🛑مادر «مقدس» است اما «ولایت» ندارد!!

✍نعیمه دوستدار


🔸خانواده‌ها و به ویژه مادران از کمرنگ دانستن و نادیده گرفتن نقش‌ مادر در پرورش کودکان طبق قوانین ایران شکایت دارند و می‌گویند در حالی که سهم اصلی در مدیریت تحصیل، تغذیه و زندگی اجتماعی فرزندان به عهده آنهاست، هویت آنها به عنوان مادر به رسمیت شناخته نمی‌شود و در پیشگاه قانون و در نهادهای رسمی جایگاهی ندارند.


🔸ارحجیت ولایت بر حضانت

📌ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی می‌گوید:

«طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود است و همچنین است طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا جنون او متصل به صغر باشد.»

🔸به این ترتیب، مواد ۱۱۸۰ و ۱۱۸۱ قانون مدنی به تبعيت از نظر مشهور اماميه، تنها پدر و جد پدری را ولی قهری طفل می‌شناسد و هيچ صحبتی از مادر نمی‌کند.
قانون‌گذار در سال ۱۳۵۳ به اين اشکال پی برد و در ماده ۱۵ قانون حمايت خانواده نوعی ولايت قانونی برای مادر وضع کرد.
در‌آن سال، در ماده ۱۱ قانونی که به نام «قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست» به تصویب رسید، آمده بود:

«وظایف و تکالیف سرپرست و طفل تحت سرپرستی او از لحاظ نگاهداری وتربیت و نفقه و احترام نظیر حقوق و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.»

🔸در تبصره ماده ۱۱ ولایت به عهده سرپرست نهاده شده و چون سرپرستی را زن و شوهر به توافق و اشتراک درخواست می‌کنند، معنی قانون این بود که ولایت و نمایندگی نیز به زن و شوهر سرپرست داده خواهد شد و پدرخوانده بر مادرخوانده هیچ امتیازی ندارد.
اما اين مقرره ديری نپاييد و پس از نسخ اين قانون، پدربزرگ در کنار پدر، همچنان ولی قهری نوه‌اش شد.

🔸هرچند حقوقدانان بارها پیشنهاد کرده‌اند که موضوع ولایت پدر و جد و پدری با توجه به نیازهای روز تجدید نظر شود و حقوق مادر در این زمینه در نظر گرفته شود، اما قانون‌گذاران با بی‌توجهی به چالش‌ها و مشکلات این موضوع، زنان را با وضعیت پیچیده‌ای روبه‌رو کرده‌اند که در بسیاری از شئون زندگی روزمره قابل مشاهده است.
نه تنها مادران سرپرست خانواده با مشکلات ناشی از ولایت پدر و جد پدری روبه‌رو هستند که حتی مادرانی که با همسر خود زندگی می‌کنند نیز از این مشکلات در امان نیستند.

🔸مادری که همسر از دست داده یا طلاق گرفته است و حتی حضانت فرزند را بر عهده دارد، در بسیاری از موارد امکان اعمال حضانت را بر فرزند خود ندارد.
در مدرسه، مراکز درمانی، بانک و ... حضانت مادر به رسمیت شناخته نمی‌شود.
ریشه مهم این ماجرا آنجاست که حضانت در متون حقوقی تعریف مشخصی ندارد و تنها به معنای اولیه «نگهداری» و «مراقبت» اطلاق می‌شود و در مواردی که اهمیت بیشتری دارد، مساله «ولایت» ارحجیت دارد که تعریف مشخص‌تری از آن هم موجود است.

🔸طبق قوانین ایران، مسئولان نگهداری کودک یا به حکم قانون یا رأی دادگاه تعیین می‌شوند، یا با توافق والدین هنگام طلاق معین می‌شوند، اما مادر اختیارات و ابزار لازم برای اعمال حضانت را در اموری مثل بستری کودک در بیمارستان برای انجام اعمال جراحی و درمان سرپایی ندارد و باید پدر یا پدربزرگ حضور داشته باشد و اعلام رضایت کند.

#مادری
#ولایت
#حضانت
#تقدس_مادری

🔻🔻🔻

به کانال معلمان عدالتخواه بپیوندید و از اخبار صنفی مطلع شوید
#کانال_معلمان_عدالت‌خواه

🆔 @edalatxah

https://tttttt.me/edalatxah

🛑روز مادر یا آیین تعمید مردسالاری؟

✍️پرستو فرخی

🔸شاید برای شما هم چنین سؤالی پیش آمده که چطور ممکن است مردانی که تا دیروز فحش خواهر مادر نثار همدیگر می کردند و از تهدید"تجاوز به مادر" برای تحقیر مردانگی اطرافیان خود استفاده می کردند یا لیبل زن صفتی را بزرگترین هتک حرمت به خود می دانستند، به محض فرارسیدن روز مادر در رثایمادر شعر می گویند و با گل و هدایا مقام شامخ مادری را پاس می دارند؟

🔸دم دستی ترین و در عين حال ساده انگارانه ترین پاسخ، لغزش زبانی سهوی ست که گمان می برد مردان همان کودکانِ بزرگسالی هستند که باید خطاهای آنان را ناديده گرفت، و جدی نگرفت، چنین دیدگاهی بسیار رایج است که قصور مردانه را بمنزله غفلتی غیرتعمدی و حتی در موارد زیادی ناشی از تربیت و آموزه های نادرست مادر می داند و باز هم پای یک زن را به میان می کشد.

🔸اما در نگرشی ریزبینانه تر، روز مادر نمی تواند مراسمی برای تکریم مقام زن/مادر باشد، چراکه اصولاً چیزی بنام «حق انتخاب مادری» برای زنان وجود ندارد و مادر شدن زن، سیاست های مردانه برای کنترل بدن زنان است و اگر تکریمی هم در کار بوده باشد همان بزرگداشت"آیین مادرسازی" از زنان توسط مردان است؛

🔸«آئین مادرسازی»، تجدید میثاق با آرمان های مردسالاری ست که مردان بکار می گیرند تا عده ای به صورت رایگان عهده دار مسئولیت های گران زندگی باشند تا موجبات بهروزی مردانه فراهم آید در واقع باید کسی باشد که مرد بتواند از شانه هایش بالا رود، درجا بزند و معطوف به گذشته و ایستایی باشد تا مرد به افق پويايی آینده جهش کند.

🔸او انسان نیست او یک فرشته است، لذا نمی‌توان با متر و معیار زمینی و انسانی او را سنجید پس هر سختی را می توان بر او بار کند چراکه او یک موجود فرازمینی ست. استثمار زن نام «غریزه عشق مادری» نام گرفت تا هرگونه ردی از تشابه مادری تحمیلی با برده داری جنسی و بندگی کار خانگی را پاک کند و به اسم ایثار داوطلبانه، اختیار را بجای اجبار نشاند.

🔸بنابراین شاید بتوان با زبان طعنه آمیز تدقیقی، روز مادر را روز مرد یا روز پدر نامید!

🔸معمولاً افکار عمومی، فمینیسم را طرد مادرانگی می دانند و گمان می کنند فمینیست بودن اعلام جنگی بر علیه مادری ست در حالیکه برعکس، فمینیسم بازگشت به مفهوم مادری ست.

🔸باز پس گیری فمینیستی مفهوم مادری نه صرفاً به معنای تأکید بر مادری، بلکه همزمان تأکید بر حق انتخاب مادرشدن/نشدن زنان است و حق انتخاب مادری را به عنوان یک قدرت خودمختار زنانه به بدن زن باز می گرداند. در این رویکرد، زن ابژه ی حامل امانت مردانه نیست، بلکه فاعل شناسا (سوژه) حامل گوهر انسانیت قائم بالذات خود است که می تواند برای بدن خود تصميم بگیرد و «زن بودن» نمی تواند مصادف با «مادر بودن» باشد و مادری از تکلیفی زنانه به گزینشی زنانه تغییر ماهیت خواهد داد و به قدرت «برای» زن بدل خواهد شد.

🔸مسلماً در جوامع عميقاً جنسیت زده و تبعیض آمیز، اتخاد چنین رویکردی دشوار می نماید اما می توان با دست بردن در فرامین مردسالارانه "هر زن یک مادر" و تبدیل آن به فرمول فمینیستی "هر زن یک انسان مختار " و توسل بر خواهرانگی جمعی قدمهای بزرگی در مسیر استیفاء مفهوم مادری برداشت.

🔸تا رسیدن به آن روز، هرساله «روز زن/مادر» برای ما در تقویم فمینیستی بمنزله «روز تعمید مردسالاری و زن زدایی سیستماتیک» و یادآور لزوم بازپس گیری قدرت خواهد بود که به پاس خدمات اجتماعی/جنسی و عاطفی و خانگی بی مزد عده محدودی از زنان که دین خود را به سیستم مردسالاری اداکرده اند اعم از زنان متاهل/مادر، هدایایی بمنزله پاداش بندگی به آنان عرضه می دارد که از منظر اقتصادی با حسابی سرانگشتی، سالیانه با کمترین هزینه، سود هنگفتی را در ازای یک روز خرج مردان برای زنان بعنوان هدیه ی روز زن/مادر، عاید خزانه مردسالاری می کند؛ يعنی تردستی زیرکانه و با یک تیر چندین نشان

➖ مصادره «تعریف زن» و طرد سایر زنان از جرگه زن بودگی بدلیل عدم تبعیت از دوگانه همسری/مادری و القای ضمنی بی ارزشی به زنان مجرد/ طلاق گرفته/ نابارور و زنانی که همسرشان فوت کرده.

➖ معرفی مادری بعنوان حداعلا و سرشت محتوم زن بودن

➖ تذکره و یادآوری نمادین سالیانه وظایف زنانه و وظیفه مادری و نهادینه‌سازی کار بی مزد

➖تائیدیه ضمنی برای سرجای خود نشاندن زنان و هم به اصطلاح نمک گیر ساختن زنان برای تضمین ادامه نامرئی شدگی و ازخودگذشتگی و ایثارگری

➖و همچنین اعلام برائت زیرکانه مردان از هرگونه همدستی با نظم جنسیتی استبدادی و رد مواجهه مسئولیت مسئولانه و حتی آگاهی از وجود آن!

📌آیا همچنان می توان بر «عنوان روز زن» تأکید کرد؟ آیا چیزی بنام «زن» باقی مانده است؟

#روز_زن
#روز_مادر
#تقدس_مادری

منبع:جامعه شناسی زن روز

🔻🔻🔻

به کانال معلمان عدالتخواه بپیوندید و از اخبار صنفی مطلع شوید
#کانال_معلمان_عدالت‌خواه

🆔 @edalatxah

https://tttttt.me/edalatxah