❌ آیا فرمان حمله رهبر جمهوری اسلامی به اسرائیل، بر بازارهای سهام تاثیر گذاشته است؟

🔹برخی سایت‌های خبری و کانال تلگرامی از جمله بیسیمچی‌مدیا و همچنین برخی کاربران موسوم به ارزشی در شبکه‌های اجتماعی، پستی منتشر کرده‌اند که ادعا می‌کند ریزش ناگهانی بازار سهام، در پی فرمان حمله رهبر جمهوری اسلامی به اسرائیل بوده است. همراه این ادعا، عکسی از نمودار سقوط بازار سهام ژاپن منتشر شده است.

🔹اول اینکه این فرمان حمله روز چهارشنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ منتشر شد و ریزش بورس مربوط به دوشنبه یعنی پنج روز بعد است.

🔹طبیعتا اگر قرار بود انتشار این فرمان یا حتی افزایش سطح تنش‌ها در خاورمیانه بر بازار بورس تاثیر بگذارد، این اتفاق باید پس از انتشار این فرمان می‌افتاد؛ فرمانی که در پی کشته‌شدن اسماعیل هنیه در تهران منتشر شد.

🔹همچنین، نگاهی به گزارش‌های مختلف اقتصادی و مالی نشان می‌دهد کارشناسان به دلایل دیگری به عنوان عوامل اصلی سقوط کم‌سابقه بازار بورس اشاره کرده‌اند؛ از جمله آمار ناامیدکننده نرخ بیکاری در ایالات متحده و سیاست‌های مالی بانک مرکزی ژاپن اشاره کرده‌اند.

🔹بورس ژاپن نیز روز دوشنبه علاوه بر این نگرانی مبنی بر وضعیت اقتصاد آمریکا، روز کاری خود را با نگرانی از افزایش نرخ‌های بهره آغاز کرد و گزارش‌ها نشان می‌دهد این مساله یکی از عوامل اصلی سقوط بازار بوده است؛ روندی که روز چهارشنبه پس از اعلام بانک مرکزی مبنی بر اینکه نرخ‌های بهره در ژاپن بالا نمی‌رود، تغییر کرد.

🔹بر اساس این گزارش‌ها و مشاهده روندها، فکت‌نامه به این ادعا که فرمان حمله رهبر جمهوری اسلامی به اسرائیل باعث سقوط بازار سهام در دنیا شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار فروش زنان هندو در بنگلادش به عنوان برده

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی دست به دست و ادعا می‌شود در آن «مسلمانانی که [در بنگلادش] به قدرت رسیدند در حال فروختن زنان هندو» هستند.

🔹این ویدئو در بنگلادش ثبت شده، اما مربوط به سه هفته پیش، یعنی قبل از سقوط دولت شیخ حسینه در این کشور است و کسی در آن فروخته نمی‌شود.

🔹زنانی که در این ویدیو به ستونی بسته شده و با آنان بدرفتاری می‌شود، کارمندان شاخه دانشجویی (BCL) حزب حاکم دولت مستعفی (عوامی لیگ) بنگلادش هستند.

🔹مکانی که فیلم در آن ضبط شده خوابگاه کالج دولتی زنان Begum Badrunessa در داکا است. این زنان ساعاتی بعد با وساطت اساتید دانشگاه آزاد می‌شوند.

🔹این حرکت بعد از آنکه شش دانشجو در همان روز در تظاهرات ضددولتی کشته شدند در دانشگاه‌های دیگر نیز با ضرب و شتم و اخراج کارمندان حزب حاکم تکرار شد.

🔹ناآرامی‌های اخیر در بنگلادش که به سرنگونی دولت خانم شیخ حسینه انجامید در نتیجه اعتراضات دانشجویی بود و هیچ زمینه مذهبی یا قومی نداشت.

🔹دانشجویان معترض بنگلادشی خواستار پایان سیستم سهمیه‌بندی دولتی بودند و معتقد بودند تبعیض‌آمیز و به نفع حامیان حزب حاکم «عوامی لیگ» است.

🔹در هیچ گزارشی به هندو یا مسلمان بودن هیچ یک از طرف‌های درگیر اشاره نمی‌شود و دعوا میان حامیان و مخالفان دولت است.

🔹دولت موقت بنگلادش قرار است با ریاست محمد یونس، کارآفرین و بانکدار ۸۴ ساله و برنده جایزه نوبل صلح تشکیل شود.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که در بنگلادش مسلمانانی که به قدرت رسیدند زنان هندو را به عنوان برده می‌فروشند، نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 ماجرای بوکسور الجزایری

🔹یکی از مهمترین خبرهای روزهای اخیر، کشته شدن اسماعیل هنیه، از رهبران ارشد حماس، در تهران بود. در ابتدای قسمت ۱۷۵ پادکست فکت‌نامه به دو گزارشی اشاره کردیم که بی‌ارتباط به این موضوع نیست.

🔹ابتدا فکت‌چک مربوط به عکس دستکاری‌شده‌ای از اسماعیل قاآنی را مرور کردیم. قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه است و برخی با انتشار این عکس به کنایه نوشتند که او از ترس اسرائیل با لباس مبدل تردد می‌کند.

🔹به‌تازگی اینستاگرام در ترکیه مسدود شد و گمانه‌زنی‌هایی از ارتباط این تصمیم با حواشی بعد از کشته شدن هنیه مطرح شد؛ اما ما به آن نشان غیرقابل اثبات دادیم.

🔹از پرحاشیه‌ترین اتفاقات اخیر، حرف و حدیث‌ها درباره جنسیت بوکسور الجزایری در المپیک پاریس بود و اینکه آیا «ایمان خلیف» ترنس‌جندری است که در مسابقات زنان شرکت می‌کند یا نه. فکت‌چک مربوط به این ادعاها را در این اپیزود مرور کرده‌ایم.

🔹همزمان با انتشار گزارش‌هایی از قطعی برق در تهران و چندین شهر ایران، نموداری درباره مقایسه مصرف برق در ایران و چند کشور مورد توجه قرار گرفت که حاوی داده‌های نادرستی بود. توضیحات ما درباره این این نمودار را در این قسمت خواهید شنید.

🔹دو عکس دیگر هم در این هفته دستمایه فکت‌چک‌های ما شد. تصویری که گفته می‌شد مربوط به تصرف محل اقامت نخست‌وزیر مستعفی بنگلادش و تخت‌خواب اوست، اما عکسی قدیمی و مربوط به سریلانکاست.

🔹عکس بعدی، به بالا گرفتن تنش میان جمهوری اسلامی ایران و نیروهای تحت حمایت آن با اسرائیل برمی‌گردد. یک تصویر از نتانیاهو پخش و ادعا شد حزب‌الله لبنان آن را منتشر و او را تهدید کرده که کاملا در تیررس است. ما این عکس و ادعا را درستی‌سنجی کردیم.

🔹همچنین از مخاطبان درخواست کرده‌ایم که در نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه شرکت کنند و لینک آن را در توضیحات این قسمت گذاشته‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ جعل و بازنشر یک خبر قدیمی درباره مهاجران افغانستانی

🔹در شبکه‌های اجتماعی ایران اسکرین‌شاتی منتشر شده که ادعا می‌شود تصویر خبری از وبسایت ایرنا در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۳ است و در تیتر آن آمده: «تجاوز وحشیانه ۲۵ مرد افغانستانی به دختران ایران در قزوین».

🔹این تصویر ساختگی است و چنین خبری در روزها و حتی سال‌های اخیر در ایرنا منتشر نشده است.

🔹متنی که به عنوان بدنه این خبر آمده ۱۹ سال پیش یعنی در آبان ۱۳۸۴ در ایرنا منتشر شده بود.

🔹در خبر ۱۹ سال پیش ایرنا، مسئول روابط عمومی فرماندهی نیروی انتظامی استان قزوین اعلام کرده بود: «چهار نفر از افغان‌هایی که در روستای فتح آباد شهرستان بویین زهرا اقدام به تجاوز به عنف کرده بودند، دستگیر شدند.» در متن این خبر اعلام شده بود که «در مجموع در این اقدام ۲۵ نفر از افغان‌های ساکن روستای فتح آباد دست داشتند».

🔹اسکرین‌شاتِ ادعاشده، بازنشر و دستکاری یک خبر قدیمی است به صورتی که تازه به نظر بیاید.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که ایرنا در روزهای اخیر از تجاوز ۲۵ افغان‌ به دختران ایرانی خبر داده، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ آیا ویدئوی بوسه ماکرون و محافظ شخصی‌اش واقعی است؟

🔹در روزهای گذشته، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی بر اساس یک ویدئو، ادعا کرده‌اند امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در حال بوسیدن لب‌های محافظ شخصی خود است.

🔹این ویدئو و عکس‌هایی که از آن تولید شده، با نرم‌افزارهای هوش مصنوعی تولید شده و ساختگی است.

🔹این عکس‌ها و ویدئو، پس از آن منتشر شد که نشریه Voici در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳ عکس‌هایی را از یک سفر تفریحی مکرون منتشر کرد؛ اما این نشریه و هیچ رسانه دیگری تصویری از بوسیدن این دو نفر را منتشر نکرده‌اند.

🔹نشانه‌هایی در تصاویر وجود دارد که نشان می‌دهد ویدئو، ساختگی است و از جزئیات آن به نظر می‌رسد که با کمک هوش مصنوعی بر اساس یک عکس تولید شده است.

🔹سایت France 24 نیز این ویدئو را درستی‌سنجی کرده و دلایل فیک بودن آن را توضیح داده است.

🔹فکت‌نامه نیز به این ادعا که یک ویدئو، مکرون را در حال بوسیدن محافظ خود نشان می‌دهد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 ماجرای بوکسور الجزایری

🔹یکی از مهمترین خبرهای روزهای اخیر، کشته شدن اسماعیل هنیه، از رهبران ارشد حماس، در تهران بود. در ابتدای قسمت ۱۷۵ پادکست فکت‌نامه به دو گزارشی اشاره کردیم که بی‌ارتباط به این موضوع نیست.

🔹ابتدا فکت‌چک مربوط به عکس دستکاری‌شده‌ای از اسماعیل قاآنی را مرور کردیم. قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه است و برخی با انتشار این عکس به کنایه نوشتند که او از ترس اسرائیل با لباس مبدل تردد می‌کند.

🔹به‌تازگی اینستاگرام در ترکیه مسدود شد و گمانه‌زنی‌هایی از ارتباط این تصمیم با حواشی بعد از کشته شدن هنیه مطرح شد؛ اما ما به آن نشان غیرقابل اثبات دادیم.

🔹از پرحاشیه‌ترین اتفاقات اخیر، حرف و حدیث‌ها درباره جنسیت بوکسور الجزایری در المپیک پاریس بود و اینکه آیا «ایمان خلیف» ترنس‌جندری است که در مسابقات زنان شرکت می‌کند یا نه. فکت‌چک مربوط به این ادعاها را در این اپیزود مرور کرده‌ایم.

🔹همزمان با انتشار گزارش‌هایی از قطعی برق در تهران و چندین شهر ایران، نموداری درباره مقایسه مصرف برق در ایران و چند کشور مورد توجه قرار گرفت که حاوی داده‌های نادرستی بود. توضیحات ما درباره این این نمودار را در این قسمت خواهید شنید.

🔹دو عکس دیگر هم در این هفته دستمایه فکت‌چک‌های ما شد. تصویری که گفته می‌شد مربوط به تصرف محل اقامت نخست‌وزیر مستعفی بنگلادش و تخت‌خواب اوست، اما عکسی قدیمی و مربوط به سریلانکاست.

🔹عکس بعدی، به بالا گرفتن تنش میان جمهوری اسلامی ایران و نیروهای تحت حمایت آن با اسرائیل برمی‌گردد. یک تصویر از نتانیاهو پخش و ادعا شد حزب‌الله لبنان آن را منتشر و او را تهدید کرده که کاملا در تیررس است. ما این عکس و ادعا را درستی‌سنجی کردیم.

🔹همچنین از مخاطبان درخواست کرده‌ایم که در نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه شرکت کنند و لینک آن را در توضیحات این قسمت گذاشته‌ایم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:34 مقدمه
00:03:43 عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با حجاب
00:10:31 فیلتر شدن اینستاگرام در ترکیه
00:18:27 درباره ایمان خلیف، بوکسور الجزایری چه می‌دانیم؟
00:32:49 نمودار و آمارهای نادرست از مصرف برق ایران و چند کشور دیگر
00:39:00 عکس نادرست در مورد اعتراض‌های اخیر بنگلادش
00:42:03 عکس جعلی تهدید نتانیاهو
00:45:05 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

📝 نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه

🔹این نظرخواهی شامل چند پرسش کوتاه درباره عملکرد فکت‌نامه است و پاسخ‌های شما کمک بزرگی در بهتر شدن محتوای فکت‌نامه خواهد بود.

🔹شرکت در این نظرخواهی کمتر از ۳ دقیقه از وقت شما را خواهد گرفت.

👈 لینک نظرسنجی فکت‌نامه

@FactNameh

❌ ویدئوهایی با ادعاهای نادرست مربوط به اتفاقات اخیر بنگلادش

🔹این روزها، بعد از سقوط دولت شیخ حسینه در بنگلادش، تولید و نشر اخبار جعلی درباره اتفاقات این کشور، سرعت گرفته است. سه ویدیوی پربازدید و یک عکس نادرست را در این باره درستی‌سنجی می‌کنیم:

1️⃣ ویدیوی دلخراشی منتشر شده که ادعا می‌شود «به دار آویختن یک خانواده از هندوهای بنگلادش به دست مسلمانان» را نشان می‌دهد. این ادعا «نادرست» است.

🔹ویدیو مربوط به قتل دسته‌جمعی یک خانواده مسلمان در بنگلادش در ۲۸ جولای ۲۰۲۴ (۳ مرداد ۱۴۰۳) است. پلیس حدس می‌زند پدر خانواده به دلیل مشکلات خانوادگی اول همسر و فرزندانش و بعد خودش را کشته است.

2️⃣ ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی فارسی و غیرفارسی پربازدید شده که مدعی است توهین، تحقیر و غرق کردن یک زن هندو توسط مسلمانان را نشان می‌دهد. این ادعا هم «نادرست» است.

🔹هرچند طی روزهای اخیر گزارش‌هایی از آزار اقلیت هندو در بنگلادش گزارش شده، اما این ویدیو از مصادیق آن نیست. زنی که در ویدیو آزار می‌بینید، کارمند حزب چهاترا بنگلادش (BCL)، شاخه دانشجویی «عوامی لیگ» (Awami League) حزب حاکم پیشین است.

🔹بر اساس گزارش‌های موجود و کارت شناسایی که از او به دست آمده، او مسلمان است. گزارش‌ها همچنین حاکی از شکنجه و تحقیر او است و حرفی از غرق شدن به میان نیامده است.

3️⃣ ویدیویی منتشر شده که مدعی است زیرزمین زندان‌های بنگلادش را نشان می‌دهد که پوشیده از استخوان مسلمانان است. این ادعا هم «نادرست» است.

🔹این ویدیوها ربطی به بنگلادش ندارد و مقبره‌های زیرزمینی پاریس Paris Catacombs را نشان می‌دهد که با هوش مصنوعی بازسازی شده است.

🔹این روزها عکس‌هایی از زندان Aynaghar در داکا منتشر شده که آنها هم جدید نیستند و پیش از این در سال ۲۰۲۲ هم منتشر شده بودند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ عکس قدیمی اعتراض‌های سریلانکا، ارتباطی به اعتراض‌های اخیر بنگلادش ندارد

🔹چندی قبل عکسی منتشر و ادعا شده مربوط به حضور جوانان انقلابی بنگلادشی در کاخ نخست‌وزیری و تختخواب خانم نخست‌وزیر است. این عکس قدیمی و مربوط به تصرف کاخ ریاست‌جمهوری سریلانکا است.

🔹معترضان بنگلادشی نیز محل اقامت نخست‌وزیر مستعفی را تصرف کرده‌اند اما تصاویر آن متفاوت است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت پنجم - «هر دست که دادند از آن دست گرفتند»

🔹در بودجه سالانه کشور دو بار به مالیات «آستان قدس رضوی» اشاره شده است. یک بار در بخش منابع و درآمدها با عنوان «مالیات شرکت‌ها و موسسات اقتصادی وابسته به آستان قدس» و دومی در بخش مصارف و هزینه‌ها با عنوان «استرداد مالیات شرکت‌ها و موسسات اقتصادی وابسته به آستان قدس».

🔹در پنجمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، سراغ قصه عجیب و بده و بستان مالیاتی آستان قدس و سایر بنگاه‌های بزرگ اقتصادی رفتیم که همگی زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شوند و با صلاحدید او از پرداخت مالیات معاف شده‌اند.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

🔹 ستار هاشمی در لیست «دو درصد محققان برتر جهان» سال ۲۰۲۲

🔹با معرفی ستار هاشمی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت ارتباطات، خبری مبنی بر اینکه او در لیست «دو درصد دانشمندان برتر جهان» قرار دارد، منتشر شد.

🔹ستار هاشمی در سال ۲۰۲۲ مدتی در لیست «دو درصد محققان برتر جهان» قرار گرفته است.

🔹این لیست، پژوهشگران را براساس شاخصی کیفی به‌نام شاخص ترکیبی (c-score) اسکوپوس روی مقالات علمی منتشر شده آنها، رتبه‌بندی می‌کند. این رتبه‌بندی از شاخص‌های ساده‌تری مانند شمردن مقاله‌ها یا شمردن ارجاعات دقیق‌تر است.

🔹این لیست به معنی فهرستی از «دانشمندان» نیست و این واژه در توصیف افراد مندرج در این لیست، گمراه‌کننده است.

🔹دانشگاه استنفورد به همراه انتشارات هلندی الزویر هر سال لیست‌های مجزایی از محققانی که پراستنادترین مقالات را در طی دوران شغلی خود و در سال انتشار گزارش دارند، منتشر می‌کند. نام ستار هاشمی در یکی از لیست‌های الزویر و استفورد در سال ۲۰۲۲ آمده است.

🔹او با ۱۲۷ مقاله و ۳۸۵ استناد، در لیست دو درصد محققان برتر بر اساس وضعیت استناد به مقالات در سال ۲۰۲۱، در حوزه هوش مصنوعی، قرار گرفته بود.

🔹با این حال در نسخه به‌روز شده این لیست که حدود یک ماه بعد از آن منتشر شد، نام ستار هاشمی نبود. این بدان معناست که احتمالا اطلاعات مربوط به او یا رقبایش در پایگاه داده‌های اسکوپوس Scopus که داده‌های آن منبع این طبقه‌بندی است، تغییر کرده است.

🔹در همان سال ۲۰۲۱ تعداد ۱۹۴۱ پژوهشگر ایرانی در این لیست جا گرفتند.

🔹از این رو با توجه به اطلاعات موجود به نظر می‌رسد این خبر که «ستار هاشمی، وزیر پیشنهادی ارتباطات در فهرست دو درصد دانشمندان برتر جهان در سال ۲۰۲۲ قرار دارد»، «گمراه‌کننده» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 رشد مصرف برق در ایران

🔹محمد الله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر، می‌گوید «رشد مصرف برق ایران سه برابر میانگین جهانی است.»

🔹او همچنین می‌گوید این رشد در ایران هشت درصد بوده است.

🔹نگاهی به گزارش سالانه آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۴، تقاضای جهانی برق ۴ درصد افزایش خواهد داشت و بر این اساس، رشد مصرف برق در ایران، دو برابر متوسط جهانی است.

🔹البته اگر مبنای مقایسه، سال گذشته میلادی باشد، مشاهده می‌کنیم که سال گذشته میلادی، میانگین رشد مصرف جهانی ۲/۵ درصد بوده است که با این حساب، رشد ۸ درصدی ایران بیش از سه برابر این میزان است.

🔹بر اساس این گزارش، هند تا سال ۲۰۲۶ بیشترین نرخ رشد تقاضای سالانه برق را در میان اقتصادهای بزرگ دنیا خواهد داشت.

🔹فکت‌نامه با مقایسه آمارها و گزارش‌های رسمی، به این گفته محمد الله‌داد نشان «نیمه‌درست» می‌دهد، زیرا آمار، واقعیت دارد اما توضیح مهمی که عنوان نشده این است که این مقایسه مربوط به سال گذشته بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 جعلی‌ها؛ از فرانسه تا بنگلادش

🔹در قسمت ۱۷۶ پادکست هفتگی فکت‌نامه، مانند هفته قبل و برای یادآوری مجدد، از مخاطبان درخواست کردیم که در نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه شرکت کنند.

🔹در ابتدای این قسمت بعد از اشاره به چند خبر مهم این روزها، درستی‌سنجی خبری را مرور کردیم که ادعا می‌کرد دستور خامنه‌ای برای حمله به اسرائیل بعد از کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران، باعث ریزش شدید در بازارهای سهام دنیا شده است؛ ادعایی که از ما نشان نادرست گرفت.

🔹پررنگ‌ترین موضوع پادکست این هفته، سوژه‌های مرتبط با تحولات اخیر بنگلادش است. در این ارتباط چهار ویدیو را در دو گزارش مختلف درستی‌سنجی کردیم و همگی نشان‌های نادرست و شاخ‌دار گرفتند. در قسمت ۱۷۶ پادکست، این ویدیوها و دلایل فکت‌نامه برای رد ادعاهای مربوط به آن را مرور کرده‌ایم.

🔹اخیرا تصویری ساختگی از یک نظرسنجی در کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل منتشر و به طور گسترده دست به دست شد که ادعا می‌کرد «تجاوز جنسی به اسرای فلسطینی» را به رأی گذاشته است؛ در حالی که چنین خبری صحت ندارد. درباره این موضوع در پادکست صحبت کرده‌ایم.

🔹سوژه بعدی، استفاده از یک خبر قدیمی برای ساخت و انتشار یک اسکرین‌شاتِ ساختگی است؛ خبری که از تجاوز گروهی چند مهاجر افغانستانی در یک روستا طی روزهای اخیر حکایت داشت اما در اصل و ابعاد خبر، تاریخ آن و جعل صفحه خبری منتسب به ایرنا، دستکاری گسترده‌ای انجام شده بود.

🔹پیش از مرور کامنت‌ها نیز فکت‌چک یه تصویر جعلی دیگر را مرور کردیم که ادعا می‌کرد رئیس‌جمهور فرانسه و محافظش در حال بوسیدن لب‌های یکدیگر هستند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ آیا فرمان حمله رهبر جمهوری اسلامی به اسرائیل، بر بازارهای سهام تاثیر گذاشت؟

🔹چندی قبل برخی اکانت‌ها و کانال‌ها مدعی شدند که فرمان خامنه‌ای برای حمله به اسرائیل باعث سقوط بازار سهام در دنیا شد. تاریخ ریزش این بازارها و انتشار فرمان حمله، با هم اختلاف زمانی دارند. گزارش بیکاری ماه جولای در آمریکا و سیاست‌های جدید بانک مرکزی ژاپن دو عامل مهم این ریزش بودند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 بریتانیا: بازداشت و حکم زندان به‌خاطر ایجاد تنفر نژادی در فیس‌بوک

🔹روز ۸ مرداد ۱۴۰۳، در اثر یک حمله در ساوت‌پورت، بندری در شمال لیورپول انگلستان، سه دختر بچه کشته و ۱۰ نفر زخمی شدند.

🔹انتشار اخبار نادرست درباره هویت و پیشینه متهم به قتل در شبکه‌های اجتماعی، همزمان با اعتراضات در برخی نقاط بریتانیا، باعث تحریک و حمله به یک مسجد شد.

🔹دولت بریتانیا هم اعلام کرد مسئولین این شورش‌ها، از جمله کسانی را که از رسانه‌های اجتماعی برای تحریک خشونت استفاده کرده‌اند، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد داد.

🔹براساس اعلام رسمی پلیس بریتانیا ​​۷۴۱ نفر درباره ناآرامی‌های اخیر دستگیر شده‌اند و برای ۳۰۲ نفر هم کیفرخواست صادر شده و هم‌اکنون (تا روز ۲۴ مرداد) تعداد ۱۱۸ نفر هم در بازداشتگاه پلیس هستند.

🔹جمعه گذشته، ۱۹ مرداد ۱۴۰۳، دادگاه‌هایی در نقاط مختلف بریتانیا برای ۱۲ نفر به جرم «ایجاد تنفر نژادی در شبکه‌های اجتماعی» حکام زندان از ۸ ماه تا ۲سال و نیم صادر کردند.

🔹تا کنون سه ویدیو منسوب به بازداشت‌های بالا در رسانه‌ها و مطبوعات منتشر شده که هر سه نادرست است. هرچند دو ویدیو مربوط به بازداشت‌هایی است که به‌خاطر اتهامی در بستر فیس‌بوک رخ داده، اما این بازداشت‌ها ربطی به وقایع اخیر ندارد.

🔹ویدیوی دستگیری فردی بیرون خانه و اعتراض همسایگان مربوط به مرداد ۱۴۰۱ است. متهم، دارن بردی، یک پست توهین‌آمیز را که در آن پرچم Pride با علامت صلیب‌شکسته دیده می‌شد در توییتر بازنشر کرده‌بود.

🔹ویدیو هجوم به خانه یک شهروند و شکستن در مربوط به عملیات گسترده پلیس منچستر برای به‌دام انداختن شبکه‌های توزیع مواد مخدر در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ است.

🔹ویدیوی افسر زنی که به همراه همکارش، فرد مسنی را - که در تصویر دیده نمی‌شود - بازداشت می‌کند نیز در خرداد ۱۴۰۳ و یک ماه پیش از وقوع اعتراضات اخیر در بریتانیا رخ داده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به «خبرهای مربوط به بازداشت و حکم زندانی به کاربران فیس‌بوک در بریتانیا» در رسانه‌ها و مطبوعات ایران، نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 درباره تحصیل مبینا نعمت‌زاده در رشته پزشکی چه می‌دانیم؟

🔹این روزها مساله ادامه تحصیل مبینا نعمت‌زاده، برنده مدال برنز المپیک پاریس ۲۰۲۴ در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها، بازتاب زیادی داشته است.

🔹مجری صداوسیما در برنامه‌ای با حضور این ورزشکار و خانواده‌اش ادعا می‌کند مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، درخواست نعمت‌زاده مبنی بر ادامه تحصیل بدون کنکور در رشته پزشکی را پذیرفته است؛ گفته‌ای که نعمت‌زاده همان‌جا از آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.

🔹این ادعا درست نیست و تا زمان انتشار گزارش فکت‌نامه، هیچ خبر یا گزارش رسمی‌ای تایید نمی‌کند که رئیس‌جمهور یا دولت ایران، این درخواست را تایید کرده باشند.

🔹از سویی دیگر، دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه تهران، شهید بهشتی و الزهرا اعلام کرده‌اند دارندگان مدال المپیک می‌توانند بدون کنکور در این دانشگاه‌ها تحصیل کنند.

🔹اشاره به این نکته ضروری است که بر اساس قانون، این ورزشکاران می‌توانند تنها در رشته‌های مربوط به تربیت بدنی و ورزش، ادامه تحصیل دهند؛ مساله‌ای که مسئولان سازمان سنجش و وزارت ورزش نیز به آن تاکید کرده‌اند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که رئیس‌جمهور ایران با ادامه تحصیل مبینا نعمت‌زاده در رشته پزشکی موافقت کرده نشان «نادرست»‌ می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh