#جشن_مهرگان

#بخش_اول

مهرگان: میتراکانا/ میثرَکَنَه (فارسی باستان)

جشن میترایی در ستایش و گرامیداشت میترا/ مهر که در زمان هخامنشیان در نخستین روز ماه باگایادی (نخستین ماه سال هخامنشی و برابر با مهرماه) و در زمان‌های بعدتر در روز شانزدهم مهرماه (مهرروز از مهرماه) برگزار می‌شده است. در ادبیات فارسی نیز همواره جشن مهرگان با نخستین روز فصل پاییز برابر دانسته شده است.
آغاز پاییز به عنوان آغاز سال نو زراعی همچنان در میان کشاورزان رایج است. همچنین ابوریحان بیرونی از این روز با عنوان «نیم‌سَردَه» (نیمه سال) نام برده است.

شاهنامه فردوسی به صراحت به این جشن کهن و پیدایش آن در عصر فریدون اشاره کرده است:
«به روز خجسته سرِ مهر ماه/ به سر بر نهاد آن کیانی کلاه، زمانه بی اندوه گشت از بدی/ گرفتند هر کس ره بخردی
دل از داوری‌ها بپرداختند/ به آیین یکی جشن نو ساختند، نشستند فرزانگان شادکام/ گرفتند هر یک ز یاقوت جام، میِ روشن و چهره شاه نو/ جهان نو ز داد از سرِ ماه نو، بفرمود تا آتش افروختند/ همه عنبر و زعفران سوختند، پرستیدن مهرگان دین اوست».
〰〰〰〰〰〰〰〰
لینـڪ ورود بہ
ڪـانال ایـران شناسے و شاهنامہ
https://telegram.me/joinchat/A3OCoj83CatM-3oMw3dsdg

#جشن_مهرگان

#بخش_چهارم_و_پایانی

آنگونه که از مجموع منابع موجود، همچون نگاره‌ها و متون باستانی و نوشته‌های مورخان و دانشمندان قدیم ایرانی و غیر ایرانی (مانند فردوسی، بیرونی، ثعالبی، جهانگیری، اسدیِ طوسی، هرودوت، کتسیاس و فیثاغورث) و نیز آثار شاعران و ادیبان (مانند جاحظ، رودکی، فرخی، منوچهری و سعدسلمان) دریافته می‌شود
مردمان در این روز تا حد امکان با جامه‌های ارغوانی (یا دستکم با آرایه‌های ارغوانی) بر گرد هم می‌آمده‌اند
در حالی که هر یک، چند «نبشته شادباش» یا به قول امروزی‌، کارت تبریک برای هدیه به همراه داشته‌اند.
این شادباش‌ها را معمولاً با بویی خوش همراه می‌ساخته و در لفافه‌ای زیبا می‌پیچیده‌اند.
در میان خوان یا سفره مهرگانی که از پارچه‌ای ارغوانی رنگ تشکیل شده بود؛ گل «همیشه شکفته» می‌نهادند و پیرامون آنرا با گل‌های دیگر آذین می‌کردند.
امروزه نمی‌دانیم که آیا گل همیشه شکفته، نام گلی بخصوص بوده است یا نام عمومیِ گل‌هایی که برای مدت طولانی و گاه تا چندین ماه شکوفا می‌مانند در پیرامون آن گونه‌هایی از میوه‌های پاییزی که ترجیحاً به رنگ سرخ باشد اضافه می‌شد. میوه‌هایی مانند: سنجد، انگور، انار، سیب،بادام، پسته، فندق، کُنار، زالزالک، ازگیل، خرما، خرمالو و چندی از بوداده‌ها همچون تخمه و نخودچی.

دیگر خوراکی‌های خوان مهرگانی عبارت بود از آشامیدنی و نانی مخصوص. نوشیدنی از عصاره گیاه «هَئومَه/ هوم» که با آب یا شیر رقیق شده بود، فراهم می‌شد و نانِ مخصوص مهرگان از آمیختن آرد هفت نوع غله گوناگون تهیه می‌گردید. غله‌ها و حبوباتی مانند گندم، جو، برنج، نخود، عدس، ماش
دیگر لازمه‌های سفره مهرگان عبارت بود از: جام آتش یا نوکچه (شمع)، شکر، شیرینی، خوردنی‌های محلی و بوی‌های خوش مانند گلاب. آنان پس از خوردن نان و نوشیدنی، به موسیقی و رقص و پایکوبی‌های گروهی می‌پرداخته‌اند

شعله‌های آتشدانی برافروخته پذیرای خوشبویی‌ها (مانند اسپند و زعفران و عنبری‌ شد و نیز گیاهانی چون هوم که موجب خروشان شدن آتش می‌شوند.

نشانه‌های بسیاری، همچون تندیس‌ها، کتیبه‌ها و سنگ‌نگاره‌ها (از جمله نگاره‌های میترا در نمرود داغ و کوماژن)، از رواج آیین مهر در آسیای صغیر (آناتولی) حکایت دارد.

〰〰〰〰〰〰〰〰〰
ڪانال ایران شناسے و شاهنامہ
https://telegram.me/joinchat/A3OCoj83CatM-3oMw3dsdg