تک بیت ناب 🌙c
👷♂👷♀ پنجم اسفند روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس گرامی باد 🌹🌸🌹 @takbeyte_nab c🌙 .
🔸در روزی چون امروز، محمدبن محمدبن حسن مشهور به خواجه نصيرالدين طوسی در سال ۵۷۹ خورشیدی در طوس زاده شد.
پدرش فقيه شيعه بود و مقدمات فارسی، عربی و فقه را به او آموخت و او را پس از آموختن منطق و حكمت نزد دايی‌اش، در نيشابور به استادان حكمت و نجوم سپرد: «پدر بنده را به استفاده و تردد خدمت بر كمال‌الدين محمد حاسب كه خصوصا در فن رياضی تقدمی حاصل كرده بود، اشارت كرد و بنده پيش او مشغول شدم. ولی چون ميل باطنی برای تميز حق از باطل بود، در علوم مانند حكمت و كلام غور می‌كردم.»
از آنجا كه در آن هنگام مغولان به ايران‌زمين تاخته بودند، او به قلعه اسماعيليان در قهستان جنوب خراسان به فرمانروايی ناصرالدين عبدالرحيم بن ابومنصور پناه برد يعنی تنها فرقه‌ای كه از نيروی پايداری در برابر تجاوزگران مغول برخوردار بود.
او در آنجا كتاب "اخلاق ناصری" را تدوين كرد كه ترجمه و تأليفی از دو كتاب عربی در اخلاق عملی است.
پس از اينكه مدتی به خاطر نامه‌نگاری با وزير خليفه عباسی به زندان افتاد، به قلعه "ميموندژ" و "الموت" پناه برد و در آنجا رساله‌ها (مقاله ها) و كتاب‌های بسياری مانند "اساس الاقتباس" در منطق نظری و آثاری در نجوم و رياضيات و موسيقی نوشت.
او از گسترش‌دهندگان دانش مثلثات و اخترشناسی به شمار می‌‌رود و چون در بيشتر رشته‌های معمول روزگارش آثاری ترجمه كرده يا نوشته، به "استاد البشر" معروف بوده است.
۵۶ ساله بود كه هلاكو آخرين نيروهای اسماعيليان را شكست داد و او هم چون اختيار ديگری نداشت با خان مغول همراه و وزير او شد. او فرمانروای تازه را بر آن داشت كه مراغه را پايتخت خود سازد و به اين ترتيب شهر كوچک و ويرانی را به آبادترين منطقه ايران‌زمين تبديل ساخت. رصدخانه‌ای كه او با ۴۰ هزار كتاب در پايتخت هلاكوخان بنيان نهاد نامدارترين مركز آموزش عالی تا هنگام درگذشتش بود و او خود آثار ماندگاری برای تدريس در آن مركز نگاشت كه شناخته‌ترين آنها "زيج ايلخانی" در موضوع گاهشماری و محاسبه مسافت‌های بلند است.
او نخستين ايرانی است كه آگاهانه در رساله پزشكی خود به آسيب‌های روان‌تنی اشاره می‌كند. در رساله كوتاه موسيقی‌اش هم برای نخستين بار، زير و بمی نواها را با شدت و سرعت نوسان سيم ساز محاسبه و انتشار صوت را به موج‌های آب تشبيه كرد. خواجه نصيرالدين طوسی در ۷۴ سالگی در بغداد درگذشت.
دنیای علم او را به خوبی می شناسد، یک دهانه آتشفشانی ۶۰ کیلومتری در نیم‌کره جنوبی ماه به نام خواجه نصیرالدین طوسی نام‌گذاری و یک خرده سیاره که توسط ستاره‌شناس روسی نیکلای استفانویچ چرنیخ در ۱۹۷۹ کشف شد نیز به نام وی نامیده شده‌است. هرچند در ایران پنجم اسفند روز مهندس نام‌گذاری شده است (و خیابانی به نام خیابان شهید خواجه نصیرالدین طوسی که نمی‌دانم تابلوی آن اصلاح شده است یا نه؟!) اما او علاوه بر علوم تجربی در نظریه‌پردازی سیاسی نیز صاحبنظر بوده است با این حال آشنایی با خواجه در ایران به اندازه شهرت او در ساحت علم نیست.
#روز_مهندس گرامی باد🌹
پدرش فقيه شيعه بود و مقدمات فارسی، عربی و فقه را به او آموخت و او را پس از آموختن منطق و حكمت نزد دايی‌اش، در نيشابور به استادان حكمت و نجوم سپرد: «پدر بنده را به استفاده و تردد خدمت بر كمال‌الدين محمد حاسب كه خصوصا در فن رياضی تقدمی حاصل كرده بود، اشارت كرد و بنده پيش او مشغول شدم. ولی چون ميل باطنی برای تميز حق از باطل بود، در علوم مانند حكمت و كلام غور می‌كردم.»
از آنجا كه در آن هنگام مغولان به ايران‌زمين تاخته بودند، او به قلعه اسماعيليان در قهستان جنوب خراسان به فرمانروايی ناصرالدين عبدالرحيم بن ابومنصور پناه برد يعنی تنها فرقه‌ای كه از نيروی پايداری در برابر تجاوزگران مغول برخوردار بود.
او در آنجا كتاب "اخلاق ناصری" را تدوين كرد كه ترجمه و تأليفی از دو كتاب عربی در اخلاق عملی است.
پس از اينكه مدتی به خاطر نامه‌نگاری با وزير خليفه عباسی به زندان افتاد، به قلعه "ميموندژ" و "الموت" پناه برد و در آنجا رساله‌ها (مقاله ها) و كتاب‌های بسياری مانند "اساس الاقتباس" در منطق نظری و آثاری در نجوم و رياضيات و موسيقی نوشت.
او از گسترش‌دهندگان دانش مثلثات و اخترشناسی به شمار می‌‌رود و چون در بيشتر رشته‌های معمول روزگارش آثاری ترجمه كرده يا نوشته، به "استاد البشر" معروف بوده است.
۵۶ ساله بود كه هلاكو آخرين نيروهای اسماعيليان را شكست داد و او هم چون اختيار ديگری نداشت با خان مغول همراه و وزير او شد. او فرمانروای تازه را بر آن داشت كه مراغه را پايتخت خود سازد و به اين ترتيب شهر كوچک و ويرانی را به آبادترين منطقه ايران‌زمين تبديل ساخت. رصدخانه‌ای كه او با ۴۰ هزار كتاب در پايتخت هلاكوخان بنيان نهاد نامدارترين مركز آموزش عالی تا هنگام درگذشتش بود و او خود آثار ماندگاری برای تدريس در آن مركز نگاشت كه شناخته‌ترين آنها "زيج ايلخانی" در موضوع گاهشماری و محاسبه مسافت‌های بلند است.
او نخستين ايرانی است كه آگاهانه در رساله پزشكی خود به آسيب‌های روان‌تنی اشاره می‌كند. در رساله كوتاه موسيقی‌اش هم برای نخستين بار، زير و بمی نواها را با شدت و سرعت نوسان سيم ساز محاسبه و انتشار صوت را به موج‌های آب تشبيه كرد. خواجه نصيرالدين طوسی در ۷۴ سالگی در بغداد درگذشت.
دنیای علم او را به خوبی می شناسد، یک دهانه آتشفشانی ۶۰ کیلومتری در نیم‌کره جنوبی ماه به نام خواجه نصیرالدین طوسی نام‌گذاری و یک خرده سیاره که توسط ستاره‌شناس روسی نیکلای استفانویچ چرنیخ در ۱۹۷۹ کشف شد نیز به نام وی نامیده شده‌است. هرچند در ایران پنجم اسفند روز مهندس نام‌گذاری شده است (و خیابانی به نام خیابان شهید خواجه نصیرالدین طوسی که نمی‌دانم تابلوی آن اصلاح شده است یا نه؟!) اما او علاوه بر علوم تجربی در نظریه‌پردازی سیاسی نیز صاحبنظر بوده است با این حال آشنایی با خواجه در ایران به اندازه شهرت او در ساحت علم نیست.
#روز_مهندس گرامی باد🌹