علی اکبر رائفی پور | Raefipour_ir
2.26K subscribers
30.2K photos
15K videos
1.35K files
15.9K links
چه دعایی کنمت بهتر از این
که خدا پنجره ای رو به اتاقت باشد
عشق، محتاج نگاهت باشد
عقل، لبریز زبانت باشد
و دلت وصل خدایت باشد


کانال
Telegram.me/raefipour_ir
توییتر ⬇️
Twitter.com/raefipour
Download Telegram
⭕️ده دلیل علمی و محکم برای رد کاربرد سوپرجاذب‌ها در خاک

1⃣ پليمرهای سوپرجاذب در افزايش ذخيره رطوبت خاكهايی با بافت سنگين خيلی مؤثر نبودند و با توجه به هزينه زياد آنها، به عنوان يک فاکتور مديريتی برای مصرف بهينه آب در اين خاكها توجيه نداشته و قابل توصيه نميباشند.

2⃣ اينکه ادعا میشود "ترکيب سوپر جاذبها با خاک، مانند یک آب انبار مينياتوری، آب و مواد محلول را جذب، نگهداری و برحسب تقاضای ریشه تخليه ميکند" و "سوپرجاذبها در جهت صرفهجویي ۷۰ درصدی در مصرف آب عمل ميکنند". سوابق پژوهشی و علمی چنين فرآيندی را تاييد نمیکند و اين ميزان صرفهجويی در مصرف آب محال و غيرواقعی و گزاف میباشد.

3⃣ هيچ يک از موارد ادعايی "مزایای سوپرجاذبها در زمينه کشاورزی، استفاده بهينه از آب، استفاده بهينه از کودهای شيميایي و سموم، جلوگيری از تنشهای ناشي از نوسانات رطوبتي، امکان کشت در مناطق بياباني، امکان کشت و حفظ پوشش گياهي در سطوح شيبدار و کشت بدون خاک ذکر شده است"، با شرايط واقعی تطابق و همخوانی نداشته و اگر هم ميزان کاربرد اين مواد در واحد سطح زياد گردد، از منظر اقتصادی فاقد توجيه خواهد بود.

4⃣ گزارشات و مقالات علمی وجود دارد که آثار و تبعات منفی کاربرد اين موارد را متذکر گرديدند. طبيعت دوست بودن و سازگاری با محيط زيست مواد سوپر جاذب، محل ترديد جدی بوده و به طور اجماع، فقدان توجيه اقتصادی آن و عدم توصيه به کاربرد آن وجود دارد.

5⃣ عمده تحقيقاتی که با سوپرجاذبها انجام و کارآيی آن را توجيه کردهاند در شرايط گلدانی بوده است. اگر مقدار مصرف اين مواد را به صورت تن در هکتار در نظر بگيريم، بايد بررسی کرد که آیا مصرف این مواد قابل توصيه هستند یا نه؟ با فرض در نظر گرفتن ۳۰ سانتی‌متر عمق خاك و جرم مخصوص ظاهری ۱۴۵۰ کيلوگرم بر مترمکعب برای خاك، با فرض سطوح کاربرد ۳ ، ۴ و ۵ گرم هيدروژل در يک کيلوگرم خاك، اگر مقادير کاربرد به تن در هکتار تبديل گردند، به ترتيب ۱۳.۰۵ ، ۱۷.۴، ۲۱.۷۵ تن در هکتار خواهند شد. با در نظر گرفتن قيمت پليمرسوپر جاذب به ازای هر کيلو ۳۰۰ هزار ريال و با توجه به مقادير استفاده شده، هزينه استفاده از اين پليمر در هر هکتار به ترتيب ۳۹۱۵ ، ۵۲۲۰ و ۶۵۲۵ ميليون ريال خواهد شد.

6⃣ ادعای گلدانی بدليل تبديل مقياس دارای خطای فاحش خواهد بود لذا اساسا نتيجه گلداني و تعميم آن در سطوح گسترده، غيرقابل اعتماد و محل تردید و خدشه خواهد بود. ضمن اينکه مواد سوپرجاذب در مجاورت خاك، کيفيت آب و خاك، فعل و انفعالات شيميايی و فيزيکی ريشه و نيز تغييرات سطح رطوبتی پايدار نخواهد بود.

7⃣ ادعای "دوام عملکرد سوپرجاذبها به ميزان ۷ - ۳ سال که بستگي به نوع خاک، آب و سوپرجاذب دارد"، نيز صرفاٌ در حد ادعا بوده و تخريب آن بسيار فراتر از آن چيزی است که بيان گرديده است.

8⃣ عموماٌ ادعاهای شرکت‌های تجاری پيرامون مواد سوپرجاذب در شرايط آب مقطر و بدون ناخالصي هست، در حالی که اولاٌ آب کشاورزی دارای املاح مختلف بوده و محيط خاك نيز تاثيرات خود را بر آب خواهد گذاشت، بنابراين کارآيی ادعايی در شرايط آب و خاك مزرعه، به شدت افول کرده و نقصان خواهد يافت.

9⃣ ضمن اذعان به وجود محدوديتهايی در دسترسی به آب، اساساً وقتی برای اهداف عالی ذکر شده) افزايش توليد، کاهش مصرف آب، حفظ رطوبت و ... ( مواد جایگزین با منشا طبيعي ) پرليت، زئوليت، بقايای گياهی، و ....و راهکارهای مدیریتي)کاهش تلفات تبخير، اصلاح سامانه‌ها، اصلاح الگوی کشت، عمليات زراعی و باغی، ) وجود دارد، هيچ توجيهی برای کاربرد مواد سوپرکاذب وجود نداشته و توصيه نمی‌شود. اثربخشی سوپرکاذبها توهمی بيش نبوده و مبتنی بر منافع شرکتها و بنگاههای تجاری میباشد.

🔟 نهايتا اينکه نتايج مصاديق عينی در استانهای مختلف در خصوص کاربرد اين مواد برای باغات ديم، منفی بوده و کاربرد آن را توصيه نمي‌کنند و راهکارهای طبيعی و مديريتی را جايگزين و موثر میدانند.

📝 نگارنده: دکتر علیرضا توکلی، عضو هیات علمی (دانشیار پژوهشی) موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

#حفاظت_خاک
#کاهش_تبخیر

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
‍ ‍‍ ⭕️ #حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
#بخش_نخست

🔹مقدمه و #بیان_مسئله

آگاهی از وضعیت و #پراکندگی_فقر در کشور، اولین قدم در مسیر مبارزه با فقر و #محرومیت است. متأسفانه سیاست گذاران کشور تصور می کنند با محاسبه و اعلام شاخص های فقر، #عملکردشان زیر سؤال می رود. در حالی که اطلاع از کم و کیف شاخص های فقر، به دولت کمک خواهد کرد تا در سیاست گذاری‌های کلان خود همه جوانب را در نظر گرفته و بتواند #برنامه‌ریزی بهتری را درباره ساز‌و‌کار #کاهش_نرخ_فقر و #فاصله_طبقاتی ارائه دهد. علی رغم اینکه پس از پیروزی #انقلاب_اسلامی، سیاست‌ های گوناگونی در راستای کاهش نرخ فقر و محرومیت اجرایی شده ‌اند، ولی #آمار نشان می دهد در دهه های اخیر #کاهش_پایداری در شاخص های فقر رخ نداده است.

🔹 #دولت_های_مختلف، برنامه های مختلف؛ و عدم تحقق کاهش پایدار نرخ فقر!

در همین راستا، یک بررسی 21ساله (1368 تا1388) وضعیت #شاخص های #اقتصاد_ایران نشان داد، میانگین جمعیت زیر خط فقر در مناطق #شهری 23.76 درصد و در مناطق #روستایی 34.32 درصد بوده است. به عبارتی در این بازه زمانی، حدود24درصد مردم ساکن شهر و 34درصد مردم روستا از پدیده فقر رنج می‌برند. نتایج برآورد درصد افراد فقیر و شکاف فقر در مناطق شهری و روستایی کشور طی سال های مختلف در جدول پیوست آورده شده است.

میانگین تغییر شاخص ‌های فقر نشان دهنده آن است که در بهبود پایدار شاخص ‌های فقر، موفقیت قابل قبولی چه در مناطق شهری و چه در مناطق روستایی حاصل نشده است و تقریباً در تمامی این سال ها شاخص #شکاف_فقر و نیز #درصد_فقر مطلق مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری بوده است و به‌طورکلی با لحاظ این موارد به نظر می‌ رسد در #سیاست_های_حمایتی اجراشده، برنامه ‌های #فقرزدایی برای کاهش فقر مطلق در مناطق #شهری نسبت به مناطق #روستایی بیشتر موردتوجه بوده، و بااین‌وجود میزان فقر مطلق و شکاف فقر در مناطق شهری از سال85 ، و در مناطق روستایی از سال84 رو به افزایش نهاده است!

در سال ۹۱ و ۹۲، بر اساس #هزینه_خانوار، حدود 33.4 درصد از خانوارهای شهری و 40.1 درصد از خانوار‌های روستایی زیر خط فقر بوده ‌اند و در حال حاضر نیز آمار جدیدی درخصوص فقر مطلق و فقر نسبی وجود ندارد؛ ولی به‌طورکلی بررسی برخی شاخص های اقتصادی نشان از آن دارد که در #دولت_یازدهم نیز فقر همچنان افزایش پیدا کرده است! در سلسله یادداشتهای با عنوان « حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در فقرزدایی» سعی خواهد شد ضمن بیان دیدگاه‌ های برخی #اقتصاددانان_توسعه و مراکز تحقیقاتی بین‌المللیِ پیش رو; با بررسی #تجارب کشورهایی که #موفق به کاهش نرخ فقر شده‌ اند؛ به #آسیب_شناسی سیاست ‌های #داخلی در مورد به‌ کارگیری سازوکار‌های مؤثر در کاهش نرخ فقر پرداخته شود.

ادامه دارد...

✍🏼مهندس مجتبی پویان مهر
.
#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
‍‍ ‍‍ ✍🏼 #حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
بخش دوم

🔹وقوع #رشد_اقتصادی کشورها، با #افزایش_حمایت های کشاورزی (پژوهش های سازمان #OECD )
دست یابی به توسعه و رشد اقتصادی فرآیندی بلندمدت و حاصل برهمکنش پارامترهای مختلف اقتصادی در طول چند دهه می باشد. بررسی تجارب کشورهای توسعه ‌یافته و اقتصادهای نوظهور، نشان می‌ دهد بر مبنای دیدگاه تقدم و تأخّر، استراتژی این کشورها برای کاهش فقر ابتدابه‌ساکن، اعمال سیاست‌ های حمایتی کشاورزی و توجه به مناطق روستایی بوده است. این سیاست در بلندمدت به‌واسطه توسعه ضریب #اشتغال_زایی و گسترش صنایع پسین(Up stream) و پیشین (Down stream) بخش، کاهش هزینه تولید و به تَبَع آن کاهش قیمت تمام شده غذا و افزایش قدرت خرید مردم، مناطق شهری را نیز تحت تأثیر قرار داده؛ و بدین ترتیب رشد اقتصادی این کشورها تسهیل شده است.

تئودور شولتز اقتصاددان برجسته توسعه (برنده جایزه نوبل اقتصاد 1979 میلادی) پیرامون اهمیت اقتصادکشاورزی در کاهش نرخ فقر می‌ گوید:
« بسیاری از مردم جهان فقیر هستند و تعداد زیادی از مردم فقیر جهان از راه کشاورزی امرارمعاش می‌ کنند. بنابراین اگر ما جایگاه اقتصاد کشاورزی را می‌شناختیم، به‌خوبی درباره میزان فقر اقتصادمان مطلع بودیم! کشاورزی بیشتر قربانی قسمت بد علم اقتصاد بوده است تا نافع آن، و من زمان بسیار زیادی از فعالیت حرفه ‌ای خود را وقف آشکار نمودن این قسمت از علم اقتصاد نموده ‌ام».

🔹بررسی تجربه #کاهش نرخ #فقر در 25کشور #در_حال_توسعه
سال 2010 گزارشی از طرف سازمان توسعه و همکاری ‌های اقتصادی (OECD) منتشر شد که روند رشد و یا کاهش نرخ فقر را در بین 25کشور درحال ‌توسعه بررسی کرده بود. از بین این کشورها ویژگیهای مشترک 13 کشور ثروتمند و موفق ‌تر در تحقق کاهش نرخ فقر (دارای رشد اقتصادی با نرخ سالانه 7% یا بیشتر) برای بازه زمانی 25ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحليل رگرسيون چندمتغيره نشان داد، درحالی‌که به‌طورکلی #رشد_اقتصادی یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش نرخ فقر بود، ترکیب وقوع رشد اقتصادی به‌طور قابل‌ ملاحظه ‌ای با #افزایش_حمایت ‌های دولتی از بخش کشاورزی و به‌ویژه رشد درآمد کشاورزان رابطه مستقیمی داشت.

همچنین طی مطالعات دیگری، سهم هریک از بخش های اقتصادی به‌طور جداگانه بر روی #رشد_اقتصادی و کاهش نرخ فقر در این کشورها بررسی شد که نتایج آن در شکل پیوست آمده است. این نتایج نشان می دهد که به‌طور متوسط، 52درصد کاهش نرخ فقر در این کشورهای منتخب به دلیل رشد تولیدات و #درآمد_کشاورزی، یک‌سوم کاهش فقر به خاطر رشد در نقل و #انتقالات_پولی و فقط حدود 13درصد به دلیل رشد درآمد بخش غیر کشاورزی بوده است (همان منبع).

پ.ن: 👈🏼(لیست کشورهای در حال توسعه مورد بررسی: چین، برزیل، مصر، مکزیک، کامرون، شیلی،کاستاریکا، جمهوری دومینیکن، گامبیا، غنا، گواتمالا، هندوراس، اندونزی، کنیا، مالزی، موریتانی، نیکاراگوئه، پاناما، سنگال، تاجیکستان، تایلند، تونس، ویتنام، مالی.)
ادامه دارد...

✍🏼مجتبی پویان مهر
#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
پویان مهر:
✍🏼 #حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
#بخش_سوم

🔹 ارتباط مستقیم کاهش نرخ فقر با افزایش حمایت های کشاورزی (پژوهش #دپارتمان_توسعه_بین‌الملل #انگلستان - #DFID)

بنا به گزارش سال 2004 دپارتمان توسعه بین‌الملل انگلستان، همبستگی تاریخی نزدیکی بین کاهش نرخ فقر با افزایش نرخ تولیدات کشاورزی (به‌خصوص تفاوت نرخ رشد #بهره_وری تولیدات کشاورزی) در طی 40 سال گذشته وجود داشته است. پژوهشگران این دپارتمان، رابطه بین کاهش فقر و ارتقای بخش کشاورزی در کشورهای درحال‌توسعه را منتج شده از چهار #مکانیسمِ_گذاری زیر می دانند:

1.تأثیر مستقیم بهبود عملکرد کشاورزی روی #درآمد روستائیان.
2.تأثیر تولید #مواد_غذایی #ارزان‌تر برای هر دو طیف روستائیان و شهرنشینان (افزایش #قدرت_خرید).
3.تأثیر کشاورزی در #رشد و تولید #فرصت ‌های اقتصادی در #بخش‌های_غیر _کشاورزی بالادستی و پایین‌دستی.
4. نقش بنیادین کشاورزی در تحریک و حفظ #گذار_اقتصادی، یا عبور از کشاورزی #معیشتی به کشاورزی پربازده #صنعتی و #خدماتی.

🔹#بانک_جهانی و تأکید بر کاهش فقر با سرمایه گذاری در کشاورزی

بنا به گزارش‌ سال 2007 بانک جهانی، تجربه نشان داده است برای کاهش فقر، سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی 2.5تا 3 برابر مؤثرتر از سرمایه‌ گذاری در بخش ‌های غیرکشاورزی بوده است.
به‌عنوان‌مثال هند از نخستين برنامه پنج‌ ساله خود در سال ١٩٥١، سرمایه‌گذاری های خالص خود را به بخش کشاورزي اختصاص داد و در طول دوره ١٩٧٩ تا١٩٩١ کاهش قابل‌ توجهی در نرخ فقر را تجربه کرد که بنا به گزارش سازمان OECD بیش از 50درصد این کاهش نرخ فقر درنتیجه افزایش تولیدات کشاورزی بوده است. در سال ۱۹۸۱ بیش از ۵۰ درصد مردم چین زیرخط فقر بسر می ‌بردند، و در سال ۲۰۰۵ این مقدار به کمتر از پنج درصد رسید که طبق گزارش سال2010 سازمان OECD تأثیر کشاورزی در کاهش نرخ فقر چین چهار برابر بخش‌ های غیر کشاورزی بوده است و این موفقیت بزرگ چین با تکیه‌ بر عواملی چون، رهبری سیاسی، واگذاری اراضی دولتی به کشاورزان، ارائه خدمات بیمه ای و حمایتی گسترده کشاورزی، سرمایه‌ گذاری در زیرساخت ‌های روستایی، و #انتقال_فناوری به کشاورزان روستایی حاصل شده است.
ادامه دارد...

✍🏼مجتبی پویان مهر
#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی


کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
#حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
بخش چهارم

🔹پاکستان، سریع ترین اقتصاد رو به رشد آسیا؛ با اتکای به اقتصاد کشاورزی!

پاکستان در سال ۲۰۰۵ با کسب نرخ رشد اقتصادی ۴.۸ درصدی در کنار کشور توسعه‌یافته سنگاپور ایستاد و به‌عنوان دومین و سریع‌ترین اقتصاد رو به رشد آسیا، پس از چین مطرح شد. بنا به آخرین پیش‌بینی #بانک_جهانی، پاکستان در سال ۲۰۱۷، به دومین قدرت اقتصادی جنوب آسیا تبدیل می شود و رشد اقتصادی آن در سال ۲۰۱۹ به حدود ۸.۱۵ درصد افزایش خواهد یافت.

به گزارش آژانس بین‌المللی تحقیقاتی Kleffmann، کشاورزی پایه و اساس اقتصاد پاکستان را تشکیل می‌دهد و هم‌اکنون 21درصد #تولید_ناخالص_داخلی ( GDP) این کشور با نرخ رشد سالانه 2.7درصدی متعلق به بخش کشاورزی است. حدود 80درصد کل درآمد صادراتی پاکستان از طریق کشاورزی تأمین می‌شود که این نشان‌دهنده تأثیر به سزای کشاورزی در اقتصاد پاکستان است. 44درصد کل نیروی کار پاکستان وابسته به فرصت ‌های شغلی حاصل از کشاورزی و 62 درصد از جمعیت روستایی نیز از این طریق امرارمعاش می ‌کنند. بنابه گزارش وزرات برنامه ریزی، توسعه و اصلاحات پاکستان، این کشور طی سال‌ های اخیر با افزایش سرمایه گذاری سالانه دولتی از مبلغ 50میلیون روپیه به نزدیک 100میلیون روپیه در بخش کشاورزی توانسته است با تکیه ‌بر کشاورزی #رشد_اقتصادی خود را افزایش داده و بدین ترتیب کاهش قابل‌ملاحظه 16درصدی #نرخ_فقر را بین سال‌های 2004 الی2015 تجربه کند!

پ.ن: آژانس بین المللی تحقیقاتی Kleffmann، دارای سابقه 25 ساله در زمینه تحقیقات مربوط به اقتصاد و بازار کشاورزیست که از سال1990 در آلمان کار خود را شروع کرده است. هم اکنون این آژانس با داشتن 18 شرکت و شبکه بین المللی در 70کشور جهان فعالیت خود را ادامه می دهد.
ادامه دارد...

✍🏼مجتبی پویان مهر
#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
✍🏼 #حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
#بخش_پنجم

🔹تکیه بر اقتصادکشاورزی، راهبرد تاریخی اتحادیه اروپا برای نیل به #رشد_اقتصادی

در بین کشورهای توسعه یافته نیز بررسی سیاست های حمایتی اتحادیه اروپا مبیّن تکیه بر اقتصاد کشاورزی برای دست یابی به رشد اقتصادی و توسعه این کشورها می باشد. پس از جنگ جهانی دوم که زیرساخت های اقتصادی و صنعتی این کشورها آسیب دیده بود و قشر زیادی از شهروندان اروپایی از پدیده فقر رنج می بردند، اتحادیه اروپا با تأسیس #سیاست_مشترک_کشاورزی (CAP)، راهبرد بلندمدت حمایت از کشاورزی و مناطق روستایی را برای بازسازی کشورها و توسعه اقتصادی اتخاذ کرد.
تخصیص 89درصد از کل بودجه مشترک سالانه اتحادیه اروپا در اوایل سال1970 و 73درصد از کل بودجه سالانه اتحادیه اروپا در اوایل سال 1980 برای #حمایت از کشاورزی، نشان از توجه ویژه دولتمردان اروپا به بخش کشاورزی و توسعه روستایی جهت دستیابی به رشد اقتصادی است.

آقای "روی هریس جنکینز" (Roy Harris Jenkins)، رییس کمیسیون اروپا (از سال 1977 الی 1981)در این باره می گوید:
«حمایت از کشاورزی و تأمین درآمد و قیمت های پایدار برای کشاورزان، منجر به ارائه یک چارچوب بلند مدت برای برنامه ریزی و پیشرفت صنعت اروپا می شود و این دستاورد کوچکی نیست».
ادامه دارد...

✍🏼مجتبی پویان مهر
#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
‍‍ ‍‍ ✍🏼 #حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
#بخش_ششم

⭕️ فقرحمایتی از کشاورزی، علت تاریخی پایداری نرخ #فقر در #ایران

🔹جدای از بررسی مسیر پیموده شده در کشورهای موفق در زمینه کاهش نرخ فقر, اما سیاست ‌گذاری‌ های توسعه ‌ای در ایران متفاوت بوده است و متأسفانه شواهد مبیّن آن است علی‌رغم اینکه بخش کشاورزی ظرفیت بالقوه ویژه ‌ای در اقتصاد ما دارد ولی در برنامه‌ های توسعه ‌ای دولت‌ ها موردتوجه قرار نگرفته و حمایت ‌های مؤثری از این بخش به عمل نمی‌آید. نكته قابل‌تأمل آن که در جلد پنجم سند برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان ساختار الگوي اقتصادسنجی کلان (پیش‌بینی کمّی تصوير اقتصاد کلان کشور) هيچ اشاره اي به بخش کشاورزي نمي شود و حتي يك معادله از ميان ده‌ها معادله اي که در اين کتاب برآورد و توصيف شده به بخش کشاورزي اختصاص نيافته است! در متن قانون برنامه ششم توسعه نیز در بین متوسط رشد سالانه سرمایه‌ گذاری کلیه بخش‌های اقتصادی کشور کمترین میزان برای بخش کشاورزی پیش‌ بینی ‌شده است؛ حال ‌آنکه در همین برنامه و با همین سهم سرمایه‌گذاری پائین ، متوسط رشد سالانه بهره‌ وری بخش کشاورزی 1.7برابر بخش نفت و 1.6 برابر بخش صنعت است!

🔹طبق آمار سازمان OECD متوسط سهم حمایت از بخش کشاورزی در جهان 51درصد ارزش تولیدات بخش است درحالی‌ که در ایران بر اساس قانون برنامه پنجم ميزان حمايت از بخش كشاورزي می ‌بایست به حداقل 35 درصد ارزش توليدی بخش می رسید که متأسفانه این امر هم محقق نشد و سهم حمايت اختصاصي از ارزش توليد در سال 1389 بيش از 14.7درصد نبوده است!
🔹لذا ملاحظه می ‌شود كه در سال‌های اخیر علي رغم تأكيد بر ميزان حمايت و وجود قانون، هیچ‌گاه دولت نتوانسته حمايت كافي و كارآمدی را از بخش كشاورزي به عمل آورد.

🔹کوبیدن آبِ «کاهش فقر» در هاونِ «توسعه بخش خدمات»

طی سال های اخیر بیشترین سرمایه گذاری دولتی ایران معطوف به بخش خدمات بوده است، چنانچه سهم سرمایه‌گذاری در این بخش همواره رو به افزایش، و در سال های اخیر بالای ٧٠ درصد بوده است. در همین سالها سهم سرمایه گذاری مربوط به کشاورزی رو به کاهش، و سهم مربوط به صنعت نیز تقریباً رشد چندانی نداشته است.

🔹متفاوت بودن ماهیت خدمات در ایران و کشورهای توسعه یافته

خدمات در کشورهاي پيشرفته عمدتاً به‌صورت مكمّل بخش هاي توليدي عمل می کنند و سرمایه‌گذاری در خدمات، و حتي صادرات آن پس از پشت سر گذاشتن تولید انبوه، به‌شدت افزایش‌یافته است. اما خدمات در کشور ما ماهيتاً این‌طور نيست و تا حد زيادي نمايانگر فعاليت هاي مربوط به اقتصاد پولي واسطه اي شهري است تا فعاليت هاي مولد و مكمّل توليدی؛ لذا مشاهده میشود که با افزایش سرمایه گذاری در این بخش شاهد رشد اقتصادی و کاهش فقر نبوده ایم.
ادامه دارد...


✍🏼مجتبی پویان مهر
#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی


کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
⭕️ حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در #فقرزدایی
#بخش_هفتم(بخش پایانی)

🔹اجتناب‌ ناپذیری حمایت مؤثر از کشاورزی جهت تحقق رشد اقتصادی کشور

🔹همان‌ طور که در بحث هاي نظري و تجربه تاريخي مربوط به جايگاه بخش کشاورزی متذکر شديم، یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش #نرخ_فقر، رشد اقتصادی کشورهاست و نقش کشاورزي در تمام نقاط جهان به‌عنوان يك واقعيت غیرقابل‌تردید جهت دستیابی به رشد اقتصادی پذیرفته‌شده است.

🔹 بنابراین برای کاهش نرخ فقر در کشور لازم است تا در برنامه ريزي ها, بستر توسعه به نحوی ایجاد گردد که با حمایت‌های مؤثر و هدفمند دولتی از کشاورزی، بازدهي اقتصاد کشاورزي نسبت به بازدهي ها در اقتصاد پولی دلاليِ شهري بیشتر گردد، تا با ارتقای بهره وری تولیدات کشاورزی هزینه های تولیدی محصولات بخش کاهش یابد و ضمن افزایش درآمد روستائیان، با کاهش قیمت تمام‌ شده محصولات غذایی قدرت خرید شهرنشینان (که یکی از معیارهای سنجش میزان فقر است) نیز افزایش یابد.

🔹از سوی دیگر کشاورزی علاوه بر عرضه مواد خام، خود مصرف‌کننده مهم بعضی از محصولات صنعتی نیز هست و گسترش پایدار کشاورزی تقاضای این بخش برای محصولات سایر بخش‌ ها را افزایش داده و درمجموع، رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) را نیز زیادتر خواهد کرد. از طرفی، توسعه کشاورزی نه تنها صادرات را افزایش می دهد، بلکه با برآورده ساختن نیازهای مواد غذایی کشور می توان در واردات این محصولات صرفه جویی کرد که نتیجه آن, افزایش ذخایر ارزی و تراز تجاری مثبت خواهد بود، سیاست موفقی که اکثر کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته, که در این یادداشت به برخی از آن ها اشاره شد به کار بسته اند. بنابراین جهت تحقق کاهش پایدار نرخ فقر در کشور، حمایتمؤثر از بخش کشاورزی اجتناب ناپذیر می باشد.

بخش پایانی


✍🏼مجتبی پویان مهر_پژوهشگر و تحلیلگر توسعه اقتصادی.

#رشداقتصادی
#یادداشت_تخصصی
#کاهش_نرخ_فقر
#سیاستهای_حمایتی

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
🔴 #مهم #نشر_حداکثری #اتمام_حجت

#بخش نخست

🔵 واحد مطالعات امنیت غذایی و کشاورزی جنبش مصاف در خصوص مسئله #تراریخته لازم دانست نکاتی را پیرامون حواشی اخیر با شما مخاطبان عزیز، محترم و با ذکاوت بیان کند تا شبهات ایجاد شده بر طرف شود:

1️⃣ سالهاست در داخل کشور عامدانه یا غیرعامدانه #بازی_دو_قطبی برای موضوع تراریخته (متشکل از #موافقین_تندرو و #مخالفین_تندرو) تشکیل شده است که با نگاه صفر و صدی به این معقوله دست به اقدامات و یا اعلام مواضع تندی میزنندکه حاصل آن #توقف ویا اختلال توسعه بومی واصولی فناوری راهبردی #مهندسی_ژنتیک_گیاهی است.

2️⃣ هم جریان مخالفین تندرو و هم جریان موافقین تند روی محصولات تراریخته ادعاهایی مطرح میکنند که خلاف واقع بوده و باید کالبدشکافی شود:

الف. ادعای ممنوعیت کشت و یامصرف محصولات تراریخته در اروپا ادعای دروغی است که از جانب مخالفین تندروی تراریخته بارها مطرح شده است. هم اکنون بیش از ۱۳۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی اروپا تحت کشت #ذرت_تراریخته می باشد که حدود ۳۰ درصد از کل سطح زیرکشت ذرت در اروپا را تشکیل میدهد! از طرفی بالای ۹۰ درصد #سویای وارداتی و #مصرفی اروپا از نوع تراریخته می باشد!

ب. #تاکنون مدرک #معتبری مبنی بر بروز عارضه #سرطان در اثر مصرف محصولات تراریخته در هیچ یک از مجامع علمی جهان منتشر نشده است و این ادعای مخالفان تندرو خلاف واقع و غیر علمیست!

ج. Bt #سم نیست بلکه #پروتئینی است که تنها در معده #حشرات که محیطی #قلیایی دارد عمل میکند و در محیط #اسیدی معده #انسان یا سایر پستانداران غیرفعال است!

ج. #انتقال_ژن از طریق #تغذیه امکان ندارد! اگر این امکان میسّر بود هم اکنون بعد از قرنها تغذیه انسان از انواع احشام و پرندگان باید #ژنهای تولید پشم و شاخ و بال, به انسان منتقل میشد و کلکسیونی از انسانهای پرنده و پشمالو و یا شاخدار داشتیم!

د. ادعای #افزایش_عملکرد گیاهان از طریق تراریخته کردن آنان ادعایی واهیست. چراکه عملکرد گیاهان جزو صفات کمّی و #پلی_ژنیک بوده که تحت کنترل چندین #لوکوس_ژنی است و به صرف انتقال #تک_ژن عملکرد افزایش نخواهد کرد! در بهترین شرایط محصول تراریخته مقاوم به آفت یا علف هرز میتواند از ُفت_عملکرد جلوگیری کند نه اینکه موجب افزایش عملکرد شود! پس ادعای #تضمین_خودکفایی با گسترش کشت گیاهان تراریخته ادعای گزافیست که از طرف موافقین تندروی گیاهان تراریخته مطرح میشود!

ه. برخلاف ادعای موافقین تندروی گیاهان تراریخته تا کنون هیچ جای دنیا #برنج_تراریخته Bt کشت تجاری نشده است! این محصول در برخی کشورها مجوزهای سلامت را اخذ کرده است ولی هیچ کدام از این کشورها حاضر به کشت این محصول نشده اند!

و. برخلاف ادعای موافقین تندروی محصولات تراریخته کشت این محصولات موجب #کاهش_فقر کشاورزان در #هند نشده است. چراکه تنها زارعین ثروتمند از این فناوری بهره برده اند و زارعین فقیر از گردونه رقابت تولید حذف شده و فقیر و فقیرتر شده اند!

ز. برخلاف ادعای موافقین تندروی تراریخته گزارشاتی مبنی بر افزایش مصرف #علف_کش و طغیان علفهای هرز و یا #شکست_مقاومت در برخی مناطق ایالت متحده منتشر شده است که با ادعای کاهش مصرف سموم انها در اثر کشت این محصولات در تضاد است!

3️⃣ #واردات محصولات #تراریخته برای #مصرف_مستقیم_انسانی به دلیل روشن نبودن اثرات سوء آن بر سلامتی انسان در #دراز_مدت باید ممنوع شود. ضمن اینکه نفس #واردات در کشوری که قائل به #خودکفایی در محصولات اساسی است، امری کاملاً نکوهیده به شمار می آید. چراکه #واردات سر منشاء عمده وابستگی های اقتصادی و سیاسی و همینطور دروازه انواع #نفوذ ها و آسیب‌ها به کشور محسوب می شود.

4️⃣ #کشت هر نوع محصولات تراریخته در ایران نیز به دلیل #ناشناخته بودن اثرات #زیست_محیطی و بر همکنش های موجود میان این محصولات با سایر گیاهان و جانوران بومی باید ممنوع شود. ممنوعیت تا زمانی که تحقیقات آن هم #فقط_در_فاز_آزمایشی با رعایت تمامی پروتکل ها و استانداردهای تحقیقات این عرصه، به نتایج قطعی و قابل اطمینان دست یابد، ادامه خواهد یافت.

#اتمام_حجت
#تراریخته

کانال تخصصے استاد رائفے پور🔻
https://telegram.me/joinchat/BZAu5Dv-gtvL5dCS4ZE0KQ
واحد امنیت غذایی مؤسسه مصاف
🔰 | 🎥 وقتی درک صحیحی از نیاز واقعی به فناوری های کاربردی و مورد نیاز در بخش کشاورزی کشور وجود نداشته باشد، متخصصان داخلی به اشتباه می‌افتند و اینبار نه با واردات محصولات خارجی بلکه با واردات خط تولید یک محصول غیر طبیعی و احتمالاً مشکل ساز برای طبیعت منابع…
⭕️ده دلیل علمی و محکم برای رد کاربرد سوپرجاذب‌ها در خاک

1⃣ پليمرهای سوپرجاذب در افزايش ذخيره رطوبت خاكهايی با بافت سنگين خيلی مؤثر نبودند و با توجه به هزينه زياد آنها، به عنوان يک فاکتور مديريتی برای مصرف بهينه آب در اين خاكها توجيه نداشته و قابل توصيه نميباشند.

2⃣ اينکه ادعا میشود "ترکيب سوپر جاذبها با خاک، مانند یک آب انبار مينياتوری، آب و مواد محلول را جذب، نگهداری و برحسب تقاضای ریشه تخليه ميکند" و "سوپرجاذبها در جهت صرفهجویي ۷۰ درصدی در مصرف آب عمل ميکنند". سوابق پژوهشی و علمی چنين فرآيندی را تاييد نمیکند و اين ميزان صرفهجويی در مصرف آب محال و غيرواقعی و گزاف میباشد.

3⃣ هيچ يک از موارد ادعايی "مزایای سوپرجاذبها در زمينه کشاورزی، استفاده بهينه از آب، استفاده بهينه از کودهای شيميایي و سموم، جلوگيری از تنشهای ناشي از نوسانات رطوبتي، امکان کشت در مناطق بياباني، امکان کشت و حفظ پوشش گياهي در سطوح شيبدار و کشت بدون خاک ذکر شده است"، با شرايط واقعی تطابق و همخوانی نداشته و اگر هم ميزان کاربرد اين مواد در واحد سطح زياد گردد، از منظر اقتصادی فاقد توجيه خواهد بود.

4⃣ گزارشات و مقالات علمی وجود دارد که آثار و تبعات منفی کاربرد اين موارد را متذکر گرديدند. طبيعت دوست بودن و سازگاری با محيط زيست مواد سوپر جاذب، محل ترديد جدی بوده و به طور اجماع، فقدان توجيه اقتصادی آن و عدم توصيه به کاربرد آن وجود دارد.

5⃣ عمده تحقيقاتی که با سوپرجاذبها انجام و کارآيی آن را توجيه کردهاند در شرايط گلدانی بوده است. اگر مقدار مصرف اين مواد را به صورت تن در هکتار در نظر بگيريم، بايد بررسی کرد که آیا مصرف این مواد قابل توصيه هستند یا نه؟ با فرض در نظر گرفتن ۳۰ سانتی‌متر عمق خاك و جرم مخصوص ظاهری ۱۴۵۰ کيلوگرم بر مترمکعب برای خاك، با فرض سطوح کاربرد ۳ ، ۴ و ۵ گرم هيدروژل در يک کيلوگرم خاك، اگر مقادير کاربرد به تن در هکتار تبديل گردند، به ترتيب ۱۳.۰۵ ، ۱۷.۴، ۲۱.۷۵ تن در هکتار خواهند شد. با در نظر گرفتن قيمت پليمرسوپر جاذب به ازای هر کيلو ۳۰۰ هزار ريال و با توجه به مقادير استفاده شده، هزينه استفاده از اين پليمر در هر هکتار به ترتيب ۳۹۱۵ ، ۵۲۲۰ و ۶۵۲۵ ميليون ريال خواهد شد.

6⃣ ادعای گلدانی بدليل تبديل مقياس دارای خطای فاحش خواهد بود لذا اساسا نتيجه گلداني و تعميم آن در سطوح گسترده، غيرقابل اعتماد و محل تردید و خدشه خواهد بود. ضمن اينکه مواد سوپرجاذب در مجاورت خاك، کيفيت آب و خاك، فعل و انفعالات شيميايی و فيزيکی ريشه و نيز تغييرات سطح رطوبتی پايدار نخواهد بود.

7⃣ ادعای "دوام عملکرد سوپرجاذبها به ميزان ۷ - ۳ سال که بستگي به نوع خاک، آب و سوپرجاذب دارد"، نيز صرفاٌ در حد ادعا بوده و تخريب آن بسيار فراتر از آن چيزی است که بيان گرديده است.

8⃣ عموماٌ ادعاهای شرکت‌های تجاری پيرامون مواد سوپرجاذب در شرايط آب مقطر و بدون ناخالصي هست، در حالی که اولاٌ آب کشاورزی دارای املاح مختلف بوده و محيط خاك نيز تاثيرات خود را بر آب خواهد گذاشت، بنابراين کارآيی ادعايی در شرايط آب و خاك مزرعه، به شدت افول کرده و نقصان خواهد يافت.

9⃣ ضمن اذعان به وجود محدوديتهايی در دسترسی به آب، اساساً وقتی برای اهداف عالی ذکر شده) افزايش توليد، کاهش مصرف آب، حفظ رطوبت و ... ( مواد جایگزین با منشا طبيعي ) پرليت، زئوليت، بقايای گياهی، و ....و راهکارهای مدیریتي)کاهش تلفات تبخير، اصلاح سامانه‌ها، اصلاح الگوی کشت، عمليات زراعی و باغی، ) وجود دارد، هيچ توجيهی برای کاربرد مواد سوپرکاذب وجود نداشته و توصيه نمی‌شود. اثربخشی سوپرکاذبها توهمی بيش نبوده و مبتنی بر منافع شرکتها و بنگاههای تجاری میباشد.

🔟 نهايتا اينکه نتايج مصاديق عينی در استانهای مختلف در خصوص کاربرد اين مواد برای باغات ديم، منفی بوده و کاربرد آن را توصيه نمي‌کنند و راهکارهای طبيعی و مديريتی را جايگزين و موثر میدانند.

📝 نگارنده: دکتر علیرضا توکلی، عضو هیات علمی (دانشیار پژوهشی) موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

#حفاظت_خاک
#کاهش_تبخیر

©hannel 👉 @raefipour_ir
⭕️موسسه پژوهشی Pew در گزارشی که اخیراً منتشر کرده است میگوید فرقه ارتدوکس بعد از #کاتولیسم و #پروتستانیسم سومین فرقه بزرگ مسیحیت است، بنا به آمار PEW این فرقه هم اکنون 260 میلیون پیرو در سراسر جهان دارد. فرقه ارتدوکس به #مسیحیت_شرقی نیز معروف است. این فرقه بعد از بحث و جدل‌های بسیار بر سر مسائل الهیاتی و همچنین عدم موافقت در مورد مسائل مرتبط با انتخاب #پاپ و وظایف و مرجعیت پاپ از کلیسای کاتولیک #جدا شد. امروزه این فرقه در سراسر جهان پیروانی دارد که بیشتر آنها ساکن #اروپا هستند. بر اساس آمار منتشر شده موسسه پژوهشی PEW اگرچه تعداد مسیحیان ارتدوکس در صد سال اخیر دو برابر شده ست اما جمعیت کل آنها در مقایسه با جمعیت کل مسیحیان #کاهش یافته است.

🔹به رغم اینکه تعداد پیروان مسیحیت از 1910 تا به امروز 135 میلیون افزایش یافته است، به نظر میرسد تعداد پیروان فرقه ارتدوکس در مقایسه با افزایش سریع و زیاد تعداد پیروان #کاتولیک، #پروتستان و دیگر #فرقه_های_مسیحی در سراسر جهان کاهش یافته است. در واقع تعداد مسیحیان بجز ارتدوکسها تا سال 2010 چهار برابر شده و از 490 میلیون در سال 1910به 1.9 میلیارد نفر رسیده است. . جالب است بدانید تنها 12 درصداز مسیحیان جهان ارتدوکس هستند این در حالی است که در سال 1910 حدود 20 درصد از مسیحیان جهان ارتدوکس بودند. در مقیاس جمعیت جهانی نیز ارتدوکس‌ها تنها 4 درصد از جمعیت جهان را تشکیل میدهند این به معنای کاهش سه درصدی جمعیت ارتدوکس جهان است.

📚فرقه نیوز

👉 telegram.me/raefipour_ir
📱instagram.com/raefipour.ir
👉http://sapp.ir/raefipour_ir
👉http://gap.im/raefipour_ir
👉http://Ringmsg.com/raefipour_ir
👉http://ble.im/raefipour_ir
👉http://eitaa.com/raefipour_ir
👉http://Igap.net/raefipour_ir
📸 تصاویر بازدید "#شینزوآبه" نخست وزیر ژاپن از مناطق سیل زده سال ۲۰۱۸ این کشور, چکمه در پا و در وسط معرکه!

🔹شینزوآبه پس از وقوع سیل ژوئیه ۲۰۱۸ در کنفرانس خبری #سوگند یادکرد که دولت وی تمامی اقدامات لازم برای #حمایت از بهره برداران #کشاورزی را درحداعلیِ خود انجام خواهدداد و به تمامی #وزارتخانه_ها و سازمانهای مربوطه دستورداد تا پس ازنجات بازماندگان و دفن جانباختگان بلافاصله زمینهای کشاورزی را احیا کنند! آبه اعتقادداردکه #کاهش_ریسک فعالیت کشاورزی و ایجاد #امنیت_شغلی برای زارعان ازاولویتهای دولت وی است!

‼️مقایسه کنید با بازدید میدانی مقامات #دولتی ما ازمناطق سیل زده و یا توصیه رییس دولت به کشاورزان برای اجازه #عبور_سیل از زمینهایشان و از دست رفتن #قابلیت_زراعت اراضی آن ها!

⚠️ پ.ن: کافیست پس از یکسال از مناطق سیل زده ایران بازدید کنید. هر ویرانی آن منطقه هم آبادشده باشد,اما دیگراثری ازادامه زراعت یا تولیددر اراضی کشاورری سیل زده نخواهیددید! فلج شدن #بازوهای_تولیدی کشور #خسارتی است که باهیچ پولی جبران نخواهدشد!

💬 م. پویان

#تدبیر_ناکوک
#تغییرکاربری_اراضی_کشاورزی

@raefipour_ir
🔰 سرمایه‌گذاری امارات در بخش کشاورزی با هدف تامین امنیت غذایی

🔹 اخیرا دولت امارات برای بهبود وضعیت تولید محصولات کشاورزی و تامین امنیت غذایی اقدام به سرمایه گذاری ۲۷۲ میلیون دلاری برای ارتقا فناوری در توسعه مزارع کشاورزی کرده است. سرمایه گذاری حمایتی دولت امارات به منظور تبدیل شدن بیابان های بی آب و علف این کشور به زمین های زراعی انجام می شود.

🔹 پیش بینی می شود با ساخت این زمین های زراعی، تولیدی معادل با یک زمین کشاورزی ۹۰۰ هکتاری (۹ میلیون متر مربع) به دست آید.

🔹 هدف از این اقدامات دولت امارات دسترسی بهتر به محصولات کشاورزی، #خودکفایی در تولید غذای مردم و #کاهش_واردات محصولات غذایی است./رویترز

#امنیت_غذایی
#خودکفایی
#دیگران_چه_می_کنند

@raefipour_ir
علاوه بر خودکفایی در تولید جو می‌توانیم صادرات داشته باشیم

🔹بنابر مدل‌های کارشناسی کشاورزی، کارشناسان این حوزه ثابت کرده‌اند که می‌توان با همین مقدار از زمین کشاورزی تحت کشت جو، تولید را از ۳.۲ میلیون تن به ۶.۴ میلیون تن که سطح بهینه آن است رساند. پتانسیل تولید این محصول در کشور ۸.۳ میلیون تن است.

🔹مدیریت صحیح مزرعه، مدیریت صحیح آب و استفاده اصولی از عوامل بالابرنده بهره‌وری مثل کود و آفت‌کش‌ها می‌تواند موجب افزایش بهره‌‌وری کشاورزی شود.

#کاهش_خلاء_عملکرد
#خودکفایی

🖇#منابع
1⃣ سلطانی، ا. نه‌بندانی، ع. زینلی، ا. ترابی، ب. زند، ا. قاسمی، ث. الستی، ا. دادرسی، ا. حسینی، ر. عالی‌مقام، س. م. زاهد، م. محمدزاده، ز. کمری، ح. عرب‌عامری، ر. فیاضی، ح. رهبان، س. محمدی، س. کرامت، ص. ۱۳۹۸. تهیه اطلس خلأ عملکرد و توان تولید گیاهان زراعی مهم در کشور در شرایط اقلیمی فعلی و آینده. انتشارات سیرنگ. ۲۶۸ ص.

2⃣ الستی، ا. زینلی، ا. سلطانی، ا. ترابی، ب. ۱۳۹۹. برآورد خلأ عملکرد و پتانسیل افزایش تولید جو دیم در ایران. مجله تولید گیاهان زراعی. ۱۳(۳)،۴۱-۶۰


کانال تخصصی استاد رائفی پور
@raefipour_ir
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🎥 جهش تولید گندم در شوره‌زار با روش کشت متفاوت

🔹️ سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با تغییر شیوه کشت به کشت کف‌کار توانسته است تولید گندم در شوره‌زارها را از ۲ تن در هکتار به ۹ تن در هکتار برساند.

🔹️ این شیوه کشت برای دیم‌زارهای خراسان شمالی نیز استفاده می‌شود.

🖋 از جمله روش‌های کاهش خلا عملکرد در مزارع مدیریت صحیح کشت و مزرعه محسوب می‌شود که اثر چشمگیری در تولید خواهد داشت.

#کاهش_خلاء_عملکرد
#کشت_دیم

📢 کانال واحد امنیت غذایی مؤسسه مصاف
🆔 @masaf_foods