اسطوره با دکتر اسماعیل‌پور
1.02K subscribers
1.6K photos
96 videos
367 files
308 links
منبعی معتبر برای شناخت اساطیر ایران و جهان.

دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور مطلق
نویسنده، اسطوره‌شناس، مترجم و استاد دانشگاه شهید بهشتی در رشته‌ی فرهنگ و زبان‌های باستانی است.

درباره‌ی او بیشتر بخوانید:
https://goo.gl/TXYrR2
Download Telegram
#جشن_فروردینگان
@Os2re_esmailpour
روز فروردین(19) از ماه فروردین (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) هنگام برگزاری نخستین جشن ماهانه به نام فروردینگان (گویش بهدینی فرودوگ) است که به فروهر پاک نیاکان و درگذشتگان اختصاص دارد.

فروهرAv. fravaši-, OP *fravarti-, Pahl. fraward, frawahr, frōhar, frawaš, frawaxš)) مفهومی منحصر به فرد اندیشه ایرانی است (برخی مُثل افلاطون را برگرفته از اندیشه فروهر می‌دانند) که به همراه جان، دین، بوی و روان 5 بخش مینوی وجود انسان را تشکیل می‌دهد. فروهر پس از مرگ از تن جدا می‌شود و جاودانه در مینو می‌زیید. در مورد ریشه و معنای فروهر اجماع وجود ندارد. بیلی آن را ترکیب پیشوند -fra و فعل -var√ به معنی "پوشاندن و حفاظت کردن" که یه همراه پسوند ti- به معنای "دور کننده، دافع" است. در نظریه دیگری از فعل -var√ "گزیدن، انتخاب کردن" گرفته شده که به معنای "از پیش گزیننده" است.
@Os2re_esmailpour
در اوستا یشت 13م با عنوان فروردین یشت، که طولانیترین یشت اوستاست، ویژه ستایش فروهر نیاکان و درگذشتگان است که فهرستی طولانی از نیکان و پاکان در آن نام برده و ستوده می‌شوند. بر مبنای این یشت، فروهران در ابتدا یاریگر اورمزد در آفرینش هستند و سپس خویشکاری آنان، نگهداری و نگهبانی آفرینش اورمزد، بویژه آب و گیاه و فرزند درون زهدان مادران است. فروهر نیاکان همچنین یاور مردم در نبرد با نیروهای اهریمنی هستند. بنابراین در روز فرودینگان مردم در آرامگاه‌ها گرد می‌آیند و سفره‌هایی با خوراک آیینی (مانند: سیر و سِداب، لرک، سیروگ، آش و ...) می‌گسترند و بر آن اوستا می‌خوانند. ایرانیان این روز را جشن می‌گیرند تا شاد باشند و از آن شادی درگذشتگان را نیز شاد سازند. از فروهر همۀ مردان و زنان ایرانی و انیرانی می‌خواهند که یاور آنان در برابر اهریمن باشند و برای زندگی بهتر و ساختن جهانی آباد آنان را یاری دهند.

علاوه بر فروردینگان، پنج روز پایانی سال و آیین آتش افروزی شبانه بر پشت بام‌ها و خانه تکانی‌ نیز به گرامیداشت فروهر درگذشتگان اختصاص دارد.

ašāunąm. vaŋuhīš. sūrā . spəṇtā . frauuašaiiō. yazamaide. yā . taxmā . hąm.varəitiuuaitīš. arəzaiieiṇtīš. xruuiš́iiaṇtīš. uruuīnaitīš. frascaṇdaiieiṇtīš. vīspanąm. t̰bišuuatąm. t̰baēšā . daēuuanąm. maš́iiānąmca. amaē.nijanō . hamərəϑə̄. hauuāi. kāmāica. zaošāica.
فروهرهای نیک توانای پاک اَشَونان را می ستاییم که تهم، دلیر، رزمجو، هراس افکن و کوبنده [در رسند و] همۀ ستیزه دشمنان - خواه دیوان، خواه مردمان [دروند] - را ناچیز و نابود کنند. (فروردین یشت، کرده هفتم)

فروهر جان باختگان میهن را می ستاییم.

@Os2re_esmailpour
#جشن_اردیبهشتگان
🆔 @Os2re_Esmailpour
اردیبهشتگان (OIr. *ašavahištakāna) دومین جشن ماهیانۀ سال است که در روز اردیبهشت (3م) از ماه اردیبهشت تقویم باستانی معادل با دومین روز از ماه اردیبهشت در تقویم جلالی (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) برگزار می‌گردد.

این جشن ویژه اردیبهشت، سومین امشاسپند است. نام او ترکیبی است از اشه (-Av. aša-, OP arta-, Skt. ṛta) و صفت Av. -vahišta "بهترین"، که به یکدیگر متصل شده و به معنای "بهترین اشه" است. بهمن همکار اوست و خویشکاری اردیبهشت، نگهبانی از آتش اورمزد است.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اردیبهشتگان جشن پاسداشت آتش است و در این روز به آتشکده‌ها می‌رفتند
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه (داناسرشت، 1363ص.333) آورده است:

اردیبهشت ماه روز سوم آن روز اردیبهشت است و آن عیدی است که اردیبهشتگان نام دارد و برای آنکه هر دو نام با هم متفق شده‌اند و معنای این نام آن است که راستی بهتر است و برخی گفته‌اندکه منتهای خیر است و اردیبهشت ملک آتش و نور است و این دو با او مناسبت دارد و خداوند او را به این کار موکل کرده که نیز علل و امراض را به یاری ادویه و اغذیه ازاله کند و صدق را از کذب ظاهر کند و محق را از مبطل به سوگندهایی که گفته اند در اوستا مبین است تمییز دهد.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اشه نیروی پیش برنده جهان است. او از هنگامی که اورمزد مسیر خورشید و ماه و ستارگان را در آغاز آفرینش مشخص کرد، حضور دارد. در گاهان، زرتشت با او صحبت می‌کند و یا اورمزد را با نام "پدر اشه" مخاطب قرار می‌دهد و علاوه بر صفت بهترین، با صفاتی مانند زیباترین، نیک، خورشیدوند و یا درخشان یاد شده و با راستی و داد و نظم پیوسته است.
🆔 @Os2re_Esmailpour
اشه یکی از پایه‌های مهم دین بهی است. دینداران با صفت اَشَوَن و یا اردا یاد می‌شوند و اشه همواره با آنان است و در مقابل درگوندان و یا دروغان جا دارند. همچنین مهمترین دعای دین بهی " اشم وُهو" ویژه اوست:

ašəm. vohū. vahištəm. astī::
uštā. astī. uštā. ahmāi.
hiiat̰. ašāi. vahištāi. ašəm.::
اشۀ نیک بهترین است. خوشبختی است. خوشبختی برای کسی که اشویی باشد [و خواستار] بهترین اشه.

🆔 @Os2re_Esmailpour
@Os2re_Esmailpour
#گهنبار_میديوزرم
گهنبارها یا گاهانبارها، شش جشن فصلی هستند که هریک مربوط به یکی از شش گاه آفرینش آسمان، آب، زمین، گیاهان، جانوران و انسان است. در اوستا با عنوان yāirya ratavō "زمان‌های سال" یاد شده و تنها جشن‌هایی هستند که در اوستا از آنها یاد می‌شود (نک. #گهنبار).
@Os2re_Esmailpour
گهنبار مَديوزَرِم Av. Maiδyōi.zarəmaya "میانۀ سبز شدن > میانۀ بهار"، نخستین گهنبار است که از چهلمین تا چهل و پنجمین روز سال یعنی پانزدهم اردیبهشت‌ماه تقدیم باستانی (نک. #گاهشماری و #تقویم) برگزار می‌شود.
@Os2re_Esmailpour
نخستین گهنبار، گاه و هنگام آفرینش آسمان است:
نخست، آسمان را آفرید به چهل روز که از روز هرمزد، ماه فروردین تا روز آبان، ماه اردیبهشت است. پنج روز درنگ کرد تا روز دی به مهر، آن روز گاهنبار و آن را نام مَديوزَرم است. آن را گزارش اینکه زیستگاه مهر و ماه، و سبزی به پیدایی آمد (بهار، 1369: 41).
@Os2re_Esmailpour
در صبح نخستین روز از گاهنبار مردم در آتشکده گرد می‌آیند و موبدان با آیین واج‌یشت، گهنبار را برگزار می‌کنند. سفره‌ای آييني پهن می‌شود و موبدان بخشی از اوستا به نام آفرین گهنبار را می‌خوانند، بر روی سفره نمادهاي گيتايي امشاسپندان قرار دارد و چون گهنبارها جشن بزرگداشت آفرينش اورمزد است پس همۀ نمادها در سفرة گهنبار وجود دارند: موبد و اوستايي كه مي‌خواند به اورمزد، شير به بهمن، آتش به ارديبهشت، ظرفهاي فلزي به شهريور، زمين كه سفره بر آن گسترده و موبد روي آن نشسته به سپندارمذ، آب به خرداد، نان و ميوه‌ها به امرداد تعلق دارند.

paṇcāca. caθβarəsatəmca. maiδiiōi.zarəmaiiehe. ašahe. vahištahe. daθušō.: disiiāt̰. hē. aŋhe. auuat̰. miždəm. parō.asnāi. aŋuhe. yaθa. aētahmi. aŋhuuō. yat̰. astuuaiṇti. hazaŋrəm. maēšinąm. daēnunąm. paiti.puθranąm. narąm. ašaonąm. ašaiia. vaŋhuiia. urune. para.daiθiiāt̰. aēuuahe. hātąm. cinmānahe. yat̰. ašahe. vahištahe.: paoiriieheca. nā. miiazdahe. aδāiti.
spitama. zaraθuštra.
yat̰. maiδiiōi.zarəmaiiehe. miiazdauuā . ratuš. amiiazdauuanəm. ratunaēm. aiiasnīm. daste. aṇtarə. mazdaiiasnāiš.

از آغاز سال تا میدیوزرم در ماه اردیبهشت در روز دادار، چهل و پنج روز است. کسی که نخستین میزد را بدهد، پاداش او در جهان دیگر، همچند پاداش کسی است که در این جهان، هزار میش با بره به آیین اشه و نیکی، آمرزش روان خویش را به اشون مردان بخشیده باشد.
ای سپیتمان زرتشت، ردی که نخستین میزد میدیوزرم را داده باشد، بهدینی را که میزد نداده است، در میان مزداپرستان در خور بندگی نخواند. خرده اوستا، آفرین گهنبار، بند هفتم (دوستخواه، 1385: 5-644).

@Os2re_Esmailpour