❌ ادعای نادرست درباره کشف سازه‌های عظیم زیر اهرام مصر

🔹ادعاهایی مبنی بر کشف سازه‌های عظیم زیر اهرام مصر در شبکه‌های اجتماعی منتشر و گفته شده است که «بیش از دو کیلومتر سازه زیر اهرام مصر خوابیده و چیزی که ما می‌دیدیم، شاید فقط نوک برج بوده».

🔹این ادعا بر اساس تحقیقات ادعایی مشکوکی در سال ۲۰۲۲ و تکرار آن از سوی گروهی دیگر در سال ۲۰۲۵ مطرح شده است.

🔹این افراد مدعی کشف شبکه‌ای زیرزمینی عظیم با چاه‌های عمودی، راه‌پله‌های مارپیچی و کانال‌ها در عمق بیش از ۶۱۰ متری زیر اهرام هستند.

🔹با این حال، باستان‌شناسان معتبر این ادعاها را رد کرده‌اند و نتایج آن‌ها را «کاملاً اشتباه» و بدون پایه علمی دانسته‌اند.

🔹متخصصان فناوری رادار نیز تأیید کرده‌اند که این ادعا «اغراقی بزرگ» است و فناوری مورد استفاده نمی‌تواند تا این عمق درون زمین نفوذ کند.

🔹همچنین، اعتبار علمی محققان اصلی این ادعاها به دلیل تحقیقات پیشین آنها در زمینه‌های شبه‌علمی زیر سؤال است.

🔹این ادعاها همچنین با نظریه‌های شبه‌علمی که از قبل در این باره وجود داشت و تصاویر ساخته شده با هوش مصنوعی همراه شده است.

🔹در مقابل، تیم‌های معتبر در حال انجام تحقیقات در منطقه جیزه هستند و یافته‌های آن‌ها با این ادعاها مطابقت ندارد.

🔹این تحقیقات نشان‌دهنده وجود ساختارهای کم‌عمق و عمیق‌تر متصل به هم است که احتمالا با شن پر شده یا خالی است.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای کشف سازه‌های عظیم زیر اهرام مصر، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ اسناد جدید ترور کندی و ادعای بی‌اساس مشخص‌شدن نقش موساد در این ترور

🔹این روزها، همزمان با خارج‌شدن بخش جدیدی از پرونده ترور جان‌اف‌کندی از حالت محرمانه، این ادعا که اسناد نشان می‌دهد این ترور با کنترل موساد و اسرائیل انجام شده، در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود.

🔹مروری بر اسناد و گزارش‌هایی که این روزها درباره آن منتشر شده نشان می‌دهد در اسناد، به این موضوع که ترور، با کنترل موساد یا اسرائیل انجام شده، اشاره‌ای نشده است.

🔹آنچه از مرور این سندها به دست آمده نشان می‌دهد مانند گزارش‌های قبلی، ضارب او شخصی به نام هاروی لی اسوالد بوده است. در اسناد جدید به این موضوع اشاره شده که CIA در جریان سفرهای اسوالد به اتحاد جماهیر شوروی و کوبا بوده و او را زیر نظر داشته است.

🔹یکی از اسناد مهمی که منتشر شده، گزارش یک افسر ارشد اطلاعاتی آمریکا، جیمز انگلتون است. او در این گزارش، ضمن اشاره به اینکه اسوالد تحت نظر CIA بوده است، به فعالیت‌های دیگر CIA در کشورهای دیگر نیز اشاره کرده که برای بسیاری از پژوهشگران، جالب توجه بوده است.

🔹با این توضیحات و استناد به گزارش‌های منتشر شده، فکت‌نامه به این ادعا که اسناد جدید نشان می‌دهد ترور کندی تحت کنترل اسرائیل و موساد بوده، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 مستعان پلاسمایی

🔹در قسمت ۲۰۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا صحبت‌های علی خامنه‌ای درباره دخالت نکردن خود در اقتصاد ایران را درستی‌سنجی کردیم و موارد متعددی در رد این ادعا را برشمردیم.

🔹ادعای دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح پلاسمایی، سوژه دیگری است که درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹اظهارات وزیر نفت عراق درباره استفاده نفتکش‌های ایرانی از اسناد جعلی عراقی، با تکذیب معاون وزیر نفت ایران همراه شد؛ تکذیبی که البته به ادعای نادرستی استناد کرده بود و درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹تنش‌های اخیر آمریکا و ایران، بهانه‌ای برای انتشار اخبار و ادعاهای نادرست شده است. در این قسمت چند موضوع از جمله ادعای بحران تخم‌مرغ در آمریکا، نامه ترامپ به سنا برای حمله به ایران و یک ویدیوی دستکاری‌شده از ترس ترامپ در یک سخنرانی را مرور کردیم.

🔹در ادامه ادعاهای مختلف درباره ترور جان اف کندی، این‌بار به افشای نقش موساد و اسرائیل اشاره شده که درباره نادرست بودن این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.

🔹سه ادعای مختلف درباره وضعیت ناوهای هواپیمابر آمریکا در خاورمیانه، سوژه‌های دیگر این قسمت پادکست فکت‌نامه هستند.

🔹یک گزارش نادرست درباره میزان منابع آنتیموان در ایران و همچنین تکرار چندباره ادعاها درباره ذخایر لیتیوم ایران، دو موضوع دیگری هستند که در کنار ادعای ساخت سلاح پلاسمایی، خاطره رونمایی از «دستگاه کرونایاب مستعان ۱۱۰» را برای ما زنده کرده است و در این قسمت به آن پرداخته‌ایم.

🔹در پایان، فکت‌چک کوتاهی داریم درباره اینکه ماجرای اسکلت غول‌پیکر در غارهای تایلند چیست.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:31 مقدمه
00:02:59 ادعای شاخ‌دار دخالت نکردن خامنه‌ای در امور و برنامه‌‌ریزی‌های اقتصادی
00:17:52 ادعای شاخ‌دار درباره دستیابی ایران به سلاح پلاسمایی
00:25:54 اظهارات وزیر نفت عراق درباره استفاده نفتکش‌های ایرانی از اسناد جعلی
00:30:52 ادعای گمراه‌کننده درباره بحران تخم‌مرغ در آمریکا
00:34:49 ادعای بی‌اساس درباره نامه ترامپ به سنا برای حمله به ایران
00:38:49 تکرار ادعای شاخ‌دار «ترس ترامپ از الله‌اکبر»
00:41:09 ادعای بی‌اساس درباره افشای نقش موساد در ترور کندی
00:47:11 تصاویر جعلی از لحظه اصابت موشک یمنی به ناو ترومن
00:51:03 ادعای نادرست درباره خسارت جدی و خطر غرق شدن ناو آمریکایی
00:53:20 ادعای نادرست اعزام ناو هواپیمابر کارل‌وینسون به تنگه هرمز
00:55:49 خبر نادرست درباره کشف منابع جدید آنتیموان در ایران
01:05:11 درباره اسکلت غول‌پیکر در غارهای تایلند چه می‌دانیم؟
01:09:20 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره شیر و گوشت گاو و گوسفند

🔹در اینستاگرام فارسی ادعا شده که خوردن شیر گوسفند و گوشت گاو، موجب مریضی می‌شود.

🔹در ویدیویی، زنی که به شیوه مروجان «طب سنتی» و «طب اسلامی»، خود را «حکیم دیبا» معرفی می‌کند، می‌گوید: گوشت گاو و شیر گوسفند، مرض است.

🔹هیچ مطلب علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد مصرف شیر گوسفند و گوشت گاو به طور کلی موجب بروز بیماری می‌شود.

🔹مراکز معتبری مثل سازمان غذا و داروی آمریکا یا مایوکلینیک توصیه‌هایی برای مصرف متعادل «انواع گوشت قرمز» مطرح کرده‌اند، نه گونه خاصی از آن.

🔹لبنیات و شیر نیز در مواردی می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی نظیر حساسیت‌های مختلف شود اما این هم ارتباطی با برتری نوعی از شیر بر دیگری ندارد.

🔹«حکیم دیبا» مدعی شده که این توصیه‌ها به نقل از امام ششم شیعیان و مربوط به کتاب «طب الصادق» است ولی ما در دو نسخه عربی و فارسی این کتاب چنین نقل قولی نیافتیم.

🔹در منابع دیگر نیز چنین روایتی به «پیامبر اسلام» نسبت داده شده است، نه «امام صادق».

🔹ضمن تاکید بر غیرعلمی بودن این ادعاها، جالب اینجاست که حتی در وبسایت‌های مروجان مشهور طب اسلامی از جمله عباس تبریزیان نیز ادعاهای کم‌وبیش مشابهی مطرح شده اما هیچکدام به طور کامل مصرف گوشت گاو و شیر گوسفند را موجب «مرض» و «بیماری» ندانسته‌اند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای «گوشت گاو و شیر گوسفند، مرض است» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🍌ادعای نادرست درباره واردات موز مسموم از سومالی به ایران



🔹ویدیوهایی در اینستاگرام فارسی منتشر شده که ادعا می‌کنند هزار تن موز آلوده به سم آرسنیک و «هلیکوباکتر» از سومالی به ایران وارد
شده و خوردن آن منجر به مرگ می‌شود.

🔹هیچ گزارشی مبنی بر ورود موز مسموم به ایران وجود ندارد و این خبر تازه نیز بازیافت شایعه قبلی با تغییراتی کوچک، مثلا در وزن موزهای وارداتی ادعایی و افزودن سم آرسنیک به موارد قبلی است.

🔹از سوی دیگر بررسی منابع رسمی و آمارهای گمرک نشان می‌دهد که ایران اساسا از سومالی موز وارد نمی‌کند و واردات موز ایران بیشتر از کشورهای هند، ترکیه و فیلیپین است.

🔹این ادعا سه سال پیش نیز با محتوایی مشابه مطرح شده بود و فکت‌نامه به آن نشان نادرست داد.

👈مقاله کامل در فکت‌نامه


🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست اینترنت رایگان موبایل استارلینک در ایران

🔹در اینستاگرام ویدیویی منتشر شده که مدعیست با ورود یک کد USSD و سپس انجام تنظیماتی در گوشی، می‌توان به طور مستقیم و بی‌واسطه، در ایران به اینترنت رایگان استارلینک متصل شد.

🔹خدمت «مستقیم به گوشی» استارلینک هم اکنون تنها با همکاری دو اپراتور همراه T-Mobile در آمریکا و OneNZ در نیوزلند ارائه شده و در جای دیگری در دسترس نیست.

🔹اینترنت استارلینک روی طیف LTE ارائه می‌شود، اما سیم‌کارت کاربر باید از اپراتورهای طرف قرارداد در هر کشور باشد. اسپیس‌اکس هم در شرایط فعلی تحریم، نمی‌تواند قرارداد تجاری با اپراتورهای ایرانی (همراه اول، ایرانسل و رایتل) ببندد.

🔹در آینده هم به نظر نمی‌رسد چنین سرویسی در ایران ارائه شود زیرا جمهوری اسلامی ایران نیز، براساس قوانین بالادستی حاکم بر «فضای مجازی» امکان ارائه چنین سرویسی را به استارلینک نمی‌دهد.

🔹در حال حاضر هیچ گوشی موبایلی در ایران نمی‌تواند مستقیما به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک متصل شود. هیچ گزارش یا ادعا یا تست قابل تکراری هم در این زمینه انجام نشده‌است.

🔹هر نرم‌افزار (فایل apk) یا سخت‌افزاری (گوشی) که با این ادعا فروخته می‌شود، کلاهبرداری است و ممکن است منجر به عواقب ناگواری شود.

🔹کد #*#*4636#*#* که در این کلیپ نشان داده می‌شود، کاربر را به منوی مخفی تنظیمات اندروید به نام Testing Menu می‌برد که تنظیمات فنی و اطلاعات دقیقی درباره وضعیت گوشی، باتری، شبکه و وای‌فای ارائه می‌دهد.

🔹روشن کردن «توان رادیویی تلفن همراه» در حالت هواپیما که تمامی ارتباطات بی‌سیم دستگاه غیرفعال است، این امکان را به وجود می‌آورد که همچنان بتوان از اینترنت شبکه همراه استفاده کرد درحالی‌که تماس‌ها و پیامک‌ها همچنان غیرفعال باقی می‌مانند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیوی شکستن درخت با تخته‌سنگ، ربطی به سیزده‌بدر و ایران ندارد

🔹در شبکه‌های اجتماعی، ویدیویی منتشر شده که نشان می‌دهد گروهی از بالای یک شیب یا دره، صخره سنگی را سر می‌دهند و پس از سقوط، سنگ به درخت بزرگی برخورد کرده و آن را قطع می‌کند.

🔹در توضیح ویدیو به «سیزده‌بدر» اشاره شده که ممکن است این تصور را در ذهن مخاطب ایجاد کند که این صحنه‌ای از سیزده‌بدر بوده یا در ایران است.

🔹اما جستجوی تصویر نشان می‌دهد این ویدیو نه مربوط به سیزده‌بدر است و نه اصلا در ایران است.

🔹نسخه کامل‌تر این ویدئو بیش از دو سال پیش یعنی ۱۳ بهمن ۱۴۰۱ در ردیت و حدود دو ماه بعد در تیک‌تاک منتشر شده بود.

🔹ویدیوی کامل‌تر نشان می‌دهد که این افراد یک گروه تولیدکننده ویدیوهای سرگرمی آلمانی (از شهر درسدن در شرق این کشور) در یوتیوب هستند.

🔹این گروه، ویدیوهای طولانی از جنگل‌گردی‌های گروهی، در اطراف آلمان و سوییس منتشر می‌کنند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای مربوط به این ویدیو که به گونه‌ای است که گویا مربوط به سیزده‌بدر و ایران است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 شاخ‌دار سال

🔹در قسمت ۲۰۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا به معرفی ادعایی پرداختیم که «شاخ‌دار سال ۱۴۰۳» شد و دلایل تحریریه فکت‌نامه برای این انتخاب را شرح داده‌ایم.

🔹واکنش امام جمعه نیشابور به حضور و شعار مردم در مقبره خیام موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداخته‌ایم.

🔹ادعاها درباره کشف جدید در زیر اهرام مصر، به فارسی و غیرفارسی دست به دست می‌شود. درباره این مساله، ویدیوهای منتسب به آن و سپس تکرار ادعاهایی درباره «مثلث برمودا» صحبت کرده‌ایم.

🔹ماجرای ویدیویی از مراسم سالانه زیارت سه تار موی پیامبر اسلام، با ادعاهایی همراه شده بود که درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹برخی حساب‌های کاربری برای چندمین‌بار مدعی شده‌اند که اینترنت استارلینک بدون هزینه و تجهیزات خاصی در ایران در دسترس است. درباره نادرست بودن این ادعا در این اپیزود صحبت کردیم.

🔹مدت‌هاست عکس‌ها و ویدیوهایی منتسب به «خوشگذرانی» فرزندان مقام‌های جمهوری اسلامی در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. در این قسمت درباره این موضوع و نمونه اخیر آن توضیحاتی داده‌ایم.

🔹در ادامه، به دو موضوعی پرداختیم که به حوزه سلامت مربوط بود؛ نخست، ادعای واردات موز مسموم از سومالی و دوم، ادعاهایی درباره شیر و گوشت گاو و گوسفند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

📝 معرفی «شاخ‌دار سال ۱۴۰۳»

🔹تحریریه فکت‌نامه نشان «شاخ‌دار سال ۱۴۰۳» را به این گفته علی خامنه‌ای می‌دهد: «جمهوری اسلامی نیروی نیابتی ندارد».

🔹این ادعا در تاریخ دوم دی‌ماه ۱۴۰۳ در جریان سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی در جمع مداحان مطرح شد.

🔹تحریریه فکت‌نامه به سه دلیل آن را به عنوان «شاخ‌دار سال» انتخاب کرد: نخست بخاطر «اهمیت ادعا»، دوم اینکه «آشکارا خلاف واقعیت» است و سوم به دلیل «جریان‌سازی» بعد از آن.

1️⃣ «اهمیت ادعا»

🔹زمان این سخنرانی، دو هفته بعد از سقوط بشار اسد در سوریه، یک ماه و نیم بعد از کشته شدن یحیی سنوار و حدود سه ماه بعد از کشته شدن حسن نصرالله و جمع بزرگی از فرماندهان حزب‌الله لبنان است؛ وقایعی که مهم‌ترین رویدادهای ۱۴۰۳ بودند و در چنین شرایطی موضع‌گیری خامنه‌ای و انکار وجود نیروهای نیابتی اهمیت زیادی پیدا می‌کند؛ موضعی که می‌توان آن را تلاش برای سلب مسئولیت هم تحلیل کرد.

2️⃣ «آشکارا خلاف واقعیت»

🔹علی خامنه‌ای و هواداران او اصرار دارند که نقش جمهوری اسلامی صرفا حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه است، اما شواهد غیر قابل انکاری وجود دارد که ایران هم در زمینه تشکیلاتی، هم تامین مالی و تسلیحاتی و هم در برنامه‌ریزی و هدایت عملیاتی این گروه‌ها نقش فعال و تاثیرگذار دارد. برخی از این شواهد حتی در منابع خود جمهوری اسلامی هم وجود دارد.

3️⃣ «جریان‌سازی»

🔹این ادعا در سال‌های پیش هم مطرح شده بود، که اغلب جنبه تعارف‌های دیپلماتیک داشت، اما بعد از سخنرانی خامنه‌ای، ابعاد گسترده‌ای پیدا کرد. از زمان ایراد این سخنرانی، بارها این مساله در تریبون‌ها و رسانه‌های رسمی مطرح شده است. خود خامنه‌ای هم در سخنرانی نوروزی خود در اولین روز سال ۱۴۰۴ بار دیگر روی این مساله تاکید و تکرار کرد.

👈 توضیحات بیشتر را در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ آمار قدیمی و نادرست درباره تجرد زنان و مردان ایران

🔹در شبکه‌های اجتماعی گفته شده «طبق آمار رسمی، برای یک میلیون دختر مجرد بالای ۳۰ سال، هیچ مردی وجود ندارد.»

🔹این ادعا نادرست و برداشت اشتباهی از گفته‌های ۱۰ سال پیش یک مقام سازمان ثبت احوال است که گفته بود حدود یک میلیون زن بالای ۳۰ در ایران زندگی می‌کنند که ازدواج نکرده‌اند.

🔹اول، این آمار بر اساس داده‌های ۱۳ سال پیش (سال ۹۰) ارائه شده و دوم، تعداد مردان ازدواج نکرده در همین بازه سنی، تقریبا برابر تعداد زنان است.

🔹طبق آخرین آمار موجود در سال ۹۵، تعداد زنان بالای ۳۰ سال ازدواج نکرده حدود یک میلیون و ۴۳۴ هزار زن است. تعداد مردان بالای ۳۰ سال ازدواج نکرده حدود ۴۵ هزار نفر بیشتر از این است.

🔹برای داشتن آمار به‌روز باید منتظر سرشماری جدید بود، اما با توجه به تغییرات جمعیتی و آمار ازدواج، انتظار می‌رود آمار زنان و مردان ازدواج نکرده در این بازه سنی یک و نیم تا دو برابر افزایش پیدا کرده باشد.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 شاخ‌دار سال

🔹در قسمت ۲۰۹ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا به معرفی ادعایی پرداختیم که «شاخ‌دار سال ۱۴۰۳» شد و دلایل تحریریه فکت‌نامه برای این انتخاب را شرح داده‌ایم.

🔹واکنش امام جمعه نیشابور به حضور و شعار مردم در مقبره خیام موضوع دیگری است که در این قسمت به آن پرداخته‌ایم.

🔹ادعاها درباره کشف جدید در زیر اهرام مصر، به فارسی و غیرفارسی دست به دست می‌شود. درباره این مساله، ویدیوهای منتسب به آن و سپس تکرار ادعاهایی درباره «مثلث برمودا» صحبت کرده‌ایم.

🔹ماجرای ویدیویی از مراسم سالانه زیارت سه تار موی پیامبر اسلام، با ادعاهایی همراه شده بود که درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹برخی حساب‌های کاربری برای چندمین‌بار مدعی شده‌اند که اینترنت استارلینک بدون هزینه و تجهیزات خاصی در ایران در دسترس است. درباره نادرست بودن این ادعا در این اپیزود صحبت کردیم.

🔹مدت‌هاست عکس‌ها و ویدیوهایی منتسب به «خوشگذرانی» فرزندان مقام‌های جمهوری اسلامی در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. در این قسمت درباره این موضوع و نمونه اخیر آن توضیحاتی داده‌ایم.

🔹در ادامه، به دو موضوعی پرداختیم که به حوزه سلامت مربوط بود؛ نخست، ادعای واردات موز مسموم از سومالی و دوم، ادعاهایی درباره شیر و گوشت گاو و گوسفند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:31 مقدمه
00:04:32 شاخ‌دار سال ۱۴۰۳
00:25:38 واکنش امام جمعه نیشابور به حضور و شعار مردم در مقبره خیام
00:30:55 ادعای نادرست درباره کشف سازه‌های عظیم زیر اهرام مصر
00:37:54 ادعای شاخ‌دار و ویدیوی ساختگی از «اعماق مثلث برمودا»
00:39:17 ماجرای ویدیوی مراسم سالانه زیارت سه تار موی پیامبر اسلام
00:43:24 ادعای نادرست اینترنت رایگان موبایل استارلینک در ایران
00:48:41 ادعاهای بی‌اساس درباره خوشگذرانی دختر کاظم صدیقی
00:56:56 ادعای نادرست درباره واردات موز مسموم از سومالی به ایران
01:02:26 ادعای شاخ‌دار درباره شیر و گوشت گاو و گوسفند
01:11:41 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh