ግጥም ብቻ 📘

ስብዕናችን #Humanity:
🙏🙏እጅግ ከልብ እናመሰግናለን ብዙ ሰው ተሳትፏል 😁አብዛኛዎቹ ተመሳሳይ ናቸው በዚህ ምድር ፍትህ የለም ፍትህ ያለው በሰማይ ቤት የሚል ድምዳሜ ያላቸው ሰዎች በዝተውብናል.....አንዳንዶቹን ሞግተናቸዋል አሁን ከተላኩልን መርጠን (የሁላችሁንም ማቅረብ ስለማንችል) አንድ አራቱን እንያቸው.....

፩

እኔ የምምነውን ከሆነ የምትጠይቀኝ ፍትህ የሚባል ነገር የለም። ተፈጥሮ ለፍትህ ግድ በማይሰጣቸው የራሷ ህግጋት ነው የምትንቀሳቀሰው፣እውርና አንዳንዴም ጨካኝ ናት። እንስሳም ሆን እኛ የተፈጥሮ ጉማጅ ነን፤ይህን ህግ ብናለዝበውም አይፋታንም። ከእንስሳ ፍትህ ትጠብቃለህ? አሳብ እንድንጋራ ከሆነ ግን ፍትህን (justice) በተለያየ ጊዜ የተለያየ ትርጓሜና መልክ ስንሰጣት ኖረናል። ሃይማኖተኛ ከሆንክ ትክክለኛ (justly-served) ፍትህን በሰማይ ለመጠበቅ ትገደዳለህ። ሙሴ ደግሞ አይን ያጠፋ አይኑ ይጥፋ ሲል ምድራዊ ፍትህን ማስፈኑ ነበር፤ነገር ግን አንድ ሰው በስህተት ወይም በድንገት የሰው አይን ቢያጠፋና መልሶ የእሱ እንዲጠፋ ቢደረግ ፍትህ ሊባል ነው? በስህተት ይሁን ሆን ብሎ እንዳጠፋስ ማነው የሚመሰክረው? አየህ እኩል ዋጋ ቢከፈል እንኳን ፍትሃዊ (just-act) ሊባል አይችልም። ዘመናዊው አለም ደሞ እንዳልከው ፍርድ ቤት ያቋቋመው ፍትህን ለማስፈን ነው። ነገር ግን አሁንም በማስረጃ፣መረጃ፣ምስክርና እንዲሁም በጉቦና መሰል ጉዳዮች ሳቢያ ነገሩ ግቡን አልመታም። እንደው ለነገሩ አስራ ሶስት ሰው አርዶ የገደለ ሰው እድሜ ልክ ቢታሰር ወይም ቢገደል ፍትህ ሊሆን ነው? የሟች ቤተሰቦችስ ተካሱ? ሰማይ ቤት ቢሆን አስራ ሶስት ጊዜ እየገደለ እያነሳ ያካክስ ይሆናል፤ለዛም ነው ብዙው ሰው ፍትህን ከላይ የሚጠብቀው። በነዚህ የሃይማኖትና አለማዊ ተቋማት የእንስሳን አለምን በጥቂቱ አሻሻልነው እንጂ ፍትህ በቃሉ ሙሉነት ደረጃ ለዘለአለም የሚተገበር አይደለም። ማካካሻ (compensation)፣እኩልነት (equality) ምናምን እያልክ ነው ፍትህን የምታካክሰው።

፪

"* ፍትህ ምንድነው ?
ሰው ፍትህ እፈልጋለሁ ሲል ምን ማለቱ ነው ?

* ፍትህ የምትገኘው ከእውነት ነው ? ወይስ ከማስረጃ ?
አይታችሁ እንደሆን ዓለምላይ በጠቅላላ የፍትህ መገኛ ናቸው የሚባሉት ፍርድቤቶች እውነት ይዘህ ብትከራከር ማስረጃ ከሌለህ ፍትህ የለም ይሉሀል ? ቆይ እሺ ፍትህ እውነት ኳልሆነ ምንድን ነው ?" የሚለውን ጥያቄህን እንደ ሀሳብ የማስበውን ላጋራህ..

በመጀመርያ ፍትህ ምንድነው ለሚለው ብዙ ትርጓሜዎች እንዲሁም የተለያዩ ነገሮችን ማተት ይቻላል እንደኔ በኔው መዝገበ ቃላት ፍትህ ማለት እኩልነት ነው ብዬ አስባለሁ ይህ ማለት ግን እኩልነት ማለት ፍትህ ነው እያልኩህ አይደለም ምክንያቱም እኩልነት ሁሉንም ሰው እኩል treat ማረግ ነው ፍትህ ግን ሁሉንም ሰው እኩል ሳይሆን ፍትሀዊ በሆነ መንገድ treat ማረግ ነው ስለዚህ እንደኔ ...ፍትህ የግድ ሀቅ አይደለም እውነት እንነጋገር ከተባለ ፍትህ በዚህ አለም ፈፅሞ የለም ደሞም በአንድ በኩል አለ ብንል ራሱ ፍፅምና የለውም ከተግባር የተለየ ስም ብቻ አቅፎ የያዘ ነው ... ፍጽምና ከሌለው ደሞ አንጻራዊ ነው ማለት ነው!!..ምክንያቱም ወዳጄ ፍትህ ማለት እኮ የህሊና ፍርድ ነው ሁላችንንም የሚይዘን የሚዳኘን እራሳችን ለራሳችን ነው በአለም ባይኖርም ባንቀበለውም በህሊናችን ውስጥ ያለ ነገር ነው ልባችን እያወቀ ነው ምንክደው ህሊና ፍፁም ፍትህ ያለበት የፍርድ መድረክ ነው!..የሰው ደካማ ጎን ይሁን አይሁን ባላቅም ፍትህ የሚለው ነገር ይከብደናል..

ወደ እውነት ከመግባታችን በፊት እውነት ምንድነው ብለን ስናይ..
"እውነት እርቃኗን በባዶው መራመድ ይችላል ውሸት ግን ሁል ጊዜ አምሮና ደምቆ መልበስ ይፈልጋል" የሚባለው አነጋገር በደንብ እውነትን ይገልፃል ብዬ አስባለሁ..

ብዙ ጊዜ ሰዎች ፍትህና ትክክለኛነትን ያምታቱታል...አንድ ነገር እውነት ሳይሆን ትክክለኛ ሊባል ይችላል ይህ ነው Exeptionu conversely ግን ትክክለኛ ሳይሆን እውነት ሊባል አይችልም! reasoning ደግሞ የእውነተኝነት መፈለጊያ መሣሪያም አይደል ስለዚህ ትክክለኝነት የምንለው የሆነ ነገር የሆነበት እይታ ነው ወይም መንገድ ነው።

ሰው ፍትህ እፈልጋለሁ ሲል ምን ማለቱ ነው ላልከው

ይሄ ማለት አንድን ሰው ከአንድ ሰው የምንዳኝበት ሚዛናዊ መንገድ ማለት ሳይሆን እውነትነቱን ምናልባትም ያለ ማስረጃ አምኖ የህሊና ሚዛን እንጂ በህግ የተመረኮዘ ፍትህ አይደለም ይህ ሰው ሚጠይቀው ብዬ አምናለሁ (its ma opinion )..

በነገራችን ላይ ስለ እውነት even በፍልስፍናው አለም ሶስት ሀሳብ አለ.. ምናልባትም በነፊሮ..ሶቅራጠስ..ሱፊስቶች..ፕሎቶ..አርስቶትል..etc በምንላቸው መሠረትም
፩, እውነት አለ #ፍጹማዊም ነው
፪, እውነት አለ ግን #አንፃራዊ ነው
፫, እውነት ብሎ ነገር የለም የመሳሰሉት ሀሳቦች አሉ እንደ አጠቃላይ...

ፍትህ የሚገኘው ከማስረጃ ነው ከእውነት የሚለውን ጥያቄህን ለመመለስ ፍትህን ለሁለት ከፍዬ አየዋለሁ
1.የህግ ፍትህ
2.የህሊና ፍትህ

የህግ ፍትህ በማስረጃ ላይ የተመሠረተ እውነትን ይቀበላል

የህሊና ፍትህ ደሞ አንድና አንድ እውነት ላይ የተመረኮዘ ፍትህን ይቀበላል

...ታድያ አለም በየትኛው እየተመራች ትገኛለች ብለህ ብትጠይቀኝ ምመልስልህ የህግን ፍትህ ነው አሁን ላይ አለምን በጣቱ የያዛትና ሚያሽከረክራት..ፍርድ ቤትም በአለም ስር ነውና በመረጃ የተደገፈን እውነትን እንደሚጠቀም አንዘንጋው ነገር ግን መረጃ ከሌለን እውነታችን እውነት አይደለም በአለም መነፅር ..ሰው መሆናችን እንዳለ ሆኖ..

አሁን ለምሳሌ አንድ ሰውዬ አንዲት ሴትን አስገድዶ ቢደፍራት ና ይህቺ ሴት ደሞ ባለትዳር የነበረች ሴት ብትሆን ማለትም ድንግል ባትሆን መደፈሯን ያየ ማንም ሰው ባይኖርም በህክምናው መደፈር አለመደፈሯ ይረጋገጣል ...ያሰው ግን እሱ ስለመሆኑ ስላለመሆኑ ይህንን ድርጊት እንደፈፀመው በቂ ማስረጃ ባይገኝ እሱነቱን ሚያረጋግጥ በ ህግ ፊት ግን ይቺ ሴት እውነት አላት እውነታዋ ግን ድምፅ አልባ ጩኸት ነው... ማስረጃ ከሌላት አሱ ለመሆኑ ማረጋገጫ ...አለምም አንደልማዷ ኢፍትሀዊነቷን ትቀጥላለች በማስረጃ የተደገፈ እውነት እንጂ እውነትን ብቻ ስለማትቀበል..

ፍትህ እውነት ካልሆነ ምንድነው ላልከኝ አንድ የምልህ ነገር ቢኖር ፍትህ እውነትን ሊመስላት እንጂ ሊሆናት አይችልም ምክንያቱም እውነት አንድ ራሷን ብቻ ነው ምትመስለው ፍትህም እንደዛው ራሱን ነው ሚመስለው...አንዳንዴም እውነትና ፍትህ የምንላቸው ነገሮች ከሰው ልጅ አዕምሮ በላይ ነው ብዬ አምናለሁ...

አመሠግናለሁ

፫

ፍትህ በእኛ አይምሮ ውስጥ ያለው እውነተኛው ሚያሸንፍበት ማስረጃውም የገዛ ህሊናችን የሆነበት ነበር.....

አሁን አሁን ግን ፍትህ ልክ ክርስቶስ እንተሰቀለባት ሰዓት ሆኗል፤ ትልቅ እውነት እያለህ ግን ሀሰተኞች በዙሪያህ ስለበዙ ምትረታበት፤በምታቃቸው ግን በማያቁህ አንተ ለመሰከርክላቸው ግን ባንተ ላይ ለመሰከሩብህ የተሞላች ለእውነት እውነት ማያቁትን ሰብስባ የተቀመጠች ነች

፬

ፍትሕ በአእምሮሕ ውስጥ እምትሰራው ስራ ነው ማለትም አእምሮህን ማዘጋጀች ለምሳሌ በደል ደርሶብሕ መረጃ ባይኖር ካሳ ባታገኝ ነገር ግን አእምሮሕ ላይ መስራት ትችላለህ።
እኔ አንዴ እንዲህ አጋጥሞኛል አጎቴን ሰው ገደለው አይኔ እያየ ከሰስን ዳኛው

👍1

25.1K views“ናካይታ” (Nagayta)❤❤❤, 07:30