❌ ادعای نادرست ​​انفجار باتری در آسانسور

🔹ویدیویی منتشر شده که مدعیست «لطفا با هیچ نوع باتری (موتورسیکلت، خودرو،...) وارد آسانسور نشوید، چون به محض بسته‌شدن درب آسانسور میدان مغناطیسی ایجاد شده و اتاقک آسانسور در یک چشم برهم زدن آتش گرفته و دمای آن به بین ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.»

🔹چنین چیزی از نظر علمی امکان ندارد. تا زمانی که مدار باتری متصل نشود، میدان مغناطیسی شکل نمی‌گیرد.

🔹ویدیو مربوط به حادثه‌ای در سال ۲۰۲۱ در چین است. در هیچ گزارشی ادعا نشده این حادثه به‌خاطر «میدان مغناطیسی باتری در آسانسور» بوده‌است.

🔹حوادث مشابه در اثر دستکاری (مونتاژ، اضافه‌کردن یا اصلاح) یا نقص در تولید باتری‌های لیتیوم-یون اتفاق می‌افتد که البته پدیده‌ای نادر است.

🔹به دلیل آثار سوختگی شدیدی که این حوادث می‌تواند داشته باشد، ورود برخی از انواع این باتری‌ها به درون فضاهای داخلی بسته مانند آسانسور یا خانه، در چین ممنوع است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای انفجار باتری در اثر میدان مغناطیسی در آسانسور، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 کیانوش سنجری

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۰ پادکست هفتگی، درباره جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت «متا» توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به خودکشی اعتراضی کیانوش سنجری - خبرنگار و فعال و زندانی سیاسی - اشاره کرده‌ایم و گفته‌ایم که در ساعات نخست انتشار اخبار مربوط به آن، چه ادعاهایی مطرح شد.

🔹اعلام کاهش مازوت‌سوزی و مشکل بی‌برقی‌های اخیر، از موضوعات داغ این روزهای ایران است. در این اپیزود درباره این موضوع نیز صحبت کرده‌ایم.

اخیرا ادعایی تکراری درباره ارتباط ناخن‌کاری و ابتلا به بیماری ایدز مطرح شد. توضیحات ما درباره این ادعای گمراه‌کننده را در این قسمت خواهید شنید.

🔹وزیر کشور دولت چهاردهم هشدار داده که با روند فعلی، جمعیت ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر کاهش می‌یابد. ما این ادعا را نادرست می‌دانیم و درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹رئیس سازمان بورس در انتقاد به وضعیت توسعه و اقتصاد ایران، آمارهایی ارائه کرده که ما به آن نشان نادرست دادیم و گفته‌ایم که وضعیت از آنچه او بیان کرده، نگران‌کننده‌تر است.

🔹برداشت نادرست از گزارش یک روزنامه داخلی ایران، منجر به انتشار ادعایی درباره بودجه طرح پرحاشیه «کلینیک ترک بی‌حجابی» شد که درباره آن نیز توضیح داده‌ایم.

🔹ویدیویی همراه با ادعای وقوع یک طوفان با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت در اسرائیل، منتشر شده است. درباره دلایل ساختگی بودن این ویدیو و ادعا، صحبت کرده‌ایم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، دو سوژه‌ای را بررسی کردیم که به دو نام مشهور و ترند این روزها گره خورده بود؛ نخست ادعای نادرست پرچم فلسطین بر شانه‌های مایک تایسون و دوم، ادعای شاخ‌دار رقص و آواز جنیفر لوپز روی نماد کعبه در عربستان.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار حسین الله‌کرم در مورد ذخایر لیتیوم ایران

🔹حسین الله‌کرم، رئیس شورای هماهنگی حزب‌الله و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد در مناظره‌ای با صادق زیباکلام در رسانه دیدارنیوز گفت ایران از مقام چهارم لیتیوم دنیا به مقام اول رسیده و ایلان ماسک برای لیتیوم می‌خواهد با ایران مذاکره کند.

🔹ایران نه در گذشته رتبه چهارم را داشته و نه در حال حاضر رتبه اول را دارد. هر دوی این ادعاها نادرستند. ما قبلا ادعای مشابهی را هم درستی‌سنجی کردیم.

🔹اخیرا نیز گزارشی از کشف معدن لیتیوم جدیدی در ایران منتشر نشده و آخرین خبر در مورد کشف یک معدن جدید لیتیوم در ایران، اوایل اسفند ۱۴۰۱ منتشر شده بود.

🔹کارشناسان کل ذخایر لیتیوم کشف شده ایران را حدود ۵۰۰ یا ۶۰۰ تن تخمین می‌زنند.

🔹بیشترین ذخایر لیتیوم را کشورهای بولیوی با ۲۳ میلیون تن، آرژانتین با ۲۲ میلیون تن، ایالات متحده با ۱۴ میلیون تن و شیلی با ۱۱ میلیون تن دارند.

🔹ایران با ۵۰۰ یا ۶۰۰ تن ذخایر لیتیوم، در میان کشورهای دارای ذخایر غنی اين فلز ارزشمند جایگاه بالایی ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای حسین الله‌کرم نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 تابعیت و اقامت دائم ایران از طریق ازدواج موقت با زن ایرانی

🔹سالار سیف‌الدینی پژوهشگر جغرافیای سیاسی در یک مناظره گفته است بر اساس پیش‌نویس یک قانون، مهاجران افغانستانی از طریق ازدواج موقت (صیغه) با زنان ایرانی می‌توانند تابعیت و اقامت ایران را به دست بیاورند.

🔹این ادعا به دلیل تفاوت‌های اساسی که در مورد قوانین تابعیت و اقامت در ایران وجود دارد نشان «نیمه‌درست» می‌گیرد.

🔹در ماده ۲۶ پیش‌نویس طرح «تأسیس سازمان ملی اقامت» که هنوز به تصویب مجلس نرسیده ، آمده که «همسران بانوان ایرانی که دارای سند ازدواج قانونی از مراجع رسمی می‌باشند»، اولویت دریافت کارت اقامت دائم در ایران دارند.

🔹سند ازدواج قانونی در ایران، سند رسما ثبت‌شده‌ای است که بر وقوع ازدواج، چه از نوع دائم و چه از نوع موقت، صحه می‌گذارد.

🔹بنابراین در صورت تبدیل شدن این طرح به قانون، اگر زن ایرانی با تبعه غیر ایرانی ازدواج دائم یا ازدواج موقت ثبت شده، بکند، مرد می‌تواند متناسب با شرایطش مجوز اقامت به اصطلاح دائم که می‌تواند، شامل سه ساله، هفت ساله یا ده ساله باشد دریافت کند.

🔹اما برخلاف گفته سالار سیف‌الدینی، دریافت تابعیت از طریق ازدواج موقت و حتی دائم، نه در پیش‌نویس طرح «تأسیس سازمان ملی اقامت» آمده و نه بر اساس اسناد بالادستی در ایران ممکن است.

🔹بر اساس «قانون تابعیت» مندرج در قوانین مدنی ایران «هر زن تبعه خارجه که شوهر ایرانی اختیار کند»، تابعیت ایران را دریافت می‌کند، اما این برای تبعه خارجی مرد ممکن نیست.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای سالار سیف‌الدینی نشان «نیمه‌درست» می‌دهد، زیرا در آن به تفاوت‌های دو مفهوم تابعیت و اقامت توجه نشده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ درباره هزینه تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در ایران چه می‌دانیم؟

🔹نادر یاراحمدی، مشاور وزیر و رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، گفت: «برای تحصیل هر فرد [اتباع افغانستانی] معادل ۴۲ میلیون تومان هزینه می‌شود.»

🔹مرکز پژوهش‌های مجلس در اردیبهشت ۱۴۰۳، در گزارشی سرانه بودجه هر دانش‌آموز در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ را ۲۰/۶ میلیون تومان برآورد کرد که نسبت به سال گذشته ۱۶/۷ درصد رشد داشته است.

🔹رقم سرانه دانش‌آموزی از کل اعتبارات آموزش و پرورش که مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده، حدود نصف رقمی است که مشاور وزیر کشور به عنوان هزینه تحصیل هر دانش‌آموز افغانستانی اعلام کرده است.

🔹علاوه بر این، بر اساس گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در ایران (UNHCR) تا پایان ماه سپتامبر ۲۰۲۴ ( نهمین ماه تقویم میلادی) ۳۴/۸ میلیون دلار اعتبار برای کمک به پناهجویان افغان در ایران اختصاص داده شده است.

🔹اگر بخشی از این ۳۴/۸ میلیون دلار، در حوزه آموزش و تحصیلات اتباع خارجی هزینه شده باشد، رقم سرانه هزینه دانش‌آموزان افغانستانی حتی از برآورد مرکز پژوهش‌ها کمتر خواهد بود.

🔹فکت‌نامه با استناد به برآوردهای رسمی در این زمینه، به این گفته که هزینه تحصیل هر دانش‌آموز افغانستانی در ایران ۴۲ میلیون تومان است، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 کیانوش سنجری

🔹در ابتدای قسمت ۱۹۰ پادکست هفتگی، درباره جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت «متا» توضیح داده‌ایم.

🔹در ادامه، به خودکشی اعتراضی کیانوش سنجری - خبرنگار و فعال و زندانی سیاسی - اشاره کرده‌ایم و گفته‌ایم که در ساعات نخست انتشار اخبار مربوط به آن، چه ادعاهایی مطرح شد.

🔹اعلام کاهش مازوت‌سوزی و مشکل بی‌برقی‌های اخیر، از موضوعات داغ این روزهای ایران است. در این اپیزود درباره این موضوع نیز صحبت کرده‌ایم.

اخیرا ادعایی تکراری درباره ارتباط ناخن‌کاری و ابتلا به بیماری ایدز مطرح شد. توضیحات ما درباره این ادعای گمراه‌کننده را در این قسمت خواهید شنید.

🔹وزیر کشور دولت چهاردهم هشدار داده که با روند فعلی، جمعیت ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر کاهش می‌یابد. ما این ادعا را نادرست می‌دانیم و درباره آن توضیح داده‌ایم.

🔹رئیس سازمان بورس در انتقاد به وضعیت توسعه و اقتصاد ایران، آمارهایی ارائه کرده که ما به آن نشان نادرست دادیم و گفته‌ایم که وضعیت از آنچه او بیان کرده، نگران‌کننده‌تر است.

🔹برداشت نادرست از گزارش یک روزنامه داخلی ایران، منجر به انتشار ادعایی درباره بودجه طرح پرحاشیه «کلینیک ترک بی‌حجابی» شد که درباره آن نیز توضیح داده‌ایم.

🔹ویدیویی همراه با ادعای وقوع یک طوفان با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت در اسرائیل، منتشر شده است. درباره دلایل ساختگی بودن این ویدیو و ادعا، صحبت کرده‌ایم.

🔹در پایان این قسمت پادکست، دو سوژه‌ای را بررسی کردیم که به دو نام مشهور و ترند این روزها گره خورده بود؛ نخست ادعای نادرست پرچم فلسطین بر شانه‌های مایک تایسون و دوم، ادعای شاخ‌دار رقص و آواز جنیفر لوپز روی نماد کعبه در عربستان.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:00:57 مقدمه
00:03:12 جزئیات همکاری فکت‌نامه با شرکت متا
00:12:49 از جزییات خودکشی اعتراضی «کیانوش سنجری» چه می‌دانیم؟
00:25:56 بحران سوخت یا حذف مازوت‌؛ دلیل خاموشی‌های جدید چیست؟
00:36:00 ادعای گمراه‌کننده انتقال ایدز با کاشت ناخن
00:42:05 ادعای وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر
00:51:35 جایگاه واقعی اقتصاد ایران در افق ۱۴۰۴
00:55:22 بودجه کلینیک ترک بی‌حجابی چقدر است؟
01:00:04 ادعای شاخ‌دار طوفان در اسرائیل با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت
01:03:11 عکس مایک تایسون با پرچم فلسطین، ساختگی است
01:06:30 ادعای شاخ‌دار رقص جنیفر لوپز بر روی نماد کعبه در عربستان
01:09:51 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

❌ ادعای خطرناک درباره آثار غذانخوردن طولانی و متناوب (فستینگ) بر درمان سرطان

🔹مدتهاست ادعا می‌شود «فستینگ» و «روزه» موجب درمان سرطان می‌شود. در تحقیقات تاکنون نتیجه قابل توجهی به دست نیامده است. فستینگ متناوب، نه به تنهایی، بلکه صرفا در کنار برخی روش‌های درمان سرطان ممکن است کمک‌کننده باشد اما در گاهی نیز می‌تواند باعث افزایش رشد برخی تومورهای سرطانی شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار در مورد ردیابی حسن نصرالله به دست اسرائیل از طریق واکسن کرونا

🔹مدتی قبل در صداوسیما به بهانه کشته شدن حسن نصرالله ادعا شد که اسرائیل می‌تواند از طریق واکسن‌های کرونا افراد را کدگذاری و ردیابی کند. این ادعا تکرار تئوری‌های توطئه مشهور علیه واکسن است؛ ادعایی کاملا بی‌اساس که هیچ‌گاه از سوی پژوهشگر یا نهاد معتبری اعلام نشده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ شخصیت جومونگ خیالی نیست

🔹علی خامنه‌ای می‌گوید شخصیت‌های صدر اسلام واقعی‌اند اما جومونگ، خیالی است. این ادعا نادرست است و جومونگ شخصیتی واقعی در تاریخ کره است. درباره این شخصیت احتمالا بزرگنمایی‌هایی شده، اما به هر حال واقعی است. این اولین‌بار نیست که خامنه‌ای به «جومونگ» و ادعای خیالی بودنش اشاره می‌کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

✅ مصوبه جدید دولت درباره «خودروهای برقی و هیبریدی» است

🔹برخی رسانه‌ها در داخل و خارج ایران ضمن انتشار تصویری از مصوبه هیات وزیران در ۲۳ آبان ۱۴۰۳ اعلام کرده‌اند تکلیف واردات خودروهای کارکرده به ایران مشخص شد.

🔹این مصوبه ارتباطی با موضوع کلی واردات خودروهای کارکرده ندارد و فقط مشمول «خودروهای برقی و هیبریدی» می‌شود.

🔹مصوبه جدید، آئین‌نامه اجرایی بند «ت» تبصره ۹ قانون بودجه ۱۴۰۳، مربوط به قانون هوای پاک است که با ۸ ماه تاخیر تصویب شده است.

🔹بر اساس این مصوبه، واردات خودروهای «برقی و هیبریدی» با عمر کمتر از پنج سال، با تعرفه ۴ درصدی برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی و ۱۵ درصدی برای بقیه موارد، آزاد شده است.

🔹موضوع آزاد شدن واردات خودروهای کارکرده مدت‌ها است در فضای عمومی و رسانه‌ای مطرح می‌شود.

🔹یک سال و نیم پیش مقام‌های دولت رئیسی اعلام کرده بودند به زودی واردات خودروهای کارکرده تولید سال ۲۰۱۹ به بعد برای همه آزاد می‌شود، اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

🔹در اوایل سال ۱۴۰۲، لایحه دو فوریتی الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو تصویب و ابلاغ شد، ولی هنوز تکلیف آئین‌نامه اجرایی آن روشن نشده است.

🔹با این اوصاف فکت‌نامه به این گزاره که «آئین‌نامه اجرایی واردات خودروهای کارکرده تصویب و ابلاغ شده است»، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست وزیر کشور درباره کاهش جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر

🔹اخیرا وزیر کشور پیش‌بینی کرد با ادامه روند فعلی جمعیت‌ ایران تا سال ۱۴۸۰ به ۳۵ میلیون نفر برسد. هیچ برآوردی این ادعا را تایید نمی‌کند. با نرخ باروری فعلی، جمعیت ایران تا ۸ دهه آینده کمتر از ۸۰ میلیون نفر نخواهد بود و حتی اگر این نرخ نصف شود، جمعیت ایران به حدود ۴۵ میلیون نفر می‌رسد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: برتری «علوم اسلامی» به علوم غربی

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹موضوع هشتمین قسمت از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، تولید نسخه‌هایی جدید از علوم در ادبیات حکومتی است که از آن تحت عنوان «علوم اسلامی» یاد می‌شود.

🔹در گفتمان بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، «علوم مادی» باید در چارچوب «علوم الهی» قرار گیرند تا به این وسیله «مهار شوند». ردپای این دیدگاه، در ادبیات روحانیون حاکم نیز به چشم می‌خورد. جمعی از آنان به‌صراحت رشته‌های دانشگاهی را نتیجه «علوم غربی» می‌دانند و معتقدند برخلاف علوم اسلامی، انحرافات و کاستی‌های بسیار دارند.

🔹اکثر این ادعاها، به علوم انسانی ارتباط دارند. علی خامنه‌ای این علوم را «علوم انسانی غرب» می‌نامد که «متعارض با مبانی قرآنی و دینی» هستند. او معتقد است «پایه و اساس علوم انسانی را باید در قرآن جستجو کرد».

🔹نمونه‌های متعدد استفاده از این کلیدواژه در ادبیات مقامات حکومت ایران را در قسمت جدید «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» بشنوید.

🔹پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت سیزدهم - «از جومونگ تا موسی، سلمان و جعفر»

🔹در سیزدهمین قسمت پادکست «هزارداستان بودجه» درباره هزینه‌های سریال‌سازی از منابع عمومی کشور صحبت می‌کنیم؛ درباره اینکه چطور و از چه زمانی اسم دو سریال «حضرت موسی» و «سلمان فارسی»، از ردیف‌های بودجه سر درآورده‌اند.

🔹در این قسمت، با عدد و رقم حساب می‌کنیم که تنها در سه سال گذشته، مبلغی به‌اندازه سه برابر کل هزینه ساخت سریال جومونگ به این دو سریال اختصاص پیدا کرده است.

🔹اگر می‌خواهید درباره این موضوع و فراتر از آن، درباره پیچیدگی‌های ساختار تامین مالی صداوسیما بیشتر بدانید، دعوت می‌کنیم این قسمت پادکست هزارداستان بودجه را از دست ندهید.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

🔹 ادعای گمراه‌کننده ریسک کشنده‌بودن خرمالو

🔹در اینستاگرام ویدیویی با این ادعا منتشر شده که «خرمالوها می‌توانند آدم بکشند» در توضیح این ویدیو آمده «خرمالو حجم زیادی از تانن و فیبر دارد… وقتی با اسید معده واکنش نشان می‌دهند… یک توده سفت به وجود می‌آید که باعث انسداد روده می‌شود.»

🔹در این ویدیو همچنین گفته می‌شود:‌ «در یک‌سری از موارد نیاز است با جراحی روده، این گرفتگی‌ها برطرف شود وگرنه باعث مرگ می‌شود.»

🔹مصرف زیاد خرمالوی نارس، می‌تواند در دستگاه گوارشی انسان در شرایط خاصی، توده‌های مواد هضم‌نشده‌ای را به‌وجود بیاورد که «بزوار» نام دارند. بزوارها توده‌های متراکمی از مواد خارجی هستند که اغلب داخل معده محبوس شده‌اند.

🔹رژیم غذایی نقش مهمی در شیوع بزوار دارد. برای مثال در مناطقی که استفاده از سبزیجات زیاد است مانند کره‌جنوبی، ژاپن و اسپانیا فیتوبزوار شایع‌ترین بزوار گزارش شده‌است.

🔹این فیتوبزوارها در افرادی که قبلاً مشکلات معده دیگری داشته‌اند یا تعداد زیادی خرمالو نارس را به یکباره مصرف کرده‌اند، تشکیل می‌شوند. یک مطالعه نشان داد که ۸۳درصد از بیماران فیتوبزوار مشکلات قبلی معده داشتند.

🔹از زمان بروز شواهد ناشی از انسداد روده تا زمان عفونت و مرگ، چند روز فاصله است که با مراجعه به مراکز درمانی و اتخاذ تدابیر لازم، احتمال مرگ را به شدت کاهش می‌دهد.

🔹هرچند اطلاعات ویدیو درست است اما ما با یک ناراحتی گوارشی در گروه خاصی از افراد که در مصرف خرمالوی نارس زیاده‌روی کرده‌اند مواجه هستیم نه یک بحران سلامت.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی که «خرمالوها می‌توانند آدم بکشند» نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار کشف «مایع حیات»

🔹پستی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که در آن ادعا شده «مایع حیات کشف شد و تا دوسال آینده تجاری سازی می‌شود». در ویدیو همراه این پست بخشی از مصاحبه با دیوید سینکلر، استاد ژنتیک هاروارد دیده می‌شود که توضیحاتی در این زمینه می‌دهد.

🔹دیوید سینکلر، دکترای زیست‌شناسی مولکولی از دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا دارد و پژوهشگر سابق در MIT و استاد تمام ژنتیک مرکز تحقیقاتی زیست‌شناسی پیری «پل گلن» دانشکده پزشکی هاروارد است.

🔹سینکلر به‌خاطر تحقیقاتش در زمینه پیری مشهور است. در زمان تحقیقات پسا دکتری در MIT دهه ۱۹۹۰ یکی از عوامل مکانیزم مولکولی پدیده پیری را کشف کرده‌بود.

🔹سینکلر چندین جایزه بین‌المللی در حوزه‌های علمی دریافت کرده و در فهرست ۱۰۰ نفر تاثیرگذار جهان مجله TIME هم قرار گرفت. او همچنین نویسنده کتاب Lifespan است و پادکستی به همین نام هم منتشر می‌کند. سینکلر یک نشریه علمی به نام Aging راه‌اندازی کرده‌است.

🔹ویدیویی که از مصاحبه سینکلر منتشر شده در حقیقت بریده‌ای از دقیقه ۵۲:۰۲ گفتگوی سینکلر با «اد میلت» کارآفرین و صاحب کانال یوتیوب Ed Mylett است که در فوریه سال ۲۰۲۲ منتشر شد.

🔹سینکلر می‌گوید این آزمایش بر روی چشم موش انجام شده اما بر روی سایر اعضای بدن مانند پوست، عضلات و اندام‌های مختلف دیگر هم قابل انجام است. این بدان معناست که این امکان وجود دارد که یک روز بتوان سن کل بدن انسان را ریست کرد.

🔹سینکلر تاکید می‌کنند که او درباره جاودانگی حرف نمی‌زند اما با ۱۰ سال افزایش طول عمر انسان آن هم در سلامت، راضی و خوشحال خواهد بود و یادآوری می‌کند که کسانی مانند جف بزوس هم روی این پروژه سرمایه‌گذاری کردند.

🔹نه خود دیوید سینکلر ادعا کرده که «مایع حیات» را ابداع کرده و نه موسسات و شرکت‌های تحت مدیریت او ادعایی درباره «تجاری‌سازی آن تا دوسال آینده» مطرح کرده‌اند.

🔹سینکلر آزمایش‌های موفقی روی بهبود بینایی در موش‌های پیر انجام داده، اما ادعای تبلیغاتی او درباره سگ‌ها با واکنش انتقادی پژوهشگران مواجه بود.

🔹در مورد انسان نیز پدیده پیری پدیده‌ای بسیار ناشناخته‌است و روی تعاریف اولیه آن مانند در نظر گرفتن آن به عنوان بیماری هم هنوز بحث است.

🔹ادعاهای سینکلر در مصاحبه‌هایش درباره انسان عموما جنبه‌های تخیلی و بسیار دور از دسترس با تم علمی دارند. هرچند او کاملا به متد علمی و استانداردهای FDA پایبند است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی درباره کشف و تجاری‌سازی «مایع حیات» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 ادعای نادرست اعتصاب ربات‌ها و گروگان‌گیری ربات‌ها

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی در مقیاسی وسیع دست به دست شده که ادعا می‌کند گروهی از ربات‌ها اعتصاب کرده‌اند و دست از کار کشیده‌اند.

🔹بر اساس توضیحات سازندگان این ربات‌ها، این ویدیو بخشی از یک آزمایش است.

🔹شرکت تولیدکننده ربات کوچک «اربای» (رباتی که بقیه را متقاعد می‌کند با او به «خانه» بروند)، با شرکت تولیدکننده ربات‌های دیگر در شانگهای تماس گرفتند و از آن‌ها خواستند که اجازه دهند ربات‌هایشان «ربوده شوند» و شرکت صاحب سایر ربات‌ها هم اجازه داده است.

🔹هرچند به نظر می‌رسد عملکرد ربات کوچک اربای فراتر از حد انتظار سازندگانش بوده، اما این ادعا که اعتصاب یا ربایش ربات‌ها به دست یک ربات و همراهی آنها با او یک عمل خودانگیخته و طراحی‌شده از سوی ربات‌هاست، نادرست است.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای مطرح شده همراه این ویدیو که تعدادی ربات دست به اعتصاب زده‌اند، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh