🎙 شاخ‌دارهای پس از جنگ

🔹در قسمت ۲۲۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا آمارهای کوتاهی از عملکرد فکت‌نامه در روزهای جنگ اخیر را مرور کردیم و سپس درباره ویدیوی منتسب به انفجار سردر زندان اوین، توضیحاتی دادیم.

🔹گمانه‌زنی‌ها و واکنش‌ها درباره محل اقامت علی خامنه‌ای از ابتدای جنگ تا امروز، باعث شد تا یک سخنرانی قدیمی از او بازنشر زیادی پیدا کند. درباره این موضوع و فکت‌چک آن صحبت کرده‌ایم.

🔹افت نرخ هش‌ریت بیت‌کوین دنیا در زمان قطع اینترنت ایران، از موضوعات مورد توجه کاربران در روزهای اخیر بود که به آن پرداخته‌ایم.

🔹ادعای تسنیم درباره عکسی که در «رادیو فردا» منتشر شده بود، ادامه روند انتشار ویدیوهای قدیمی و جعلی در صداوسیما، ویدیوی وایرال‌شده منتسب به ورود کماندوهای اسرائیلی به ویرانه‌های فردو، جعل خبر درباره تلفات اسرائیل در جنگ اخیر و تصویر نادرست منتسب به خسارت‌های موسسه وایزمن اسرائیل، از جمله دیگر سوژه‌های این قسمت هستند.

🔹گزارش تازه‌ترین گردهمایی فکت‌چکرها (گلوبال‌فکت) را در ادامه این قسمت خواهید شنید.

🔹پس از آن، سه ادعای حوزه سلامت را مرور می‌کنیم که قبل از شروع جنگ درستی‌سنجی کرده بودیم، اما فرصتی برای مرور آنها پیش نیامده بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

📝 چرا سرنگونی اف-۳۵ اسرائیل به دست پدافند جمهوری اسلامی ایران غیرممکن است؟

🔹از همان روزهای آغاز جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، مقامات رسمی و برخی رسانه‌های داخلی، مدعی سرنگونی جنگنده‌های اف-۳۵ اسرائیل به‌دست پدافند جمهوری اسلامی ایران شدند؛ از جمله، مسئول روابط عمومی ارتش در دومین روز جنگ اعلام کرد دو فروند اف۳۵ ساقط شده‌اند.

🔹این ادعا بی‌اساس و نادرست است. نه شاهدی دارد، نه سندی، نه تصویری و نه حتی منطق فنی.

🔹اف‌۳۵ نه فقط به‌خاطر پنهان‌کاری پیشرفته و جنگ الکترونیک، بلکه به‌دلیل جایگاهش در یک «شبکه نبردی» پیچیده، هدفی تقریبا غیرممکن برای پدافند جمهوری اسلامی است.

🔹این جنگنده به‌تنهایی نمی‌جنگد؛ بلکه یک جزء از شبکه اطلاعاتی و پردازشی است که داده‌های خود را با همه اجزای درگیر نبرد از جمله سایر جنگنده‌ها در لحظه به اشتراک می‌گذارد.

🔹در یک سناریوی حمله، اف‌۳۵ در سکوت وارد حریم هوایی حریف می‌شود، پدافندها را با حسگرهایش شناسایی می‌کند و موقعیت آنها را برای اف‌۱۵هایی که دور از خطر پرواز می‌کنند، می‌فرستد و آنها با موشک‌های بالستیک هواپایه از صدها کیلومتر دورتر پدافند را سرکوب و راه را برای بقیه جنگنده‌ها باز می‌کنند.

🔹اف‌۳۵ پنهانی از کنار پدافند رد نمی‌شود؛ بلکه آن را ناتوان می‌کند.
روی اف۳۵ نسخه اسرائیل، برای مقابله با رادارهای جمهوری اسلامی، پکیج اختصاصی نصب شده است.

🔹 این ویدیو را ببینید.

🔹شبکه پدافندی «مدافعان آسمان ولایت» یک سامانه یکپارچه با معماری واحد نیست؛ بلکه مجموعه‌ای ناهمگون از سامانه‌های دوران شوروی، آمریکای دوره جنگ سرد، چینی، روسی و مهندسی معکوس از باقی‌مانده زمان شاه و تولید سپاه است.

🔹هرکدام از این سامانه‌ها نسل، منطق طراحی و زبان داده‌ متفاوتی دارند. یکپارچه‌سازی واقعی آنها در یک شبکه سریع و بی‌نقص، چالشی فنی است و اغلب با شکاف‌هایی همراه است که دشمنان پیشرفته می‌توانند از آن بهره‌برداری کنند.

🔹برای مقابله با اف۳۵ و غلبه بر پنهان‌کاری، «جهاد خودکفایی سپاه» سراغ رادارهای هشدار اولیه VHF رفت اما این رادارها فقط یک نقطه مبهم از «حضور» جنگنده پنهان‌کار می‌دهند. برای همین باید محدوده را به رادارهای دقیق‌تر مانند اس‌۳۰۰ یا باور۳۷۳ واگذار کنند و این دقیقا همان حلقه‌ایست که اف۳۵ می‌تواند پدافند را کور کند یا فریب دهد.

🔹در یک سناریوی محتمل، یک رادار غدیر (یا مطلع‌الفجر متحرک)، مستقر در ارتفاعات غرب کشور، ممکن است بتواند حضور گروهی از اف۳۵ها را در فاصله‌ای دور (مثلا در شرق سوریه) تشخیص دهد اما دقت کافی برای تشخیص مسیر ندارد. بنابراین اطلاعات را به اس۳۰۰ می‌دهد.

🔹اف ۳۵ با رصد رادار اس۳۰۰، به سمت آنتن آن، امواج قدرتمند می‌فرستد و با اخلال در عملکرد و فریب آن با اهداف کاذب و سپس با مانور و خروج از پوشش رادار، مکان آن را برای اف۱۵ها مشخص می‌کند.

🔹نیروی هوایی اسرائیل سال‌ها این سناریو را در سوریه با رادارهای اس-۲۰۰ و اس-۳۰۰ آزموده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست سقوط ارزش لاکهید مارتین به‌دنبال سرنگونی اف-۳۵

🔹در مطبوعات و رسانه‌ها ادعا شده که در پی ادعای انهدام جنگنده‌های اف۳۵ اسرائیل به‌دست پدافند جمهوری اسلامی ایران، سهام شرکت لاکهید مارتین میلیاردها دلار سقوط کرد.

🔹این ادعا نادرست است.

🔹افت قیمت سهام لاکهید مارتین ارتباط مستقیمی با خبر کاهش سفارش خرید جنگنده‌های اف۳۵ ارتش آمریکا دارد که روز ۲۱ خرداد اعلام شد و همان روز این سقوط رخ داد.

🔹این اتفاق قبل از شروع جنگ ۱۲روزه (در ۲۳ خرداد) و انتشار ادعای سرنگونی این جنگنده (از ۲۴ خرداد) آغاز شده بود.

🔹در کنار همه این‌ها، فکت‌نامه پیش‌تر ادعاها درباره انهدام اف۳۵های اسرائیل در ایران را رد کرده است.

🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به این ادعا درباره دلیل سقوط سهام شرکت لاکهید مارتین نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 قضیه‌ گروسی؛ مشکل مقام‌های جمهوری اسلامی با مدیر کل آژانس چیست؟

🔹از زمان حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران، حملات لفظی و رسانه‌ای مقام‌های جمهوری اسلامی به رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شدت گرفته است.

🔹مقام‌های سیاسی، نظامی و رسانه‌های حکومتی، گروسی را به جاسوسی، دروغ‌گویی، خیانت و حتی زمینه‌سازی برای جنگ متهم کرده و گاه تهدید می‌کنند.

🔹مبنای اصلی این اتهامات، گزارش اخیر آژانس است؛ اما دقیقا مشخص نیست ایراد مقام‌های حکومت ایران چیست و کدام بخش گزارش از نظر جمهوری اسلامی خلاف واقعیت است.

🔹در این گزارش گفته شده ذخیره اورانیوم ۶۰ درصدی ایران به نسبت سه ماه قبل یک و نیم برابر شده و به بیش از ۴۰۰ کیلوگرم رسیده که نگران‌کننده است.

🔹در این گزارش همچنین به محدودیت‌های بازرسان، تاخیر در پاسخ‌دهی و ارائه اطلاعات و کاهش شدید شفافیت اشاره شده که مساله تازه‌ای نیست و حتی خود مقام‌های ایرانی هم آن را تایید کرده‌اند.

🔹همزمان برخی مقام‌ها و رسانه‌ها با انتشار بخش‌هایی از دو مصاحبه‌ اخیر گروسی، می‌گویند او بعد از جنگ اعتراف کرده که ایران هیچ برنامه سازمان‌یافته‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.

🔹اول، ویدئوی مصاحبه‌های گروسی تقطیع شده‌اند. در قسمت‌های حذف‌شده به صراحت به افزایش سوال‌برانگیز و نگران‌کننده ذخایر اورانیوم و محدودیت‌های بازرسی اشاره شده است.

🔹دوم، گروسی می‌گوید آژانس شواهدی از تلاش سازمان‌یافته برای ساخت سلاح هسته‌ای ندیده‌، اما احتمال وجود برنامه مخفیانه‌‌، دور از چشم بازرسان آژانس را رد نکرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 شاخ‌دارهای پس از جنگ

🔹در قسمت ۲۲۴ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا آمارهای کوتاهی از عملکرد فکت‌نامه در روزهای جنگ اخیر را مرور کردیم و سپس درباره ویدیوی منتسب به انفجار سردر زندان اوین، توضیحاتی دادیم.

🔹گمانه‌زنی‌ها و واکنش‌ها درباره محل اقامت علی خامنه‌ای از ابتدای جنگ تا امروز، باعث شد تا یک سخنرانی قدیمی از او بازنشر زیادی پیدا کند. درباره این موضوع و فکت‌چک آن صحبت کرده‌ایم.

🔹افت نرخ هش‌ریت بیت‌کوین دنیا در زمان قطع اینترنت ایران، از موضوعات مورد توجه کاربران در روزهای اخیر بود که به آن پرداخته‌ایم.

🔹ادعای تسنیم درباره عکسی که در «رادیو فردا» منتشر شده بود، ادامه روند انتشار ویدیوهای قدیمی و جعلی در صداوسیما، ویدیوی وایرال‌شده منتسب به ورود کماندوهای اسرائیلی به ویرانه‌های فردو، جعل خبر درباره تلفات اسرائیل در جنگ اخیر و تصویر نادرست منتسب به خسارت‌های موسسه وایزمن اسرائیل، از جمله دیگر سوژه‌های این قسمت هستند.

🔹گزارش تازه‌ترین گردهمایی فکت‌چکرها (گلوبال‌فکت) را در ادامه این قسمت خواهید شنید.

🔹پس از آن، سه ادعای حوزه سلامت را مرور می‌کنیم که قبل از شروع جنگ درستی‌سنجی کرده بودیم، اما فرصتی برای مرور آنها پیش نیامده بود.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:30 مقدمه
00:03:36 آمارهایی از عملکرد فکت‌نامه در روزهای جنگ
00:08:05 درباره حمله اسرائیل به زندان اوین چه می‌دانیم؟
00:10:32 ادعای خامنه‌ای درباره پنهان شدن رهبران آمریکا بعد از ۱۱ سپتامبر
00:19:57 آیا کاهش هشت‌ریت بیت‌کوین ارتباطی با قطع اینترنت ایران دارد؟
00:25:50 ماجرای چاپ عکس استاندار یزد به اسم «دانشمند هسته‌ای»
00:27:39 ویدیوهای قدیمی و ساخته هوش مصنوعی در صداوسیما
00:28:34 ویدیو نادرست از ادعای ورود کماندوهای اسرائیل به فردو
00:31:35 برعکس‌کردن خبر تعداد تلفات در حملات اسرائیل به ایران
00:34:52 انتساب تصاویر تخریب پایگاه موشکی تبریز به «وایزمن» اسرائیل
00:36:03 گزارشی از تازه‌ترین گردهمایی گلوبال‌فکت
00:44:50 ادعای شبه‌علمی و خطرناک تاثير رژيم قلیایی بر درمان سرطان
00:47:46 ادعای نادرست درباره بی‌اثر و مضربودن کرم ضدآفتاب
00:49:55 ادعای شاخ‌دار درباره اثر دانه انار بر سرطان
00:53:29 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

📝 درباره تعداد افغانستانی‌های متهم به جاسوسی در ایران چه می‌دانیم؟

🔹در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل موج گسترده‌ای از بازداشت و اخراج مهاجران افغانستانی از ایران آغاز و گزارش‌هایی از بازداشت برخی اتباع افغانستانی با اتهام جاسوسی برای اسرائیل منتشر شد.

🔹هشتگ‌هایی مانند «#اخراج_افغانی_مطالبه_ملی» دوباره در شبکه‌های اجتماعی داغ شد و فضای ضدافغان به جامعه و زندگی روزمره نیز کشیده شد و همزمان، برخی کمپین‌ها در داخل ایران برای مخالفت با این سیاست‌ها و نحوه اجرای آن شکل گرفت.

🔹بر اساس آمار رسمی، از حدود ۶ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران، تنها ۱۶ نفر با اتهام جاسوسی بازداشت شدند.

🔹این تعداد فقط ۲.۳ درصد از مجموع ۷۰۰ بازداشت‌شده مرتبط با اتهام جاسوسی در آن دوره را تشکیل می‌دهد.

🔹بنابراین، نسبت جرم‌انگاری در میان مهاجران افغانستانی حتی از میانگین جامعه ایرانی نیز کمتر بوده است.

🔹بسیاری از اخبار منتشرشده درباره جاسوسی، یا فاقد سند معتبر بوده‌اند یا از سوی مقامات تکذیب شده‌اند.

🔹نمونه‌هایی از این اخبار شامل ویدیوی «کشف پایگاه موساد» و بازداشت‌هایی در مشهد و اسلامشهر، واقعی نبودند.

🔹همزمانیِ بازداشت مهاجران فاقد مدارک با انتشار این اخبار، باعث شکل‌گیری تصور نادرست درباره مشارکت گسترده افغانستانی‌ها در خرابکاری شده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 ادعای منتسب به «امام جمعه افغانستان» درباره اخراج مهاجران از ایران

🔹در اینستاگرام ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند «امام جمعه افغانستان» می‌گوید «بزودی اینکاری که ایران با مهاجرین کرده است، به سر خودشان خواهد آمد».

🔹در افغانستان، امام جمعه واحدی وجود ندارد و مانند ایران در هر شهر و ولایت امام جمعه همان منطقه نماز جمعه می‌خواند. بنابراین مشخص نیست منظور از «امام جمعه افغانستان» چیست.

🔹شخص حاضر در این ویدیو، ابوماهر شیخ خواجه فضل‌الرحمن انصاری، یک واعظ در هرات است که چنین سخنانی را بیان کرده است.

🔹او درباره اخراج گسترده مهاجران افغانستانی از ایران گفته «این را بدانند مسئولین همسایه نامهربان که این روز به سرشان خواهد آمد».

🔹با توجه به اینکه این صحبت‌ها واقعا مطرح شده اما گوینده آن «امام حمعه افغانستان» نیست، فکت‌نامه به این ادعا نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 فتوای محاربه مکارم شیرازی و نوری‌همدانی علیه ترامپ، واقعی است

🔹مسعود پزشکیان در مصاحبه با تاکر کارلسون گفته فتوای مراجع تقلید علیه ترامپ نیست، جنبه قتل و تهدید ندارد و فقط توهین به مذهب یا شخصیت‌های مذهبی را محکوم می‌کند.

🔹اشاره رئیس‌جمهوری ایران به فتوای اخیر ناصر مکارم‌شیرازی و حسین نوری‌همدانی است که در واکنش به تهدید دونالد ترامپ علیه خامنه‌ای صادر شده‌اند و به صراحت رئیس‌جمهور آمریکا را «محارب» خوانده‌اند.

🔹مکارم شیرازی همچنین در حکم خود، کسانی را که در جهت اجرای آن اقدام کنند، از پیش «مجاهد فی سبیل‌الله» خوانده که مستحق پاداش است.

🔹طبق ماده ۸۲ قانون مجازات اسلامی حکم محارب یکی از این چهار مورد است: «قتل»، «به صلیب کشیده شدن»، «قطع دست و پا» یا «تبعید».

🔹برخی روحانیون صاحب مقام در جمهوری اسلامی با اشاره به این فتوای محاربه رئیس‌جمهوری آمریکا، اظهار امیدواری کرده‌اند که ترامپ به‌زودی به «سزای اعمالش» برسد.

🔹ناصر مکارم‌شیرازی و حسین نوری‌همدانی، طبق اعلام جامعه مدرسین حوزه، جزو شش «مراجع عظام تقلید» به شمار می‌آیند که طبق احکام شیعه تقلید از آنها، دست‌کم برای مقلدان «مکلف» واجب است.

🔹احکام تقلید در تشیع پیچیده است، اما طبق قواعد این فتوا در صورتی بی‌اثر می‌شود که یا این دو مرجع نظرشان را عوض کنند، یا مرجع دیگری، فتوای دیگری صادر کند که مقلدان به آن مراجعه کنند.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این گفته مسعود پزشکیان نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره قطعی شدن خرید ۴۰ فروند جت J-10C از چین

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعاهایی درباره خرید و تحویل ۴۰ فروند جنگنده J-10C از چین و تحویل آن به ایران منتشر شده است.

🔹این خبر تاکنون هیچ‌گونه تأیید رسمی از سوی مقامات ایران یا چین دریافت نکرده و یک ادعای تاییدنشده از یک منبع غیررسمی در شبکه‌های اجتماعی است.

🔹به گفته کارشناسان، موانع اقتصادی و لجستیکی موجود، تحقق فوری چنین معامله‌ای را بعید می‌سازد و تحلیلگران، زمان لازم برای طی چنین فرآیندی را حداقل یک تا دو سال برآورد می‌کنند.

🔹در گزارش‌های رسانه‌های داخلی ایران تنها به «گمانه‌زنی» درباره امکان توافق بین ایران و چین برای خرید J-10C و موانع پیش‌روی آن پرداخته شده است، نه به وقوع خرید قطعی.

🔹برخی رسانه‌های بین‌المللی نیز با استناد به منابعی مانند روزنامه خراسان، صرفاً به احتمال و گمانه‌زنی درباره این خرید، به‌ویژه در پی تعلل روسیه در تحویل جنگنده‌های سوخو-۳۵ اشاره کرده‌اند.

🔹هیچ‌یک از این گزارش‌ها، خرید نهایی یا تحویل این جنگنده‌ها را تأیید نمی‌کند.

🔹پیشینه تلاش ایران برای خرید جنگنده J-10C به سال ۲۰۱۵ بازمی‌گردد؛ زمانی که به دلیل توافق نشدن بر سر نحوه پرداخت (تهاتر نفت و گاز در ازای ارز خارجی) این قرارداد به نتیجه نرسید.

🔹در سال ۲۰۲۰ نیز مذاکراتی برای خرید ۳۶ فروند از این جنگنده انجام شد، اما باز هم بی‌نتیجه ماند.

🔹با سفر اخیر عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران به چین در روز ۴ تیر ۱۴۰۴ و اظهارنظر ترامپ درباره اینکه ایران می‌تواند به چین نفت بفروشد، گمانه‌زنی‌ها بر سر امکان خرید این جنگنده مجددا بالا گرفت.

🔹بنابراین با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به ادعای خرید و تحویل جنگنده‌های چینی از سوی ایران، نشان «نادرست» می‌دهد.

🔹همزمان با انتشار این ادعاها، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی با این عنوان منتشر شده است: «ایران خلبانان خود را برای بررسی و تست جنگنده به چین اعزام کرد».

🔹این ادعا هم نادرست است. این ویدیو، قدیمی و مربوط به یک نمایشگاه هوایی در چین است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ خبر جعلی منسوب به ترامپ درباره تایید دستگیری خلبان اسرائیلی در ایران

🔹به‌تازگی ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و در آن، یک «کارشناس» مدعی سرنگونی نه‌ یک جنگنده، بلکه پنج اف‌۳۵ اسرائیلی می‌شود. او می‌گوید برای لو نرفتن نحوه عملکرد پدافند، تاکنون تصویری منتشر نشده، اما در عوض «تایید» دونالد ترامپ را به عنوان سند حرف‌های خود عنوان می‌کند.

🔹این ادعا شاخ‌دار است. این ششمین‌بار است که فکت‌نامه خبر جعلی سرنگونی جنگنده اف‌۳۵ و اسارت خلبان اسرائیلی را درستی‌سنجی می‌کند.

🔹نه جنگنده‌ اسرائیلی در ایران سرنگون شده، نه خلبانی دستگیر شده و ترامپ یا هیچ مقام رسمی و منبع معتبری نیز به این مساله اشاره نکرده‌اند.

🔹چند روز پیش برخی رسانه‌ها در ایران از جمله نورنیوز، خبر جعلی «تایید ترامپ» را منتشر و حذف کردند، اما هنوز آثار آن در برخی پایگاه‌های خبری قابل مشاهده است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که «ترامپ اسارت خلبان اسرائیلی را تایید کرد»، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 از زمین‌های چمن فوتبال در پایگاه‌های موشکی چه می‌دانیم؟

🔹انتشار تصاویر ماهواره‌ای متعدد از سایت‌های موشکی مختلف که همگی ویژگی مشابهی دارند، این پرسش را برای افکار عمومی به‌وجود آورده که آیا این زمین‌های چمن‌کاری‌شده، تصادفی‌اند یا بخشی از یک طرح سازمان‌یافته؟

🔹برخی آن را نشانه رخنه اطلاعاتی و علامت‌گذاری تعمدی عوامل نفوذی می‌دانند و برخی دیگر آن را به حساب ابتکار (یا ساده‌انگاری) داخلی سپاه برای ایجاد امکانات رفاهی در پایگاه‌ها می‌گذارند.

🔹فکت‌نامه ۳۵ پایگاه موشکی و پهپادی زیرزمینی یا تونلی یا روی زمینی جمهوری اسلامی ایران را بررسی کرده و از میان آنها ۲۴ پایگاه زمین فوتبال دارند و بقیه هم بیشتر در مناطق صعب‌العبوری هستند که امکان ساخت زمین فوتبال در آنها نیست.

🔹تعدادی از پایگاه‌هایی که زمین فوتبال ندارند، اتفاقا در غرب کشور بوده‌اند و هم از آنجا به اسرائیل حمله شده و هم اسرائیل دهانه‌های آنها را هدف قرار داده است.

🔹با این وجود، شباهت این الگو با تاکتیک معروف «الی کوهن» در سوریه، بر جذابیت و جنجال موضوع افزوده است.

🔹تا زمانی که اطلاعات بیشتری از سوی منابع رسمی یا تحقیقات مستقل منتشر نشود، نمی‌توان با قطعیت در مورد علت این پدیده حکم داد.

🔹وجود این زمین‌های فوتبال در مجاورت سایت‌های حساس، یک واقعیتِ مشاهده‌شده است؛ اما سطح دسترسی امنیتی اسرائیل به اطلاعات محرمانه سپاه در سایر مسائل نشان می‌دهد که احتمال وابستگی ارتش این کشور به این روش برای کشف پایگاه‌های مخفی سپاه، خیلی کمتر است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎥 از انفجار میدان قدس تجریش چه می‌دانیم؟

🔹رسانه‌های جمهوری اسلامی روز ۱۲ تیر ۱۴۰۴ ویدیویی با عنوان «لحظه اصابت پرتابه اسرائیل به میدان قدس تجریش» منتشر کردند.

🔹تصاویر حمله اسرائیل در ۲۵ خرداد در این منطقه، دو انفجار را نشان می‌دهد؛ انفجار اول در طبقات بالای ساختمان بانک شهر یعنی مرکز رسیدگی به امور مساجد و انفجار دوم در میدان قدس تجریش.

🔹این ویدیو با تصاویری که لحظاتی پس از انفجار منتشر شده بود مطابقت دارد و واقعی به نظر می‌رسد. تصاویری از حفره بزرگ ناشی از انفجار در آن نقطه نیز در رسانه‌ها منتشر شده است.

🔹برخی از مجموعه‌های درستی‌سنجی صحت این ویدیو را تایید کردند و سازمان عفو بین‌الملل هم گزارشی در رابطه با این حمله ارائه کرده است.

🔹ویدیوهای کوتاه درستی‌سنجی را در کانال یوتیوب فکت‌نامه ببینید:
https://www.youtube.com/@FactNameh/shorts

👈 مقاله مرتبط را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعاهای نادرست درباره پیدا شدن «سما جهانباز» در افغانستان

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که «سما جهانباز» - دختری که تیرماه ۱۴۰۱ در شیراز ناپدید شد - در افغانستان پیدا شده است.

🔹این ادعا نادرست است.

🔹خانواده‌ای که ادعا کرده‌اند دخترشان سه سال قبل ربوده شده بود، به خانواده سما جهانباز گفته بودند که ردی از او در افغانستان وجود دارد، اما برخلاف ادعای اولیه، بعدا هیچ سند و مدرکی برای این ادعا ارائه نکردند.

🔹همین گمانه‌زنی‌ها موجب شده تا برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی ادعا کنند که سما پیدا شده است.

🔹خواهر سما جهانباز با تکذیب این خبر، گفته «متاسفانه این خبر صحت ندارد و ما همچنان هیچ رد و نشان موثقی از خواهرم پیدا نکرده‌ایم.»

🔹همچنان تا زمان انتشار این گزارش، سوالات بی‌پاسخی درباره وضعیت سما جهانباز وجود دارد اما آنچه می‌دانیم این است که تا کنون نشانه معتبری درباره وضعیت او به دست نیامده و او پیدا نشده است.

🔹با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای پیدا شدن سما جهانباز نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 ماجرای بمب‌افکن 2-B که در عملیات فریب حمله به ایران شرکت داشت

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که یک بمب‌افکن B-2 آمریکا پس از بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران، «گم شده است». برخی نیز این ادعا را مطرح کرده‌اند که ایران این بمب‌افکن 2-B را «شکار» کرده است.

🔹این ادعا نادرست است.

🔹در ایران از سوی مقامات و رسانه‌های رسمی ادعایی مبنی برای شناسایی یا هدف قرار دادن این بمب‌افکن‌ها منتشر نشده است.

🔹ایالات متحده هم می‌گوید که هفت بمب‌افکن B-2 که در عملیات «چکش نیمه‌شب» شرکت داشتند و به سوی ایران پرواز کرده بودند به پایگاه هوایی وایتمن در ایالت میسوری بازگشتند. پنتاگون نقشه حمله را منتشر کرد و توضیح داد که در طی حمله هیچ دفاعی از سوی ایران مشاهده نشد.

🔹ارتش آمریکا اعلام کرد که در همان روز یک عملیات فریب هم انجام داده که شامل چند هواپیمای B-2 بود. این هواپیماها در جهت مخالف، یعنی به سمت اقیانوس آرام پرواز کردند و هرگز وارد ایران نشدند.

🔹گزارش برخی وب‌سایت‌ها مانند The War Zone که سه روز بعد از حمله منتشر شد، حاکی از آن است که یکی از این هواپیماهای B-2 که در عملیات فریب شرکت داشت، به دلیل نقص فنی احتمالی، در هاوایی فرود اضطراری داشت. به نظر می‌رسد دلیل شایعات مبنی بر مفقود شدن یک بمب‌افکن نیز همین گزارش‌هاست. این نخستین‌بار نیست که یک B-2 در هاوایی فرود اضطراری می‌کند.

🔹بنابراین هیچ گزارشی از «گم شدن» یا «شکار» این بمب‌افکن‌ها وجود ندارد و فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 ویدیوی تجریش

🔹در قسمت ۲۲۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه ابتدا درباره ویدیوی پربازدید و پرواکنش انفجار تجریش صحبت کردیم.

🔹ادعای مسعود پزشکیان درباره فتوای دو مرجع تقلید علیه دونالد ترامپ، موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداخته‌ایم.

🔹سرنگونی جنگنده‌های اف۳۵ اسرائیلی در ایران، یکی از پرتکرارترین ادعاهای نادرست هفته‌های اخیر است. در این قسمت به متن و حواشی این مساله پرداختیم و همچنین به گمانه‌زنی‌ها درباره خرید جنگنده‌های چینی از سوی ایران اشاره کردیم.

🔹تصاویر ماهواره‌ای از برخی پایگاه‌های موشکی و نظامی ایران، سوالاتی را درباره زمین‌های فوتبال کنار این مراکز ایجاد کرده است که درباره آن هم توضیح داده‌ایم.

🔹در هفته‌های اخیر نام رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها در رسانه‌های ایران تکرار شده است. مشکل جمهوری اسلامی با گروسی چیست؟

🔹موضوع مهاجران افغانستانی در ایران و ادعای جاسوسی گسترده آنها برای اسرائيل، از موضوعات داغ این روزهای رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی است که درباره آن نیز صحبت می‌کنیم.

🔹در پایان، دو فکت‌چک کوتاه را درباره سخنرانی فرمانده جدید سپاه و ویدیویی که ادعا شده از کابین خلبان یک جنگنده اسرائیلی ضبط شده، مرور خواهیم کرد.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

✍️ از سرنگونی اف۱۶ به‌دست سرهنگ محمد علیزاده چه می‌دانیم؟

🔹به‌تازگی در رسانه‌های داخلی ایران و فضای مجازی تصویری از یک بنر با عکس یک افسر پدافند دست به دست می‌شود که در اثر حمله اسرائیل کشته شده‌است.

🔹در متن این بنر آمده که سرهنگ محمد علیزاده، در دفاع از سایت فردو، ساعاتی پس از اینکه یک فروند جنگنده اف۱۶ (F-16) اسرائیلی را ساقط کرد در حمله هوایی دشمن کشته شد.

🔹ادعای سرنگونی اف۱۶ بی‌اساس است و با توجه به اینکه محدوده عمل و فعالیت‌های یگان پدافند «حضرت معصومه قم» مشخص است، شواهدی بر اینکه این پدافند در بعدازظهر روز ۲۳ خرداد، اف۱۶ ساقط کرده باشد، وجود ندارد.

🔹این ادعا را لیلا علیزاده، خواهر سرهنگ علیزاده، مطرح کرده و گفته «برادرم چون فرمانده بودند، به گفته دوستانشان همه آنها را از پای دستگاه دور می‌کند و خود پای دستگاه می‌رود و یک هواپیمای اف ۱۶ اسرائیلی را سرنگون می‌کند و بعد از آن یک اف۳۵ برادرم را به درجه شهادت می‌رساند.»

🔹با وجود این ادعا، تصاویر یونیفرم سرهنگ علیزاده نشان می‌دهد رسته او «الکترونیک» است، نه پدافند. بنابراین، ادعای ساقط کردن یک اف۱۶ فاقد پشتوانه عینی است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh