سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

چرخه عمر استارت‌آپ‌های ایرانی

👤 دکتر محمدرضا فرحی

✍️ در دو روز معاملاتی اخیر اتفاق قابل توجهی در بازار سرمایه رخ داد که به نوعی نقطه عطفی برای استارت‌آپ‌های ایرانی محسوب می‌شود: طی چند معامله‌ بلوکی حدود ۷۰درصد از سهام یک استارت‌آپ معروف خریداری شد.

✍️ در دهه اخیر این اتفاق اولین خروج موفق و فروش کامل سهام توسط موسسان یک استارت‌آپ بر مبنای قیمت بازار است.

✍️ دلیل این نقصان را باید در ابتر بودن زنجیره خلق و تکامل اکوسیستم استارت‌آپی ایران جست‌وجو کرد...

✍️ در سال گذشته میلادی مجموع سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها در سطح جهانی حدود ۳۵۰میلیارد دلار بوده است.

✍️ سهم عربستان سعودی از این مبلغ ۱.۴میلیارد دلار، امارات متحده عربی ۷۰۰میلیون دلار و ترکیه نیز با داشتن ۶استارت‌آپ یونیکورن (ارزش بازار هر یک بالاتر از یک‌میلیارد دلار) طی این مدت بیش از ۳میلیارد دلار بوده است.

✍️ این در حالی است که طی همین مدت مجموع جذب سرمایه توسط استارت‌آپ‌های ایرانی تنها بین ۱۰۰ الی ۲۰۰میلیون دلار بوده است.

✍️ یکی از شروط اساسی و لازم ولی ناکافی در موفقیت یک استارت‌آپ این است که بتواند در زمان‌های مناسب، از سرمایه‌گذاران مناسب و مرتبط، مقدار مناسب پول را بر مبنای ارزش‌گذاری مناسب و منصفانه دریافت کند و درصورتی‌که هر یک از اضلاع این مربع واجد صفت مناسب نباشد، احتمال موفقیت آن به نحو محسوسی کاهش می‌یابد...

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #استارت_آپ

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

.
سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

خستگی استارت‌آپی!

👤 نیما نامداری

✍️ خیلی‌ها تعجب کرده‌اند چرا صاحبان یکی از بزرگ‌ترین استارت‌آپ‌های ایران حاضر شده‌اند برای فروش اکثریت سهام خود با یک شرکت خصولتی پای میز معامله بنشینند.

✍️ تقریبا همه استارت‌آپ‌های شناخته‌شده که به سوددهی رسیده‌‌اند در سال‌های اخیر علاقه‌مند به حضور در بازار سرمایه هستند‌ و برای عرضه اولیه سهام درخواست رسمی داده‌اند.

✍️ در بعضی موارد هیات پذیرش بورس هم با این درخواست‌ها موافقت کرده‌، اما به‌دلیل مخالفت نهادهای دیگر، تا امروز غیر از یک مورد (تپسی) این فرآیند به سرانجام نرسیده است.

✍️ گفته می‌شود علت این مخالفت، ترکیب سهامداری این استارت‌آپ‌هاست. ظاهرا برخی دستگاه‌های ناظر ملاحظاتی درباره برخی از سهامداران خصوصی این شرکت‌ها دارند و تا زمانی که آنها سهامدار باشند، موافق عرضه سهام در بورس نیستند. تپسی هم زمانی مجاز به عرضه سهام در بورس شد که ابتدا بخش قابل توجهی از سهام خود را به برخی شرکت‌های خصولتی واگذار کرد.

✍️ حق طبیعی صاحبان این استارت‌آپ‌هاست که نخواهند سهام خود را کمتر از ارزش واقعی بفروشند و جایی هم بهتر از بازار سرمایه برای کشف ارزش واقعی یک شرکت وجود ندارد؛ اما وقتی این راه بسته است چاره‌ای جز چانه‌زنی پشت درهای بسته و در فضای غیرشفاف باقی نمی‌ماند.

✍️ در چنین شرایطی آن طرف که توان فشار رسمی و غیررسمی دارد قدرت چانه‌زنی بیشتری هم دارد. نباید فراموش کرد که گزینه‌ها برای چنین معاملاتی هم زیاد نیستند.

✍️ برآورد می‌شود ارزش دیجی‌کالا بین ۳۰ تا ۴۰هزار میلیارد تومان باشد و گفته می‌شود حدود ۷۰درصد سهام این شرکت روی میز مذاکره است.

