کارگاه آموزشی
محققان حوزه اجتماعی و آینده پژوهی دربارۀ مسائل
- مشکلات اجتماعی و پیدا کنید مساله را
- آینده پژوهی به مثابه یک رهیافت میان رشته ای برای محققان مسائل اجتماعی
- خانواده مطالعات آینده
- آینده پژوهی؛ چه هست و چه نیست؟
- نگاهی به نخستین تجربه های آینده پژوهی مسائل اجتماعی در ایران
مورد مثال نراقی
مورد مثال تهرانیان
-انواع آینده ها
-رویکردهای عمده روش شناختی در آینده پژوهی
-تحلیل علی لایه به لایه
- تحلیل و نگاشت سناریو
- چند مورد مثال مطالعه آینده پژوهی برای محققان آینده پژوهی
نگاهی به : مورد مثال اخیر (در دهه ۹۰) میز آینده پژوهی آموزش عالی ایران
- کار جمعی و تمرین گروهی
منابع برای مطالعه
- آزادی، پویا و همکاران (1398) ؛ پروژه ايران ٢٠٤٠ استنفورد؛ يك سكوي علمي براي تحقيق درتوسعه پايدار و طولاني مدت ايران. فوریه 2019 دانشگاه استنفورد ، مقاله کاری 7 . مأخذ اصلی وهمه مقالات پروژه : https://iranian-studies.stanford.edu/iran-2040-project/publications
- خزائی ، سعید و مصطفی حسینی گلکار(1394 )جُستارهايی درباب آينده پژوهی. تهران:مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
- فراستخواه، مقصود(1400). آیندهپژوهی آموزش عالی و دانشگاه در ایران؛ مبانی و سناریوها. تهران: موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. برای دیدن و دانلود متن کامل گزارش همه پنل های سه وپنجگانه تا این تاریخ : ر.ک. به: https://irphe.ac.ir/content/935/Panel-List
- نشریه آینده پژوهی ایران، آرشیو مقالات: https://www.magiran.com/magazine/1768
Aburdene Patricia (2005). Megatrends 2010: The Rise of Conscious Capitalism, Hampton Roads Publishing .
Amer, Muhammad and Tugrul U. Daim *, Antonie Jetter(2013). . A review of scenario planning http://dx.doi.org/10.1016/j.futures.2012.10.003
Bell, Wendell, (2003), Foundation of Futures Studies: History, Purposes, and Knowledge (Human Science for New Era), London: Transaction Publishers.
Inayatullah, Sohail, (2008), The Causal Layered Analysis: An Integrative and Transformative Theory and Method, in Theodore J. Gordon and Jerome C. Glenn, Futures Research Methodology Version 3.0(AC/UNU Millennium Project), United Nation University Press: Maastricht.
Nazemi,A. and Shammaee,A.(2015). Iranian 1st National Foresight:Pilot Foresight Project for Determining the Most Appropriate Technologies for Iran 2025 (PAMFA 2025).Tehran: National Research Institute for Science Policy.
Rasmussen ,B & Anderson ,P.D.(2011).Review of science and technology foresight studies and comparison with GTS2015 . Copenhagen: The Danish Ministry of Science, Innovation and Higher Education.
محققان حوزه اجتماعی و آینده پژوهی دربارۀ مسائل
- مشکلات اجتماعی و پیدا کنید مساله را
- آینده پژوهی به مثابه یک رهیافت میان رشته ای برای محققان مسائل اجتماعی
- خانواده مطالعات آینده
- آینده پژوهی؛ چه هست و چه نیست؟
- نگاهی به نخستین تجربه های آینده پژوهی مسائل اجتماعی در ایران
مورد مثال نراقی
مورد مثال تهرانیان
-انواع آینده ها
-رویکردهای عمده روش شناختی در آینده پژوهی
-تحلیل علی لایه به لایه
- تحلیل و نگاشت سناریو
- چند مورد مثال مطالعه آینده پژوهی برای محققان آینده پژوهی
نگاهی به : مورد مثال اخیر (در دهه ۹۰) میز آینده پژوهی آموزش عالی ایران
- کار جمعی و تمرین گروهی
منابع برای مطالعه
- آزادی، پویا و همکاران (1398) ؛ پروژه ايران ٢٠٤٠ استنفورد؛ يك سكوي علمي براي تحقيق درتوسعه پايدار و طولاني مدت ايران. فوریه 2019 دانشگاه استنفورد ، مقاله کاری 7 . مأخذ اصلی وهمه مقالات پروژه : https://iranian-studies.stanford.edu/iran-2040-project/publications
- خزائی ، سعید و مصطفی حسینی گلکار(1394 )جُستارهايی درباب آينده پژوهی. تهران:مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
- فراستخواه، مقصود(1400). آیندهپژوهی آموزش عالی و دانشگاه در ایران؛ مبانی و سناریوها. تهران: موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. برای دیدن و دانلود متن کامل گزارش همه پنل های سه وپنجگانه تا این تاریخ : ر.ک. به: https://irphe.ac.ir/content/935/Panel-List
- نشریه آینده پژوهی ایران، آرشیو مقالات: https://www.magiran.com/magazine/1768
Aburdene Patricia (2005). Megatrends 2010: The Rise of Conscious Capitalism, Hampton Roads Publishing .
Amer, Muhammad and Tugrul U. Daim *, Antonie Jetter(2013). . A review of scenario planning http://dx.doi.org/10.1016/j.futures.2012.10.003
Bell, Wendell, (2003), Foundation of Futures Studies: History, Purposes, and Knowledge (Human Science for New Era), London: Transaction Publishers.
Inayatullah, Sohail, (2008), The Causal Layered Analysis: An Integrative and Transformative Theory and Method, in Theodore J. Gordon and Jerome C. Glenn, Futures Research Methodology Version 3.0(AC/UNU Millennium Project), United Nation University Press: Maastricht.
Nazemi,A. and Shammaee,A.(2015). Iranian 1st National Foresight:Pilot Foresight Project for Determining the Most Appropriate Technologies for Iran 2025 (PAMFA 2025).Tehran: National Research Institute for Science Policy.
Rasmussen ,B & Anderson ,P.D.(2011).Review of science and technology foresight studies and comparison with GTS2015 . Copenhagen: The Danish Ministry of Science, Innovation and Higher Education.
دانش پژوهان گرامی
امروز چهارشنبه ۵ آبان ماه ۱۴۰۰
جلسه اول دوره " جامعه شناسی ادبیات " با تدریس دکتر محمد رحمانی برگزار می گردد.
شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc
امروز چهارشنبه ۵ آبان ماه ۱۴۰۰
جلسه اول دوره " جامعه شناسی ادبیات " با تدریس دکتر محمد رحمانی برگزار می گردد.
شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc
طرح درس دوره فرایند انجام پژوهش کیفی
◙ کلیات
▪️ مفاهيم پايه
1. هستي شناسي جنبش روش شناختی کیفی
2. معرفت شناسي جنبش روش شناختی کیفی
3. روش شناسي جنبش روش شناختی کیفی
پرسش های روش شناختی
◙ طبقه بندی پارادایمی در علوم اجتماعی بر اساس سه جنبش روش شناختی
▪️ جنبش کمی : پارادایمهای اثباتی ، پسا اثباتی ، خردگرایی انتقادی و واقع گرایی اجتماعی انتقادی
▪️جنبش کیفی : پارادایمهای تاویل گرایی کلاسیک و معاصر ، برساختی – تفسیری ، کنش متقابل نمادین گرایی ، پدیدارشناسی ، روش شناسی مردمی و نظریه ساختاریندی گیدنز
▪️جنبش ترکیبی : رویکردهای پراگماتیسم کلاسیک و نوپراگماتیسم
و
▪️ همینطور پارادایمهای انتقادی ( رویکردهای انتقادی ، فمینیسم و پست مدرن ) که گرچه نسبت به استفاده از روش های کمی بی توجه نیست ، اما تمرکز عمده آن بر روش شناسی کیفی است .
◙ نقش پژوهشگر در پژوهش کیفی
◙ جایگاه پرسش در پژوهش کیفی
◙ معرفی اهداف پژوهش کیفی
◙ آشنایی با استراتژی پژوهش کیفی
▪️ استراتژي استفهامي
◙ آشنایی با روش های نمونه گیری در پژوهش کیفی
◙ آشنایی با روشهاي گردآوري دادههاي كيفي :
مصاحبه ، روایت ،مشاهده، گروه های متمرکز ، ....
◙ آشنایی با روش های فنون تقليل داده ها در روشهاي كيفي :
آشنایی با انواع کدگذاری کیفی، فرایند پروراندن مفاهیم ، سنخ شناسی
◙ آشنایی با روش های تحلیل دادههای كيفي :
نظریه مبنایی ، تحلیل گفت و گو ، تحلیل گفتمان ، تحلیل ژانر ، تحلیل محتوا و ....
◙ آشنایی با روش های تحقیق كيفي :
روش تحقیق پدیدارشناختی، اتنومتدلوژی، تحقیق فمینیستی، تاریخی تطبیقی، تحقیق عملی مشارکتی،
مطالعه موردی ، مونوگرافی ، اتنوگرافی ، ......
◙ معیارهای سنجش کیفیت در پژوهش کیفی
◙ نحوه نگارش گزارش کیفی
@isa_ctc
◙ کلیات
▪️ مفاهيم پايه
1. هستي شناسي جنبش روش شناختی کیفی
2. معرفت شناسي جنبش روش شناختی کیفی
3. روش شناسي جنبش روش شناختی کیفی
پرسش های روش شناختی
◙ طبقه بندی پارادایمی در علوم اجتماعی بر اساس سه جنبش روش شناختی
▪️ جنبش کمی : پارادایمهای اثباتی ، پسا اثباتی ، خردگرایی انتقادی و واقع گرایی اجتماعی انتقادی
▪️جنبش کیفی : پارادایمهای تاویل گرایی کلاسیک و معاصر ، برساختی – تفسیری ، کنش متقابل نمادین گرایی ، پدیدارشناسی ، روش شناسی مردمی و نظریه ساختاریندی گیدنز
▪️جنبش ترکیبی : رویکردهای پراگماتیسم کلاسیک و نوپراگماتیسم
و
▪️ همینطور پارادایمهای انتقادی ( رویکردهای انتقادی ، فمینیسم و پست مدرن ) که گرچه نسبت به استفاده از روش های کمی بی توجه نیست ، اما تمرکز عمده آن بر روش شناسی کیفی است .
◙ نقش پژوهشگر در پژوهش کیفی
◙ جایگاه پرسش در پژوهش کیفی
◙ معرفی اهداف پژوهش کیفی
◙ آشنایی با استراتژی پژوهش کیفی
▪️ استراتژي استفهامي
◙ آشنایی با روش های نمونه گیری در پژوهش کیفی
◙ آشنایی با روشهاي گردآوري دادههاي كيفي :
مصاحبه ، روایت ،مشاهده، گروه های متمرکز ، ....
◙ آشنایی با روش های فنون تقليل داده ها در روشهاي كيفي :
آشنایی با انواع کدگذاری کیفی، فرایند پروراندن مفاهیم ، سنخ شناسی
◙ آشنایی با روش های تحلیل دادههای كيفي :
نظریه مبنایی ، تحلیل گفت و گو ، تحلیل گفتمان ، تحلیل ژانر ، تحلیل محتوا و ....
◙ آشنایی با روش های تحقیق كيفي :
روش تحقیق پدیدارشناختی، اتنومتدلوژی، تحقیق فمینیستی، تاریخی تطبیقی، تحقیق عملی مشارکتی،
مطالعه موردی ، مونوگرافی ، اتنوگرافی ، ......
◙ معیارهای سنجش کیفیت در پژوهش کیفی
◙ نحوه نگارش گزارش کیفی
@isa_ctc
دانش پژوهان گرامی
امروز شنبه ۸ آبان ماه ۱۴۰۰
جلسه اول دوره " محققان حوزه اجتماعی و آینده پژوهی در مورد مسائل " با تدریس دکتر مقصود فراست خواه برگزار می گردد.
شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc
امروز شنبه ۸ آبان ماه ۱۴۰۰
جلسه اول دوره " محققان حوزه اجتماعی و آینده پژوهی در مورد مسائل " با تدریس دکتر مقصود فراست خواه برگزار می گردد.
شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc
طرح درس دوره spss
• مرور مبانی فلسفی جنبش روش شناختی کمی
• مرور مراحل اجرایی یک پژوهش کمی
• تشکیل فایل داده ها:
در برنامه SPSS قسمتی که داده ها (اطلاعات) گردآوری شده را وارد کرده و ویژگی آنها را تعریف می کنیم، فایل داده ها می نامیم. فایل داده ها شامل دو قسمت است:
1) داده نامه (Data View)؛
2) متغیرنامه (Variable View)؛
Name, Type, Width, Decimals, Label, Values, Missing, Columns, Align, Measure.
• نحوۀ تعریف متغیرها در نرم افزار
تعریف انواع پرسش های پرسشنامه در نرم افزار
• نحوۀ ورود داده ها (Entering Data).
• پردازش داده ها:
بعد از تشکیل فایل داده های تحقیق، به عبارتی تنظیم داده نامه و متغیر نامه، با پردازش داده ها آنها را برای محاسبات آماری آماده می کنیم. پردازش داده ها شامل:
1) خطایابی؛
2) تجدید طبقه بندی (کدگذاری مجدد Recode)؛
3) مقیاس سازی (Compute).
• معیارهای سنجش مقبولیت تحقیق:
-سنجش اعتبار ابزار اندازه گیری (Validity):
تحلیل عاملی، اعتبار همگرا-واگرا و ....
-سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری (Reliability):
آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و .....
نحوه ارائه گزارش : گزارش توصیفی گزارش تحلیلی
گزارش توصیفی
مراحل گزارش توصیفی
• جداول توزیع فراوانی.
• نمودارها.
نمودار ستونی، نمودار ستونی سه بعدی، نمودار خطی، نمودار ناحیه ای، نمودار داریره ای، نمودار جعبه ای، نمودار ستونی خطا، نمودار هرم جمعیتی و ...
• شاخص های گرایش به مرکز (Measures of Tendency).
• شاخص های گرایش به پراکندگی (Measures of Dispersion).
• توصیف شکل توزیع داده ها:
توزیع نرمال (طبیعی، Normal Distribution):
روش های آزمون نرمال بودن توزیع داده ها:
روش های عددی (Numerical)؛
روشهای گرافیکی (Graphical).
توزیع استاندارد (Standardized Distribution)؛
توزیع متقارن (Symmetric) و نامتقارن (Asymmetric).
گزارش تحلیلی(استنباطی)
مرورآمار استنباطی
• برآورد:
1) برآورد آماره های یک متغیره؛
2) برآورد آماره های دو متغیره.
• آزمون فرضیه:
مفهوم فرضیه؛
فرضیه آماری (فرض صفر، فرض خلاف)؛
خطای نوع اول و دوم؛
درجه آزادی؛
سطح معنی داری.
نحوه آزمون فرضیه تحقیق
• انتخاب آزمون آماری:
برای انتخاب آزمون آماری، دو عامل بیش از همه نقش دارند:
1) نوع فرضیه: فرضیه رابطه ای (همبستگی و علی)، فرضیه مقایسه ای (تفاوتی)
2) نوع داده ها: پارامتری و ناپارامتری.
• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی):
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی) با داده های ناپارامتری:
فی، گودمن کروسکال، کرامر، ضریب توافق، لاندا، ضریب نایقینی، اتا، کندال، اسپرمن، گاما، دی سامرز
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی) با داده های پارامتری:
پیرسون
• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی):
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی) با داده های ناپارامتری:
آزمون خی دو
رگرسیون لجستیک (رگرسیون لجستیک دو وجهی، رگرسیون لجستیک چند وجهی)
رگرسیون ترتیبی
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی) با داده های پارامتری:
تحلیل رگرسیون (رگرسیون خطی دو متغیره، رگرسیون خطی چند متغیره،)
تحلیل مسیر
• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای:
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای با داده های ناپارامتری:
آزمون های ناپارامتری برای یک گروه (آزمون دو جمله ای، خی دو تک متغیره و..)
آزمون ناپارامتری برای دو گروه (آزمون یومن- وایت نی، مک نمار، ویل کاکسون و...)
آزمون های ناپارامتری برای k گروه (آزمون میانه، کوکران و ...)
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای با داده های پارامتری:
آزمون های پارامتری برای یک گروه (آزمون T تک نمونه ای، T هتلینگ)
آزمون های پارامتری برای دو گروه (آزمون T با دو نمونۀ مستقل، آزمون T با دو نمونۀ همبسته)
آزمون پارامتری برای k گروه (ANOVA،UNANOVA، MANOVA، RMANOVA، ....)
@isa_ctc
• مرور مبانی فلسفی جنبش روش شناختی کمی
• مرور مراحل اجرایی یک پژوهش کمی
• تشکیل فایل داده ها:
در برنامه SPSS قسمتی که داده ها (اطلاعات) گردآوری شده را وارد کرده و ویژگی آنها را تعریف می کنیم، فایل داده ها می نامیم. فایل داده ها شامل دو قسمت است:
1) داده نامه (Data View)؛
2) متغیرنامه (Variable View)؛
Name, Type, Width, Decimals, Label, Values, Missing, Columns, Align, Measure.
• نحوۀ تعریف متغیرها در نرم افزار
تعریف انواع پرسش های پرسشنامه در نرم افزار
• نحوۀ ورود داده ها (Entering Data).
• پردازش داده ها:
بعد از تشکیل فایل داده های تحقیق، به عبارتی تنظیم داده نامه و متغیر نامه، با پردازش داده ها آنها را برای محاسبات آماری آماده می کنیم. پردازش داده ها شامل:
1) خطایابی؛
2) تجدید طبقه بندی (کدگذاری مجدد Recode)؛
3) مقیاس سازی (Compute).
• معیارهای سنجش مقبولیت تحقیق:
-سنجش اعتبار ابزار اندازه گیری (Validity):
تحلیل عاملی، اعتبار همگرا-واگرا و ....
-سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری (Reliability):
آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و .....
نحوه ارائه گزارش : گزارش توصیفی گزارش تحلیلی
گزارش توصیفی
مراحل گزارش توصیفی
• جداول توزیع فراوانی.
• نمودارها.
نمودار ستونی، نمودار ستونی سه بعدی، نمودار خطی، نمودار ناحیه ای، نمودار داریره ای، نمودار جعبه ای، نمودار ستونی خطا، نمودار هرم جمعیتی و ...
• شاخص های گرایش به مرکز (Measures of Tendency).
• شاخص های گرایش به پراکندگی (Measures of Dispersion).
• توصیف شکل توزیع داده ها:
توزیع نرمال (طبیعی، Normal Distribution):
روش های آزمون نرمال بودن توزیع داده ها:
روش های عددی (Numerical)؛
روشهای گرافیکی (Graphical).
توزیع استاندارد (Standardized Distribution)؛
توزیع متقارن (Symmetric) و نامتقارن (Asymmetric).
گزارش تحلیلی(استنباطی)
مرورآمار استنباطی
• برآورد:
1) برآورد آماره های یک متغیره؛
2) برآورد آماره های دو متغیره.
• آزمون فرضیه:
مفهوم فرضیه؛
فرضیه آماری (فرض صفر، فرض خلاف)؛
خطای نوع اول و دوم؛
درجه آزادی؛
سطح معنی داری.
نحوه آزمون فرضیه تحقیق
• انتخاب آزمون آماری:
برای انتخاب آزمون آماری، دو عامل بیش از همه نقش دارند:
1) نوع فرضیه: فرضیه رابطه ای (همبستگی و علی)، فرضیه مقایسه ای (تفاوتی)
2) نوع داده ها: پارامتری و ناپارامتری.
• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی):
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی) با داده های ناپارامتری:
فی، گودمن کروسکال، کرامر، ضریب توافق، لاندا، ضریب نایقینی، اتا، کندال، اسپرمن، گاما، دی سامرز
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی) با داده های پارامتری:
پیرسون
• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی):
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی) با داده های ناپارامتری:
آزمون خی دو
رگرسیون لجستیک (رگرسیون لجستیک دو وجهی، رگرسیون لجستیک چند وجهی)
رگرسیون ترتیبی
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی) با داده های پارامتری:
تحلیل رگرسیون (رگرسیون خطی دو متغیره، رگرسیون خطی چند متغیره،)
تحلیل مسیر
• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای:
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای با داده های ناپارامتری:
آزمون های ناپارامتری برای یک گروه (آزمون دو جمله ای، خی دو تک متغیره و..)
آزمون ناپارامتری برای دو گروه (آزمون یومن- وایت نی، مک نمار، ویل کاکسون و...)
آزمون های ناپارامتری برای k گروه (آزمون میانه، کوکران و ...)
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای با داده های پارامتری:
آزمون های پارامتری برای یک گروه (آزمون T تک نمونه ای، T هتلینگ)
آزمون های پارامتری برای دو گروه (آزمون T با دو نمونۀ مستقل، آزمون T با دو نمونۀ همبسته)
آزمون پارامتری برای k گروه (ANOVA،UNANOVA، MANOVA، RMANOVA، ....)
@isa_ctc
✍ امروز شنبه ۱۵ آبان ماه ۱۴۰۰
جلسه دوم دوره " محققان حوزه اجتماعی و آینده پژوهی در مورد مسائل " با تدریس دکتر مقصود فراست خواه
شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc
جلسه دوم دوره " محققان حوزه اجتماعی و آینده پژوهی در مورد مسائل " با تدریس دکتر مقصود فراست خواه
شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc
#پیام_تسلیت
◾️پیام تسلیت درگذشت زنده یاد دکتر ابراهیم فیوضات
بازگشت همه بسوی خداست
با کمال تاسف اطلاع پیدا کردیم همکار ارجمند جناب اقای دکتر ابراهیم فیوضات، استاد فرهیخته و پیشکسوت جامعه شناسی، پس از یک دوره بیماری طولانی جان به جان آفرین تسلیم کرده اند.
شادروان دکتر فیوضات دانش آموخته جامعه شناسی از دانشگاه پاریس، عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی و از اعضای موسس انجمن جامعه شناسی ایران و بوده اند. عضویت در هیات تحریریه چند مجله جامعه شناسی شامل جامعه شناسی ایران، مسائل اجتماعی ایران، و ... ، مدیریت گروه جامعه شناسی دانشگاه شهیدبهشتی، مدیریت گروه جامعه شناسی صنعتی انجمن جامعه شناسی ایران از جمله فعالیت های علمی ایشان است. بررسی تحولات نظام استاد-شاگردی در ایران (۱۳۷۲)، موانع توسعه صنعتی در ایران، (مجموعه مقالات، ۱۳۷۴) دولت در عصر پهلوی، تهران (۱۳۷۵)، فرهنگ: اخلاق کار و نخبهگرایی در ایران (۱۳۸۳)، اصلاح گری و انقلاب، تهران (۱۳۸۳) از تالیفات استاد است.
درگذشت این استاد فرهیخته را به خانواده محترم داغدار، دوستان، همکاران و دانشجویان ایشان و اجتماع علمی جامعه شناسی تسلیت گفته، برای این بزرگوار روانی شاد و ارام و برای بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم.
روان این استاد فرهیخته شاد و یادشان گرامی باد.
هیأت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران
@isa_ctc
@iran_sociology
◾️پیام تسلیت درگذشت زنده یاد دکتر ابراهیم فیوضات
بازگشت همه بسوی خداست
با کمال تاسف اطلاع پیدا کردیم همکار ارجمند جناب اقای دکتر ابراهیم فیوضات، استاد فرهیخته و پیشکسوت جامعه شناسی، پس از یک دوره بیماری طولانی جان به جان آفرین تسلیم کرده اند.
شادروان دکتر فیوضات دانش آموخته جامعه شناسی از دانشگاه پاریس، عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی و از اعضای موسس انجمن جامعه شناسی ایران و بوده اند. عضویت در هیات تحریریه چند مجله جامعه شناسی شامل جامعه شناسی ایران، مسائل اجتماعی ایران، و ... ، مدیریت گروه جامعه شناسی دانشگاه شهیدبهشتی، مدیریت گروه جامعه شناسی صنعتی انجمن جامعه شناسی ایران از جمله فعالیت های علمی ایشان است. بررسی تحولات نظام استاد-شاگردی در ایران (۱۳۷۲)، موانع توسعه صنعتی در ایران، (مجموعه مقالات، ۱۳۷۴) دولت در عصر پهلوی، تهران (۱۳۷۵)، فرهنگ: اخلاق کار و نخبهگرایی در ایران (۱۳۸۳)، اصلاح گری و انقلاب، تهران (۱۳۸۳) از تالیفات استاد است.
درگذشت این استاد فرهیخته را به خانواده محترم داغدار، دوستان، همکاران و دانشجویان ایشان و اجتماع علمی جامعه شناسی تسلیت گفته، برای این بزرگوار روانی شاد و ارام و برای بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم.
روان این استاد فرهیخته شاد و یادشان گرامی باد.
هیأت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران
@isa_ctc
@iran_sociology
رویکردی تاریخی بر تجربه ی دولت سازی در ایران معاصر
دوره ی اول
برآمدن، کارنامه و فرجام دولت (مطلق) منتظم
مقدمه
نزدیک به دو سده است که نخبگان ایرانی به لزوم ایجاد تغییرات اساسی برای نیل به جامعه ای پیشرفته، آبادان و عادلانه آگاه شده اند و برای نیل به آن نیز سعی بلیغی به عمل آورده اند. در ایده ی تحول خواهی، که لاجرم بر سیاقِ روح زمانه ی مدرن رقم می خورد، دولت سازی به سبک عصر جدید، وجه کانونی پیدا کرد. بدین ترتیب، لزوم برافتادنِ بنیاد قدیم دولت و برپاشدنِ بنای جدید آن، سکه ی رایج زمانه و سر لوحه ی آئین تحول خواهی شد. حسرتِ فرصت های از کف رفته ی تاریخی و اشتیاق زائد الوصف برای به آغوش کشیدن نگار فرنگستانی، بر آتش این دولت خواهی افزود و آن را تا بدان پایه کشانید که سعادت دینا و عقبی به وجود نازنینش موکول و متوقف گردید. در چنین حال و هوای رویایی، ایده ی لزوم تغییر در آئین حکمرانی و نهاد دولت، برای نیل به شهر مینویِ ایران زمین، تکون یافت. در زمانه ی تاریخی کندو کاو این تحقیق سه تجربه از دولت سازی به سبک مدرن مدرن تعین یافته بود: «دولتِ منتظم» ، «دولت انتخابی مشروطه» و «دولت جمهوری».
جماعتی از نخبگان ایرانی، در نخستین مواجه شیفته ی دولتِ منتظم شدند که بنظر می آمد با ساز مقتضیات و طبع سیاست پادشاهی دیرپای ایرانی دمساز است و هم امید نظم قانونی، رونق و آبادانی کشور از آن می رود. برای تحقق آرمان دولت منتظم ، خصوصاً در دوره ها ی صدر اعظم هایی مانند میرزا تقی خان امیر کبیر و میرزا حسین خان سپهسالار ( به زمان پادشاهی ناصرالدین شاه ) و میرزا علی خان امین الدوله( دوره سلطنت مظفرالدین شاه) ، فرصت هایی نیز به کف آمد. گرچه در این زمانه کوشش هایی برای نهاد سازی و اصلاح رویه های حکمرانی صورت گرفت ولی این کوشش ها منجر به استقرار و تداوم دولت منتظم نگردید و تجربه ی دولت منتظم در عمل تنها به تعدادی قانون نامه و چند نهاد و موسسه دولت توفیق چندانی بدست نیاورد و در چاه ویل درباریان فاسد، دیوانسالاریِ ناتوان و نیرنگ بازی سیاستهای استعماری، فرو افتاد. البته ایده ی دولت منتظم تا نخستین مراحل جنبش اعتراضی قانون خواهی نیز دوام آورد ولی با نضج گرفتن اندیشه مشروطه کردنِ دولت، رنگ باخت و به حاشیه رانده شد.
بر این اساس در دوره نخست از سلسله مباحث بررسی تجربه دولت سازی در ایران معاصر شناخت تجربه ی تاسیس دولت منتظم برای پنج جلسه درسگفتار طراحی شده است که ذیلاً طرح درس آن ارائه می شود.
جلسه اول
مواجهه با غرب و مساله مندی سنت قدمایی
1-تمهید مقدمه (بیان مساله-دولت سازی هسته ی سخت اصلاحات ایرانی/ دولت گرایی جدید، ملاحظاتی در باره ی رویکرد و روش و مروری بر نظریات و تجربه های دولت سازی در دوران معاصر)
2- الگوی حکمرانی قدمایی در ایران: سلطنت اسلامیه
3- مواجهه ی با غرب: برآمدن دو گانه ی استعمار و نوسازیِ تجدد بنیاد
*منابع برای مطالعه:
-عبدالهادی حائری، نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، انتشارات امیر کبیر( تهران 1381)
-غلامحسین زرگری نژاد، اندیشه و سیاست در ایران قاجار( 2جلد)، نگارستان اندیشه( تهران 1399)
-سید جواد طباطبایی، دیباچه ای بر نظریه انحطاط ایران، نشر نگاه معاصر (تهران 1386)
جلسه دوم
پیش درآمد: «نظام جدید»
*چشم انداز نظری: جنگ و دولت سازی ( چالز تیلی)
1-جنگ های ایران و روس و پدیدار شدن پرسش تاریخی
2-مکتب اصلاحات تبریز و شکل گیری اولین پروژه نظام جدید
3-بنیاد و عناصر نظام جدید
4-میرزا تقی خان امیر کبیر: تداوم و تتمیم نظام جدید
5-کارنامه و فرجام نظام جدید
*منابع پیشنهادی برای مطالعه
-عبدالرزاق مفتون دنبلی، مآثر سلطانیه، تصحیح و تحشیه دکتر غلامحسین زرگری نژاد، انتشارات موسسه ایران، ( تهران 1383)/ نظام جدید از 205 الی 231
-روزنامه وقایع اتفاقیه، سال های 1267 و 1278قمری
-امینه پاکرون، عباس میرزا و فتحعلیشاه نبردهای ده ساله ایران و روس، نشر تاریخ ایران
-فریدون آدمیت، امیر کبیر و ایران، انتشارات خوارزمی،( تهران 1398 )
-سید جواد طباطبایی، نگاهی به مکتب تبریز و مبانی تجدد خواهی، انتشارات ستوده( تهران 1385)
جلسه سوم
نخستین تکاپوها : تاسیس موسسات جدید دولتی
1-جنگ هرات، شکست و جدایی رسمی افغانستان: طرح دو باره ی لزوم اصلاح دولت
2-انحلال مقام صدر اعظمی و تشکیل شورای وزرای شش گانه( مجلس شورای دولتی)
3-تفکیک دو قلمرو اجرایی و قانون گذاری: تشکیل مجلس مشورتخانه
4-کارنامه و فرجام تجربه ی اول
* منابع برای مطالعه
- محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، مرآت البلدان، جلد سوم، با تصحیحات و حواشی و فهارس به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث (تهران 1367)
–محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، تاریخ منتظم ناصری، تصحيح، محمد اسماعيل رضوانى، دنياى كتاب (تهران 1367:
-محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، صدرالتواریخ( تاریخ صدو
دوره ی اول
برآمدن، کارنامه و فرجام دولت (مطلق) منتظم
مقدمه
نزدیک به دو سده است که نخبگان ایرانی به لزوم ایجاد تغییرات اساسی برای نیل به جامعه ای پیشرفته، آبادان و عادلانه آگاه شده اند و برای نیل به آن نیز سعی بلیغی به عمل آورده اند. در ایده ی تحول خواهی، که لاجرم بر سیاقِ روح زمانه ی مدرن رقم می خورد، دولت سازی به سبک عصر جدید، وجه کانونی پیدا کرد. بدین ترتیب، لزوم برافتادنِ بنیاد قدیم دولت و برپاشدنِ بنای جدید آن، سکه ی رایج زمانه و سر لوحه ی آئین تحول خواهی شد. حسرتِ فرصت های از کف رفته ی تاریخی و اشتیاق زائد الوصف برای به آغوش کشیدن نگار فرنگستانی، بر آتش این دولت خواهی افزود و آن را تا بدان پایه کشانید که سعادت دینا و عقبی به وجود نازنینش موکول و متوقف گردید. در چنین حال و هوای رویایی، ایده ی لزوم تغییر در آئین حکمرانی و نهاد دولت، برای نیل به شهر مینویِ ایران زمین، تکون یافت. در زمانه ی تاریخی کندو کاو این تحقیق سه تجربه از دولت سازی به سبک مدرن مدرن تعین یافته بود: «دولتِ منتظم» ، «دولت انتخابی مشروطه» و «دولت جمهوری».
جماعتی از نخبگان ایرانی، در نخستین مواجه شیفته ی دولتِ منتظم شدند که بنظر می آمد با ساز مقتضیات و طبع سیاست پادشاهی دیرپای ایرانی دمساز است و هم امید نظم قانونی، رونق و آبادانی کشور از آن می رود. برای تحقق آرمان دولت منتظم ، خصوصاً در دوره ها ی صدر اعظم هایی مانند میرزا تقی خان امیر کبیر و میرزا حسین خان سپهسالار ( به زمان پادشاهی ناصرالدین شاه ) و میرزا علی خان امین الدوله( دوره سلطنت مظفرالدین شاه) ، فرصت هایی نیز به کف آمد. گرچه در این زمانه کوشش هایی برای نهاد سازی و اصلاح رویه های حکمرانی صورت گرفت ولی این کوشش ها منجر به استقرار و تداوم دولت منتظم نگردید و تجربه ی دولت منتظم در عمل تنها به تعدادی قانون نامه و چند نهاد و موسسه دولت توفیق چندانی بدست نیاورد و در چاه ویل درباریان فاسد، دیوانسالاریِ ناتوان و نیرنگ بازی سیاستهای استعماری، فرو افتاد. البته ایده ی دولت منتظم تا نخستین مراحل جنبش اعتراضی قانون خواهی نیز دوام آورد ولی با نضج گرفتن اندیشه مشروطه کردنِ دولت، رنگ باخت و به حاشیه رانده شد.
بر این اساس در دوره نخست از سلسله مباحث بررسی تجربه دولت سازی در ایران معاصر شناخت تجربه ی تاسیس دولت منتظم برای پنج جلسه درسگفتار طراحی شده است که ذیلاً طرح درس آن ارائه می شود.
جلسه اول
مواجهه با غرب و مساله مندی سنت قدمایی
1-تمهید مقدمه (بیان مساله-دولت سازی هسته ی سخت اصلاحات ایرانی/ دولت گرایی جدید، ملاحظاتی در باره ی رویکرد و روش و مروری بر نظریات و تجربه های دولت سازی در دوران معاصر)
2- الگوی حکمرانی قدمایی در ایران: سلطنت اسلامیه
3- مواجهه ی با غرب: برآمدن دو گانه ی استعمار و نوسازیِ تجدد بنیاد
*منابع برای مطالعه:
-عبدالهادی حائری، نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، انتشارات امیر کبیر( تهران 1381)
-غلامحسین زرگری نژاد، اندیشه و سیاست در ایران قاجار( 2جلد)، نگارستان اندیشه( تهران 1399)
-سید جواد طباطبایی، دیباچه ای بر نظریه انحطاط ایران، نشر نگاه معاصر (تهران 1386)
جلسه دوم
پیش درآمد: «نظام جدید»
*چشم انداز نظری: جنگ و دولت سازی ( چالز تیلی)
1-جنگ های ایران و روس و پدیدار شدن پرسش تاریخی
2-مکتب اصلاحات تبریز و شکل گیری اولین پروژه نظام جدید
3-بنیاد و عناصر نظام جدید
4-میرزا تقی خان امیر کبیر: تداوم و تتمیم نظام جدید
5-کارنامه و فرجام نظام جدید
*منابع پیشنهادی برای مطالعه
-عبدالرزاق مفتون دنبلی، مآثر سلطانیه، تصحیح و تحشیه دکتر غلامحسین زرگری نژاد، انتشارات موسسه ایران، ( تهران 1383)/ نظام جدید از 205 الی 231
-روزنامه وقایع اتفاقیه، سال های 1267 و 1278قمری
-امینه پاکرون، عباس میرزا و فتحعلیشاه نبردهای ده ساله ایران و روس، نشر تاریخ ایران
-فریدون آدمیت، امیر کبیر و ایران، انتشارات خوارزمی،( تهران 1398 )
-سید جواد طباطبایی، نگاهی به مکتب تبریز و مبانی تجدد خواهی، انتشارات ستوده( تهران 1385)
جلسه سوم
نخستین تکاپوها : تاسیس موسسات جدید دولتی
1-جنگ هرات، شکست و جدایی رسمی افغانستان: طرح دو باره ی لزوم اصلاح دولت
2-انحلال مقام صدر اعظمی و تشکیل شورای وزرای شش گانه( مجلس شورای دولتی)
3-تفکیک دو قلمرو اجرایی و قانون گذاری: تشکیل مجلس مشورتخانه
4-کارنامه و فرجام تجربه ی اول
* منابع برای مطالعه
- محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، مرآت البلدان، جلد سوم، با تصحیحات و حواشی و فهارس به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث (تهران 1367)
–محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، تاریخ منتظم ناصری، تصحيح، محمد اسماعيل رضوانى، دنياى كتاب (تهران 1367:
-محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، صدرالتواریخ( تاریخ صدو
ر قاجاریه)، مصحح محمد مشیری، نشر روزبهان( تهران 1357)
-مجموعه اسناد و مدارک فرخ خان امین الدوله، به کوشش کریم اصفهانیان و قدرت الله روشنی،جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران ( تهران 1347و 1346)
جلسه چهارم
ظهور گفتمان سلطنت مطلق منتظم و جنبش قانون نویسی( سه دهه ی متاخر قرن سیزدهم هجری)
1-رساله تنظیمات میرزا ملکم خان ناظم الدوله: نخستین سرمشق دولت سازی( سلطنت منتظم)
2-تدوین قانون نامه ها و رساله های سیاسی (اندر لزوم اصلاح دولت و تاسیس سلطنت منتظم)
*منابع برای مطالعه:
-رساله های میرزا ملکم خان ناظم الدوله، به کوشش حجت الله اصیل، نشر نی (تهران 1381)
-سیاست نامه های قاجاری، تصحیح و تحشیه دکتر غلامحسین زرگری نژاد، 2ج، نگارستان اندیشه( تهران 1398)
-فریدون آدمیت و هما ناطق، افکارسیاسی و اجتماعی و اقتصادی در آثار منتشر نشده دوران قاجار، چاپ چهارم، انتشارات آگاه ( تهران 1398)
-فریدون آدمیت، فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت، انتشارات خوارزمی ( تهران1394)
جلسه پنجم
گام دوم دولت سازی: صدارت میرزا حسین سپهسالار و تاسیس سبک جدید دولت
1-تدوین قانون اساسی سلطنت جدید
2- تاسیس و تکمیل نهادها و موسسات سلطنت منتظم-کارنامه و فرجام
3-جمع بندی تجربه دولت سازی در قاب سلطنت منتظم
* منابع برای مطالعه:
-محمد حسن خان اعتماد السلطنه، مرآت البلدان، به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی و میر هاشم محدث، جلد سوم، انتشارات دانشگاه تهران( تهران 1367)
-محمد حسن صنیع الدوله اعتماد السلطنه، تاریخ منتظم ناصری، به تصحیح محمد اسماعیل رضوانی، انتشارات دنیای کتاب( تهران 1363 و 64)
-محمد حسن خان اعتماد السطنه، المآثر و الآثار، 4ج، به کوشش ایرج افشار، انتشارات اساطیر( تهران 1362)
-فریدون آدمیت،اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، انتشارات خوارزمی،چ پنجم،( تهران 1399)
@isa_ctc
-مجموعه اسناد و مدارک فرخ خان امین الدوله، به کوشش کریم اصفهانیان و قدرت الله روشنی،جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران ( تهران 1347و 1346)
جلسه چهارم
ظهور گفتمان سلطنت مطلق منتظم و جنبش قانون نویسی( سه دهه ی متاخر قرن سیزدهم هجری)
1-رساله تنظیمات میرزا ملکم خان ناظم الدوله: نخستین سرمشق دولت سازی( سلطنت منتظم)
2-تدوین قانون نامه ها و رساله های سیاسی (اندر لزوم اصلاح دولت و تاسیس سلطنت منتظم)
*منابع برای مطالعه:
-رساله های میرزا ملکم خان ناظم الدوله، به کوشش حجت الله اصیل، نشر نی (تهران 1381)
-سیاست نامه های قاجاری، تصحیح و تحشیه دکتر غلامحسین زرگری نژاد، 2ج، نگارستان اندیشه( تهران 1398)
-فریدون آدمیت و هما ناطق، افکارسیاسی و اجتماعی و اقتصادی در آثار منتشر نشده دوران قاجار، چاپ چهارم، انتشارات آگاه ( تهران 1398)
-فریدون آدمیت، فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت، انتشارات خوارزمی ( تهران1394)
جلسه پنجم
گام دوم دولت سازی: صدارت میرزا حسین سپهسالار و تاسیس سبک جدید دولت
1-تدوین قانون اساسی سلطنت جدید
2- تاسیس و تکمیل نهادها و موسسات سلطنت منتظم-کارنامه و فرجام
3-جمع بندی تجربه دولت سازی در قاب سلطنت منتظم
* منابع برای مطالعه:
-محمد حسن خان اعتماد السلطنه، مرآت البلدان، به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی و میر هاشم محدث، جلد سوم، انتشارات دانشگاه تهران( تهران 1367)
-محمد حسن صنیع الدوله اعتماد السلطنه، تاریخ منتظم ناصری، به تصحیح محمد اسماعیل رضوانی، انتشارات دنیای کتاب( تهران 1363 و 64)
-محمد حسن خان اعتماد السطنه، المآثر و الآثار، 4ج، به کوشش ایرج افشار، انتشارات اساطیر( تهران 1362)
-فریدون آدمیت،اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، انتشارات خوارزمی،چ پنجم،( تهران 1399)
@isa_ctc
بازگشت همه به سوی خداست
با کمال تاسف اطلاع پیدا کردیم استاد پیش کسوت جامعه شناسی ایران جناب اقای دکتر جمشید بهنام، در پاریس جان به جان آفرین تسلیم کرده اند.
شادروان دکتر بهنام از نسل بینان گذاران جامعه شناسی ایران است. در دهه ۴۰ شمسی در «موسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی» دانشگاه تهران نقش موثری در آموزش و پژوهش جامعه شناسی به خصوص در حوزه جامعه شناسی خانواده و جمعیّت شناسی ایران داشت.
به هنگام تاسیس دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۱ به عنوان اولین رئیس دانشکده برگزیده شد.
دکتر بهنام پس از انقلاب در پاریس اقامت داشت و به فعالیت های علمی خود در سطح جهانی ادامه داد. از سال ۱۹۸۱ به عنوان قائم مقام دبیرکل شورای جهانی علوم اجتماعی در یونسکو به توسعۀ نهادهای آموزشی بویژه در افریقا و برگزاری سمینار و مطالعه در بارۀ خانواده در جهان پرداخت.
ساختار خانواده و خویشاوندی»، «مقدمهای بر جامعه شناسی» (به همراۀ دکتر شاپور راسخ)، «مبانی جمعیّت شناسی»، «ایرانیان و اندیشۀ تجدد» و «برلنیها» از جمله تالیفات شادروان دکتر بهنام است.
درگذشت این استاد پیش کسوت جامعه شناسی ایران را به خانواده محترم، دوستان، همکاران و دانشجویان ایشان و اجتماع علمی جامعه شناسی تسلیت گفته، برای ایشان روانی شاد و ارام و برای بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم.
روان این استاد فرهیخته شاد و یادشان گرامی باد.
هیأت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران
@isa_ctc
@iran_sociology
با کمال تاسف اطلاع پیدا کردیم استاد پیش کسوت جامعه شناسی ایران جناب اقای دکتر جمشید بهنام، در پاریس جان به جان آفرین تسلیم کرده اند.
شادروان دکتر بهنام از نسل بینان گذاران جامعه شناسی ایران است. در دهه ۴۰ شمسی در «موسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی» دانشگاه تهران نقش موثری در آموزش و پژوهش جامعه شناسی به خصوص در حوزه جامعه شناسی خانواده و جمعیّت شناسی ایران داشت.
به هنگام تاسیس دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۱ به عنوان اولین رئیس دانشکده برگزیده شد.
دکتر بهنام پس از انقلاب در پاریس اقامت داشت و به فعالیت های علمی خود در سطح جهانی ادامه داد. از سال ۱۹۸۱ به عنوان قائم مقام دبیرکل شورای جهانی علوم اجتماعی در یونسکو به توسعۀ نهادهای آموزشی بویژه در افریقا و برگزاری سمینار و مطالعه در بارۀ خانواده در جهان پرداخت.
ساختار خانواده و خویشاوندی»، «مقدمهای بر جامعه شناسی» (به همراۀ دکتر شاپور راسخ)، «مبانی جمعیّت شناسی»، «ایرانیان و اندیشۀ تجدد» و «برلنیها» از جمله تالیفات شادروان دکتر بهنام است.
درگذشت این استاد پیش کسوت جامعه شناسی ایران را به خانواده محترم، دوستان، همکاران و دانشجویان ایشان و اجتماع علمی جامعه شناسی تسلیت گفته، برای ایشان روانی شاد و ارام و برای بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم.
روان این استاد فرهیخته شاد و یادشان گرامی باد.
هیأت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران
@isa_ctc
@iran_sociology