В беседе с корреспондентом РУСАРМИНФО Восканян объяснил, как формировался современный литературный азербайджанский язык и почему в нем много заимствований из фарси и армянского языка.

🆔 @vardan_voskanyan

https://rusarminfo.ru/2023/05/16/mif-o-drevnosti-azerbajdzhana-razoblachayut-armyanskie-korni-video/

Թուրքիայի նախագահական ընտրություններում երրորդ տեղը զբաղեցրած Սինան Օղանը, որին տրված ձայների վերաբաշխումը երկրորդ ընտրափուլում վճռորոշ նշանակություն կարող է ունենալ ընտրաշավը շարունակող երկու թեկնածուներից յուրաքանչյուրի համար, հայտնի հակահայ է։

Պարադոքսը սակայն այն է, որ վերջինիս նախնիներն, իրոք, կարող են հայկական արմատներ ունենալ, քանի որ նա սերում է Իգդիրի այրումներից, իսկ թյուրքագիտության մեջ կարծիք կա, որ այժմ թյուրքախոս այս ցեղախումբը ծագում է միջնադարում քաղկեդոնականություն ընդունած և հետագայում ամբողջովին ձուլված հայ-հոռոմներից։

Այրումներ այժմ կան Իրանում, Ադրբեջանում, Թուրքիայում և Վրաստանում բայց այրումական խաների տան ներկայացուցիչները բնակվում են միայն Իրանում՝ մասնավորապես Խոյում, և բավական ջերմ վերաբերմունք ունեն հայերի հանդեպ, ինչպես մնացյալ իրանցիներն ընդհանրապես։

Սինան Օղանը սակայն ծայրահեղ ազգայնամոլ և պանթյուրքիստ է, ադրբեջանական լոբբիստ Թուրքիայում, որը պնդում է, թե իր պապին, իբր, ողջ-ողջ այրել են հայերը նրա համագյուղացիների աչքի առջև։

#թշնամու_իրական_վիճակը

🆔 @vardan_voskanyan

Բաքվի բարբարոսսկան վարչախումբը մեր տարածաշրջսնում միակն է, որն ունի ամբողջությամբ անհիմն և բացառապես ծավալապաշտական նկրտումներ իր բոլոր հարևանների նկատմամբ՝ բացի Թուրքիայից։

Վրաստանի դեպքում դա Քվեմո Քարթլին է, Ռուսաստանի հատվածում՝ Դերբենտը և Դաղստանի այլ մասեր, Իրանի պարագայում՝ Ատրպատականի ամբողջ երկրամասը, Հայաստանի մասով էլ՝ մեր պետության համարյա ողջ տարածքը։

Ըստ այդմ, նշված խիստ ագրեսիվ ծավալապաշտական նկրտումներում կան, պատկերավոր ասած, աշխարհի գրեթե չորս ծագերի անվանումներով զրոյական պատմական լեգիտիմության հիմք ունեցող Ադրբեջաններ՝ բացառությամբ «Արևելյան Ադրբեջանի» (չշփոթել Իրանի Արևելյան Ատրպատական նահանգի հետ), դա էլ միայն այն պատճառով, որ Բաքվից արևելք ուղղակի Կասպից ծովն է։

#թշնամու_իրական_վիճակը

🆔 @vardan_voskanyan

Բայց մենք հո գիտենք, որ Արարատը հենց Հայաստանի ամենաբարձր լեռն է։

Արարատին նվիրված մեծն Տերյանի անմահ գլուխգործոցը՝ կից։

ԱՐԱՐԱՏԻՆ
(Ներբող)

Երկնասլաց ու թեթև,
Նրբակապույտ ծածկած մեգ,
Դու հըրեշտակ լուսաթև՝
Նյութեղեն չես դու երբեք:
Հայոց արնոտ աշխարհի
Հոգին ես դու անարատ,
Հուրը հար թող հրահըրի
Սեգ ճակատիդ, Արարա՜տ:
Եվ ավերվող մեր սրտում
Եռա անմար ու առատ,
Դո՜ւ, պահապան մշտարթուն,
Լուսակատար Արարատ…

Չեմ տեսել քեզ, բայց որպես
Անուշ ցնորք իմ հոգում
Պայծա՛ռ ես դո՛ւ, հըրակե՛զ,
Հըրապսակ ու կանգուն –
Արդար դրոշ հայության,
Սիրո սեղան հըրառատ,
Դո՛ւ, իմ երկրի հարության
Անխաբ վկա, Արարատ.
Որքան մնանք մենք նկուն,
Որքան խավարն իջնի խոր,
Ծիրանավո՜ր, մեր հոգուն,
Դո՛ւ, պահապա՛ն զորավոր…

Որպես երազ լուսեղեն
Ձյունապայծառ ու շողուն՝
Դո՛ւ, անխորտակ ապավեն
Հըրաճարակ մեր հոգուն.
Կանգնի՛ր, անկյալ ժողովուրդ,
Եվ հավատա՛, և տոկա՛.
Կա քո վշտում վեհ խորհուրդ
Եվ Խաչվածին մահ չըկա.
Պարզվի՛ր պայծառ դեպի վեր,
Ցոլա՛ հըրով անարատ,
Երկրիս մոխիր ու ավեր
Դո՛ւ անմահ սիրտ, Արարա՛տ…

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Տեղաբնիկ մի քանի ժողովուրդների բնօրրանների ապօրինի բռնազավթման, նրանց հանդեպ ցեղասպանության, ուծացման և «ադրբեջանականացման», տարածքի կովկասյան, հայկական ու իրանական պատմության և մշակույթի աղճատման ու յուրացման քաղաքականության միջոցով և օսմանյան սվիններով միայն 1918թ. առաջին անգամ պատմության ասպարեզ մուտք գործած արհեստածին Ադրբեջանը չի կարող ունենալ ոչ միայն տարածքային ամբողջականություն, այլ նաև գոյության իրավունք։

Հարավային Կովկասի մարմնի վրա, ցավալիորեն, գոյացած քաղցկեղային այս պալարը խաթարել և խաթարում է մեր տարածաշրջանի ոչ միայն բնականոն քաղաքական ու քաղաքակրթական զարգացումը, այլ նաև ագրեսիայի, ծավալապաշտության և մարդատյացության մշտական աղբյուր է իր ամբողջովին բարբարոսսկան բնույթով ու վարչախմբով, ուստի դրա հետ ոչ միայն հնարավոր չէ խաղաղ գոյակցություն, այլ որևէ զիջում, քանզի դա դուռ է բացելու նոր ցեղասպանության և վայրագությունների։

#մահ_թշնամուն

🆔 @vardan_voskanyan

Քանիցս նշել եմ, որ Բաքվի բարբարոսսկան վարչախումբը մեր դեմ վարում է նաև «տեղանվանական պատերազմ»՝ նույնիսկ պաշտոնական հաղորդագրություններում Հայաստանի տարածքի տեղանունները ներկայացնելով բարբարոսսկան տարբերակներով։

Այդ վարչախմբի, այսպես կոչված, ՊՆ հերթական պաշտոնական «հաղորդագրության» մեջ էլ նույն բանն է, սակայն նման «բովանդակություն» ստեղծող բարբարոսները պետք է հասկանան, որ նույնիսկ Վարդենիսը ինչ-որ «Բասարքեչար» կոչելու դեպքում էլ, միևնույն է իրենց հենց նույն «հաղորդագրության» մեջ կա հայերեն բառ՝ çap - «տրամաչափ, տրամագիծ» (հայերենից փոխառյալ «չափ» բառն է), որի օգնությամբ էլ կազմված է müxtəlif çaplı - «տարբեր տրամաչափի» բառակապակցությունը։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

«Искусственно созданный Азербайджан, появившийся впервые на исторической арене лишь в 1918 году на османских штыках и с политикой незаконной оккупации колыбелей нескольких коренных народов, геноцида в их отношении, их ассимиляции и «азербайджанизации», искажения и присвоения на этой территории кавказской, армянской и иранской истории и культуры, не может иметь не только территориальной целостности, но и права на существование».

🆔 @vardan_voskanyan

https://t.ly/pQ81

Երբ Բաքվի բարբարոսական վարչախումբը հավակնում է Հայաստանի որևէ տարածքի՝ այն կոչելով ադրբեջանցիների իբրև թե «հայրենիք», պետք է դրան հիշեցնել, հենց ադրբեջաներենի, դիցուք, tikmək «կառուցել» բառը, որի սկզբնական իմաստը «կարելն» է։

Լեզուն ցանկացած էթնիկական հանրույթի պատմության անեղծելի հայելին է, և այս դեպքում այն աներկբայորեն ցույց է տալիս, որ էթնիկ ադրբեջանցիների նախնիները «տունը» կառուցել են կարելու միջոցով, իսկ այդ եղանակով կարելի է «կառուցել» միայն վրաններ։

Դե, հիմա համեմատեք խաշնարածի վրանը հոյակերտ Գանձասարի հետ։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Եթե ադրբեջաներենից հանեք vətən «հայրենիք» արաբական ծագման բառը, ապա նույն իմաստով կմնա միայն թյուրքական yurd տարբերակը։

Պատկերացնո՞ւմ եք զավեշտը, երբ ինչ-որ «յուրդի» բարբարոսական վարչախումբը «կադաստրի վկայական» է պահանջում այդ վկայականը, դիցուք, Բեհիսթունյան ժայռի վրա Ք. ա. 6-րդ դարում հին պարսկական սեպագրով գրանցել կարողացած Հայաստանից։

#այ_ձեր_յուրդը_չբլի

🆔 @vardan_voskanyan

Խորապատկերում 13-րդ դարում Զաքարյան իշխանուհի Գոնցայի մեկենասությամբ կառուցված հայկական հոյակերտ վանքերից մեկն է, որի շինարարական արձանագրության մեջ մոտակա վանքապատկան գյուղը կոչվում է Մոշաղբյուր։

17-րդ դարում այս գյուղի հայությունը Շահ Աբաս Ա-ի կողմից գաղթեցվեց Իրան, իսկ ավելի ուշ այստեղ հաստատվեց զանջիրլու անվանումով վաչկատուն ինչ-որ ցեղ՝ տարածքի քաղաքակրթական լանդշաֆտին չավելացնելով և ոչ մի ուրվագիծ, այլ միայն իրենից հետո թողնելով բարբարոսական Զանջիրլու (աղճատումներով՝ Զնջիրլու, Ժնջիրլու, Ջնջռլու և այլն) ուշ ծագման երկրորդային տեղանունը՝ որպես հնամյա Մոշաղբյուրի գաղութացման վկա։

Հայաստանը, բացի քաղաքականից, նաև հինավուրց քաղաքակրթական հասկացություն է, ուստի մեր ներկայիս պայքարը բարբարոսների դեմ նաև քաղաքակրթական է՝ հանուն այն հզոր մշակույթի, որը մեզ ավանդել են մեր նախնիները և որը պետք է փոխանցվի մեր գալիք սերունդներին, այլ ոչ թե թողնվի բարբարոսներին՝ պղծելու։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Չափազանց կարևոր մի տարբերություն կա Հայաստանի և արհեստածին Ադրբեջանի միջև։

1918թ. Հայաստանի հինավուրց պետականությունը մեր փառապանծ նախնիները վերածնեցին՝ դեպի Երևան ուղղված օսմանյան սվինները Սարդարապատում ջարդելով, մինչդեռ նույն ժամանակ հենց օսմանյան սվինների վրա պատմության թատերաբեմ առաջին անգամ ոտք կոխեց՝ սկսած անվանումից, վերջացրած ինքնությամբ, ամբողջությամբ արհեստածին Ադրբեջան հորջորջվող կազմավորումը։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Թշնամուն հանձնված Բերձորում Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի պարագլուխն այնպես է հոխորտացել և Հայաստանի ու Արցախի հասցեին սպառնալիքներ հնչեցրել, կարծես թե հայկական հինավուրց այս հողը բռնազավթել է փայլուն ռազմական գործողությամբ, այլ ոչ թե թղթի կտորի վրա դրված ստորագրությամբ։

Ընդ որում, այս սինլքորը «մոռացել է», որ հենց ինքն է ժամանակին խոստովանել, թե զենքի ուժով Քաշաթաղն ու Քարվաճառը բռնազավթելն իր և իր բաշիբոզուկների համար կլիներ խոշոր դժվարություն, եթե ոչ՝ անհնար։

#թշնամու_իրական_վիճակը

🆔 @vardan_voskanyan

Թեհրանում լույս տեսնող «Ալիք» օրաթերթին նվաստիս հարցազրույցը Հայաստան-Իրան քաղաքակրթական դաշինքի գաղափարի մասին։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

https://www.alikonline.ir/news/political/armenia/item/83332

Սեփական երկրի հասարակական-քաղաքական գրեթե ողջ ընդդիմությանը փաստացիորեն արմատախիլ արած և բանտերը նետած կամ արտաքսած, իշխանությունը ժառանգաբար հորից ստացած և ցկյանս պահելու մտադրություն ունեցող, Արցախի Հանրապետության հայության և այլ տեղաբնիկ ժողովուրդների նկատմամբ բացահայտ ցեղասպանական քաղաքականություն վարող Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի բռնապետ պարագլուխը ողջունվել է Արցախի պաշտոնյաներին իր «ողորմածությանը» հանձնվելու դեպքում «համաներում» շնորհելու խիստ թեական բարբաջանքի համար։

Սա բացահայտ անարգանք է ոչ միայն ժողովրդավարության, այլ նաև տարրական հումանիզմի հանդեպ, քանզի փաստացիորեն նշանակում է աջ ու ձախ հայության էթնիկ զտման սպառնալիքներ հնչեցնող բռնապետ ցեղասպանի «արդարացում»։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

ԵՊՀ իրանագիտության ամբիոնում այսօր կայացած «Հայաստան-Իրան հազարամյակների բարեկամությունը և տարածաշրջանային զարգացումները» խորագրով կլոր-սեղան քննարկման առաջին հատվածը։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

https://www.youtube.com/live/yFvItBZd4T8?feature=share

Այ, սա ուրիշ է. ռևանշիստ բառը սիրում եմ, բայց այն, որ Բաքվի բարբարոսսկան վարչախմբի քարոզչամեքենան իրար է խառնվել հայ և իրանցի գիտնականների ընդամենը մեկ կլոր-սեղան քննարկումից, ցուցիչ է, թե այդ վարչախումբը ինչ խոշոր վախեր ունի Հայաստան-Իրան քաղաքակրթական դաշինքի ստեղծման նույնիսկ գաղափարից։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Երևի հարյուր անգամ մեքենայով անցել եմ Վեդի-Ուրցաձոր-Լանջանիստ-Լուսաշող-Լանջառ-Զանգակատուն ճանապարհով, որն այլընտրանք է Երասխ-Տիգրանաշեն-Զանգակատուն հիմնական մայրուղու։

Ոտքով էլ շրջել եմ տարածքի սարուձորերում. գեղատեսիլ վայրեր են, լի՝ հայկական պատմամշակութային հուշարձաններով ու բնության հրաշք տեսարաններով։

Սակայն նշված ճանապարհը ներկա վիճակում չի կարող սպասարկել ոչ միայն Հայաստան-Իրան, այլ նաև Հայաստանի մնացյալ հատվածը Վայոց ձորին և Սյունիքին կապող տրանսպորտային հոսքերը՝ հատկապես Շաղափ-Լանջանիստ նեղ ոլորաններով հատվածում, որտեղով նույնիսկ մարդատար մեքենան է դժվարությամբ անցնում, իսկ կցորդիչով բեռնատարը չի կարողանա շարժվել, ինչպես նաև Վեդի քաղաքում, որտեղ ընդսմենը մի քանի նման բեռնատար կառաջացնեն հսկայական խցանում։

Այս իմաստով Տիգրանաշենի դերն ամենևին էլ գերագնահատված չէ. այն իրոք ռազմավարական նշանակության նաև միջազգային ճանապարհի կարևորագույն հատված է, և ինչպես հայկական հողի ամեն սրբազան կտոր, չպետք է հանձնվի թշնամուն։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Էրդողանական և ալիևյան վարչախմբերն ունեն բազմաթիվ տարբերություններ, բայց մի հարցում դրանք շատ նման են, և դա սրանց հայատյաց ու գիշատիչ բնույթն է։

Ցանկացած ընդառաջ քայլ, էլ չասեմ՝ բարի կամք, այս երկու բռնապետական վարչախմբերը դիտարկում են թուլության ու անզորության նշան և էլ ավելի լկտի ու հանդուգն են դառնում։

Այս առոմով մանկամիտ պատրանքներից չազատվելը ոչ միայն հանգեցնում է մեր՝ որպես պետության և ազգի, արժանապատվության ոտնահարման, այլ նաև ստեղծում է նոր վտանգներ և մարտահրավերներ։

#չՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Հայաստանի բարբարոսական գաղութացումը, որը սկսվեց ուշ ժամանակներում մեր հայրենիքում վաչկատուն ցեղերի հաստատմամբ, հանգեցրեց ոչ միայն քաղաքակրթության կարևոր կենտրոններից մեկի մշակութային անկման և ապաստիճանման (դեգրադացիայի), այլ նաև մեր բնիկ տեղանունների աղճատման, թարգմանության կամ փոփոխման։

Այսպիսի ճակատագիր էր բաժին ընկել նաև Արագածոտնի Գառնհովիտ (այժմ՝ Գառնահովիտ) պատմական բնակավայրին, որը մինչև օրս զարդարում է 5-7-րդ դարերի Սբ. Գևորգ հոյակերտ եկեղեցին։

Թե ինչո՞ւ էր բարբարոսների համար այս գյուղի հայկական անվանումը «վատ, սոսկալի, զազրելի» (բարբարոսական տարբերակով գյուղանունն է՝ Ադիյաման բռց.՝ «անունը զազրելի), ինձ համար գաղտնիք է մնում, սակայն մեր հայրենիքի յուրաքանչյուր թիզ հողի անվանում և հողն ինքը գեղեցիկ է, սրբազան ու պաշտելի։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan

Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի գերության մեջ գտնվող մեր տղաների մասին թշնամու քարոզչության հերթական նյութը ստիպում է կրկին խորհել մեր՝ որպես պետություն և ազգ, ամոթի մասին։

Քանի դեռ մեր եղբայրները գերության մեջ են, ոչ մի հայաստանցի և հայ չպետք է սեղմի Բաքվի բռնապետական վարչախմբի որևէ ներկայացուցչի պիղծ ձեռք, քանզի դա թաթախված է մարդկության և մարդկայնության դեմ հանցագործությունների մեջ, և բացի ամեն ինչից, ուղղակի ամոթալի է այդ ձեռքը սեղմելը։

#հավերժականՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan