.
اولین تکه هایی که از #آذربایجان جدا شد، شمال #عراق(منطقه های که امروزه به #تورکمن_ائلی مشهور
است) یعنی شهرهای #اربیل، #موصل، #کرکوک و #سلیمانیه بود.
در سال ۱۵۳۴ در جنگی که بین
#صفویان و عثمانی‌ها درگرفت این مناطق ضمیمه #امپراطوری_عثمانی گشت و بعد از فروپاشی
عثمانی سال ۱۹۲۶ در کشور عراق قرار گرفت و پس از سالها و با مهاجرت کردها امروزه ضمیمه اقلیم #کردستان عراق شده است .
سالها آذربایجان همچنان به صورت ایالتی بزرگ بود (#افشاریه ، #زندیه و اوایل #قاجار) تا اینکه مطابق
#عهدنامه_ترکمنچای در سال ۱۸۲۸ شمال آذربایجان از جنوب آن جدا و گرفتار روسها شد.
در سال ۱۸۴۰ مطابق اصلاحات اراضی #امپراطوری_تزاری #روس : دربند ، آلتی‌پارین، آختی ، دوققوزپارین ، قایتاق و... از خاک #آذربایجان_شمالی جدا و ضمیمه #ایالت_داغستان شد.
پس از جدا شدن آذربایجان شمالی، روند مهاجرت و اسکان ارامنه یاغی اخراج شده از عثمانی توسط روسها آغاز شد. طوری که پس از چند سال ایروان و شهرهای اطراف آن که صددرصد تورک نشین بودند به شهرهایی ارمنی نشین تبدیل شدند و در سال ۱۹۱۸ از جمهوری سویت سوسیالیستی آذربایجان جدا و جمهوری سویت سوسیالیست #ارمنستان را در خاک آذربایجان تاسیس کردند.
پس از جدا سازی دربند و ایروان از خاک آزربایجان شمالی، با تاسیس جمهوری سویت سوسیالیستی گرجستان ، منطقه تاریخی بورچالی نیز از آذربایجان شمالی جدا شد.
پس از فروپاشی #شوروی این منطقه همچنان در گرجستان باقی ماند. منطقه بورچالی در جنوب گرجستان همچنان هویت آذربایجانی خود را حفظ کرده است و رشید بهبوداف خواننده آذربایجانی دارای شهرت جهانی از آذربایجانی‌های گرجستان است.
در طی سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳ نیز #کشورک_جعلی_ارمنستان با حمایت تمام عیار #روسیه حدود ۲۰ درصد از خاک آذربایجان شمالی را اشغال کرد(مناطق #قره_باغ) و باعث آواره شدن یک میلیون آذربایجانی و شهید شدن ۳۰ هزار آذربایجانی و زخمی شدن هزاران تن دیگر شد. گفتنی است #ایران نیز یکی از حامیان رژیم اشغالگر قره باغ در طول این مدت بوده و خواستار پایان نیافتن این مناقشه برای بهره برداری به سود خود! می باشد!!
در جنوب #آراز آذربایجان همچنان بصورت واحد بود. در زمان قاجار و پس جدا شدن شمال آذربایجان، ممالک محروسه (ایران)به پنج ایالت(حکمرانی ) و دوازده ولایت(حاکم نشین ) تقسیم میشد که حکمرانی اول آذربایجان و شامل آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، #زنجان ، #همدان ، #قزوین ، #گیلان و #بیجار امروزی میشد.
.
جنوب آذربایجان همچنان بصورت واحد بود (از ۱۸۲۸ تا ۱۹۳۴ )تا روی کار آمدن حکومت_ پهلوی ،
در سال ۱۳۱۶ ش ممالک محروسه(ایران) به ۱۰ استان تقسیم شد. بدین ترتیب آذربایجان جنوبی میان چهار استان تقسیم گردید:
استان یکم شامل شهرستا نهای: ۱ زنجان ۲ قزوین ۳ ساوه ۴ سلطان‌آباد (‌اراک ) ۵ رشت ۶ تنکابن
استان سوم شامل شهرستا نهای ۱ اردبیل ۲ تبریز
استان چهارم شامل شهرستان‌های
۱ خوی ۲ اورمیه ۳ سویوق‌بلاغ(مهاباد ) ۴ مراغه ۵ بیجار و سقز و دیواندره و بانه
استان پنجم شامل شهرستان‌های
۱ ایلام ۲ اسلا م‌آبادغرب ۳ کرمانشاه ۴ سنندج ۵ ملایر ۶ همدان
در سال ۱۳۲۵ با شکست دمکرات‌های آذربایجان ، استان‌های سوم و چهارم
شامل آستارا ، اردبیل، تبریز ، اورمیه و بیجار استان آذربایجان را تشکیل دادند.
در سال ۱۳۲۶ با تاسیس استان مرکزی به مرکزیت تهران ، قزوین و ساوه و اراک از آذربایجان جدا وبه استان مرکزی ملحق شد.
در سال ۱۳۳۴ مجددا استان آذربایجان به دو قسمت شرقی(شامل اردبیل و تبریز) و غربی(مرکزیت ارومیه و شامل بیجار و سقز و دیواندره و بانه) تقسیم شد.پس از تقسیم استان آذربایجان به دو قسمت، در سال ۱۳۳۷ بیجار،سقز، دیواندره و بانه از آذربایجان غربی جدا شدند و به سنندج و قروه که در سال ۱۳۱۶ از آذربایجان جدا شده بودند پیوستند و به همراه مریوان و کامیاران استانی با نام کردستان شکل گرفت.
در سال ۱۳۵۰ آستارا نیز از استان آذربایجان شرقی که هنوز شامل اردبیل بود جدا شد و به استان گیلان ضمیمه شد.
در سال ۱۳۵۲ با تاسیس استا نهای زنجان و همدان، این دو شهر نیز از آذربایجان جدا شدند.
در سال ۱۳۵۶ قزوین از مرکزیت جدا و به استان زنجان ملحق میشود.
در سال ۱۳۷۲ نیز اردبیل از استان آذربایجان شرقی جدا شده و استان جدیدی تشکیل داد.
در سال ۱۳۷۶ قزوین از استان زنجان جدا و استان قزوین را تشکیل داد.
در مجموع طی ۶۰ سال به ترتیب سنقر،سنندج، قروه، قزوین، ساوه، اراک، بیجار، سقز، دیواندره، بانه،آستارا، همدان، انزلی ، زنجان و اردبیل از آذربایجان جدا و ضمیمه استان‌های دیگر شدند . همراه این تکه تکه کردن‌ها به بهانه توسعه کاذب، سیاستهای شدید تورک زدایی از اسامی شهرها و روستاها و نیز تغییر بافت جمعیتی و زبانی نیز در طی این سالها اجرا شده و همچنان ادامه دارد.
.
.
.
تورک بیلگی بزرگترین رسانه ی تحقیقی، تخصصی، تاریخی، ادبی و فرهنگی آذربایجان
@turk_bilgi