❌ ویدیو نادرست منتسب به برگزاری نماز جماعت در خیابان‌های پاریس

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران، ویدیویی از نماز جماعت گروهی از مردم در خیابان‌های یک شهر دست به دست و ادعا می‌شود که این نماز جماعت مسلمانان در پاریس، فرانسه است.

🔹جستجوی معکوس اسکرین‌شات‌های این ویدیو نشان می‌دهد مسجد آبی با گنبد بزرگ طلایی که در آن دیده می‌شود، مسجد کلیسای جامع مسکو است و ربطی به فرانسه ندارد.

🔹این ویدیو مربوط به نماز عید فطر سال ۲۰۲۲ در مسکو و در مسجد کلیسای جامع این شهر و خیابان‌های اطراف آن است.

🔹از سال ۲۰۲۲ تا بحال این ویدیو علاوه بر ایران، در شبکه‌های اجتماعی کشورهای مختلف از جمله فرانسه با همین ادعا دست به دست می‌شود.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ خبر نادرست به نقل از اکسیوس درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران به نقل از وبسایت اکسیوس گفته شده که تحرکات و جابجایی به طور گسترده در ۶۸ نقطه ایران [برای حمله به اسرائیل] مشاهده شده است.

🔹این خبر ساختگی است و در وبسایت اکسیوس چنین خبری منتشر نشده است.

🔹در روزهای اخیر و با بالا گرفتن بی‌سابقه تنش‌ها میان ایران و اسرائیل، خبر‌های ساختگی متعددی به نقل از منابع غربی در ایران منتشر شده که به نظر می‌رسد با الگوی مشابهی ساخته می‌شود.

🔹در همین راستا، چند روز قبل نیز خبر مشابهی به نقل از CNN منتشر شد که آن ادعا هم نادرست بود.

🔹فکت‌نامه به ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی به نقل از اکسیوس نیز نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ شخصیت جومونگ خیالی نیست

🔹روز ۱۷ آبان ۱۴۰۳، رسانه‌های وابسته به رهبر جمهوری اسلامی ایران، ویدیویی از دیدار او با دست‌اندرکاران «همایش بین‌المللی جعفر بن ابی‌طالب» در ۲۹ مرداد ۱۴۰۳ را برای نخستین‌بار منتشر کردند.

🔹سيدعلی خامنه‌ای در بخشی از صحبت‌هایش «جعفر بن ابی‌طالب» و «حمزه بن عبدالمطلب» از شخصیت‌های روایت‌شده در صدر اسلام (به ترتیب پسرعمو و عموی پیامبر اسلام) را با «جومونگ» مقایسه می‌کند.

🔹او می‌گوید: «این‌ها مفاخر تاریخی‌اند، واقعیت هم دارند، وجود هم دارند، مثل جومونگ خیالی هم نیستند اما مثل جومونگ جنگ کردند، مبارزه کردند مبارزه سیاسی کردند، مبارزه نظامی کردند، حضور داشتند، بعد هم شهید شدند.»

🔹جومونگ یا «پادشاه چومو» موسسه سلسله گوگوریو است که بیش از ۷۰۰سال (از ۳۷ قبل از میلاد تا ۶۶۰ میلادی) در منچوری و شبه‌جزیره کره حاکم بود.

🔹در «سنگ‌نوشته گوانگ‌گائتو» در سال ۴۱۴ میلادی از جومونگ با نام «چومو وانگ» به معنای پادشاه چومو یاد شده‌است.

🔹بسیاری از کارهایی که به جومونگ نسبت داده می‌شود در کتب تاریخی چینی «سامگوک ساگی» (۱۱۴۵ میلادی) و «سامگوگ یوسا» (۱۲۰۶-۱۲۸۹ میلادی) به معنی تاریخ سه امپراتوری، ثبت شده که بیش از هزار سال بعد از دوران جومونگ نگاشته شده‌اند.

🔹همچون بسیاری از شخصیت‌های تاریخی که پیش از دوران مدرن و ایجاد استانداردهای روایت تاریخی، درباره آنها اغراق و بزرگ‌نمایی شده، این کتاب‌ها نیز از این نظر مستثنی نبوده و نمی‌توانند معیار تاریخی باشند و نهایتا مجموعه‌ای از روایت‌ها درباره این شخصیت‌های تاریخی هستند.

🔹با توجه به اینکه شخصیت جومونگ، در دوره‌ای از تاریخ کره به‌عنوان خدا-شاه پرستش می‌شده، احتمالا بسیاری از چیزهایی که درباره او گفته شده، دقت و صحت کافی نداشته و اغراق‌آمیز باشد.

🔹با این حال، شخصیت جومونگ، به عنوان موسس امپراتوری گوگوریو، هر چقدر هم درباره او بزرگ‌نمایی و اغراق شده‌باشد، یک شخصیت حقیقی تاریخی است و خیالی نیست.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای سید علی خامنه‌ای درباره خیالی‌بودن «جومونگ» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جزئیات حمله اسرائیل

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره جزئیات حمله اخیر اسرائیل به ایران صحبت کردیم. در مقاله‌ای به طور مفصل به شواهد و مستندات مربوط به این عملیات اشاره کرده بودیم که در این اپیزود، درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به چند فکت‌چکی اشاره کردیم که به طور مستقیم و غیرمستقیم به درگیری‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ارتباط دارد. یکی از آنها خبر نادرستی است که به نقل از CNN درباره آمادگی موشکی ایران برای حمله‌ای تازه منتشر شده بود.

🔹در خبری که به طور گسترده منتشر و دست به دست شد، ادعا شده بود پزشکی قانونی اسرائیل اعلام کرده یحیی سنوار در روزهای آخر عمرش دسترسی به غذا نداشت. درباره این ادعا در این قسمت توضیح داده‌ایم.

🔹ادعای ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا، جدیدترین کار صداوسیمای جمهوری اسلامی در مخالفت با واکسیناسیون است. درباره این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹در یکی از برنامه‌های صداوسیما درباره وضعیت اقتصادی و قیمت مواد غذایی در غزه ادعاهایی شده بود که ما آن را بررسی کردیم و در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

🔹رفع ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون در ایران و همچنین تعرفه‌ای که برای آن مطرح شده بود، به یکی از بحث‌های داغ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران تبدیل شد. توضیح داده‌ایم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، به ادعای ساخت «جت جنگی بشقاب پرنده» ایلان ماسک اشاره کردیم؛ ادعایی که مطابق انتظار، شاخ‌دار بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

📝 تناقض‌های «آمار ساخت مسکن» در ایران

🔹فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی دولت پزشکیان گفته: «در پنج سال گذشته فقط ۲۰ هزار واحد مسکونی تحویل شده است». اما هادی عباسی، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در دولت ابراهیم رئیسی این آمار را تکذیب کرد و گفت: «از شروع طرح نهضت ملی مسکن ۶۳۹ هزار و ۹۳۵ واحد مسکونی تکمیل شده است.»

🔹این تفاوت آشکار از کجا ناشی می‌شود؟ عباسی می‌گوید آمار وزیر فعلی راه و شهرسازی «تنها مربوط به واحدهای انبوه‌سازی است» و «سایر روش‌های ساخت مسکن نظیر ساخت مسکن روستایی و مسکن بافت فرسوده شهری و سایر شیوه‌های ساخت»، نادیده گرفته شده است.

🔹شعار ساخت میانگین یک میلیون واحد مسکونی در سال، شعار محوری ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بود که در میانه راه، طرح‌های دیگر مسکن‌سازی به‌جا مانده از دولت‌های احمدی‌نژاد با نام مسکن مهر و حسن روحانی با نام طرح مسکن ملی نیز در این برنامه ادغام شد.

🔹گزارش‌های وزارت راه و شهرسازی نیز نشان می‌داد که این وزارتخانه، آمار تمام پروژه‌های ساخت و ساز مسکن در سراسر ایران را در قالب «نهضت ملی مسکن» ارائه کرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدئوی تقطیع‌شده وصیت‌نامه خمینی و ادعای شاخ‌دار اعتراف‌ به ظلم و جنایت حکومت

🔹مدت‌هاست در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی از علی خامنه‌ای هنگام قرائت وصیت‌نامه خمینی در سال ۱۳۶۸ منتشر و در توضیح آن گفته می‌شود که این فیلم سانسور نشده‌ «اعتراف‌های خمینی به ظلم و جنایت‌های جمهوری اسلامی» است.

🔹این ویدئو اما به شکل آشکاری تقطیع شده است.

🔹در اصل وصیت‌نامه خمینی، او نوشته که اینها نمونه‌هایی از «توطئه‌های موذیانه» و «شایعه‌های وسیع» دشمنان هستند که برای بدنام کردن حکومت‌ در «سطح کشور و در شهرستان‌ها بیشتر» مطرح می‌شوند.

🔹در ادامه هم خمینی در وصیت‌نامه‌اش نوشته که «این قبیل امور با نقشه اجرا می‌شود».

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به فیلم تقطیع‌شده ادعای «اعتراف خمینی در وصیت‌نامه‌اش به ظلم و جنایت‌های جمهوری اسلامی»‌ نشان «شاخ‌دار» می‌هد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جزئیات حمله اسرائیل

🔹در ابتدای قسمت ۱۸۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره جزئیات حمله اخیر اسرائیل به ایران صحبت کردیم. در مقاله‌ای به طور مفصل به شواهد و مستندات مربوط به این عملیات اشاره کرده بودیم که در این اپیزود، درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به چند فکت‌چکی اشاره کردیم که به طور مستقیم و غیرمستقیم به درگیری‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ارتباط دارد. یکی از آنها خبر نادرستی است که به نقل از CNN درباره آمادگی موشکی ایران برای حمله‌ای تازه منتشر شده بود.

🔹در خبری که به طور گسترده منتشر و دست به دست شد، ادعا شده بود پزشکی قانونی اسرائیل اعلام کرده یحیی سنوار در روزهای آخر عمرش دسترسی به غذا نداشت. درباره این ادعا در این قسمت توضیح داده‌ایم.

🔹ادعای ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا، جدیدترین کار صداوسیمای جمهوری اسلامی در مخالفت با واکسیناسیون است. درباره این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹در یکی از برنامه‌های صداوسیما درباره وضعیت اقتصادی و قیمت مواد غذایی در غزه ادعاهایی شده بود که ما آن را بررسی کردیم و در این اپیزود به آن پرداخته‌ایم.

🔹رفع ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون در ایران و همچنین تعرفه‌ای که برای آن مطرح شده بود، به یکی از بحث‌های داغ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران تبدیل شد. توضیح داده‌ایم که درباره این موضوع چه می‌دانیم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، به ادعای ساخت «جت جنگی بشقاب پرنده» ایلان ماسک اشاره کردیم؛ ادعایی که مطابق انتظار، شاخ‌دار بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:33 مقدمه
00:03:08 از حمله اسرائیل به ایران چه می‌دانیم؟
00:11:45 خبر نادرست به نقل از CNN درباره آمادگی ایران برای حمله به اسرائیل
00:13:59 گزارش پزشکی قانونی اسرائیل و غذا نخوردن سنوار در روزهای آخر
00:18:17 ادعای ردیابی نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا
00:26:59 آمار ضد و نقیض از قیمت مواد غذایی در غزه
00:31:49 از رفع ممنوعیت واردات آیفون و تعرفه آن چه می‌دانیم؟
00:39:08 ادعای شاخ‌دار در مورد جت جنگی بشقاب پرنده ایلان ماسک
00:44:08 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ ادعا و عکس نادرست درباره حضور دونالد ترامپ در ایران

🔹سال‌هاست در شبکه‌های اجتماعی عکسی از دونالد ترامپ به همراه جک نیکلسون و وارن بیتی با این ادعا منتشر می‌شود که این عکس اوایل سال ۱۳۵۷ گرفته شده و ترامپ همراه این بازیگران به تهران سفر کرد و قصد داشت کازینویی در یکی از شهرهای شمال ایران دایر کند که به خاطر انقلاب ایران منتفی شد.

🔹این تصویر نه در ابتدای سال ۱۳۵۷ شمسی (۱۹۷۸ میلادی) و در ایران، بلکه حدود ۱۰ سال بعد از آن در ۲۷ ژوئن ۱۹۸۸، روز مبارزه بوکس مایک تایسون و مایکل اسپینکس در هتل برج ترامپ در آتلانتیک سیتی ثبت شده است.

🔹عکس‌های دیگری هم از این سه نفر در کنار هم در آن روز گرفته شده که در Getty Images در دسترس است.

🔹به جز همین ادعا با عکس نادرست، در منابع فارسی و انگلیسی هیچ گزارشی از سفر دونالد ترامپ به ایران قبل و بعد از انقلاب سال ۵۷ وجود ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی مبنی بر سفر ترامپ به ایران در دوران قبل از انقلاب، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ استفاده از ظرف و فویل آلومینیوم در آشپزی خطرناک نیست

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی پربازدید از یک حساب اینستاگرام فعال در زمینه پزشکی و سلامت منتشر شده با این عنوان که «از آلومینیوم در آشپزی استفاده کنیم یا نه؟»

🔹در این ادعا، چند بیماری مختلف مانند بیماری‌های دستگاه عصبی همچون زوال عقل، آلزایمر، پارکینسون، سرطان و اختلالات طیف اوتیسم را به مصرف غذا با ظروف آلومینیوم ربط می‌دهد.

🔹تحقیقات نشان داده که هنگام پختن در فویل آلومینیومی یا در ظروف آلومینیومی، مقداری آلومینیوم وارد غذا می‌شود. این درست است. این اتفاق در غذاهای اسیدی نیز بیشتر است؛ اما این مقدار آلومینیوم هیچ‌گونه تاثیری بر سلامتی انسان ندارد.

🔹بدن کمتر از یک درصد از آلومینیوم موجود در غذا یا آب آشامیدنی را جذب می‌کند. ۹۵ درصد آلومینیوم محیطی که از طریق ظرف و فویل و … با یک وعده غذا وارد بدن شده در عرض ۲۴ ساعت دفع می‌شود.

🔹یک فرد بالغ به طور متوسط ​​روزانه ۷ تا ۹ میلی گرم آلومینیوم می‌خورد. این مقدار، در بزرگسالان سالم مشکل ایجاد نمی‌کند.

🔹آلومینیوم طبیعی به ندرت در شکل فلزی و عنصری آن دیده می‌شود. به طور معمول، آلومینیوم در محیط به صورت نمک آلومینیوم یا سایر ترکیبات مانند سیترات آلومینیوم دیده می‌شود. غلظت آن در خون بزرگسالان به طور طبیعی ۳۰ تا ۵۰ میلی‌گرم است.

🔹در مورد ارتباط آلزایمر با آلومینیوم، هیچ شاهد قطعی وجود ندارد. در مورد ارتباط آلومینیوم با پارکینسون و ام‌اس نیز هیچ شاهدی وجود ندارد و نقش آن نامشخص است.

🔹هیچ مدرک علمی برای اینکه آلومینیوم باعث اختلالات اوتیسم می‌شود نیز جود ندارد.

🔹ادعاهای سرطان (اکسید شدن و آسیب دیدن DNA و …) ارائه شده در ویدیو نیز نادرست است. نقش آلومینیوم هرگز در سرطان ثابت نشده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که آشپزی و غذا خوردن با ظرف یا فویل آلومینیومی برای سلامت مضر است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره اظهارنظر ایلان ماسک درباره ایرپادها

🔹در شبکه‌های اجتماعی، ادعایی به همراه یک ویدیو مطرح شده با این مضمون که ایلان ماسک گفته ایرپادها خطرناکند و می‌توانند فعالیت مغز و سیگنال‌های زیستی شما را ردیابی کنند و ذهن شما را بخوانند و اطلاعات جمع‌آوری کنند.


🔹این ویدیو، دستکاری‌شده است و ایلان ماسک در گفتگوی خود با جو روگن، پادکستر شناخته شده در سال ۲۰۲۰، درباره ایرپادها یا خطر احتمالی آن حرفی نزده است.

🔹در واقع حرف‌های او تقطیع شده و ماسک در این بخش از ویدیو در حال سخن گفتن از پروژه نورالینک (Neuralink) خود است.

🔹در ویدیوی اصلی، ماسک می‌گوید که نورالینک کاشته‌شده در مغز می‌تواند در آینده به افراد کمک کند تا بر برخی بیماری‌ها یا ناتوانی‌های حرکتی و مشکلات شنوایی و بینایی غلبه کند.

🔹برخلاف ادعای مطرح‌شده در این ویدیو، ایلان ماسک اخیرا در اکانت X خود از هدفون‌های اپل تمجید هم کرده است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی درباره «تئوری ترسناک ایلان ماسک درباره ایرپاد» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: ۹۵ درصد «دانشمندان جوان»، بسیجی هستند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹موضوع هفتمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای القای این تصویر است که نیروهای انقلابی در حال پشت سر گذاشتن غرب هستند.

🔹موارد و مثال‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد مسئولان رده بالای حکومت ایران سال‌هاست مدعی اختراع یا کشف جدیدی از سوی دانشمندان جوان و انقلابی می‌شوند؛ یک روز کشف انرژی هسته‌ای در یک خانه و یک روز هم اختراع دستگاه کرونایاب «مستعان ۱۱۰» با حضور فرماندهان سپاه.

🔹رهبر جمهوری اسلامی بارها از چنین ادعاهایی که مورد تایید مجامع علمی معتبر نیستند، استقبال کرده است.

🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت دوازدهم - «زندان»

🔹عنوان دوازدهمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، «زندان» است. در این قسمت سراغ بودجه سازمان زندان‌ها رفته‌ایم؛ سازمانی که از بزرگ‌ترین و هزینه‌برترین دستگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود.

🔹در این قسمت، درباره بزرگی جمعیت زندانیان و هزینه‌های آن صحبت کرده‌ایم، به پروژه‌های ساخت بیش از ۵۰ زندان و ۵۰ بازداشتگاه جدید در سراسر کشور که برای آنها بودجه در نظر گرفته شده اشاره کردیم و از منابعی گفته‌ایم که به صورت پنهان و غیرشفاف از بخش‌های گوناگون بودجه صرف تامین مالی تشکیلات اداره زندان‌ها در ایران می‌شود.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

📝 از جزییات خودکشی اعتراضی «کیانوش سنجری» چه می‌دانیم؟

🔹کیانوش سنجری، (مهدی سنجری‌باف)، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، عصر روز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ در حرکتی اعتراضی، به زندگی خود پایان داد.

🔹در فکت‌نامه، برخی شواهد و ابهام‌ها در این باره را بررسی کرده‌ایم؛ از جمله ادعاهای نادرستی که همراه با انتشار این خبر در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی منتشر شد.

🔹برخی کاربران نزدیک به مواضع جمهوری اسلامی ایران مدعی شدند که ویکی‌پدیای منسوب به کیانوش سنجری، پیش از وقوع خودکشی، به‌روزرسانی شده بود.

🔹این ادعا نادرست است. زمانی که در ویکی‌پدیا نمایش داده می‌شود به وقت جهانی UTC است و این به‌روزرسانی در ساعت ۲۰:۱۶ به وقت ایران نوشته شده است؛ یعنی حدود یک ساعت بعد از انتشار خبر آن در شبکه‌‌های اجتماعی.

🔹برخی گفته بودند با وجود «نیروهای حراستیِ مسلط» در پاساژ چارسو (محل وقوع) او چگونه بدون هیچ ممانعتی توانسته «به قسمت‌هایِ بالایی پاساژ برود»؟

🔹پاسخ این است که شکل و رنگ نرده‌ای که در عکس کیانوش سنجری دیده می‌شود، دقیقا منطبق با تراسی در پاساژ چارسو است که دسترسی به آن برای عموم آزاد است.

🔹برخی نیز نوشته‌اند که کیانوش سنجری بعد از پستی که با عنوان «تولد ۱۷ سالگی شاهزاده رضا پهلوی» منتشر کرد، به مدت ۱۳ روز هیچ فعالیتی در شبکه اجتماعی ایکس نداشته و این، «مشکوک و سوال‌برانگیز» است.

🔹فاصله پست مورد اشاره کیانوش سنجری تا توییت بعدی او، نه ۱۳ روز، بلکه ۱۱ روز است. بررسی حساب کاربری او نیز نشان می‌دهد فاصله‌های زمانی چندروزه بین پست‌های او در ایکس، «بی‌سابقه نیست».

❗️ اگر خود یا اطرافیانتان افکار خودکشی دارید، برای گرفتن کمک به مراکز مشاوره مراجعه کنید یا با اورژانس اجتماعی به شماره تلفن ۱۲۳، صدای مشاور ۱۴۸۰ یا اورژانس روان‌پزشکی تهران با شماره ۴۴۵۰۸۲۰۰ تماس بگیرید. اگر در خارج از ایران سکونت دارید، لینک زیر به شماره کمک می‌کند تا شماره تلفن‌های مرتبط برای شرایط بحرانی را در تمام کشورها پیدا کنید:
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_suicide_crisis_lines

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh