ایران؛ چهارراه جهانی ترانزیت

🔺با گذشت هفت سال از امضای قرارداد ایران، هند و افغانستان تحت عنوان توافق‌نامه چابهار و بدقولی‌های طرف هندی برای عملیاتی کردن این پروژه، سرانجام روز دوشنبه قراردادی ۱۰ ساله بین ایران و یک شرکت هندی برای توسعه بندر چابهار امضا شد. مبلغ این قرارداد با افزایش ۳۵میلیون دلاری به ۱۲۰میلیون دلار رسیده است.

🔺روز دوشنبه 24 اردیبهشت ماه 1403 طی مراسمی با حضور مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی و وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هند، قرارداد سرمایه‌گذاری شرکت هندی IPGL در بندر چابهار امضا شد.

🔺این قرارداد شامل تجهیز و بهره‌‌‌برداری از پایانه‌‌‌های کانتینری و کالای عمومی بندر شهید بهشتی است. مبلغ این قرارداد با افزایش ۳۵ میلیون دلاری به ۱۲۰ میلیون دلار رسیده و مدت آن ۱۰ ساله است.

🔺بندر چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که ایران را به اقیانوس هند متصل می‌کند. این بندر در جنوب استان سیستان‌‌‌و‌‌‌بلوچستان بوده و در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند واقع شده است. دلیل اهمیت زیاد این بندر آن است که نزدیک‌‌‌ترین راه دسترسی کشورهایی مانند افغانستان، ترکمنستان و ازبکستان به آب‌‌‌های آزاد است.

🔺با توجه به قرارداد فعلی با هند و قرارداد 25 ساله با چین می‌توان امیدوار بود که ایران در سال‌های پیش رو به یک مرکز مهم کریدوری و ترانزیتی در جهان تبدیل شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #چابهار #ترانزیت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

تصویر بزرگ از تور ترامپ در خلیج فارس

✍🏻کامران کرمی
پژوهشگر مسائل خلیج فارس

🔺کاخ الیمامه ریاض روز سه‌شنبه ۱۳ مه میزبان اولین سفر خارجی رسمی ترامپ بود. هیات‌های بزرگ سیاسی و اقتصادی دو کشور در نشست رسمی، تجارت و سرمایه‌گذاری را محور رایزنی‌های سطح بالای خود قرار دادند.

🔺سفری که یادآور سفر رئیس‌جمهور چین به عربستان در اواخر سال ۲۰۲۲ بود. در آن سفر پکن بر نقش ریاض به‌عنوان شریک مهم در خاورمیانه تاکید کرد. این ادبیات در نشست ترامپ و محمد بن سلمان نیز طنین‌انداز شد، آنجا که رئیس جمهور آمریکا بر شراکت چند‌دهه‌ای واشنگتن با متحد عرب خود تاکید کرد.

🔺از این زاویه، تصویر بزرگ سفر ترامپ به خلیج فارس، موازنه چین و مهار نقش در حال پررنگ شدن این کشور در روندهای اقتصاد سیاسی بین‌المللی است که جزیره‌العرب با محوریت دو آبراه کلیدی خلیج فارس و دریای سرخ را به کانون ترانزیت و فناوری‌های جهانی تبدیل کرده است.

🔺به موازات این تحول، پویایی‌های منطقه‌ای، دستورکار سفر رئیس‌جمهور آمریکا به خلیج فارس را متفاوت از مقطع ۲۰۱۷ کرده است. در شرایطی که موضوع ائتلاف علیه ایران و عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل از چارچوب سفر رئیس‌جمهور آمریکا خارج شده، اقتصاد وزن تعیین‌کننده‌تری در این تور منطقه‌ای ایفا خواهد کرد.

🔺فراتر از چارچوب سنتی نفت در برابر امنیت، یک همکاری جدید با محوریت هوش مصنوعی (AI) و زیرساخت‌های دیجیتال می‌تواند روابط ایالات متحده و عربستان سعودی را تثبیت کند.

🔺جغرافیای بازیگران خلیج فارس آن را به یک گره حیاتی در شبکه جهانی نوظهور زیرساخت‌های هوش مصنوعی و اتصال دیجیتال تبدیل کرده است.

🔺محتمل است با توجه به تمایل و برنامه‌های عربستان و امارات برای تبدیل شدن به هاب هوش مصنوعی، شاهد تغییر ساختار کنترل‌های صادرات ایالات متحده، به‌ویژه آنچه در مورد تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی اعمال می‌شود، باشیم.

#دنیای_اقتصاد #آمریکا #ترامپ #عربستان #چین #ترانزیت #فناوری‌

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

نقش اکو در اقتصاد ترانزیت ایران

🔹سیزدهمین اجلاس وزیران حمل‌‌‌ونقل کشورهای عضو سازمان همکاری‎‌‌‌های اقتصادی (اکو) هفته گذشته با محور «همکاری‌‌‌های حمل‌‌‌ونقلی در چارچوب شبکه کریدوری اکو» به میزبانی ایران برگزار شد.

🔹در سند تدوین‌شده توسط ایران تاکید شده که کشورهای عضو اکو می‌‌‌توانند با توسعه مسیرهای ترانزیتی و ترسیم نقشه راه منحصربه‌‌‌فرد خود، علاوه بر کاهش زمان توزیع و ترانزیت کالا، اتصال‌‌‌پذیری ترانزیتی با آسیا، اروپا و خاورمیانه را ارتقا دهند و امنیت تردد را در مسیرهای مشترک تضمین کنند.

🔹در حاشیه اجلاس اکو تفاهم‌نامه توسعه همکاری‌‌‌های ترانزیتی میان ایران و ازبکستان به امضا رسید. با امضای این تفاهم‌نامه، طرفین برای برقراری زمینه‌‌‌های لازم به‌‌‌منظور سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ازبکستان در پس‌کرانه بندر شهید رجایی و نیز احداث ترمینال اختصاصی و مرکز لجستیک در آن بندر تفاهم کردند.

🔹همچنین دو طرف برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ازبکستان در ساخت مرکز لجستیک و ترمینال اختصاصی، کسب مجوزهای لازم و سایر هماهنگی‌ها تفاهم و درباره برنامه اجرایی آن توافق کردند.

🔹در حاشیه این مراسم، قطار اکو از بندر خشک آپرین به حرکت درآمد. حرکت این قطار از ترکیه به سمت ترکمنستان و آسیای مرکزی خواهد بود و اتفاق بسیار مهمی برای ایران است؛ چرا که مدت‌زمان قابل‌توجهی قطارهای برنامه‌‌‌ای اکو در دستور کار قرار نداشت.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ترانزیت #حمل_و_نقل #اکو #اجلاس

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

بحران ترانزیت در مرز افغانستان / صف انتظار کامیون‌‌‌ها به ۱۰ روز رسیده

🔹موج خروج اتباع افغانستانی از کشور، موجب شده تا هم مهاجران و هم کامیون‌‌‌دارانی که بار ترانزیتی جابه‌‌‌جا می‌کنند، این روزها برای خروج از مرزهای شرقی کشور در صف‌‌‌های طولانی انتظار بمانند.

🔹در دوغارون، یکی از مهم‌ترین پایانه‌‌‌های مرزی شرق کشور واقع در استان خراسان رضوی، صف انتظار کامیون‌‌‌ها به ۱۰ روز رسیده و در عین حال مهاجران هم وضعیت خوبی ندارند.

🔹این در حالی است که اگر این ترافیک مرزی پس از اجرای کامل «طرح جامع دوغارون» برای توسعه این پایانه اجرایی می‌‌‌شد، گلایه‌‌‌ها در دو طیف کالا و مسافر به حداقل می‌‌‌رسید.

🔹این پایانه‌‌‌ها راه ترانزیتی و ارتباطی شرق ایران با کشورهای آسیای مرکزی هستند و نقش مهم و پررنگی در پشتیبانی از ترانزیت کالا از طریق جاده برعهده دارند.

🔹از بیش از ۲۰میلیون تن کالای ترانزیتی کشور در سال گذشته، حدود هفت‌میلیون تن مربوط به مرزهای شرقی کشور بوده که مقدار قابل‌ملاحظه‌‌‌ای است.

🔹از ابتدای سال ‌جاری بیش از ۷۱۷‌هزار افغانستانی از کشور خارج شده‌‌‌اند و تا ۱۲تیرماه ۳۸۰‌هزار نفر از پایانه دوغارون کشور را ترک کرده‌‌‌اند.

🔹طرح جامع دوغارون، بیش از یک دهه قبل مطرح شد؛ طرحی که سرانجام در خرداد سال ۱۴۰۱ به تصویب رسید و کلنگ اجرایی آن در دهه فجر همان سال زده شد.

🔹اما این پایانه در سال ‌جاری نتوانسته پاسخگوی نیازها چه در زمینه مهاجران و چه ترانزیت کالا باشد.

🔹صف‌‌‌های الکترونیکی به دلیل روند کند پذیرش با حداقل کارآیی در حال نوبت‌‌‌دهی هستند و انتظارِ فراوان بعضا منجر به استفاده از راه‌‌‌های غیرقانونی همچون تلاش برای پرداخت رشوه برای خروج از صف شده است. البته که یکی از مهم‌ترین دلایل این تاخیرها ملاحظات امنیتی در شرایط کنونی ذکر شده است.

🔹حل مشکلات در پایانه مرزی دوغارون همکاری چندجانبه بین گمرک، مرزبانی و همه نهادهای اجرایی، انتظامی و امنیتی را می‌‌‌طلبد؛ به‌‌‌خصوص اینکه در ماه آینده شاهد عزیمت خیل شیعیان افغانستانی از پایانه مرزی دوغارون برای پیاده‌‌‌روی اربعین به کربلا خواهیم بود و شرایط فعلی تکرار می‌شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #حمل_و_نقل #ترانزیت #اتباع #پایانه_مرزی #دوغارون

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

لزوم بازنگری فوری در سیاست‌های گمرکی

مجتبی بهاروند؛ کارشناس حوزه ترانزیت

🔹واردات، ترانزیت، لجستیک و ترخیص کالا چهار ستون حیاتی در زنجیره تامین هستند که هرگونه اختلال یا تعلل در آنها، مستقیما حیات فعالان اقتصادی را تهدید می‌کند و در نهایت، فشار بر سفره مردم را افزایش می‌دهد.

🔹با در نظر گرفتن شرایط خاص کشور، لازم است نظام تصمیم‌گیری کشور، دستور بازنگری فوری در فرآیندها و سیاست‌های گمرکی را صادر کند.

🔹در روزهای گذشته بسیاری از کانتینرها در بندر تخلیه شده، اما به دلیل تعطیلات متوالی و نبود سازوکار «حمل یکسره»، این محموله‌ها هنوز در انبار بندر باقی مانده‌اند.

🔹در این میان، هزینه‌های توقف، دموراژ، انبارداری و سایر هزینه‌های جانبی بدون هیچ انعطافی محاسبه و مطالبه می‌شوند؛ درحالی‌که بوروکراسی موجود و کمبود زیرساخت‌های تسهیل‌کننده، باعث این تاخیر شده، نه کم‌کاری بخش خصوصی.

🔹این روزها فعالان اقتصادی در حال دست‌وپنجه نرم کردن با هزینه‌های ارزی، نقل و انتقال بانکی، نوسانات شدید بازار، و حالا کندی در ترخیص کالا هستند.

🔹در چنین شرایطی اگر قرار باشد بوروکراسی همچنان به شکل سابق ادامه پیدا کند، دیگر رمقی برای فعالیت باقی نمی‌ماند.

🔹باید از مقاومت بی‌مورد در مقابل تسهیل‌گری دست برداریم و گره از کار فعالان اقتصادی باز کنیم. حمل یکسره، چابک‌سازی گمرک، کاهش بوروکراسی، حذف تعطیلی‌های غیرضروری و صدور مجوزهای سریع، بخشی از راهکارهای فوری برای نجات زنجیره تامین در شرایط جنگی است.

🔹امروز تسهیل تجارت و ترخیص کالا از نان شب هم واجب‌تر شده است. تعلل بیشتر، یعنی خسارت بیشتر برای بخش خصوصی، قیمت بالاتر برای مردم، و فرصت‌سوزی برای کشور.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ترانزیت #گمرک #بوروکراسی #ترخیص_کالا #تسهیل_تجارت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

موقعیت ایران در «راه ابریشم»

🔹سرمایه‌گذاری ترانزیتی ایران در ابتکار «یک کمربند، یک جاده» می‌تواند سالانه هشت‌میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور به همراه داشته باشد.

🔹کافی است تمام ظرفیت بالقوه ۸۰‌میلیون‌ تنی ایران بالفعل شود.

🔹اما این امر، به تکمیل شبکه زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور به‌ویژه در کریدورهای شمال - جنوب و شرق - غرب نیازمند است.

🔹فعال شدن مجدد راه ابریشم نوین، فرصت بسیار مناسبی برای پیوستن به شبکه عظیم جهانی است.

🔹در دست گرفتن ابتکار عمل در این پروژه می‌تواند به بازیابی جایگاه ژئواکونومیک ایران کمک کند.

🔹ایران با ۱۵ کشور جهان از طریق مرزهای آبی و خاکی ارتباط دارد و در عین حال می‌تواند به عنوان پل ارتباطی میان این کشورها و سایر مناطق جهان ایفای نقش کند.

🔹ظرفیت تراتزینی ایران بیش از ۸۰‌میلیون تن برآورد شده است که می‌تواند ایران را به درآمد هشت‌میلیارد دلاری برساند. این در حالی است که ایران در سال گذشته، ۲۰‌میلیون تن کالا ترانزیت کرده است.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #حمل_و_نقل #ترانزیت #راه_ابریشم

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

پشت پرده صلح قفقاز

👤حامد خسروشاهی؛ پژوهشگر مسائل قفقاز

✍️ توافق صلح اخیر میان آذربایجان و ارمنستان، نشان‌دهنده بازآرایی نقش بازیگران سنتی و جدید در این منطقه حساس است.

✍️ وعده سرمایه‌گذاری گسترده شرکت‌های آمریکایی در حوزه‌های انرژی، فناوری و هوش مصنوعی در هر دو کشور، بخش مهمی از بسته صلح را تشکیل می‌دهد و رهبران دو کشور نیز از آغاز فرآیند نهایی‌سازی منشور شراکت راهبردی با واشنگتن خبر داده‌اند.

✍️ چنین رویکردی به ترامپ این امکان را می‌دهد که این توافق را به عنوان نمونه بارز مهارت خود در «عادی‌سازی» معرفی و از آن در رقابت‌های سیاسی داخلی و جهانی بهره‌برداری کند.

✍️ این توافق ضربه‌ای جدی به نقش انحصاری روسیه در مدیریت بحران‌های قفقاز محسوب می‌شود.

✍️ این اتفاق همچنین برای ایران پیامی روشن دارد، زیرا «راهرو ترامپ» می‌تواند بخشی از مسیرهای ترانزیتی را که بالقوه از خاک ایران می‌گذشت دور بزند و در صورت استقرار نظامیان آمریکایی به‌منظور نظارت بر کریدور، عملا نیروهای آمریکایی مماس با مرزهای شمال‌غربی ایران استقرار می‌یابند.

✍️ پکن که در سال‌های اخیر با ابتکار «یک کمربند، یک جاده» در پی تقویت مسیرهای زمینی و دریایی خود بوده، قفقاز جنوبی را به عنوان یکی از گره‌های راهبردی اتصال چین به اروپا از طریق آسیای مرکزی و دریای سیاه می‌بیند.

✍️ ایجاد «راهرو ترامپ» با پشتوانه سیاسی و اقتصادی واشنگتن، به معنای ورود یک مسیر ترانزیتی مهم به حوزه نفوذ آمریکاست و می‌تواند بخشی از ظرفیت بالقوه چین برای توسعه مسیرهای تحت کنترل یا نفوذ خود را محدود کند.

✍️ این امر احتمالا پکن را وادار خواهد کرد تا از یک‌سو روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری در قفقاز جنوبی را شتاب دهد تا جای پای خود را تثبیت کند و از سوی دیگر، همکاری با روسیه و ایران را برای ایجاد مسیرهای موازی و خارج از کنترل آمریکا تقویت کند.

✍️ برای ایران، این رویداد زنگ خطری جدی است. اگر تهران نتواند مسیرهای جایگزین ترانزیتی از مسیر خود ارائه دهد، احتمال تضعیف موقعیت کشور به عنوان گذرگاه راهبردی منطقه بسیار بالاست.

✍️ این تحلیل را هم باید در نظر گرفت که احتمالا آمریکا و روسیه در حال شکل‌دهی توافقی پشت پرده هستند که می‌تواند به طور همزمان بحران اوکراین و معادلات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی را تحت‌تاثیر قرار دهد.

✍️ این تحولات را می‌توان نشانه‌ای از یک معامله بزرگ‌تر دانست: «آمریکا با پذیرش برخی خواسته‌های روسیه در اوکراین، مانند کنترل مناطق شرقی، در ازای کاهش نفوذ مسکو در قفقاز و تقویت حضور خود در این منطقه استراتژیک، به دنبال بازتعریف نظم منطقه‌ای است.»

#دنیای_اقتصاد #صلح_قفقاز #مسیر_ترامپ #ترانزیت #ژئوپولتیک #آمریکا #زنگزور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir