❌ ویدیوی نادرست پارتی افغانستانی‌ها در سعادت آباد تهران

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی فارسی دست به دست می‌شود که مدعی است «پارتی افغانی‌ها در سعادت آباد تهران» را نشان می‌دهد.

🔹کلمه Amarant که به همراه یک لوگو در پشت رقصنده‌ها قابل تشخیص است نام رستورانی در تاشکند ازبکستان است.

🔹ویدیوهایی که در اینستاگرام این رستوران از فضای داخلی این رستوران و مهمانی‌های مشابه وجود دارد هم نشان می‌دهد که این مکان، همان رستوران است.

🔹زنی که با موی بلند و پیراهن مشکی در آن میان می‌رقصد yulduz Usmonova خواننده، آهنگساز و بازیگر ازبک است.

🔹این ویدیو البته پیش از این هم در شبکه‌های اجتماعی پست شده و از این رو زمان دقیق آن مشخص نیست، اما مکان آن قطعا در ایران نیست و اغلب رقصندگان هم احتمالا اهل ازبکستان هستند.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیوی پارتی افغانستانی‌ها در سعادت آباد تهران را نشان می‌هد، نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ خبر نادرست مرگ جیمی کارتر

🔹روز گذشته در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های انگلیسی و فارسی خبر درگذشت جیمی‌ کارتر، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده منتشر و بسیار گسترده شده است.

🔹این خبر و نامه استناد شده به آن، جعلی است.

🔹شایعه بر اساس یک نامه جعلی با سربرگ دفتر جیمی کارتر به تاریخ ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۴ ساخته شد که خبر از مرگ او می‌داد.

🔹نامه را یک کاربر توییتر ساخته بود. او در توضیحات "ALT" نامه نوشته که خبر درست نیست و سرنخ‌هایی هم در نامه برای تشخیص جعلی بودنش گذاشته بود. با وجود این، خبر منتشر شد و به بسیاری از رسانه‌ها هم راه یافت.

🔹این کاربر می‌گوید این کار را کرد تا نشان دهد که مردم در برابر تیترهای جنجالی چقدر زودباورند.

🔹جیمی کارتر با بیماری‌های متعددی، از جمله سرطان روبرو است و از فوریه ۲۰۲۳ در حال دریافت مراقبت‌های پایان حیات در خانه‌اش در جورجیا است.

🔹از این رو با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا که جیمی کارتر، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده درگذشت، نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 از تب دنگی چه می‌دانیم؟

🔹پس از اعلام رسمی نخستین مورد مرگ در اثر تب دنگی در ایران، با توجه به احتمال بسیار پایین مرگ در اثر این عفونت، بد نیست با مشخصات این بیماری ویروسی بیشتر آشنا شویم.

🔹ویروس دنگی با نیش پشه «آئدس» منتقل می‌شود. هنگامی که پشه انسانی را که به ویروس دنگی آلوده شده است نیش می‌زند، ویروس دنگی وارد پشه می‌شود. سپس از طریق نیش پشه وارد خون فردی دیگر می‌شود.

🔹تب دنگی هیچ درمان موثری ندارد. باید صبر کرد تا دوره آن تمام شود. هیدراته نگه‌داشتن بدن (مصرف فراوان مایعات) توصیه می‌شود. استامینوفن (تیلنول، سایرین) به کاهش درد و تب عضلانی کمک می‌کند. اما باید از مصرف سایر مسکن‌ها از جمله آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم اجتناب کرد.

🔹در حالت وخیم تب دنگی شدید باعث خونریزی داخلی و آسیب اندام می‌شود و فشار خون به سطوح خطرناک کاهش می‌یابد و در برخی موارد، تب دنگی شدید می‌تواند منجر به مرگ شود.

🔹ویروس دنگی ۴ نوع متفاوت دارد. اگر فردی به یک نوع از ویروس‌ها مبتلا شود، تا آخر عمر به آن نوع ویروس مصونیت دارد؛ اگرچه، در برابر سه گونه دیگر فقط تا مدت محدودی مصونیت دارد. افرادی که برای بار دوم به این بیماری مبتلا می‌شوند علائم جدی‌تری دارند و بیماری برای آنها بسیار خطرناک‌تر است.

🔹تب دنگی هیچ پیشگیری موثری ندارد. در حال حاضر، هیچ واکسنی با مجوز جهانی وجود ندارد که در برابر هر چهار سویه ویروس محافظت کند. هرچند واکسن‌های متنوعی برای استفاده‌های موردی تأیید شده اما برای آن هم محدودیت‌هایی وجود دارد.

🔹برای پیشگیری، باید روی جمعیت پشه‌ها که واسطه انتقال هستند تمرکز شود و تلاش شود انسان‌ها از گزیدگی پشه محافظت شوند. باید مرداب‌ها و آب‌های راکد پاک‌سازی شوند.

🔹تخلیه و تمیز کردن مرتب ظروف محتوی آب مانند گلدان‌ها و ظروف آب پرندگان، جلوگیری از تجمع آب راکد در زباله‌ها و ضایعات جامد، مسافرت نکردن به محلی که افراد مبتلا و پشه ببری در آنها دیده شده، استفاده از اسپری یا قلم ضد حشرات، سکونت در مکان‌های مسقف با تور، استفاده از لباس‌های روشن، بلند و گشاد، پوشاندن پاها و مراجعه فوری به پزشک در صورت بروز علائم شدید، از جمله مواردی است که برای پیشگیری توصیه شده‌است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 تحلیل نتایج انتخابات براساس قانون بنفورد چقدر اعتبار دارد؟

🔹برخی می‌گویند طبق «قانون بنفورد»، نتایج انتخابات اخیر ایران، حاصل عددسازی است.

🔹قانون بنفورد درباره رقم سمت چپ مجموعه‌ای از اعداد (مثلا آمارهای مالیاتی) صحبت می‌کند، اما اختلاف با آن لزوما به معنی «عددسازی» نیست، بلکه «مشکوک به عددسازی» است و نمی‌تواند عددسازی را «اثبات» کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 سرنوشت مشروب‌های سفارت

🔹در قسمت ۱۷۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه چند فکت‌چک را مرور کردیم که مستقیم و غیرمستقیم به موضوعات خارج از ایران مربوط می‌شوند.

🔹ابتدا سراغ این ادعا رفتیم که گفته شده بود طی یک رفراندوم، حجاب در سوئیس ممنوع شده و اسلام دیگر به رسمیت شناخته نمی‌شود؛ ادعایی که البته نادرست بود.

🔹بعد از تلاش ناموفق برای ترور دونالد ترامپ، چند شایعه و حاشیه مطرح شد و در یکی از آنها نام ایران هم به میان آمد. ادعای ایرانی بودن دوست‌دختر ضارب ترامپ و همچنین ادعای پیشگویی این ترور توسط یک فرد مسیحی، از موضوعاتی هستند که در این قسمت به آنها اشاره کردیم.

🔹اما این تنها دفعاتی نبود که پای آمریکا به فکت‌چک‌های ما باز شد. رابطه کامالا هریس و یک سیاستمدار با نفوذ حزب دموکرات در حدود سه دهه قبل و جعل خبر فوت جیمی کارتر از سوی یک کاربر توییتر نیز به سوژه‌های این هفته ما تبدیل شدند.

🔹یاسر جبرائیلی از افراد نزدیک به حکومت ایران که بارها ادعاهای اقتصادی عجیبی را مطرح کرده، این‌بار به یک مقایسه گمراه‌کننده بین فقر و گرسنگی در آمریکا و ایران پرداخته است.

🔹یکی از مهمترین اتفاقات روزهای اخیر، بروز اختلال گسترده کامپیوتری و اینترنتی در جهان به دلیل به‌روزرسانی معیوب یک شرکت تولید نرم‌افزار امنیت سایبری بود. در ایران، این خبر و نیز بروز نیافتن اختلالی جدی در این کشور با یک روایت گمراه‌کننده همراه شد.

🔹چند سالی است که در شبکه‌های اجتماعی می‌گویند جک استراو وزیر خارجه پیشین بریتانیا در کتابش درباره حمله به سفارت انگلیس در تهران ادعا کرده که بطری‌های مشروب شکسته نشدند، بلکه دزدیده شدند. ما این کتاب را بررسی کردیم و در این قسمت پادکست، آن را مرور کرده‌ایم.

🔹گزارش پایانی پادکست این هفته، بیان حقایقی درباره «تب دِنگی» است؛ بیماری‌ای که این روزها در برخی نقاط ایران شیوع پیدا کرده و دست‌کم یک مرگ ناشی از آن در آمارهای رسمی اعلام شده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره عدم نقش مجلس در فیلترینگ

🔹منصور علیمردانی، نماینده ابهر در مجلس دوازدهم در گفت‌وگو با «انتخاب» گفت: «فیلترینگ با نظر مجلس نبوده است که حالا مجلس بخواهد آن را بردارد.»

🔹این ادعا نادرست است.

🔹مجلس شورای اسلامی براساس مواد ۲۱ و ۲۲ قانون جرائم رایانه‌ای، مصوبه ۵ خرداد ۱۳۸۸ (اصلاحیه ۸ بهمن ۱۳۹۹) پالایش یا فیلترینگ را برعهده کارگروهی با عنوان «تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» مشهور به «کمیته فیلترینگ» در معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور گذاشته‌است.

🔹علیمردانی در همین گفت‌وگو مدعی شده: «رئیس و اختیاردار مسأله فیلترینگ و اینترنت، رئیس‌جمهور است … و نیازی به مصوبه ندارد».

🔹این ادعا هم نادرست است.

🔹کمیته فیلترینگ در قوه قضاییه است، شورای عالی فضای مجازی هم زیر نظر رهبری است، توزیع‌کنندگان اینترنت (اپراتورها) بخشی از بنگاه‌های اقتصادی در کنترل نهاد رهبری هستند. پیمانکاران فیلترینگ در ایران در مجموعه هلدینگ‌های اقتصادی وابسته به منصوبان خامنه‌ای در شورای عالی فضای مجازی هستند.

🔹مجلس نیز هر وقت بخواهد (حداقل روی کاغذ و در چارچوب قوانین نوشته‌شده) باید بتواند درباره هر مساله‌ای مصوبه‌ای داشته‌باشد.

🔹علیمردانی همچنین در این گفت‌وگو مدعی شده: «رئیس‌جمهور وقتی مستقر شدند می‌توانند رأسا نسبت به فیلترینگ تصمیم‌گیری کنند».

🔹این ادعا هم شاخ‌دار است.

🔹براساس ابلاغیه خامنه‌ای در آذر ۱۳۹۸، دولت موظف است «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» را که مرکز ملی فضای مجازی تدوین و شورای عالی آن را تصویب کرده، اجرا کند و براساس برنامه‌های کلان جمهوری اسلامی از جمله برنامه هفتم، «شبکه ملی اطلاعات» مشهور به اینترنت ملی را توسعه دهد.

🔹شبکه ملی اطلاعات، سیستمی است که با هدف «استقلال از شبکه جهانی» ساخته می‌شود و مهم‌ترین ابزار جمهوری اسلامی برای ممانعت از گردش آزاد اطلاعات و سانسور اینترنت است.

🔹راستی‌آزمایی یک ادعای مشابه را اینجا بخوانید.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس ممنوع نیست

🔹در خبرگزاری ایرنا و روزنامه ایران ادعا شده که «مکرون دستور منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس را داد» و برای تأیید این ادعا هم یک ویدیو منتشر شده است. این ادعا «شاخ‌دار» است.

🔹در ویدیو می‌بینیم که مامور پلیس در تلاش است تا مانع تعدادی از تماشاگران برای حمل پرچم شود. این برخورد در جریان راهپیمایی حمل مشعل المپیک در منطقه Vitry-sur-Seine نزدیک پاریس اتفاق افتاد.

🔹در حایی از این ویدیو پلیس در پاسخ به مردی که از او می‌پرسد آیا این یک پرچم غیرقانونی است؟ می‌گوید «نه»، اما باز هم تاکید می‌کند که دستور دارد و باید آن را اجرا کند. در نهایت اما می‌بینیم که با وجود حضور پلیس، پرچم در دست تظاهرکنندگان باقی می‌ماند.

🔹اما آیا مکرون دستور به منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس داده است؟ خیر. مکرون هیچ دستوری مبنی بر منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس نداده است.

🔹نه‌تنها ممنوعیتی برای منع حمل پرچم فلسطین اعلام نشده بلکه کاروان ورزشی این کشور با پرچم خود در مراسم افتتاحیه حضور پیدا کرد.

🔹تنها به اهتزاز درآوردن پرچم دو کشور روسیه و بلاروس در المپیک پاریس ممنوع است و هیچ ورزشکاری هم تحت نام این دو کشور در المپیک حضور ندارند.

🔹نمایش پرچم فلسطین در المپیک آزاد است و فلسطین یک هیأت رسمی به این رویداد فرستاده و در مسابقاتی که تابحال برگزار شده از جمله مسابقه فوتبال مالی و اسرائیل هم پرچم فلسطین در دست تماشاگران دیده می‌شود. همچنین اعلام شده ورزشکاران هوادار فلسطین می‌توانند در مراسم افتتاحیه پرچم و نشانه‌های «همبستگی با فلسطین» را با خود حمل کنند.

🔹علاوه بر این، در زمان ورود کاروان ورزشی فلسطین به فرودگاه پاریس، پرچم فلسطین و بنرهایی برای بایکوت ورزشکاران اسرائیلی در دست آنها و هواداران استقبال‌کننده از آنها دیده می‌شد.

🔹از این رو فکت‌نامه با توجه به اطلاعات و شواهد موجود، به این ادعا که «مکرون دستور منع حمل پرچم فلسطین در المپیک پاریس را داد»، نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 سرنوشت مشروب‌های سفارت

🔹در قسمت ۱۷۳ پادکست هفتگی فکت‌نامه چند فکت‌چک را مرور کردیم که مستقیم و غیرمستقیم به موضوعات خارج از ایران مربوط می‌شوند.

🔹ابتدا سراغ این ادعا رفتیم که گفته شده بود طی یک رفراندوم، حجاب در سوئیس ممنوع شده و اسلام دیگر به رسمیت شناخته نمی‌شود؛ ادعایی که البته نادرست بود.

🔹بعد از تلاش ناموفق برای ترور دونالد ترامپ، چند شایعه و حاشیه مطرح شد و در یکی از آنها نام ایران هم به میان آمد. ادعای ایرانی بودن دوست‌دختر ضارب ترامپ و همچنین ادعای پیشگویی این ترور توسط یک فرد مسیحی، از موضوعاتی هستند که در این قسمت به آنها اشاره کردیم.

🔹اما این تنها دفعاتی نبود که پای آمریکا به فکت‌چک‌های ما باز شد. رابطه کامالا هریس و یک سیاستمدار با نفوذ حزب دموکرات در حدود سه دهه قبل و جعل خبر فوت جیمی کارتر از سوی یک کاربر توییتر نیز به سوژه‌های این هفته ما تبدیل شدند.

🔹یاسر جبرائیلی از افراد نزدیک به حکومت ایران که بارها ادعاهای اقتصادی عجیبی را مطرح کرده، این‌بار به یک مقایسه گمراه‌کننده بین فقر و گرسنگی در آمریکا و ایران پرداخته است.

🔹یکی از مهمترین اتفاقات روزهای اخیر، بروز اختلال گسترده کامپیوتری و اینترنتی در جهان به دلیل به‌روزرسانی معیوب یک شرکت تولید نرم‌افزار امنیت سایبری بود. در ایران، این خبر و نیز بروز نیافتن اختلالی جدی در این کشور با یک روایت گمراه‌کننده همراه شد.

🔹چند سالی است که در شبکه‌های اجتماعی می‌گویند جک استراو وزیر خارجه پیشین بریتانیا در کتابش درباره حمله به سفارت انگلیس در تهران ادعا کرده که بطری‌های مشروب شکسته نشدند، بلکه دزدیده شدند. ما این کتاب را بررسی کردیم و در این قسمت پادکست، آن را مرور کرده‌ایم.

🔹گزارش پایانی پادکست این هفته، بیان حقایقی درباره «تب دِنگی» است؛ بیماری‌ای که این روزها در برخی نقاط ایران شیوع پیدا کرده و دست‌کم یک مرگ ناشی از آن در آمارهای رسمی اعلام شده است.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:28 مقدمه
00:05:18 حجاب در سوئیس ممنوع نشده است
00:10:57 ادعای نادرست درباره ایرانی‌بودن دوست‌دختر ضارب دونالد ترامپ
00:14:48 ادعای گمراه‌کننده درباره پیشگویی حمله به ترامپ
00:21:37 رابطه عاشقانه کامالا هریس و ویلی براون
00:27:57 خبر جعلی مرگ جیمی کارتر
00:30:55 ادعای گمراه‌کننده جبرائیلی درباره گرسنگی ۴۲ میلیون نفر در آمریکا
00:38:14 عدم بروز اختلال در ایران بعد از مشکلات جهانی ویندوز
00:45:30 حمله به سفارت بریتانیا و عاقبت بطری‌های مشروبات الکلی
00:50:31 درباره تب دنگی چه می‌دانیم؟
00:58:20 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

🔹 ادعای رئیس کل بانک مرکزی درباره کاهش ضریب جینی

🔹محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در آخرین جلسه هیات دولت، گفت: «در سال ۱۴۰۲ ضریب جینی بر اساس آمار بانک مرکزی به ۳۶.۱ درصد کاهش پیدا کرده است.»

🔹فرزین ۳۱ تیرماه در اجلاس سالانه مجمع عمومی بانک مرکزی نیز گفته بود: «ضریب جینی به کمترین میزان حداقل در طی یک دهه اخیر رسیده است.»

🔹بررسی داده‌های مرکز آمار ایران از تغییرات ضریب‌جینی در دوره ۱۳۶۳ تا ۱۴۰۱ تایید می‌کند که اگر این رقم در سال ۱۴۰۲ آنگونه که محمدرضا فرزین گفته به ۰/۳۶۱۴ رسیده باشد، پایین‌ترین رقم ضریب جینی در این بازه زمانی ۴۰ ساله است.

🔹ضریب جینی، اگرچه شاخص مهمی در بیان نحوه توزیع درآمد است اما بیانگر تمام واقعیت‌های اقتصادی نیست. تاکید ضریب جینی بر توزیع درآمد است و نسبت به سرمایه، ثروت و دارایی بی‌تفاوت است.

🔹در عین حال کاهش ضریب‌جینی اگرچه از برابری بیشتر توزیع درآمدها در یک جامعه خبر می‌دهد اما الزاما به معنای بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش رفاه جامعه نیست، چرا که کاهش ضریب جینی می‌تواند از کاهش درآمد دهک‌های بالای درآمدی به دست آمده باشد و نه از افزایش درآمدهای دهک پایین درآمدی.

🔹به تعبیر دیگر، دلیل کاهش ضریب جینی می‌تواند ناشی از آن باشد که تمام جامعه همه با هم فقیرتر شده‌اند.

🔹برای اینکه بدانیم دلیل کاهش ضریب جینی چه بوده، نیازمند داده‌های آماری دقیق‌تر و جزئی‌تر از وضعیت هزینه-درآمد خانوارها به تفکیک دهک درآمدی آنها در سال ۱۴۰۲ هستیم که هنوز مرکز آمار گزارش مربوط به آن را منتشر نکرده است.

🔹افزایش یارانه‌های نقدی و اجرای طرح‌هایی همچون اعتبار خرید اقلام خوراکی اساسی در قالب کالابرگ الکترونیک می‌تواند در کاهش ضریب جینی موثر بوده باشد.

🔹با توجه به تجربه‌های پیشین، اگر نرخ تورم تعدیل نشود می‌توان پیش‌بینی کرد که اثر پرداخت یارانه‌های افزایش یافته طی این سال‌ها نیز به مرور تاثیر خود را از دست داده و ضریب جینی یک بار دیگر افزایش یافته و توزیع درآمدها به سمت نابرابری پیش برود.

🔹بر این اساس فکت‌نامه به ادعای محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی که «ضریب جینی به کمترین میزان حداقل در طی یک دهه اخیر رسیده‌است» نشان درست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 رهبر جمهوری اسلامی ایران در مراسم تنفیذ حکم مسعود پزشکیان گفت: «در چهل و چند سال اخیر، ده‌ها انتخابات همراه با رقابت، سلامت و حضور پرانگیزه مردم برگزار شده است.»

🔹 او و دیگر مسئولان حکومت ایران بارها این ادعا را مطرح کرده‌اند. مثلا خامنه‌ای ۲۹ بهمن ۱۴۰۲ گفته بود: «انتخابات در کشور همیشه صحیح، سالم و متین برگزار شده است.»

🔹فکت‌نامه بارها به این ادعا و مشابه آن نشان «شاخ‌دار» داده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ استفاده ایرنا از عکسی قدیمی برای یک خبر مربوط به اسرائیل

🔹بخش انگلیسی‌زبان خبرگزاری ایرنا امروز عکسی در شبکه اجتماعی‌ X منتشر کرده که خودرویی را در حال سوختن نشان می‌دهد و توضیح داده این خودرو در تل آویو منفجر شد و در این انفجار چند نفر به شدت مجروح شدند.

🔹این تصویر در پی افزایش تنش‌ها میان حزب‌الله لبنان و اسرائیل در دو روز گذشته منتشر شده‌است.

🔹جستجوی معکوس این عکس نشان می‌دهد که این تصویر نه جدید و مربوط به دور جدید تنش‌هاست و نه در شهر تل‌آویو.

🔹عکس مربوط به حدود یک ماه پیش و در شهری به نام هرتزلیا در شمال تل آویو است.

🔹تصویر، یک خودروی بمب‌گذاری شده را نشان می‌دهد که منفجر شده و راننده آن کشته شد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای انتساب این عکس به انفجار خودرویی در تل آویو در دور جدید درگیری‌های حزب‌الله لبنان و اسرائیل نشان نادرست می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی طنز پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما

🔹همزمان با آغاز بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی در گردش است که ادعا می‌شود بخشی از پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه ۳ صدا و سیما را نشان می‌دهد.

🔹دقت در اجزای این ویدیو و میزان مبالغه‌ای که در سانسور آن به کار رفته نشان می‌دهد که یک ویدیوی طنز است.

🔹از سوی دیگر در روال معمول صدا و سیما ورزش‌های زنان که در آن بدن ورزشکار پوشیده نیست، اساسا نشان داده نمی‌شود.

🔹سابقه انتشار این کلیپ به سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳ میلادی) می‌رسد.

🔹این ویدیو بخشی از برنامه طنز «آنتن» است که در تلویزیون صدای آمریکا به تهیه‌کنندگی سامان اربابی پخش می‌شود.

🔹پیش از این در مقاطع مختلف از المپیک تابستانی ریو دو ژانیرو در سال ۲۰۱۶ گرفته تا زمان مسابقات جهانی دو و میدانی زنان در دوحه قطر در سال ۲۰۱۹ این ویدیو بارها با ادعای مشابه در شبکه‌های اجتماعی کشورهای مختلف منتشر شد.

🔹این کلیپ پیش از این چنان فراگیر شد که خبرگزاری AFP و سایت درستی‌سنجی Snops هم آن را فکت‌چک کردند.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیویی از «پخش مسابقات المپیک زنان از شبکه سه سیما» است، نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت چهارم - «بودجه پنهان»

🔹موضوع چهارمین قسمت پادکست هزارداستان بودجه، هدفمندی یارانه‌هاست؛ پولی که قرار بود صرف یارانه‌ نقدی و جبران هزینه گران شدن سوخت شود، اما به یکی از منابع تغذیه نهادهای مذهبی، سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شد.

🔹در چهارمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه»، سراغ داستان هدفمندی یارانه‌ها و آخر و عاقبت عجیب آن رفته‌ایم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در کانال این پادکست در کست‌باکس، سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت چهارشنبه هفته قبل در رادیو فردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در فکت‌نامه نیز منتشر شده است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

🔹 بررسی چهار ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی

🔹در روزهای اخیر چند ادعا در شبکه‌های اجتماعی مطرح و به طور گسترده دست به دست شد. از یک سو شایعاتی که پای ایران را به ترور ناموفق ترامپ و پای مراسم محرم را به تقویم آمریکا باز کردند و از سوی دیگر ادعایی نادرست درباره رفراندوم حجاب در سوئیس و البته یک ادعای جالب درباره محمدرضا شاه.

👈 ادعای نادرست ایرانی بودن ضارب ترامپ

👈 محمدرضا شاه تنها شاه ایران بود که به حج رفت

👈 ادعای نادرست درباره رفراندوم حجاب در سوئیس

👈 روز حسین در تقویم آمریکا وجود ندارد

🌐 @Factnameh

❌ عکس ساختگی اسماعیل قاآنی با حجاب

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی و غیرفارسی تصویری منتسب به اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، منتشر شده که نشان می‌دهد او چادر به سر دارد.

🔹این تصویر در شبکه‌های اجتماعی فارسی با این توضیح منتشر شده است: «اسرائیل با انتشار این تصویر نوشت: حتی اگر اسماعیل قاآنی در چادر زنانه هم مخفی شود او را می‌توانیم حذف کنیم».

🔹اغلب کاربرانی که این ادعا و تصویر را در شبکه‌های اجتماعی فارسی منتشر می‌کنند در بخش نظرات تاکید کرده‌اند که این تصویر طنز و ساختگی است؛ اما این تصویر به شبکه‌های اجتماعی سایر نقاط دنیا نیز راه یافت و به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی، ایتالیایی و عربی درباره آن نوشته شده است.

🔹در این بازنشرها این توضیح آمده که بعد از کشتن اسماعیل هنیه در ایران، اسماعیل قاآنی از ترس اینکه اسرائیل به او حمله کند، با لباس مبدل و حجاب در مکان‌های عمومی ظاهر می‌شود.

🔹این عکس ساختگی است و حجاب قاآنی با نرم‌افزارهای ویرایش عکس به تصویر اضافه شده است.

🔹اصل این تصویر در روز ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ در خبرگزاری تسنیم منتشر شده بود.

🔹از این رو فکت‌نامه به انتساب تصویر چادر پوش به اسماعیل قاآنی نشان شاخ‌دار می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 پاریس، تهران، تل‌آویو

🔹در ابتدای قسمت ۱۷۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه درباره دو خبر مهم این روزها توضیحاتی دادیم و سپس سراغ مرور فکت‌چک‌ها رفتیم.

🔹ابتدا به مصاحبه یک نماینده مجلس شورای اسلامی درباره موضوع فیلترینگ پرداختیم؛ مصاحبه‌ای که کوتاه بود اما کلکسیونی از ادعاهای نادرست و شاخ‌دار را در خود داشت.

🔹در ادامه درستی‌سنجی یک ویدیوی پرحاشیه را مرور کردیم که مدعی بود پارتی افغانستانی‌ها در سعادت‌آباد تهران است اما توضیح دادیم که ادعای درستی نیست و اصل ماجرا چه بود.

🔹خبرگزاری ایرنا این هفته چند ادعای نادرست و شاخ‌دار منتشر کرده بود. این خبرگزاری تقریبا همزمان با برگزاری افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس مدعی شده بود که امانوئل مکرون دستور داده حمل پرچم فلسطین در این المپیک ممنوع شود. این موضوع را فکت‌چک کردیم و در این پادکست اشاره کرده‌ایم.

🔹ایرنا همچنین با انتشار عکسی قدیمی مدعی شده بود که مربوط به انفجار یک خودرو در تل‌آویو است و در گزارشی نیز ادعای رکوردشکنی دولت ابراهیم رئیسی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را مطرح کرده بود. مرور گزارش‌های هر دو موضوع را در این قسمت خواهید شنید.

🔹رئیس کل بانک مرکزی به تازگی گفته بود ضریب جینی در ایران کاهش یافته و به کمترین میزان یک دهه اخیر رسیده است. ما با بیان یک توضیح ضروری درباره معنا و مفهوم ضریب جینی، به این ادعا نشان درست دادیم.

🔹آخرین فکت‌چکی که در این قسمت پادکست مرور کرده‌ایم مربوط به یک ویدیوی طنز است که برخی گفته بودند به پخش مسابقات زنان در المپیک پاریس از شبکه سه سیما مربوط می‌شود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh