📃 بازآزمایی‌ی تجربه‌‌های شکست خورده
✍ #سعید_معدنی
در خبرها آمده بود در آستانه قرن پانزدهم شمسی و در قرن ۲۱ میلادی که یک مادر آمریکایی ایرانی تبار موفق به رفتن به کره ماه شده، قرار است در دانشگاه مشهد دختران و پسران در کلاس درس جدا از هم بنشینند. بازهم جای شکرش باقی‌ست که کلاس ها را تفکیک نکرده‌اند. احتمالا در آینده با این روند دولت فعلی این اتفاقات هم بیفتد. خواندن این خبر نسل ما را به سال‌های دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ می‌برد. آن سالهایی که دانشجویان‌اش از این تجربیات بسیار دیده‌اند و شنیده‌اند که همگی به شکست انجامید.
سال ۱۳۷۲ است. سه دوست که دانشجوی کارشناسی ارشد هستیم، تصمیم گرفتیم به عنوان تجربه و تمرین به اصفهان برویم و در کنکور دکترا شرکت کنیم. آن سالها هر دانشگاه آزمون دکترای جداگانه می‌گرفت. بسیار شنیده بودیم دانشگاه اصفهان از آن دانشگاه‌های بسیار سخت‌گیر نسبت به پوشش و ظاهر است. از در که وارد می‌شویم متوجه می‌شویم با دانشگاه شیراز بسیار متفاوت است. رئیس‌اش دکتر رزمجو یک چشم پزشک موفق اما سوپر حزب‌اللهی‌ی جناح راستی است. آنقدر تعصب جناح راست آن سالها را داشت که در جریان تبلیغات انتخابات سال ۱۳۷۶ خاتمی را به دانشگاه اصفهان راه نداده بود! همان دانشگاهی که خاتمی خود از آن فارغ‌التحصیل شده بود.
بر در و دیوار ورودی دانشگاه اصفهان نوشته بودند شلوار لی، پیراهن آستین‌کوتاه و چند مورد دیگر و از جمله کشیدن سیگار ممنوع است. یکی از ما شلوار لی پوشیده، یکی هم پیراهن آستین کوتاه، دو نفرمان هم سیگار دست‌مان بود. آزمون در روزهای آخر هفته برگزار می‌شد. یک شب در اصفهان ماندیم. نگهبان‌ها گیر نمی‌دادند اما تعجب می‌کردند که چقدر اینها راحت هستند. ما در دانشگاه شیراز از این محدودیت ها کمتر داشتیم. اگر چه قوانین را بر دیوار چسبانده بودند اما نسبت به اصفهان آزادتر بودیم. تعریف می‌کنند دکتر رزمجو که سال‌های ۶۴ تا ۷۶ ریاست دانشگاه را به عهده داشت گاهی خود بر کار حراست ورودی دانشگاه نظارت مستقیم می‌کرد تا همه‌ی قوانین محدود کننده‌ی پوشش و ظاهر مراعات شود. ( البته خاطرم نیست که آیا آن سالها هم به نگهبانی دم در حراست می‌گفتند یا نه؟)
داستانی را تعریف می‌کنند که آن سالها نقل جمع های دانشجویی بود. نمی دانم شوخی است یا جدی! می‌گفتند یکی از دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان چشمان زیبایی داشت طوری که همه پسرها ناخودآگاه نگاه‌اش می‌کردند. حراست دستور داد که عینک بزند تا پسران به گناه نیفتند! دختر صاحب چشمان زیبای خدادادی بی انصافی می‌کند و از فردای هشدار، یک عینک بسیار زیبا و جذاب به چشم می‌زند. باز دانشگاه را به هم می‌ریزد و حراست معترض می‌شود. آخر قبول می کنند بدون عینک به دانشگاه بیاید. از این سخت‌گیری‌های سطحی، قشری و ظاهری در دانشگاه‌های آن سالها زیاد بود. مثلا در همان تجربه دو روز حضور در دانشگاه اصفهان دیدیم که در آمفی تئاتر دانشگاه یک پرده ضخیم بین قسمت دختران و پسران آویزان کرده بودند. این پرده آنقدر با نوک مداد و خودکار سوراخ شده بود که جای سالم نداشت!
همانطور که گفتم در آن سالها(اوایل دهه ۷۰) درشیراز درس می‌خواندیم دانشجویان راحت‌تر و آزادتر از مثلا دانشگاه اصفهان بودند و اصفهان به همان سخت‌گیری دهه‌ی ۶۰ ادامه می‌داد. شنیده بودیم گزارش‌های فسادو پرونده‌های تخلفات دانشجویان اصفهان بسیار بیشتر از دانشگاه شیراز بود. طبیعی است، هم طبق سخن معروف "هر چیزی را منع کنید انسان حریص تر می شوند" و هم طفلک دانشجویان دانشگاه اصفهان با آن نظارت سخت هر حرکت‌شان تخلف محسوب می شد.
اکنون خبر می رسد در دولت ابراهیم رئیسی دوباره می‌خواهند به آن سالها برگردند، در کنار تصفیه و برکناری استادان منتقد و ناموافق، دانشجویان را هم چک کنند و محدودیت‌های دهه‌های نخست انقلاب را دوباره احیا کنند. امیدواریم چنین نشود. نوجوان و جوان که بودیم روحانیون بر روی منبر و معلمان درس دینی دائما به ما می‌گفتند: "المؤمن کَیّس" و یا " انسان عاقل از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود" و بسیار روایت و احادیث از این دست. نمی دانم چرا می‌خواهند تجربه شکست خورده دهه ۶۰ - ۷۰ را دوباره تکرار کنند. تازه در چنین روزگاری که به مدد وجود شبکه‌های اجتماعی ارتباطی چت و ارتباطات بین دانشجویان، راحت‌تر و بیشتر انجام می شود. اگر سیاست های محدود کننده دهه ۶۰ دوباره تکرار شود یک فاجعه‌ی شکست‌خورده است که هزینه آن از ته مانده‌ی اعتبار مذهب پرداخت خواهد شد.
به‌هرحال خود دانید. قدرت در دست شما صاحبان رای اقلیت مردم است. ریش و قیچی دست خودتان است. هر چه می خواهید انجام دهید. اما یادتان باشد بر ۸۵ میلیون مردم با طیف‌های فکری گسترده حکومت می‌کنید. انسان‌هایی که دانایی و متوسط هوش‌شان از دولتمردان حاکم بیشتر است.
🌏جامعه‌شناسی👇
🆔 @IRANSOCIOLOGY
✍ #سعید_معدنی
در خبرها آمده بود در آستانه قرن پانزدهم شمسی و در قرن ۲۱ میلادی که یک مادر آمریکایی ایرانی تبار موفق به رفتن به کره ماه شده، قرار است در دانشگاه مشهد دختران و پسران در کلاس درس جدا از هم بنشینند. بازهم جای شکرش باقی‌ست که کلاس ها را تفکیک نکرده‌اند. احتمالا در آینده با این روند دولت فعلی این اتفاقات هم بیفتد. خواندن این خبر نسل ما را به سال‌های دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ می‌برد. آن سالهایی که دانشجویان‌اش از این تجربیات بسیار دیده‌اند و شنیده‌اند که همگی به شکست انجامید.
سال ۱۳۷۲ است. سه دوست که دانشجوی کارشناسی ارشد هستیم، تصمیم گرفتیم به عنوان تجربه و تمرین به اصفهان برویم و در کنکور دکترا شرکت کنیم. آن سالها هر دانشگاه آزمون دکترای جداگانه می‌گرفت. بسیار شنیده بودیم دانشگاه اصفهان از آن دانشگاه‌های بسیار سخت‌گیر نسبت به پوشش و ظاهر است. از در که وارد می‌شویم متوجه می‌شویم با دانشگاه شیراز بسیار متفاوت است. رئیس‌اش دکتر رزمجو یک چشم پزشک موفق اما سوپر حزب‌اللهی‌ی جناح راستی است. آنقدر تعصب جناح راست آن سالها را داشت که در جریان تبلیغات انتخابات سال ۱۳۷۶ خاتمی را به دانشگاه اصفهان راه نداده بود! همان دانشگاهی که خاتمی خود از آن فارغ‌التحصیل شده بود.
بر در و دیوار ورودی دانشگاه اصفهان نوشته بودند شلوار لی، پیراهن آستین‌کوتاه و چند مورد دیگر و از جمله کشیدن سیگار ممنوع است. یکی از ما شلوار لی پوشیده، یکی هم پیراهن آستین کوتاه، دو نفرمان هم سیگار دست‌مان بود. آزمون در روزهای آخر هفته برگزار می‌شد. یک شب در اصفهان ماندیم. نگهبان‌ها گیر نمی‌دادند اما تعجب می‌کردند که چقدر اینها راحت هستند. ما در دانشگاه شیراز از این محدودیت ها کمتر داشتیم. اگر چه قوانین را بر دیوار چسبانده بودند اما نسبت به اصفهان آزادتر بودیم. تعریف می‌کنند دکتر رزمجو که سال‌های ۶۴ تا ۷۶ ریاست دانشگاه را به عهده داشت گاهی خود بر کار حراست ورودی دانشگاه نظارت مستقیم می‌کرد تا همه‌ی قوانین محدود کننده‌ی پوشش و ظاهر مراعات شود. ( البته خاطرم نیست که آیا آن سالها هم به نگهبانی دم در حراست می‌گفتند یا نه؟)
داستانی را تعریف می‌کنند که آن سالها نقل جمع های دانشجویی بود. نمی دانم شوخی است یا جدی! می‌گفتند یکی از دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان چشمان زیبایی داشت طوری که همه پسرها ناخودآگاه نگاه‌اش می‌کردند. حراست دستور داد که عینک بزند تا پسران به گناه نیفتند! دختر صاحب چشمان زیبای خدادادی بی انصافی می‌کند و از فردای هشدار، یک عینک بسیار زیبا و جذاب به چشم می‌زند. باز دانشگاه را به هم می‌ریزد و حراست معترض می‌شود. آخر قبول می کنند بدون عینک به دانشگاه بیاید. از این سخت‌گیری‌های سطحی، قشری و ظاهری در دانشگاه‌های آن سالها زیاد بود. مثلا در همان تجربه دو روز حضور در دانشگاه اصفهان دیدیم که در آمفی تئاتر دانشگاه یک پرده ضخیم بین قسمت دختران و پسران آویزان کرده بودند. این پرده آنقدر با نوک مداد و خودکار سوراخ شده بود که جای سالم نداشت!
همانطور که گفتم در آن سالها(اوایل دهه ۷۰) درشیراز درس می‌خواندیم دانشجویان راحت‌تر و آزادتر از مثلا دانشگاه اصفهان بودند و اصفهان به همان سخت‌گیری دهه‌ی ۶۰ ادامه می‌داد. شنیده بودیم گزارش‌های فسادو پرونده‌های تخلفات دانشجویان اصفهان بسیار بیشتر از دانشگاه شیراز بود. طبیعی است، هم طبق سخن معروف "هر چیزی را منع کنید انسان حریص تر می شوند" و هم طفلک دانشجویان دانشگاه اصفهان با آن نظارت سخت هر حرکت‌شان تخلف محسوب می شد.
اکنون خبر می رسد در دولت ابراهیم رئیسی دوباره می‌خواهند به آن سالها برگردند، در کنار تصفیه و برکناری استادان منتقد و ناموافق، دانشجویان را هم چک کنند و محدودیت‌های دهه‌های نخست انقلاب را دوباره احیا کنند. امیدواریم چنین نشود. نوجوان و جوان که بودیم روحانیون بر روی منبر و معلمان درس دینی دائما به ما می‌گفتند: "المؤمن کَیّس" و یا " انسان عاقل از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود" و بسیار روایت و احادیث از این دست. نمی دانم چرا می‌خواهند تجربه شکست خورده دهه ۶۰ - ۷۰ را دوباره تکرار کنند. تازه در چنین روزگاری که به مدد وجود شبکه‌های اجتماعی ارتباطی چت و ارتباطات بین دانشجویان، راحت‌تر و بیشتر انجام می شود. اگر سیاست های محدود کننده دهه ۶۰ دوباره تکرار شود یک فاجعه‌ی شکست‌خورده است که هزینه آن از ته مانده‌ی اعتبار مذهب پرداخت خواهد شد.
به‌هرحال خود دانید. قدرت در دست شما صاحبان رای اقلیت مردم است. ریش و قیچی دست خودتان است. هر چه می خواهید انجام دهید. اما یادتان باشد بر ۸۵ میلیون مردم با طیف‌های فکری گسترده حکومت می‌کنید. انسان‌هایی که دانایی و متوسط هوش‌شان از دولتمردان حاکم بیشتر است.
🌏جامعه‌شناسی👇
🆔 @IRANSOCIOLOGY