❌ ویدیوی طنز پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما

🔹همزمان با آغاز بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی در گردش است که ادعا می‌شود بخشی از پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه ۳ صدا و سیما را نشان می‌دهد.

🔹دقت در اجزای این ویدیو و میزان مبالغه‌ای که در سانسور آن به کار رفته نشان می‌دهد که یک ویدیوی طنز است.

🔹از سوی دیگر در روال معمول صدا و سیما ورزش‌های زنان که در آن بدن ورزشکار پوشیده نیست، اساسا نشان داده نمی‌شود.

🔹سابقه انتشار این کلیپ به سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳ میلادی) می‌رسد.

🔹این ویدیو بخشی از برنامه طنز «آنتن» است که در تلویزیون صدای آمریکا به تهیه‌کنندگی سامان اربابی پخش می‌شود.

🔹پیش از این در مقاطع مختلف از المپیک تابستانی ریو دو ژانیرو در سال ۲۰۱۶ گرفته تا زمان مسابقات جهانی دو و میدانی زنان در دوحه قطر در سال ۲۰۱۹ این ویدیو بارها با ادعای مشابه در شبکه‌های اجتماعی کشورهای مختلف منتشر شد.

🔹این کلیپ پیش از این چنان فراگیر شد که خبرگزاری AFP و سایت درستی‌سنجی Snops هم آن را فکت‌چک کردند.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیویی از «پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما» است، نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت چهارم - «بودجه پنهان»

🔹موضوع چهارمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، هدفمندی یارانه‌هاست؛ پولی که قرار بود صرف یارانه‌ نقدی و جبران هزینه گران شدن سوخت شود، اما به یکی از منابع تغذیه نهادهای مذهبی، سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شد.

🔹در چهارمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، سراغ داستان هدفمندی یارانه‌ها و آخر و عاقبت عجیب آن رفته‌ایم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در کانال این پادکست در کست‌باکس، سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت چهارشنبه هفته قبل در رادیو فردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در فکت‌نامه نیز منتشر شده است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

🔹 بررسی چهار ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی

🔹در روزهای اخیر چند ادعا در شبکه‌های اجتماعی مطرح و به طور گسترده دست به دست شد. از یک سو شایعاتی که پای ایران را به ترور ناموفق ترامپ و پای مراسم محرم را به تقویم آمریکا باز کردند و از سوی دیگر ادعایی نادرست درباره رفراندوم حجاب در سوئیس و البته یک ادعای جالب درباره محمدرضا شاه.

👈 ادعای نادرست ایرانی بودن ضارب ترامپ

👈 محمدرضا شاه تنها شاه ایران بود که به حج رفت

👈 ادعای نادرست درباره رفراندوم حجاب در سوئیس

👈 روز حسین در تقویم آمریکا وجود ندارد

🌐 @Factnameh

❌ عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با حجاب

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی و غیرفارسی تصویری منتسب به اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، منتشر شده که نشان می‌دهد او چادر به سر دارد.

🔹این تصویر در شبکه‌های اجتماعی فارسی با این توضیح منتشر شده است: «اسرائیل با انتشار این تصویر نوشت: حتی اگر اسماعیل قاآنی در چادر زنانه هم مخفی شود او را می‌توانیم حذف کنیم».

🔹اغلب کاربرانی که این ادعا و تصویر را در شبکه‌های اجتماعی فارسی منتشر می‌کنند در بخش نظرات تاکید کرده‌اند که این تصویر طنز و ساختگی است؛ اما این تصویر به شبکه‌های اجتماعی سایر نقاط دنیا نیز راه یافت و به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی، ایتالیایی و عربی درباره آن نوشته شده است.

🔹در این بازنشرها این توضیح آمده که بعد از کشتن اسماعیل هنیه در ایران، اسماعیل قاآنی از ترس اینکه اسرائیل به او حمله کند، با لباس مبدل و حجاب در مکان‌های عمومی ظاهر می‌شود.

🔹این عکس ساختگی است و حجاب قاآنی با نرم‌افزارهای ویرایش عکس به تصویر اضافه شده است.

🔹اصل این تصویر در روز ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ در خبرگزاری تسنیم منتشر شده بود.

🔹از این رو فکت‌نامه به انتساب تصویر چادر پوش به اسماعیل قاآنی نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 پاریس، تهران، تل‌آویو

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره دو خبر مهم این روزها توضیحاتی دادیم و سپس سراغ مرور فکت‌چک‌ها رفتیم.

🔹ابتدا به مصاحبه یک نماینده مجلس شورای اسلامی درباره موضوع فیلترینگ پرداختیم؛ مصاحبه‌ای که کوتاه بود اما کلکسیونی از ادعاهای نادرست و شاخ‌دار را در خود داشت.

🔹در ادامه درستی‌سنجی یک ویدیوی پرحاشیه را مرور کردیم که مدعی بود پارتی افغانستانی‌ها در سعادت‌آباد تهران است اما توضیح دادیم که ادعای درستی نیست و اصل ماجرا چه بود.

🔹خبرگزاری ایرنا این هفته چند ادعای نادرست و شاخ‌دار منتشر کرده بود. این خبرگزاری تقریبا همزمان با برگزاری افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس مدعی شده بود که امانوئل مکرون دستور داده حمل پرچم فلسطین در این المپیک ممنوع شود. این موضوع را فکت‌چک کردیم و در این پادکست اشاره کرده‌ایم.

🔹ایرنا همچنین با انتشار عکسی قدیمی مدعی شده بود که مربوط به انفجار یک خودرو در تل‌آویو است و در گزارشی نیز ادعای رکوردشکنی دولت ابراهیم رئیسی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را مطرح کرده بود. مرور گزارش‌های هر دو موضوع را در این قسمت خواهید شنید.

🔹رئیس کل بانک مرکزی به تازگی گفته بود ضریب جینی در ایران کاهش یافته و به کمترین میزان یک دهه اخیر رسیده است. ما با بیان یک توضیح ضروری درباره معنا و مفهوم ضریب جینی، به این ادعا نشان درست دادیم.

🔹آخرین فکت‌چکی که در این قسمت پادکست مرور کرده‌ایم مربوط به یک ویدیوی طنز است که برخی گفته بودند به پخش مسابقات زنان در المپیک پاریس از شبکه سه سیما مربوط می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

🔹 فیلتر شدن اینستاگرام در ترکیه

🔹در رسانه‌های داخلی ایران، خبری با این عنوان که «ترکیه اینستاگرام را به خاطر هنیه فیلتر کرد»، منتشر شده است.

🔹اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات ترکیه (BTK) در دوم آگوست (۱۲ مرداد) دسترسی به اینستاگرام را مسدود و در بیانیه‌ای اعلام کرد اینستاگرام به دلیل «عدم رعایت جرایم کاتالوگ» بسته شده است.

🔹بر اساس قانون مجازات ترکیه جرایم کاتالوگ شامل موارد متعددی از جمله تشویق به خودکشی، آزار جنسی کودکان، تسهیل استعمال مواد مخدر یا محرک، تامین مواد مضر برای سلامت، فحاشی، فحشا، فراهم کردن مکان و فرصت برای قمار و توهین به آتاتورک است.

🔹اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات توضیحی نداده که به دلیل رعایت نشدن کدام قانون و ارتکاب کدام جرم این پلتفرم بسته شده است.

🔹دو روز پیش، زمانی که اسماعیل هنیه در تهران کشته شد، فخرالدین آلتون، رییس اداره ارتباطات ترکیه به دلیل جلوگیری اینستاگرام از ارسال پیام تسلیت کاربران برای هنیه، به شدت از متا انتقاد کرده بود.

🔹این موضع‌گیری آلتون موجب شد رسانه‌های خارجی نیز درباره ارتباط این موضع‌گیری و تصمیم دولت ترکیه برای مسدود کردن اینستاگرام گمانه‌زنی کنند؛ اما در بیانیه رسمی، چنین دلیلی اعلام نشده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که ترکیه اینستاگرام را به خاطر حذف پست‌های تسلیت اسماعیل هنیه فیلتر کرد، نشان «غیرقابل اثبات» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 درباره ایمان خلیف، بوکسور الجزایری چه می‌دانیم؟

🔹ایمان خلیف اهل الجزایر و لین‌یو‌-تینگ از تایوان، دو ورزشکاری هستند که اجازه رقابت در مسابقات بوکس بانوان در المپیک پاریس را به دست آورده‌اند.

🔹این در حالی است که سال ۲۰۲۳ انجمن بین‌المللی بوکس (IBA) اعلام کرده بود این دو ورزشکار به دلیل اینکه در آزمایش آنها کروموزم XY وجود دارد، نمی‌توانند در رقابت‌ها شرکت کنند.

🔹کمیته بین‌المللی المپیک اما می‌گوید این دو ورزشکار «زن» به دنیا آمده‌اند، به عنوان یک زن ورزش کرده‌اند و سطح تستسترون آنها در آزمایش‌ها، در حد پارامترهای زنانه است و به همین دلیل منعی برای حضورشان در مسابقات وجود ندارد.

🔹این مساله زمینه بحث‌های مخالف و موافق حضور این دو ورزشکار در مسابقات زنان را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، فراهم کرد.

🔹در این میان، برخی سایت‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی ادعا کردند که ایمان خلیف، «ترنس‌جندر» است و برخی ادعا کردند او زمانی به عنوان مرد در رقابت‌ها شرکت می‌کرده و سپس تغییر جنسیت داده است. هیچ‌کدام از این ادعاها درست نیستند.

🔹با وجود اختلاف نظری که بین انجمن بین‌المللی بوکس و کمیته بین‌المللی المپیک درباره شرایط حضور ورزشکاران در رقابت‌های زنان وجود دارد، هیچ کدام نگفته‌اند که این ورزشکار، ترنس‌جندر است یا اینکه جنسیت خود را تغییر داده است.

🔹فکت‌نامه نیز با این توضیحات، به این ادعا که ورزشکار الجزایری ترنس‌جندر است نشان «نادرست» می‌دهد.

🔹در این گزارش، آنچه را که تا کنون درباره این موضوع می‌دانیم، توضیح داده‌ایم؛ موضوعی که در کنار بحث‌های مربوط به صلاحیت حضور افراد در مسابقات ورزشی، زمینه انتشار برخی خبرهای نادرست نیز بوده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 پاریس، تهران، تل‌آویو

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره دو خبر مهم این روزها توضیحاتی دادیم و سپس سراغ مرور فکت‌چک‌ها رفتیم.

🔹ابتدا به مصاحبه یک نماینده مجلس شورای اسلامی درباره موضوع فیلترینگ پرداختیم؛ مصاحبه‌ای که کوتاه بود اما کلکسیونی از ادعاهای نادرست و شاخ‌دار را در خود داشت.

🔹در ادامه درستی‌سنجی یک ویدیوی پرحاشیه را مرور کردیم که مدعی بود پارتی افغانستانی‌ها در سعادت‌آباد تهران است اما توضیح دادیم که ادعای درستی نیست و اصل ماجرا چه بود.

🔹خبرگزاری ایرنا این هفته چند ادعای نادرست و شاخ‌دار منتشر کرده بود. این خبرگزاری تقریبا همزمان با برگزاری افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس مدعی شده بود که امانوئل مکرون دستور داده حمل پرچم فلسطین در این المپیک ممنوع شود. این موضوع را فکت‌چک کردیم و در این پادکست اشاره کرده‌ایم.

🔹ایرنا همچنین با انتشار عکسی قدیمی مدعی شده بود که مربوط به انفجار یک خودرو در تل‌آویو است و در گزارشی نیز ادعای رکوردشکنی دولت ابراهیم رئیسی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را مطرح کرده بود. مرور گزارش‌های هر دو موضوع را در این قسمت خواهید شنید.

🔹رئیس کل بانک مرکزی به تازگی گفته بود ضریب جینی در ایران کاهش یافته و به کمترین میزان یک دهه اخیر رسیده است. ما با بیان یک توضیح ضروری درباره معنا و مفهوم ضریب جینی، به این ادعا نشان درست دادیم.

🔹آخرین فکت‌چکی که در این قسمت پادکست مرور کرده‌ایم مربوط به یک ویدیوی طنز است که برخی گفته بودند به پخش مسابقات زنان در المپیک پاریس از شبکه سه سیما مربوط می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:41 مقدمه
00:06:01 ادعای نادرست درباره عدم نقش مجلس در فیلترینگ
00:11:38 ویدیوی نادرست پارتی افغانستانی‌ها در سعادت آباد تهران
00:17:42 حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس ممنوع نیست
00:23:54 ادعای رئیس کل بانک مرکزی درباره کاهش ضریب جینی
00:29:19 استفاده ایرنا از عکسی قدیمی برای یک خبر مربوط به اسرائیل
00:32:16 آمار نادرست ایرنا درباره رکوردشکنی دولت رئیسی در سرمایه‌گذاری خارجی
00:36:31 ویدیوی طنز پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما
00:42:08 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ نمودار و آمارهای نادرست از مصرف برق ایران و چند کشور دیگر

🔹سایت تجارت‌نیوز نموداری با عنوان مقایسه مصرف برق ایران با قطر، ایسلند، بحرین، سنگاپور، امارات، کویت، نروژ، عمان، عربستان، آمریکا، روسیه و ترکیه منتشر کرده است.

🔹داده‌های به کار رفته در این نمودار، نادرست هستند و اختلاف چشمگیری با آمار واقعی دارند.

🔹آنچه در نمودار منتشر شده، در واقع سرانه «مصرف انرژی اولیه» است که از نظر تعریف و مفهوم با «مصرف برق» فرق دارد.

🔹طبق تعریف، مصرف انرژی اولیه (Primary energy consumption)، در واقع کل منابع مصرف انرژی است، نه فقط برق.

🔹اگر نمودار را با داده‌های جدید اصلاح کنیم، هم اعداد و هم جایگاه کشورها تغییر می‌کند. با این حال موقعیت ایران نسبت به کشورهای دیگر تغییر نخواهد کرد.

با این حال فکت‌نامه به دلیل اشتباه در انتخاب شاخص و ارائه آمار غلط، به نمودار سایت تجارت‌نیوز نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 نظرخواهی آنلاین درباره فکت‌نامه

🔹این نظرخواهی شامل چند پرسش کوتاه درباره عملکرد فکت‌نامه است و پاسخ‌های شما کمک بزرگی در بهتر شدن محتوای فکت‌نامه خواهد بود.

🔹شرکت در این نظرخواهی کمتر از ۳ دقیقه از وقت شما را خواهد گرفت.👇
https://forms.gle/LXLS1neHbkgqXqcd9

@FactNameh

❌ عکس قدیمی اعتراض‌های سریلانکا، ارتباطی به اعتراض‌های اخیر بنگلادش ندارد

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی و انگلیسی تصویری منتشر شده که ادعا می‌شود عکس جوانان انقلابی بنگلادشی در کاخ نخست‌وزیری و تختخواب خانم نخست‌وزیر است.

🔹این تصویر، هم قدیمی است و هم ارتباطی با بنگلادش ندارد.

🔹عکس در سال ۲۰۲۲ و در جریان تصرف کاخ ریاست‌جمهوری «سریلانکا» گرفته شده است. معترضان سریلانکایی پس از تصرف کاخ ریاست جمهوری در آنجا آشپزی و شنا می‌کردند و می‌خوابیدند.

🔹البته معترضان بنگلادشی نیز به محل اقامت و اتاق خواب خانم شیخ حسینه (نخست‌وزیر پیشین بنگلادش) راه یافته‌اند و ویدئوهای آن نیز منتشر شده است، اما عکس مورد اشاره ارتباطی با این موضوع ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که تصویر منتشر شده، عکس جوانان انقلابی بنگلادشی در کاخ نخست‌وزیری و تختخواب خانم نخست‌وزیر است، نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس ممنوع نیست

🔹همزمان با افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس، خبرگزاری ایرنا و روزنامه ایران ادعا کردند رئیس‌جمهور فرانسه دستور منع حمل پرچم فلسطین در المپیک را داده است.

🔹چنین ممنوعیتی وجود ندارد و کاروان ورزشی فلسطین با پرچم خود در افتتاحیه حضور داشت. در چند مسابقه و رویداد المپیک نیز پرچم و نمادهای حمایت از فلسطین وجود داشته است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت پنجم - «هر دست که دادند از آن دست گرفتند»

🔹در بودجه سالانه کشور دو بار به مالیات «آستان قدس رضوی» اشاره شده است. یک بار در بخش منابع و درآمدها با عنوان «مالیات شرکت‌ها و موسسات اقتصادی وابسته به آستان قدس» و دومی در بخش مصارف و هزینه‌ها با عنوان «استرداد مالیات شرکت‌ها و موسسات اقتصادی وابسته به آستان قدس».

🔹در پنجمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، سراغ قصه عجیب و بده و بستان مالیاتی آستان قدس و سایر بنگاه‌های بزرگ اقتصادی رفتیم که همگی زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شوند و با صلاحدید او از پرداخت مالیات معاف شده‌اند.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

📝 نظرخواهی آنلاین فکت‌نامه

🔹این نظرخواهی شامل چند پرسش کوتاه درباره عملکرد فکت‌نامه است و پاسخ‌های شما کمک بزرگی در بهتر شدن محتوای فکت‌نامه خواهد بود.

🔹شرکت در این نظرخواهی کمتر از ۳ دقیقه از وقت شما را خواهد گرفت.

👈 لینک نظرسنجی فکت‌نامه

@FactNameh