✍️ واضح است که در شرایط امروز اقتصاد ایران، شرکت‌های بسیار معدودی توان پرداخت چنین اعدادی را دارند که آنها هم عمدتا خصولتی هستند.

✍️ همه اینها باعث می‌شود توان چانه‌زنی بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌ها باز هم کمتر شود و عملا چاره‌ای جز چنین معاملاتی نداشته باشند.

✍️ در همین مثال دیجی‌کالا، ظاهرا سهامداران فعلی پذیرفته‌اند تخفیف قابل توجهی به خریداران بالقوه بدهند.

✍️ اگر سهام دیجی‌کالا در بورس عرضه شده بود و قیمت آن مشخص بود یا اینکه خریداران متنوعی (داخلی یا خارجی) امکان مذاکره با دیجی‌کالا را داشتند، چرا باید سهامداران فعلی تن به تخفیف می‌دادند؟

✍️ شاید بپرسید اساسا چرا صاحبان استارت‌آپ‌های بزرگ می‌خواهند سهامشان را بفروشند؟ چرا همین وضعیت فعلی را ادامه نمی‌دهند و از مدیریت کسب‌وکار بزرگ و موفقی که دارند لذت نمی‌برند؟ سوال درستی است که دو پاسخ اصلی دارد.

✍️ واقعیت آن است که استارت‌آپ‌ها ‌میهمان ناخوانده اقتصاد ایران هستند و حاکمیت هنوز نتوانسته با این شرکت‌ها کنار بیاید و به آنها اعتماد کند؛
از سوی دیگر مدام کمپین‌های رسانه‌ای از داخل و خارج علیه این استارت‌آپ‌ها فعال می‌شود. کمپین‌هایی که عمدتا مبتنی بر اطلاعات اشتباه یا برداشت‌های ناصحیح است...👇

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #استارت_آپ #خصولتی #بورس

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🦄 عصر تک‌شاخ‌ها رو به پایان است؟ / چرا تک‌شاخ‌ها اهمیت دارند؟

🦄به استارت‌آپ‌های کوچکی که به ارزشی بیش از یک میلیارد دلار رسیده باشند به اصطلاح تک شاخ گفته می شود.

🦄تعداد تک شاخ ها در حال حاضر به هزار و ۳۸۷ شرکت می‌رسد که در مجموع ارزشی برابر ۴.۳ تریلیون دلار دارند.

🦄در سال ۲۰۲۱ با جهش بزرگ تعداد تک‌شاخ‌های جدید جهان به ۶۲۶ استارت‌آپ رسید که در مجموع ارزشی برابر ۱.۶ تریلیون دلار داشتند.

🦄اما روند تک‌شاخ شدن استارت‌آپ‌ها در سال‌های اخیر نزولی و کند بوده و اغلب تک‌شاخ‌های جهان در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند.

🦄کارشناسان PitchBook معتقدند که باید تعریف دقیق‌تری از تک شاخ ارائه داد. به عقیده آنها تک‌شاخ شرکتی با پشتوانه سرمایه‌گذاری است که یک دور ارزش‌گذاری آن به یک میلیارد دلار یا بیشتر رسیده باشد.

🦄اگر شرکتی به خاطر عرضه عمومی سهام یا خریداری شدن توسط شرکتی دیگر، پشتوانه سرمایه‌گذاری نداشته باشد یا اگر ارزش‌گذاری آن به زیر آستانه یک میلیارد دلاری برسد، دیگر به عنوان تک‌شاخ شناخته نخواهد شد.

🦄در فرآیند سرمایه‌گذاری خطرپذیر، تعداد کمی از شرکت‌ها می‌توانند بیشترین بازگشت سرمایه‌ را رقم بزنند و این پدیده به عنوان قانون قدرت شناخته می‌شود.

🦄 در حقیقت تک‌شاخ‌ها در عمل نمونه کاملا مشهودی از قانون قدرت به حساب می‌آیند.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #تک_شاخ #استارت_آپ #سرمایه_گذاری_خطرپذیر #تکنولوژی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

قیمت یا ارزش؟

🔹«بازار، قیمت همه‌چیز را می‌‌‌داند؛ اما ارزش هیچ‌چیز را نمی‌‌‌داند.» شاید این عبارت در ابتدا بسیار عجیب به نظر برسد؛ زیرا عامه مردم قیمت را با ارزش یکی می‌‌‌پندارند و معتقدند هر آنچه ارزش بیشتری دارد، حتما قیمت بالاتری هم خواهد داشت.

🔹فرض کنید سهام شرکت «الف» در بازار بورس بین دو نفر از معامله‌‌‌گران به قیمت ۱۰‌هزار ریال معامله شود. مفهوم این معامله چیزی نیست جز آنکه خریدار و فروشنده برای این سهم دو ارزش متفاوت قائل هستند.

🔹خریدار فکر می کند سهم موردنظر بیش از ۱۰‌هزار ریال ارزش دارد، در حالی که فروشنده بر این باور است که ارزش این سهم کمتر از قیمت تابلو است.

🔹هنگامی که سهام یک شرکت استارت‌آپی برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود (IPO)، آنچه برای خریداران بیش از قیمت اهمیت دارد، ارزش سهم است.

🔹در مورد یک شرکت استارت‌آپی که در عرصه‌ای مشغول فعالیت است که کمتر مسبوق به سابقه بوده و اطلاعات دقیقی از گذشته آن موجود نیست، پیش‌بینی در مورد روندهای آتی با اما و اگرهای زیادی همراه است و متقاعد کردن سهامداران برای خرید به‌راحتی میسر نیست.

🔹اگر این گروه‌ از شرکت‌ها به‌راحتی نتوانند در بازار سهام عرضه شوند و سرمایه‌گذاران نتوانند از این طریق منابع مالی را برای توسعه و تجهیز برنامه‌های آتی تخصیص دهند، در آن صورت باید برای فروش سهام به روش‌های دیگری مانند مذاکره با سهامداران بزرگ و ویژه متوسل شوند.

🔹تردیدی نیست که رشد و بالندگی شرکت‌های استارت‌آپی تنها از طریق شفافیت و رقابت منصفانه برای عرضه سهام در بورس شکل می‌گیرد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #استارت_آپ #ارزش #قیمت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🥢 چرا مهم است که چینی ها چه می خورند؟!

🔹اخیرا کارشناسان روندهایی را نیز شناسایی کرده‌اند که می‌تواند صنعت غذا را با تحول مواجه کند.

🔹مساله اول تغییرات ذائقه غذایی شهروندان برخی کشورها مانند چین است. چین نزدیک به ۱.۵‌میلیارد نفر جمعیت دارد و تغییر در عادات غذایی این کشور می‌تواند اثر قابل‌توجهی بر قیمت مواد غذایی داشته‌باشد.

🔹به‌عنوان مثال در سال‌های اخیر چینی‌ها مقدار بیشتری قهوه مصرف کرده‌اند که همین مساله به رشد قیمت دانه قهوه سرعت بخشیده است.

🔹روند دیگر فعالیت شرکت‌های استارت‌آپی در حوزه غذا است. برخی شرکت‌ها، نوآوری‌هایی همچون تولید شکلات بدون کاکائو را در دستور کار قرار داده‌اند که می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث متعادل‌شدن بازار شود...👇

🔗متن کامل را اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #غذا #مواد_غذایی #چین #استارت_آپ_ها

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

نسل جدید استارت‌آپ‌ها

👁‍🗨 در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، بسیاری از استارت‌آپ‌‌‌ها به انقلاب کار از خانه پاسخ دادند.

👁‍🗨 این کسب و کارها شامل خرده‌‌‌فروشان آنلاین، شرکت‌های حمل‌‌‌ونقل کوچک و طراحان فضای سبز می‌‌‌شدند.

👁‍🗨 بااین‌‌‌حال، از اواسط سال ۲۰۲۲ به بعد، شرکت‌های حوزه تکنولوژی گوی سبقت را ربوده‌‌‌اند.

👁‍🗨 مقاله‌‌‌ای که دفتر آمار آمریکا در ماه مارس منتشر کرد، حاکی از افزایش قابل ‌‌‌توجه درخواست‌‌‌ ثبت شرکت کسب و کار در حوزه هوش مصنوعی در سال گذشته است.

👁‍🗨 عامل این رونق چیست؟ پاندمی؛ چون میلیون‌‌‌ها نفر شغل خود را از دست دادند و خیلی‌‌‌های دیگر به دورکاری روی آوردند.

