کافه هدایت

#هوشنگ_گلشیری از زبان دیگران:

سیمین دانشور (داستان‌نویس): گلشیری با هیچ قدرتی مواضعه نکرد. به هیچ مقامی خود را نفروخت. هیچ‌گاه سر فرود نیاورد... می‌گفت: سیاست‌زدگی دنیا را از پشت عینک خاصی دیدن است و من می‌خواهم حتا پشت سرم را ببینم.
وابستگی گلشیری تنها به آزادی و برداشت درست و نشان دادن نابسامانی‌ها بود. او در نوشتن داستان کوتاه استاد بود و در داستان‌های بلندش همه‌ی حرف‌هایش را می‌زد، بی‌این‌که آن حرف‌ها خدشه‌ای به داستان وارد بیاورد و سرریز کند. به یاد دارم که یک بار به او گفتم: شاید زود آمده‌ای، شاید از سر زمانه‌ات زیاد هستی.

ابوالحسن نجفی (مترجم): نقش بزرگ‌تر گلشیری در ادبیات معاصر ایران، تأثیری‌ست که در پرورش شاعران و نویسندگان جوان داشته و اگر اثر قابل توجهی از آنان می‌دیده همه‌ی کوشش خود را به کار می‌برده تا آن را در جایی، خواه مجله یا کتاب، به چاپ برساند و با نوشتن نقد و فراهم کردن جلسات گفت‌وگو و ایراد سخنرانی آن را به دیگران بشناساند. با قاطعیت می‌گویم که گلشیری در دوران معاصر بیش از هر کس دیگر در پرورش و گسترش فرهنگ و ادبیات ایران سهم داسته است.

سیمین بهبهانی (شاعر): گلشیری هیچ وقت هدف را موضو‌ع قرار نمی‌داد. موضوع چیزی‌ست که از کنار هدف می‌گذرد و خواننده متوجه آن می‌شود... او از گفتن حق پروا نداشت و عاشق آزادی و آزاد‌اندیشی بود. هیچ‌گاه اظهار خستگی نمی‌کرد. نمی‌دانم چرا یک‌باره از پا درآمد... جامعیت آثار گلشیری، که نوآوری هم یکی از مشخصات آن‌هاست، نام او را در تاریخ قصه‌نویسی ایران جاودانه می‌کند. او را می‌توان نویسنده‌ی مدرن ایران دانست که از خود شاهکاری به یاد ماندنی به جا گذاشت. «شازده احتجاب» را می‌توان از ماندگار‌ترین آثار زبان فارسی به حساب آورد.

رضا براهنی (شاعر و داستان‌نویس): مرگ هوشنگ گلشیری، مرگ هرکسی نیست... مرگ او مرگ یگانه‌ای‌ست از میان سه یا چهار یگانه‌ی این زمان، این زبان، و این نثر. در قصه‌ی کوتاه، تالی نداشت، ندارد. هم‌قامت‌هایش هدایت و چوبک‌اند، و شاید ـ‌می‌گوییم شاید، بهرام صادقی و علایی و ساعدی. در قصه‌ی بلند کار بدیع کرده است. گلشیری نوع ادبی را به هم ریخته است... مرگ گلشیری مرگ هر کسی نیست، موت نویسنده است، موت الاکبر است.

محمد محمدعلی (داستان‌نویس): آن‌چه هست اینکه گلشیری حیف بود در این سن و سال. شاید دریغ و دردم نه به واسطه‌ی یکی دو داستانی بود که احیاناً می‌نوشت، که نوشته بود. یا چند وعده غذای بیشتر یا یکی دو سفر، بلکه حضور مؤثرش در این مقطع حساس حیات کانون بود. با توجه به مقتضیات زمانه راه حلی پیدا کرده بود که امیدوارم ادامه یابد.

محمدعلی سپانلو (شاعر): گلشیری، داستان‌نویس فنّان، معلم و منتقد ادبی که بر نسل جوان تأثیری غیرقابل انکار داشت، کوشنده‌ی راه آزادی قلم، مرد اجتماعی و نویسنده‌ای رئالیست بود که قصه‌هایش جدا از لذت زیبا‌شناختی، خواننده را به تفکر تاریخی دعوت می‌کند.

علی‌اکبر معصوم‌بیگی (مترجم): گلشیری نویسنده‌ای‌ست مدرن. او حتا یک قصه راجع‌به روستا ندارد. اگر هم یک‌جایی به روستا رفته، با دید مدرن به قصه پرداخته است.

فرزانه طاهری (مترجم و همسر گلشیری): انسانیت او در دغدغه‌هایش تبلور یافته‌اند. او در یک زمان به ادبیات، کانون، مطبوعات و... فکر می‌کرد. این سبب شده است که گلشیری را یک الگوی مناسب برای آزادی‌خواهی و نویسندگی بدانیم.

شهرام رفیع‌زاده (شاعر): گلشیری بخش قابل توجهی از مجال بی‌رحمانه اندکش را به جای فاصله گرفتن از دیگران، صرف کرد تا آن‌ها را به چشم‌اندازهای مشکوف‌اش آشنا کند. می‌شود ادعا کرد که او هم جان‌اش را به داستان داده و هم به داستان ما جان داده. نقش او در داستان‌نویسی معاصر عین نقش شاملو در شعر معاصر است؛ غیر از آفرینش آثاری پخته و پرقوّت، تلاش برای تثبیت و تکثیر از هر راه ممکن.

نگار اسکندرفر (مدیرمسوؤل ماهنامه‌ی کارنامه): گلشیری با وجود تلاش برای پی‌ریزی یک مجله‌ی ادبی پیشرو، نتوانست هدف‌هایش را تحقق بخشد. اصولاً گلشیری و خیلی‌های دیگر، در فضای ادبی و حتا اجتماعی ما، درگیر چنان فضایی می‌شدند که همه‌ی توان آن‌ها را تحلیل می‌برد.

کورش اسدی (داستان‌نویس): گلشیری نه دو ماه که تمام این ۲۱ سال آخر هستی‌اش را در محاصره‌ی عفونت قلم زد. در میان چرک‌دان، زیبایی را ستود و مدام عفونت را پس راند.

2.6K views07:05