#انتساب_کتب
جناب آقای حسن انصاری در برخی مقالات خود به احتمال اتحاد کتاب (الایضاح) فضل بن شاذان، با آنچه جناب نجاشی در فهرست کتب فضل بن شاذان به عنوان (المعیار و الموازنة) نام برده است، اشاره کرده و نسخه ای از کتابخانه ی مرعشی هم به این نام معرفی کرده اند.
در تأیید کلام ایشان نسخه ی دیگری نیز از کتاب ایضاح به نظر رسید که با نام (المعیار و الموازنة) شناسانده شده، که توسط عبد الله بن محمد حسن هشترودی در سال 1337 کتابت شده است؛ گرچه تاریخ متأخر است اما بسیار بعید می نماید که کاتب از خود نام را افزوده باشد.
جناب آقای حسن انصاری در برخی مقالات خود به احتمال اتحاد کتاب (الایضاح) فضل بن شاذان، با آنچه جناب نجاشی در فهرست کتب فضل بن شاذان به عنوان (المعیار و الموازنة) نام برده است، اشاره کرده و نسخه ای از کتابخانه ی مرعشی هم به این نام معرفی کرده اند.
در تأیید کلام ایشان نسخه ی دیگری نیز از کتاب ایضاح به نظر رسید که با نام (المعیار و الموازنة) شناسانده شده، که توسط عبد الله بن محمد حسن هشترودی در سال 1337 کتابت شده است؛ گرچه تاریخ متأخر است اما بسیار بعید می نماید که کاتب از خود نام را افزوده باشد.
#انتساب_کتب
( در باره ی کتاب الغیبة منسوب به فضل بن شاذان)
در برابر کتابهای حدیثی کهن وجاده ای که به دست میرسد دیدگاه های متفاوتی وجود دارد ؛ برخی تنها کتب اربعه و کتب انگشت شمار دیگری را _ آن هم بعد از گذر از چندین فیلتر!_ حجت میدانند؛ و برخی هر جزوه و رساله حدیثی را از هر جا که یافتند بر دیده می نهند. مسلما قبول یا انکار یک مجموعه حدیثی موازین علمی خاص خود را می طلبد و هرگز نمیتوان به حدس و گمان کتابی را ساخته داستان نویسان دانست ، چه بسا ولو یک روایت در این کتاب واقعا صادر شده و مرتکب گناه بزرگ رد قول حجّت خدا شده باشیم. متأسفانه این گمانه زنی ها به تازگی رواج فراوان یافته به گونه ای که محققین پر سابقه و روشمند نیز به دام آن گرفتار شده اند.
از جمله ی این کتب که مورد حمله قرار گرفته کتاب الغیبة یا اثبات الرجعة فضل بن شاذان است. که توسط برخی محققین ، جعلی و دستکاری شده و تلفیقی توصیف شده است:
( در باره ی کتاب الغیبة منسوب به فضل بن شاذان)
در برابر کتابهای حدیثی کهن وجاده ای که به دست میرسد دیدگاه های متفاوتی وجود دارد ؛ برخی تنها کتب اربعه و کتب انگشت شمار دیگری را _ آن هم بعد از گذر از چندین فیلتر!_ حجت میدانند؛ و برخی هر جزوه و رساله حدیثی را از هر جا که یافتند بر دیده می نهند. مسلما قبول یا انکار یک مجموعه حدیثی موازین علمی خاص خود را می طلبد و هرگز نمیتوان به حدس و گمان کتابی را ساخته داستان نویسان دانست ، چه بسا ولو یک روایت در این کتاب واقعا صادر شده و مرتکب گناه بزرگ رد قول حجّت خدا شده باشیم. متأسفانه این گمانه زنی ها به تازگی رواج فراوان یافته به گونه ای که محققین پر سابقه و روشمند نیز به دام آن گرفتار شده اند.
از جمله ی این کتب که مورد حمله قرار گرفته کتاب الغیبة یا اثبات الرجعة فضل بن شاذان است. که توسط برخی محققین ، جعلی و دستکاری شده و تلفیقی توصیف شده است:
#انتساب_کتب
ادامه (کتاب فضل بن شاذان) :
⭕️اشکال دوم : (در آن از مشايخی روايت شده که متأخر از ابن شاذان می زيسته اند و يا معاصر جوانتر او بوده اند)
✅پاسخ: اگر نگاهی به کتب علم الحدیث و درایه انداخته باشید متوجه خواهید شد که روایت نمودن از طبقه ی متأخر و حتی روایت پدر از پسر امر غریبی نبوده و نظیر هم دارد. بلی؛ در صورتی که کتاب راوی متقدم مشهور بوده و شیوخ با طریق عالی نقل میکرده اند ، و فضل بن شاذان به صورت مکرر همان کتاب مشهور را از معاصرین جوان نقل میکرد باعث شبهه میشد. اما آنچه در روایات اثبات الرجعة مشهود است ، اینست که بیشتر مشایخ این کتاب در کتب حدیثی معتبر دیگر در ضمن مشایخ ابن شاذان دیده میشوند. بلی؛ موارد اندکی هست که فضل بن شاذان با واسطه ی یکی از معاصرین جوان خود، از امام حسن عسکری علیه السلام نقل حدیث میکند؛ این موارد هرگز ضرر نمی رساند ؛ زیرا فضل در خراسان میزیسته و طبیعتا نمی توانسته محضر حضرتش برسد؛و طبیعتا میبایست واسطه ای بین او و حضرت علیه السلام قرار بگیرد؛ آیا میبایست خود را ملزم میکرد که آن واسطه حتما از طبقه ی سابق باشد؟! بلکه این امر امکان پذیر نیست ؛ زیرا مشایخ پر تکرار او از دنیا رفته بودند!
تنها مورد استثناء که یافت شد حدیث معروف عرض دین جناب عبد العظیم است که توسط سهل بن زیاد از او روایت کرده است( ح 27)، و گفتیم روایت اندک مضرّ نیست و روایات عبد العظیم هم چندان متداول نبوده که فضل بتواند با اسناد عالی روایت کند
ادامه (کتاب فضل بن شاذان) :
⭕️اشکال دوم : (در آن از مشايخی روايت شده که متأخر از ابن شاذان می زيسته اند و يا معاصر جوانتر او بوده اند)
✅پاسخ: اگر نگاهی به کتب علم الحدیث و درایه انداخته باشید متوجه خواهید شد که روایت نمودن از طبقه ی متأخر و حتی روایت پدر از پسر امر غریبی نبوده و نظیر هم دارد. بلی؛ در صورتی که کتاب راوی متقدم مشهور بوده و شیوخ با طریق عالی نقل میکرده اند ، و فضل بن شاذان به صورت مکرر همان کتاب مشهور را از معاصرین جوان نقل میکرد باعث شبهه میشد. اما آنچه در روایات اثبات الرجعة مشهود است ، اینست که بیشتر مشایخ این کتاب در کتب حدیثی معتبر دیگر در ضمن مشایخ ابن شاذان دیده میشوند. بلی؛ موارد اندکی هست که فضل بن شاذان با واسطه ی یکی از معاصرین جوان خود، از امام حسن عسکری علیه السلام نقل حدیث میکند؛ این موارد هرگز ضرر نمی رساند ؛ زیرا فضل در خراسان میزیسته و طبیعتا نمی توانسته محضر حضرتش برسد؛و طبیعتا میبایست واسطه ای بین او و حضرت علیه السلام قرار بگیرد؛ آیا میبایست خود را ملزم میکرد که آن واسطه حتما از طبقه ی سابق باشد؟! بلکه این امر امکان پذیر نیست ؛ زیرا مشایخ پر تکرار او از دنیا رفته بودند!
تنها مورد استثناء که یافت شد حدیث معروف عرض دین جناب عبد العظیم است که توسط سهل بن زیاد از او روایت کرده است( ح 27)، و گفتیم روایت اندک مضرّ نیست و روایات عبد العظیم هم چندان متداول نبوده که فضل بتواند با اسناد عالی روایت کند
قبلا در پست https://tttttt.me/kotob_sh/94 ديدگاه جناب دکتر حسن انصاری در مورد کتاب فضل بن شاذان را مورد نقد قرار دادم. ایشان با بزرگواری متن حقیر را مطالعه نموده و پیام زیر را در پاسخ ارسال داشتند که بدون هیچ تصرفی نقل می شود:
با تجديد تحيات. خواهش می کنم. چنانکه در آن نوشته هم گفته شده اصلا انتساب اين رساله ثابت نيست. تعدادی از مشايخ برای ابن شاذان ياد شده که در هيچ جای ديگر سابقه ندارد و حتی بعضا از معاصرين اويند. تعدادی از احاديث به روشنی از منابع متأخر مانند کفايه الاثر برداشته و با تحريفی در سند در اينجا قرار داده شده. حديثی هم در آن نقل شده که واضح است نمی تواند روايت عالم دقيقی مانند ابن شاذان باشد (در رابطه با دين و دولت). ابن شاذان آثار ديگری درباره قائمیت دارد که آنها ظاهرا اصيلند. در اين باره در کتاب امامت و غيب نوشته ام . از لطفتان ممنونم. با احترام
با تجديد تحيات. خواهش می کنم. چنانکه در آن نوشته هم گفته شده اصلا انتساب اين رساله ثابت نيست. تعدادی از مشايخ برای ابن شاذان ياد شده که در هيچ جای ديگر سابقه ندارد و حتی بعضا از معاصرين اويند. تعدادی از احاديث به روشنی از منابع متأخر مانند کفايه الاثر برداشته و با تحريفی در سند در اينجا قرار داده شده. حديثی هم در آن نقل شده که واضح است نمی تواند روايت عالم دقيقی مانند ابن شاذان باشد (در رابطه با دين و دولت). ابن شاذان آثار ديگری درباره قائمیت دارد که آنها ظاهرا اصيلند. در اين باره در کتاب امامت و غيب نوشته ام . از لطفتان ممنونم. با احترام
Telegram
آثار کهن شیعه
#انتساب_کتب
( در باره ی کتاب الغیبة منسوب به فضل بن شاذان)
در برابر کتابهای حدیثی کهن وجاده ای که به دست میرسد دیدگاه های متفاوتی وجود دارد ؛ برخی تنها کتب اربعه و کتب انگشت شمار دیگری را _ آن هم بعد از گذر از چندین فیلتر!_ حجت میدانند؛ و برخی هر جزوه و…
( در باره ی کتاب الغیبة منسوب به فضل بن شاذان)
در برابر کتابهای حدیثی کهن وجاده ای که به دست میرسد دیدگاه های متفاوتی وجود دارد ؛ برخی تنها کتب اربعه و کتب انگشت شمار دیگری را _ آن هم بعد از گذر از چندین فیلتر!_ حجت میدانند؛ و برخی هر جزوه و…