👁‍🗨 اکثر شرکت‌های جدید کوچک هستند و قرار است همین‌طور باقی بمانند.

👁‍🗨 همین استارت‌آپ‌‌‌های کوچک می‌توانند گام‌‌‌های مهمی به‌‌‌سوی ثروت بیشتر باشند.

👁‍🗨 کارآفرینان در حال ایجاد ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای تعامل با مشتریان، آماده‌‌‌سازی اظهارنامه‌‌‌های مالیاتی، غربال کردن سوابق دادگاه و موارد دیگر هستند.

👁‍🗨 موج جدید به شهرهای کوچک‌تر هم سرایت کرده است.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #استارت_آپ

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔵 «روایت همیشگی» موفقیت یک استارآپ، مزخرف است!

🎯 تمام افسانه‌‌‌ها، از «شیرشاه» گرفته تا «ادیسه» به ما سیر روایی ساخت یک استارت‌‌‌آپ را می‌‌‌آموزند: کشف علاقه، مواجهه با سختی‌‌‌های راه، ساخت تیمی قوی و دست‌‌‌یابی به موفقیت.

🎯 به عنوان کسی که در بحبوحه این مسیر قرار دارد، می‌‌‌گویم این روایت مزخرف است.

🎯 این خط داستانی آرمانی و راستش از مد افتاده، واقعیت‌‌‌ آشفته کارآفرینی را نادیده می‌‌‌گیرد.

🎯 مهم‌‌‌تر از آن صدا و تجربه بنیان‌‌‌گذاران زن و اقلیت و چالش‌‌‌های منحصربه‌‌‌فردی را که این فضا به ما تحمیل می‌‌‌کند، نادیده می‌‌‌گیرد.

🎯 من به تجربه دریافته‌‌‌ام که اکثریت داستان‌‌‌های بنیان‌‌‌گذاران به عنوان سفرهای فردی تعریف می‌‌‌شوند که حرفی از سختی‌‌‌های مسیر نمی‌‌‌زنند.

🎯 این داستان‌‌‌ها فقط زمانی نقل می‌‌‌شوند که کارآفرین تمام سختی راه را طی کرده و به موفقیت رسیده باشد؛ به این معنا که به سودآوری رسیده یا کسب‌‌‌و کارش را به قیمت هنگفتی واگذار کرده، اما این نوع روایت مشکل‌‌‌ساز است.

🎯 خودکم‌‌‌بینی از آن‌‌‌جایی آغاز می‌‌‌شود که کار‌‌‌آفرینان خود را در داستان‌‌‌های بنیان‌‌‌گذاران نمی‌‌‌بینند و باعث می‌‌‌شود بسیاری از ما احساس تنهایی کنیم.

🎯 بدتر از آن، اختلاف بین تجربیات ما و این روایت‌‌‌ها می‌‌‌تواند همچون مدرک مستدلی به نظر برسد که به ما نشان می‌‌‌دهد باید تسلیم شویم و دست از تلاش برداریم.

🎯 در حالی که سال گذشته بنیان‌‌‌گذاران زن ۳۵ درصد بازدهی بالاتری نسبت به همتایان مرد خود داشتند، فقط ۱.۱ درصد از سرمایه‌‌‌ای که به استارت‌‌‌آپ‌‌‌ها اختصاص پیدا می‌‌‌کند، به شرکت‌‌‌هایی می‌‌‌رسد که بنیان‌‌‌گذارشان جزء اقلیت‌‌‌هاست.

🎯 روزانه بیش از ۱۸۰۰ کسب‌‌‌وکار جدید توسط زنان تاسیس می‌‌‌شود و بنیان‌‌‌گذار بیش از نیمی از این کسب‌‌‌وکارها زنان رنگین‌‌‌پوست هستند، اما دانش و تجربه زیستی این زنان نادیده گرفته می‌‌‌شود.

🎯 به این ترتیب، نه این کارآفرینان شاهد روایت داستانشان هستند و نه به اندازه کافی از کسب‌‌‌وکارشان حمایت می‌‌‌شود.

