🖋 سنت های فراموش شده آموزشی
🔸 دکتر سید عباس صالحی، وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی، در رثای زنده یاد علامه حسن زده آملی یادداشتی نوشته اند؛ با این عنوان:
«علامه حسن زاده آملی و سنت های فراموش‌شده آموزشی»
📌 به گمانم مرور این یادداشت خالی از لطف نیست؛ به ویژه آنجا که به تهدیدی با عنوان «فست‌فودگی دانش پژوهی» اشاره می کنند:
«علامه ذوالفنون استاد حسن‌زاده آملی نمادی از زیست متفاوت در دانش‌ورزی بود. به نظر می‌رسد که او از آخرین نمونه‌های این نسل بود،
به بخشی از این تمایزات اشاره خواهم داشت.
۱. جامعیت دانشی: البته حوزه‌های کهن اسلامی نمونه‌هایی از این گونه جامعیت ها داشتند اما در مرور زمان بویژه در دوره‌های اخیر از این جامعیت کاسته و کاسته شد. شاید استاد بزرگوار ایشان علامه شعرانی و علامه حسن‌زاده را باید از آخرین ستاره‌ها دانست.
او را در استمرار سنت علمی خواجه نصیرها و علامه حلی‌ها باید دید، در گستره وسیعی از علوم نه تنها کتاب خوانده بود که شاگردی بزرگان آن دانش‌ها را کرده و متون اصلی آن علوم را از ابتدا تا انتها خوانده و بارها و بارها تدریس های پیوسته داشته است. از منطق و فلسفه و عرفان و هیات و ریاضیات و نجوم و طب و فقه و حدیث و تفسیر و..
شاید این دامنه از جامعیت علمی تصورناپذیر باشد، اما او توانسته بود با عنایات الهی و اهتمام وجودی به آن دست یابد
۲. گستره تالیف در کنار دوره طولانی تدریس: از علامه حسن‌زاده آ ملی قریب ۲۰۰ اثر نشر یافته که برخی چند مجلدند. معمولا کثرت تألیف با تدریس پیوسته و منظم سازگاری ندارند. بویژه این که ایشان در تألیفات خویش دستیار و معین هم نداشتند اما این تعداد انبوه تالیفات در کنار این پدید آمده است که ایشان دهه‌های متوالی به صورت منظم به تدریس علوم گوناگون و کتب فراوان اهتمام داشتند و متون سنگین و دوره‌های تفصیلی متمادی و طولانی را چون تدریس شفا، اسفار و اشارات را بارها تدریس داشتند که آشنایان به این آثار می‌دانند که تدریس کامل این آثار چه مدت طولانی را نیاز دارد
۳. ترکیب تالیف، تصحیح و شرح متون:علامه حسن‌زاده آملی هم مولف بود و هم شارح و هم مصحح متون. در این جهت نیز از استاد گرانمایه‌اش مرحوم علامه شعرانی آموخته و متاثر بود. ترکیب سه ویژگی و مهارت یعنی تألیف، تصحیح و شرح متون جامعیت و آزمودگی خاص می‌طلبد. چه این که ایشان در پرتو تسلط بر تصحیح متون توانسته بود که رمزگشایی از ابهامات فراوانی داشته باشند.
۴.جامعیت در تعقل و ذوق ادبی: علامه حسن‌زاده آملی از زمره کسانی بود که دانشوری را با شاعرانه دیدن جهان و روایت شاعرانه از هستی آمیخته بود. نثر ادیبانه، زبان فصیحانه در کنار نمونه‌های فراوان شعر او را در زمره استمرار شیخ بهایی ها قرار داده بود
۵. ملای کتابی: ایشان چند بار این خاطره را نقل کرده بودند که وقتی از علامه شعرانی درباره یکی از بزرگان پرسیده بودند که ایشان از نظر علمی چگونه‌اند؟ ایشان در پاسخ فرموده بودند که ملای کتابی نیستند!
به نظرم این تعبیر بسیار مهمی است و اشاره به یک سنت آموزشی دارد که متاسفانه هم در دانشگاه‌ها و هم در حوزه‌های علمیه منسوخ شده و یا کم‌تر دنبال می‌شود.
ملای کتابی کسی است که متون اصلی علم را از آغاز تا انتها می‌خواند ، برای فهم سطر به سطر بلکه واژه به واژه از جان مایه می گذارد، تحصیل آن متون را به همان شیوه پیش عالی‌ترین دانایان آن متن دنبال می‌کند، حتی گاه یک متن مفصل چونان شفا و اسفار را از آغاز تا پایان پیش چند استاد می‌گذراند و پس از گذران تحصیل چونان استادان مبرز خوبش، او هم این متون. ا از آغاز تا پایان تدریس می‌کند و بارها و بارها آن را ارایه می‌کند.
استاد حسن زاده آملی خود نمایه آشکاری از این سنت بود، هم در تحصیل، هم در تدریس و هم در تألیف و تصحیح متون.
متاسفانه این سنت در اثر فست‌فودگی دانش پژوهی رو به انقراض است. دانشجویان و طلاب چند برگی از از متن را می‌خوانند و در ترکیب‌سازی شتابزده ، مدعی فهم مفاهیم مندرج در متون می‌شوند، غافل از آن که متون اصلی، شبکه‌ای درونی از فهم معانی دارند که جز در افق آن نمی‌توان به فهم معنا و دیدگاه مولف آثار نزدیک شد
خداوند ایشان را با اولیای خویش بویژه سالار شهیدان محشور فرماید که در آستانه اربعین سر بر آستان نهاد و در اربعین حسینی نقاب در خاک خواهد نهاد.»
#یادبود
#روش_تحقیق
#روش_تدریس
#سیدعباس_صالحی
#حسن_حسن_زاده_آملی
منبع:
@S_abbassalehi
🔻🔻🔻
یادگیرنده مادام العمر باشیم:
@TeacherasLLL
🔸 دکتر سید عباس صالحی، وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی، در رثای زنده یاد علامه حسن زده آملی یادداشتی نوشته اند؛ با این عنوان:
«علامه حسن زاده آملی و سنت های فراموش‌شده آموزشی»
📌 به گمانم مرور این یادداشت خالی از لطف نیست؛ به ویژه آنجا که به تهدیدی با عنوان «فست‌فودگی دانش پژوهی» اشاره می کنند:
«علامه ذوالفنون استاد حسن‌زاده آملی نمادی از زیست متفاوت در دانش‌ورزی بود. به نظر می‌رسد که او از آخرین نمونه‌های این نسل بود،
به بخشی از این تمایزات اشاره خواهم داشت.
۱. جامعیت دانشی: البته حوزه‌های کهن اسلامی نمونه‌هایی از این گونه جامعیت ها داشتند اما در مرور زمان بویژه در دوره‌های اخیر از این جامعیت کاسته و کاسته شد. شاید استاد بزرگوار ایشان علامه شعرانی و علامه حسن‌زاده را باید از آخرین ستاره‌ها دانست.
او را در استمرار سنت علمی خواجه نصیرها و علامه حلی‌ها باید دید، در گستره وسیعی از علوم نه تنها کتاب خوانده بود که شاگردی بزرگان آن دانش‌ها را کرده و متون اصلی آن علوم را از ابتدا تا انتها خوانده و بارها و بارها تدریس های پیوسته داشته است. از منطق و فلسفه و عرفان و هیات و ریاضیات و نجوم و طب و فقه و حدیث و تفسیر و..
شاید این دامنه از جامعیت علمی تصورناپذیر باشد، اما او توانسته بود با عنایات الهی و اهتمام وجودی به آن دست یابد
۲. گستره تالیف در کنار دوره طولانی تدریس: از علامه حسن‌زاده آ ملی قریب ۲۰۰ اثر نشر یافته که برخی چند مجلدند. معمولا کثرت تألیف با تدریس پیوسته و منظم سازگاری ندارند. بویژه این که ایشان در تألیفات خویش دستیار و معین هم نداشتند اما این تعداد انبوه تالیفات در کنار این پدید آمده است که ایشان دهه‌های متوالی به صورت منظم به تدریس علوم گوناگون و کتب فراوان اهتمام داشتند و متون سنگین و دوره‌های تفصیلی متمادی و طولانی را چون تدریس شفا، اسفار و اشارات را بارها تدریس داشتند که آشنایان به این آثار می‌دانند که تدریس کامل این آثار چه مدت طولانی را نیاز دارد
۳. ترکیب تالیف، تصحیح و شرح متون:علامه حسن‌زاده آملی هم مولف بود و هم شارح و هم مصحح متون. در این جهت نیز از استاد گرانمایه‌اش مرحوم علامه شعرانی آموخته و متاثر بود. ترکیب سه ویژگی و مهارت یعنی تألیف، تصحیح و شرح متون جامعیت و آزمودگی خاص می‌طلبد. چه این که ایشان در پرتو تسلط بر تصحیح متون توانسته بود که رمزگشایی از ابهامات فراوانی داشته باشند.
۴.جامعیت در تعقل و ذوق ادبی: علامه حسن‌زاده آملی از زمره کسانی بود که دانشوری را با شاعرانه دیدن جهان و روایت شاعرانه از هستی آمیخته بود. نثر ادیبانه، زبان فصیحانه در کنار نمونه‌های فراوان شعر او را در زمره استمرار شیخ بهایی ها قرار داده بود
۵. ملای کتابی: ایشان چند بار این خاطره را نقل کرده بودند که وقتی از علامه شعرانی درباره یکی از بزرگان پرسیده بودند که ایشان از نظر علمی چگونه‌اند؟ ایشان در پاسخ فرموده بودند که ملای کتابی نیستند!
به نظرم این تعبیر بسیار مهمی است و اشاره به یک سنت آموزشی دارد که متاسفانه هم در دانشگاه‌ها و هم در حوزه‌های علمیه منسوخ شده و یا کم‌تر دنبال می‌شود.
ملای کتابی کسی است که متون اصلی علم را از آغاز تا انتها می‌خواند ، برای فهم سطر به سطر بلکه واژه به واژه از جان مایه می گذارد، تحصیل آن متون را به همان شیوه پیش عالی‌ترین دانایان آن متن دنبال می‌کند، حتی گاه یک متن مفصل چونان شفا و اسفار را از آغاز تا پایان پیش چند استاد می‌گذراند و پس از گذران تحصیل چونان استادان مبرز خوبش، او هم این متون. ا از آغاز تا پایان تدریس می‌کند و بارها و بارها آن را ارایه می‌کند.
استاد حسن زاده آملی خود نمایه آشکاری از این سنت بود، هم در تحصیل، هم در تدریس و هم در تألیف و تصحیح متون.
متاسفانه این سنت در اثر فست‌فودگی دانش پژوهی رو به انقراض است. دانشجویان و طلاب چند برگی از از متن را می‌خوانند و در ترکیب‌سازی شتابزده ، مدعی فهم مفاهیم مندرج در متون می‌شوند، غافل از آن که متون اصلی، شبکه‌ای درونی از فهم معانی دارند که جز در افق آن نمی‌توان به فهم معنا و دیدگاه مولف آثار نزدیک شد
خداوند ایشان را با اولیای خویش بویژه سالار شهیدان محشور فرماید که در آستانه اربعین سر بر آستان نهاد و در اربعین حسینی نقاب در خاک خواهد نهاد.»
#یادبود
#روش_تحقیق
#روش_تدریس
#سیدعباس_صالحی
#حسن_حسن_زاده_آملی
منبع:
@S_abbassalehi
🔻🔻🔻
یادگیرنده مادام العمر باشیم:
@TeacherasLLL