مقالۀ «واژه‌های برساختۀ فارسی‌زبانان به قیاسِ عربی»، نوشتۀ بهروز صفرزاده.

پنجاه سال قبل در چنین روزی (سیزدهمِ تیرِ ۱۳۵۰)، مرغِ روحِ دکتر محمدِ معین از قفسِ تنِ نحیف و رنجورش پر کشید.
بزرگا مردا و والا انسانا که او بود.
یادش گرامی.

پُزِ بغدادی
بغداد، پای‌تختِ عراق، از دیرباز شهرت و اعتبار و وجاهتِ خاصی در دنیای عرب داشته‌است.
عرب‌ها از نامِ بغداد مصدر تَبَغدُد را ساخته‌اند و آن را به دو معنی به کار می‌برند:
۱. بغدادی شدن یا بغدادی‌مآب شدن؛
۲. فخرفروشی کردن و پُز دادن؛ فخر فروختن.

در عربی مَثَلی هست که در قالبِ جمله‌ای پرسشی و تعجب‌آمیز بیان می‌شود:
تَتَبَغدَدُ عَلَینا وَ نَحنُ مِن بَغدادَ؟!
یعنی به ما که خودمان بغدادی هستیم پُزِ بغدادی بودن می‌دهی؟!
معادلِ مَثَلِ فارسیِ پیشِ غازی و مَلّق‌بازی؟!

مشیتِ الاهی به جبرانِ آن‌همه مصائبِ زندگی دو نعمتِ امید و خواب را به ما ارزانی داشته‌است.

ولتر
مترجم: بهروز صفرزاده

قلم به دست گرفتن یعنی اعلانِ جنگ.

ولتر

قلم زبانِ ذهن است.

میگِل دِ سِروانتس

برقمان طبقِ جدول نرفت.

جملۀ بالا محتملِ سه معنی است:
۱. طبقِ جدول قرار بود برقمان آن ساعت قطع شود، ولی قطع نشد.
۲. طبقِ جدول قرار بود برقمان آن ساعت قطع نشود، و قطع هم نشد.
۳. برقمان قطع شد، ولی نه در ساعتی که در جدول ذکر شده‌بود.

#کژتابی

اگه خاموشی چیزِ بدی بود، شیخ سعدی عنوانِ بابِ چهارمِ گلستانش‌و نمی‌ذاشت «در فوایدِ خاموشی». 😄

این نقشۀ ایرانه تو دورانِ هخامنشی.
اگه این امپراتوری‌و نگه داشته‌بودیم، الآن از شمالِ هندوستان تا مصر، از این ور تا یونان و اسپانیا برق نداشتن. 😂😄😂

ما زخم‌خوردگانِ «بیماریِ خاورمیانه‌ای»

چه کسی پیش از سالِ ۵۷ می‌توانست تصور کند که مردمِ ایران با هزینه و دردسر خود را به کشورِ کوچک و فقیری مثلِ ارمنستان می‌رسانند تا واکسنِ کرونا بزنند، در شرایطی که مسئولانِ بهداشتی‌شان ماه‌هاست دربارهٔ تبدیل شدن به بزرگ‌ترین صادرکنندۀ واکسن و مرکزِ تأمینِ واکسنِ مستضعفانِ جهان لاف می‌زنند؟

این لاف‌ها و عربده‌ها نشانه‌های بالینیِ روشنِ بیماریِ خاورمیانه‌ای هستند، چیزی که عاملِ اصلیِ تیره‌روزیِ ماست. بیماریِ خاورمیانه‌ای یعنی برای مقابله با احساسِ حقارتی بیمارگونه و پنهان به دامانِ یک عظمت‌طلبیِ پوچ و شیزوفرنیک آویختن. بیماریِ خاورمیانه‌ای یعنی عاجز بودن از تمایزگذاری میانِ آن‌چه دوست داریم و آن‌چه هست.
بیماریِ خاورمیانه‌ای یعنی فرهنگِ دروغ‌درمانی و لاف‌درمانی. بیماریِ خاورمیانه‌ای یعنی همه چیز فدای مفهومِ بیمارگونه‌ای از عزت‌نفس.
تا زمانی که یک بار برای همیشه باور نکنیم که در این جهانِ بزرگ نه خاص و ویژه هستیم و نه تافتهٔ جدابافته و آن گذشتۀ خیلی دورِ شکوه و قدرتمان پشیزی ارزش ندارد، از لجن‌زارِ حقارت و فلاکت بیرون نمی‌شویم.

توس طهماسبی

blackout خاموشی (قطعیِ برق)
The power failed. .برق رفت/ قطع شد
The power came back on. .برق اومد

چند واژه و اصطلاحِ عربیِ جالب (۱)

اِستِفراق: آفریقاشناسی.
مُستَفرِق: آفریقاشناس.
أنتَ تاجُ رأسِنا: تو تاجِ سرِ مایی.
بِناءُ الأَجسام: بدن‌سازی.
بَهلَوان: بندباز؛ آکروبات.
بَیتُ القَلَم: جاخودکاری.
تَباوُس/ مُباوَسَة: هم‌دیگر را بوسیدن.
تشادور: چادر.
تُفًّا لَکَ: تُف به روت!
تَنبَلَ یُتَنبِلُ تَنبَلَةً: تنبلی کرد.
عِلمُ الأَجِنَّة: جنین‌شناسی.
عِندَما یَبیضُ الدّیکُ: وقتی خروس تخم بذاره؛ وقتِ گلِ نی.
مُتَرجِمٌ فوريٌّ: مترجمِ هم‌زمان.

ادامه دارد...

روزنامۀ کیهان، سه‌شنبه هشتمِ اسفندِ ۱۳۵۷،
به نقل از سخن‌گوی دولتِ وقت:
برای کم‌درآمدها، آب و برق مجانی می‌شود.

این‌که مردم هنوز این وعده را به یاد دارند و در حسرتش هستند نشان می‌دهد که توقعشان از انقلاب چه بوده‌.

بهترین ساقی پدرم بود که یه عمر برامون عرق ریخت.

شخصیتِ واقعیِ هرکس در تاریکی آشکار می‌شود.

دوایت ال. مودی
مترجم: بهروز صفرزاده

قدرِ خاموشی‌ها را بدانید! 😄 👆

داستانِ کوتاه مانندِ بوسه‌ای در تاریکی است.

استیون کینگ