🎯 واقعیت سخت این است که چیزی را بنیان کردن نه فرمولی دارد و نه خطی است. به عقیده من، چیزی که ما به جای قصه سنتی و تکراری روایت بنیان‌‌‌گذار لازم داریم یک سه‌‌‌گانه است: رویکرد جامعه، ساختارهای رشد جایگزین و قصه‌‌‌های واقعی‌‌‌تر بنیان‌‌‌گذاران.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #استارت_آپ #کارآفرینی #زنان

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

دلیل «میل اندک سرمایه‌گذاران به ساخت شرکت‌های جدید» در ایران چیست؟

🔹سرمایه‌گذاری خطرپذیر (CVC) به معنای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌‏‌ها یا شرکت‌های نوپاست که دارای پتانسیل رشد بالا اما با ریسک‌‏‌های بالقوه نیز هستند.

🔹شرکت‌های سرمایه‌گذار در این حوزه، معمولا با هدف دستیابی به نوآوری‌‏‌ها، تکنولوژی‌‏‌های جدید و ورود به بازارهای تازه به این نوع سرمایه‌گذاری‌‏‌ها ورود می‌کنند.

🔹در مجموع، سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌‏‌تواند به ایجاد تغییرات مثبت و نوآوری در صنعت منجر شود و در عین حال ریسک بالایی نیز به همراه دارد.

🔹از آنجا که عمده رشد بهره‌‌‌وری در اقتصادها از محل ظهور و توسعه بنگاه‌‌‌های جدید حاصل می‌شود و صنایع بزرگ میل چندانی به بهره‌‌‌وری ندارند، چارچوب سرمایه‌گذاری خطرپذیر را راهی برای اتصال ایده به عمل در فضای تولید و نوآوری صنعتی می‌‌‌دانند.

🔹در این مبحث عمده سرمایه‌گذاری‌‌‌های نوآورانه با مدل CVC و از ناحیه بنگاه‌‌‌های بزرگ انجام می‌شود که نتیجه این کار، ایجاد موتور جدید برای تزریق نوآوری به قلب اقتصاد است.

🔹در ایران طبق برآوردی که انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر انجام داده، حجم سرمایه‌گذاری CVC حدود 3200میلیارد تومان بوده که به معنی تزریق حدود 70 تا 75میلیون دلار سرمایه به شرکت‌های جدید و نوظهور نوآور در سال 1402 است؛ عددی که به‌خوبی گویای میل اندک سرمایه‌گذاران به ساخت شرکت‌های جدید است...👇

🔗باشگاه اقتصاددانان را بخوانید

#دنیای_اقتصاد #استارت_آپ #سرمایه_گذاری_خطرپذیر

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»

بسیار اندک، بسیار دیر

👤 دکتر فرشاد فاطمی

✍️ به‌عنوان یکی از اعضای سابق شورای رقابت، یکی از افسوس‌های نگارنده مربوط به پرونده شکایت استارت‌آپی کوچک از یک پلتفرم معروف بود.

✍️ در این پرونده رای شورا به‌قدری دیر صادر شد که پیش از صدور آن، پلتفرم کوچک دیگر امکان ادامه حیات نداشت و مدیرعامل آن به فاصله کوتاهی به استخدام پلتفرم رقیب درآمده و ظرفیتی که برای ایجاد رقابت در بازار وجود داشت، از دست رفت.

✍️ در حال حاضر چندین پرونده برجسته رقابتی و ضدانحصار در اقتصاد دیجیتال ایران مطرح‌ شده‌اند؛ پرونده‌های مهمی که بقا و ادامه فعالیت برخی پلتفرم‌هایی که می‌توانند با ایجاد رقابت در بازارهای محل فعالیت خود منجر به افزایش رفاه جامعه شوند، منوط به رسیدگی سریع به این پرونده‌هاست.

✍️ به نظر می‌رسد در حال حاضر همین اشتباه، یعنی از دست ‌دادن بازه طلایی ورود و اطاله دادرسی، در همین صنعت در حال تکرار است.

✍️ باید یادآور شد به‌همان میزان که صدور حکمی صحیح و دقیق اهمیت دارد، سرعت صدور و جاری کردن حکم نیز مهم است تا کسب‌وکارها بتوانند از رفتارهای ضدرقابتی در امان بمانند.

✍️ به‌عنوان یک راه‌حل میانی حتی می‌توان تصور کرد که در شرایطی شورای رقایت دستورات کوتاه‌مدتی صادر کند تا بتواند در بازه زمانی طولانی‌تر به رای قطعی مورد برسد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #استارت_آپ #شورای_رقابت #سرعت_صدور_حکم #رقابت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir