🇦🇿 yarbay یاربای
(Əski=> Miralay اسکی=> میرآلای)
(Polkovnik-leytenant❌سرهنگ دوم)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Lieutenant colonel
فار= سرهنگ دوم
🇩🇪 der/die Oberstleutnant-in
🇹🇷 yarbay
-------------
Yarbay;
•albay yoxsa alaybaşı yardımçısı.
•Miralay
•əski Miralay basamağına eşitdir.
300-1300 süərin başçısı minbaşı yoxsa yarbaydır.
یاربای؛
• آلای‌باشؽ یۏخسا آلبای یاردؽمچؽسؽ.
•میرآلای
•اسکی میرالای باساماغؽنا ائشیتدیر.
۱۳۰۰-۳۰۰ سۆاَرین باشچؽسؽ مین‌باشؽ یوخسا یاربای‌دیر.
-------------
@Azturkce

🇦🇿 albay آلبای
Alaybaşı آلای‌باشؽ
(Polkovnik ❌ سرهنگ)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Colonel, Col., Col, COL
فار= سرهنگ
🇩🇪 der Oberst
🇹🇷Albay
—————
۳۰۰۰-۱۳۰۰ سۆاَرین باشچؽسؽ.
1300-3000 süərin başçısı
—————
@Azturkce

Alaybaşı;
•Toplu yürüşlərdə sıranın ən önü.
•Ən önddə gedən kimsə.
•Alayın(hamının) önündə gedən.
•Bir alaya başçılıq edən.

Alaypozan;
•Bir gələn alayı dağıdan və pozan kimsə yoxsa birlik.
•Orduları, alayları pərən salan kimsə!

«Qəzəbimdən yer kürəsi sökək-sökək qabanar,
Lüt qılımcım ac ilan-tək sümsük-sümsük yalmanar,
Döyüşümdə alamas qatlar dilim-dilim doğranar,
Səf dağıdıb, qoşun söküb, Alaypozan oğluyam.»
*Davud İntisar

«Bu dünyanın hər yerində izim qalmış,
Orduları pərən salan, alay pozan millət mənəm,
Tarix yazan millət mənəm.»
*İlhamoğlu

آلای‌باشؽ؛
•تۏپلۇ یۆرۆشلرده سؽرانؽن اَن اؤنۆ
•اَن اؤنده گئدن کیمسه.
•آلایؽن(هامؽنؽن) اؤنونده گئدن.
•بیر آلایا باشچؽلؽق ائدن.

آلای‌پوزان؛
•بیر گلن آلایؽ داغؽدان و پۏزان کیمسه یۏخسا بیرلیک.
•اۏردۇلارؽ، آلای‌لارؽ پرن‌سالان کیمسه‌یه و بیرلیگه آلای‌پۏزان دئییلیر.

«غضبیمدن یئر کۆره‌سی سؤکَک-سؤکک قابانار
لۆت قؽلؽنجؽم آج ایلان-تک سۆمسۆک-سۆمسۆک یالمانار،
دؤیۆشۆمده آلماس قاتلار دیلیم_دیلیم دۏغرانار٬
صف داغؽدؽب٬قۏشۇن سؤکۆب٬ آلای پۏزان اۏغلۇیام.»
*داوۇد اینتیصار

«بۇ دونیانؽن هر یئرینده ایزیم قالمؽش،
اۏردۇلارؽ پرَن سالان، آلای پۏزان میللتم،
تاریخ یازان میللت منم.»
ایلهام‌اۏغلۇ
@Azturkce

🇦🇿 yappoz یاپ‌پۏز
qurpoz قۇرپۏز
düzpoz دۆزپۏز
(Pazl ❌ پازل)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 puzzle, Jigsaw puzzle
فار= پازل، جورچین، پازل جیگسا
(جورچین= از قور، جور و دوز ترکی، از جور جورلاماق و قور و چین و چینله‌مک ترکی)
(پازل=انگلیسی)
🇩🇪 das Puzzle
🇹🇷 yapboz
@Azturkce

🇦🇿 alaq آلاق

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Weed
فار= علف هرز
🇩🇪 das Unkraut
🇹🇷 yabani ot, alak, sülük
@Azturkce 𐰞𐰃𐰍 #bitki

آلاق؛
•بئجریلن بیتکیلر آراسؽندا اؤزباشؽنا بیتن بیتکی.
بئجریلن بیتکیلر داها یاخشؽ گلیشمه‌سی اۆچۆن آلؽنؽلماسؽ گره‌کن گؤیرتی.
•بۆتۆن بیتکی‌لر یئرینه گؤره آلاق سایؽلؽرلار، بئجریلن بیر تۆر بیتکی آراسؽندا باشقا بیتن هانسؽ بیتکی اۏلارسا آلاق‌دؽر.

alaq;
•becərilən bitkilər arasında özbaşına bitən bitki.
•becərilən bitkilər daha yaxşı gəlişməsi üçün alınması gərəkən göyərti.
•Bütün bitkilər yerinə görə alaq sayılırlar, becərilən bir tür bitkinin arasında başqa bitən hansı bitki olarsa alaqdır.

داها یایغؽن آلاق آدلانان بیتکیلره اؤرنک‌لر:
پؽتؽراق، قاتؽق‌اۏتۇ، قؽرخ‌بۇغۇم، چیم، چیمن، یاغلؽجا(آغؽمتؽل‌تره)، شۏران، اۇلاخ‌قانقالؽ، قۇش‌اَپپگی، بایاغی شؤوه‌رَن، تۇرپک، گؤیباش(گؤی‌چیچک)، کَکیره، لَرگه، یۇلافجا، تۆلکۆقۇیرۇغۇ، یابان چۏدارؽ قؽیاق، قۇزۇقۇلاغؽ، قؽلپؽن،(پۆسکۆللۆ تۏنقال‌اۏتۇ)، شیرین‌بییان، قارا‌تره، پیشیک جؽرناغؽ، سۆلۆت، یابان یئرکؤکۆ، یئمه‌لی تۏپالاق، دوه‌دابانؽ، گَوَن، سۆتله‌ین‌کیمی‌لر، شینگیلله، چؤل‌سارماشؽغؽ، دوه‌تیکانؽ(یانداق)، لالا خاشخاش، ایت‌‌اۏتۇ، بایاغؽ اَوه‌لیک، قازآیاغؽ، چوبان‌یاستیغؽ، اَمه‌کؤمه‌جی‌لر، یئملیک، تکه‌ساققالؽ، ایلان‌یئملیگی آردؽکؽ…

Daha yayğın alaq adlanan bitkilərə örnəklər;
Pıtıraq, qatıqotu, qırxbuğum, çim, çimən, yağlıca(ağımtıl tərə), şoran, ulaxqanqalı, quşəppəyi, sıradan şüvərən, turpək, göybaş(göyçiçək), kəkirə, lərgə, yulafca, Tülküquyruğu, yaban çodarı, qıyaq, quzuqulağı, qılpın (püsküllü tonqalotu), şirinbiyan, qaratərə(qaragöz), pişik cırnağı, sülüt, sütləyənkimilər, şingillə, çöl sarmaşığı, yaban yerkökü, yeməli topalaq, dəvə dabanı, gəvən, dəvətikanı(yandaq), lala xaşxaş, itotu, bayağı əvəlik, qazayağı, çoban yastığı, əməköməcigillər, yemlik, təkə saqqalı, ilan yemliyi ardıkı...
@Azturkce

‎🇦🇿 qarlamac قارلاماج
qarlamaç قارلاماچ
Ərdəbil ağzı=Qarlambaç / qarlambac
اردبیل آغزی=> قارلامباچ، قارلامباج
Quzey Azərbaycan=>
Qar koramazı(körəməzi)
Qarlı körəməz
قوزئی آزربایجان=>
قار کوراماز(کؤره‌مزی)، قارلؽ کؤره‌مز

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 ice slush
فار= قارلاماج (=تُرکی)
🇩🇪 die honigschnee
🇹🇷 karsambaç, karlamaç
-----------
Qar+bəkməz(bəhməz قار+بکمز(بهمز
@Azturkce #yeyəcək

🇦🇿 ötüt اؤتۆت
ötüt sav اؤتۆت ساو
(hikayə, nağıl, təmsil ❌ حئکایه، ناغیل)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Fable
فار= حکایت، نقل
🇩🇪 die Überlieferung, die Fabel
🇹🇷 hikaye, öykünce, nekil
—————
قایناق ~ اسکی اۇیغۇر یازؽلارؽندان
اؤرنک؛
اؤتۆت ساودا اینچه سؤزله‌یۆر.
اؤتۆت کلمیش ساودا اینچه تئپ تئیۆر.

Qaynaq ~ Əski Uyğur yazılarından
Örnək;
Ötüt savda inçe sözleyür.
Ötüt kelmiş savda inçe tep teyür.
—————
@Azturkce 𐰇𐱅𐰇𐱅

🇦🇿 ötək اؤتک
(ötmüş اؤتمۆش)
(tarix ❌ تاریخ)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 History
فار= تاریخ
(از تاریک و تاریک نیز از تار و دار تورکی، داریخ، داریخماق تورکی)
🇩🇪 die Geschichte
🇹🇷 tarih, ötek, ötmüş
@Azturkce

🇦🇿 keçmiş کئچمیش
(mazi, sabiq ❌ ماضی، سابیق)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 the Past
فار= گذشته، ماضی، سابق
(گذشته= از کِچمک و کِشمک تورکی، کئچدی، کئچه‌جک تورکی)
🇩🇪 die Vergangenheit (Verg., Vrg.)
🇹🇷 geçmiş
@Azturkce

🇦🇿 öykü اؤیکۆ
(dastan ❌ داستان)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 story, tale
فار= داستان، قصّه
(قصّه:به ظاهر عربی اما از قیسا، قیسماق تُرکی)
🇩🇪 die Geschichte, die Story
🇹🇷 öykü, destan
-----------
Manas öyküsü ماناس اؤیکۆسۆ
Oğuzxan öyküsü اۏغۇزخان اؤیکۆسۆ
Koroğlu öyküsü کۏراۏغلۇ اؤیکۆسۆ
@Azturkce 𐰇𐰘𐰚𐰇

🇦🇿 qısa öykü قؽسا اؤیکۆ
(Hekayə❌حئکایه، ناغیل، نغیل)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Short story
فار= قصّه، داستان کوتاه
(قصّه: به ظاهر عربی اما از قیسا تُرکی)
(کوتاه: از گوده و گودول و کوت تُرکی)
🇩🇪 die Kurzgeschichte
🇹🇷 kısa öykü, kıssa
@Azturkce

🇦🇿 öyüd اؤیۆد
öyüt اؤیۆت / اؤگۆت
(nəsihət, məsləhət ❌ نصیحت)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Advice (opinion), exhortation
فار= پند، نصیحت، توصیه، اندرز

🇩🇪 die Ratschlag, der Rat
die Empfehlung
🇹🇷 öğüt, nasihet
🎭 @Azturkce 𐰇𐱅

🇦🇿 anlatı آنلاتؽ
(povest❌rəvayət روایت)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Narrative, story, tale
فار= روایت
🇩🇪 die Erzählung, Narration
🇹🇷 anlatı, kıssa
--------
•بیر آنلاتؽ، سؤز, یازؽ، کۆی(اۏخۇما)، فیلم، بیلگیسایار اۏیۇنۇ، گؤرۆنتۆ، تئاتر، بیر قؽسا اؤیکۆ سئکانسؽ یۏخسا قؽسا اؤیکۆ اۏلمایان بیر اولایؽ اؤتۆت بیچیمینده آچؽقلایؽر و تانؽملایؽر.

•Bir Anlatı, söz, yazı, küy(oxuma), film, bilgisayar oyunu, görüntü, teatr, bir qısa öykü sekansı və qısa öykü olmayan bir olayı ötüt biçimində açıqlayır və tanımlayır.
@Azturkce

🇦🇿 dərnək درنک
(cəmiyət ❌ جمعیت
əncümən ❌ انجمن)

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 voluntary group, union,
voluntary organization
common-interest association
association, society
فار= انجمن، جمعیت
🇩🇪 Freiwillige Vereinigung
freiwillige Organisation
🇹🇷 dernek
--------
دَرنک؛
•کیشی‌لرین، پارا قازانماق آماجؽندان سۏنرا، بلیرلی بیر اَرَگی گئرچکلشدیرمک اۆچۆن قۇردۇقلارؽ یاسالؽ هؤرگۆت، تۏی یۏخسا یؽغؽن.
dərnək;
•kişilərin, para qazanma amacı dışında, bəlirli bir ərəyi gerçəkləşdirmək üçün qurduqları yasalı hörgüt, toy yoxsa yığın.
•Ən yalın el arasında qurulan dərnək düyün toyundan öncə qurulan toy dərnəkləridir, el arasında toyun necə getməsini öncədən danışmaq amaclı «məsləhət çayı» və «toy-dərnək» adı altında yığıncaqdır.
•Əski çağlarda xaqan ölkəni doğru yönətə bilmədiyində tirnək qurulub və xaqan ölkə üçün aldığı varğıları uyğulamadan öncə tirnəklə bölüşmək və tirnəyin onayını almalı olardı.
•Tərnək, Qurultoydan(qurultaydan) başqadır.
----
@Azturkce 𐱅𐰇𐰼𐰴𐰲𐰀= 𐱅𐰃𐰼𐰤𐰴

🇦🇿 çaxmaqdaşı چاخماق‌داشؽ

🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Flint
فار= سنگ چخماق، فلینت
(چخماق = تُرکی، در زبان فارسی هیچ معادلی برای چخماق نبوده و نیست، آتشزنه نیز واژه‌ای نوساخته است و قسمت آتش آن تُرکی هست و به آن زنه اضافه شده هست و آتش(تُرکی)+زنه درست شده است.)
(سنگ = ترکی همان چانق ترکی هست که سنگ شده است واژه شن و شنگ نیز از این ریشه هستند، سینگ/سین sin در ترکی باستان یعنی خاک زمین، گودی زمین)
(فلینت= انگلیسی)
🇩🇪 Feuerstein, Flint, Silex
🇹🇷 Çakmak taşı
@Azturkce 🪨 #daş

🎼 Çanakkale (Çanaqqala)
🎼 چاناک‌کاله ( چاناق‌قالا)

🔹Paul Dwyer پاول دوائر🔸
🔹Eren Cozef Dwyerائرئن جوزئف دوائر🔸

𐰲𐰣𐰴𐰴𐰞𐰀

#س #s
@atalar_sozu 📘✔️📕✔️📗✔️