویکردی به ترامپ این امکان را می‌دهد که این توافق را به عنوان نمونه بارز مهارت خود در «عادی‌سازی» معرفی و از آن در رقابت‌های سیاسی داخلی و جهانی بهره‌برداری کند.

✍️ این توافق ضربه‌ای جدی به نقش انحصاری روسیه در مدیریت بحران‌های قفقاز محسوب می‌شود.

✍️ این اتفاق همچنین برای ایران پیامی روشن دارد، زیرا «راهرو ترامپ» می‌تواند بخشی از مسیرهای ترانزیتی را که بالقوه از خاک ایران می‌گذشت دور بزند و در صورت استقرار نظامیان آمریکایی به‌منظور نظارت بر کریدور، عملا نیروهای آمریکایی مماس با مرزهای شمال‌غربی ایران استقرار می‌یابند.

✍️ پکن که در سال‌های اخیر با ابتکار «یک کمربند، یک جاده» در پی تقویت مسیرهای زمینی و دریایی خود بوده، قفقاز جنوبی را به عنوان یکی از گره‌های راهبردی اتصال چین به اروپا از طریق آسیای مرکزی و دریای سیاه می‌بیند.

✍️ ایجاد «راهرو ترامپ» با پشتوانه سیاسی و اقتصادی واشنگتن، به معنای ورود یک مسیر ترانزیتی مهم به حوزه نفوذ آمریکاست و می‌تواند بخشی از ظرفیت بالقوه چین برای توسعه مسیرهای تحت کنترل یا نفوذ خود را محدود کند.

✍️ این امر احتمالا پکن را وادار خواهد کرد تا از یک‌سو روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری در قفقاز جنوبی را شتاب دهد تا جای پای خود را تثبیت کند و از سوی دیگر، همکاری با روسیه و ایران را برای ایجاد مسیرهای موازی و خارج از کنترل آمریکا تقویت کند.

✍️ برای ایران، این رویداد زنگ خطری جدی است. اگر تهران نتواند مسیرهای جایگزین ترانزیتی از مسیر خود ارائه دهد، احتمال تضعیف موقعیت کشور به عنوان گذرگاه راهبردی منطقه بسیار بالاست.

✍️ این تحلیل را هم باید در نظر گرفت که احتمالا آمریکا و روسیه در حال شکل‌دهی توافقی پشت پرده هستند که می‌تواند به طور همزمان بحران اوکراین و معادلات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی را تحت‌تاثیر قرار دهد.

✍️ این تحولات را می‌توان نشانه‌ای از یک معامله بزرگ‌تر دانست: «آمریکا با پذیرش برخی خواسته‌های روسیه در اوکراین، مانند کنترل مناطق شرقی، در ازای کاهش نفوذ مسکو در قفقاز و تقویت حضور خود در این منطقه استراتژیک، به دنبال بازتعریف نظم منطقه‌ای است.»

#دنیای_اقتصاد #صلح_قفقاز #مسیر_ترامپ #ترانزیت #ژئوپولتیک #آمریکا #زنگزور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

همه پیامدهای کریدور زنگزور

لطفعلی بخشی؛ استاد بازنشسته اقتصاد

🔹در طول سال‌ها بیشترین مبادلات ایران با کشورهای اروپایی و ماورای قفقاز از راه‌های زمینی و مسیر ارمنستان انجام می شده است.

🔹قرارداد اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان، ممکن است اختلالاتی در این مسیر ایجاد کند.

🔹دور زدن این مسیر، برای کالاهای وارداتی و صادراتی ایران موجب افزایش هزینه و زمان است.

🔹موضوع محدود به زیان‌های اقتصادی نخواهد بود و قدرت گرفتن جهان پان‌ترک و ارتباط زمینی آنها، یکی از پتانسیل‌های دشمنی آینده آنها با ایران می‌تواند باشد.

🔹آمریکا، حالا کنترل استراتژیک بر این گذرگاه به‌شدت حیاتی و تجاری خواهد داشت و به حاکمیت ۱۰۰ساله روس‌ها بر این مناطق پایان خواهد داد.
اکنون ما مانده‌ایم و طرف‌های متعدد این موضوع:

- یک طرف یک کشور قدرتمند و زیاده‌خواه، دو کشور مطیع، روسیه مسلوب‌الاختیار و کشورهای ساکت تماشاچی.

- و طرف دیگر ایران، تنها در عرصه بین‌الملل، دارای پرونده‎های متعدد بین‎المللی.

چه می‌توان کرد؟

🔹ایران با ادعای نیاز به مسیر تجاری مبادلات صلح‌آمیز، شاید بتواند برخی کشورهای بی‌طرف را به سوی خود جلب کرده و افکار عمومی جهان را به این ظلم به آینده ایران بیشتر آگاه سازد.

🔹موضوع دسترسی‌های زیرگذر و روگذر ایران بر فراز یا از زیر این کریدور می‌تواند یکی از خواسته‌های ایران در مذاکرات با آمریکا باشد.

مواضع کشورهای درگیر در این ماجرا برای چنین درخواستی چنین برآورد می‌شود:

- ارمنستان به احتمال زیاد کاملا موافق دسترسی ایران به موضوع خواهد بود.

- می‌توان به ترامپ یادآوری کرد که پیمان صلحش نباید و نمی‌تواند به ضرر هنگفت کشور ثالثی باشد و ممکن است چنین ادعایی جایزه نوبل صلح او را به خطر اندازد!

- جمهوری آذربایجان و ترکیه احتمالا مخالف هستند، لیکن مخالفت خود را چندان علنی نخواهند کرد.

- روسیه دارای منافع زیادی برای حفظ این راه برای ایران است، لیکن بستگی به معاملات پوتین با ترامپ بر سر اوکراین دارد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #زنگزور #کوریدور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir