دولت دین | اندیشکده مرصاد
1.53K subscribers
1.18K photos
196 videos
20 files
1.5K links


خبر و تحلیل از «نهاد دین در جهان اسلام». نهادی که می باید به جایگاه راستین خویش، یعنی رهبری جوامع باز گردد.

هیئت تحریر: میز «نهادها»ی اندیشکده حوزوی مرصاد
https://tttttt.me/mersadcss

ارتباط با مدیر: @dolatdin
Download Telegram
🔹مساجد آمریکایی در حال آمریکایی شدن هستند؛ این نتیجه‌گیری نویسندگان گزارش مفصلی است که برای «موسسه سیاست اجتماعی و تفاهم» انجام شده است. این گزارش که هر 10 سال یکبار برای بررسی #مساجد #آمریکا صورت می‌گیرد، نشان می‌دهد که مساجد #اهل_سنت آمریکا به طور فزاینده‌ای مخلوط‌کننده سنت‌ها هستند و مذاهب مختلف فقه اسلامی را در هم آمیخته‌اند. از بسیاری جهات این رویکرد کثرت‌گرا نشان از بازگشت به سنت #بدون_مذاهبی اسلام در دوران نخستین دارد.

🔹حتی برای مثال در مورد نقش مردان و زنان، یافته‌های گزارش حاکی از آن است که مساجد آمریکایی در حال احیای جایگاه رهبری خاصی برای زنان در مسجد هستند. به گفته این گزارش: «#رهبران مساجد آمریکایی به درکی از اسلام متکی هستند که از متن منابع بنیادین اسلام (قرآن و سنت) ریشه می‌گیرد و برای تفاسیری که به اهداف و روح قوانین اسلامی و شرایط مدرن توجه دارند، گشایش نشان می‌دهند».

🔹در بسیاری از کشورهای جهان اسلام، یک #مذهب مسلط است و در حالی که #مهاجران آمریکایی از آن کشورها این شیوه‌ها را حفظ می‌کنند، مساجد آنها اغلب سنت‌ها را با هم ترکیب می‌کنند تا بتوانند طیف وسیعی از جماعت مسلمان را جذب کنند.

🔹اصول خاص یک مذهب می‌تواند متفاوت باشد، از جزئیات مراسم نماز گرفته تا احکام مربوط به مالکیت حیوانات خانگی. پایبندی قوی به اصول یک مذهب خاص، به ویژه در جوامع مهاجر مختلط، ممکن است بخشی از جماعت دین‌داران حاضر در مسجد را خاموش کند، در حالی که یک رویکرد ترکیبی به مذاهب اجازه می‌دهد تا روندهای مختلف در زندگی روزمره مسجد با هم ترکیب شوند.

🔹احسان بگبی، مدیر تیم پژوهشی این مطالعه، می‌گوید: «به طور مشخص، من کسی را می‌شناسم که در هیئت مدیره مسجدی در آتلانتا است و احساس می‌کند باید به همه یادآوری کند که این مسجد حنفی نیست».

🔹بر اساس این مطالعه مساجد #حنفی و #شافعی بیشترین مساجد در آمریکا هستند. با این حال، مساجد #مالکی در حال افزایش هستند، به دلیل مهاجرت‌های اخیر از آفریقا و به دلیل جذب بسیاری از نوکیشان آمریکایی به تفسیر انعطاف‌پذیرتر از برخی اعمال اسلامی.

🔹در شیوه‌های سنتی اسلامی، افراد ممکن است سنت‌ها را تا حدی ترکیب کنند، اما در چند نسل گذشته، با تبدیل مساجد به نهادهای دولتی در بسیاری از کشورهای مسلمان، پایبندی به یک مذهب خاص سختگیرانه‌تر شده است.

🔹در آمریکا، عوامل متعددی احتمالاً بر رویه‌های مسجد تأثیر گذاشته است. گزارش جدید به طور خاص به مشارکت در سیاست و همچنین افزایش استفاده از زبان انگلیسی در زندگی روزمره و شیوه‌های جامعه اشاره می‌کند. در نظرسنجی موسسه در سال 2000، 53 درصد از مساجد آمریکایی از زبان انگلیسی برای خطبه جمعه استفاده می‌کردند، اما امروز این رقم 72 درصد است. در این گزارش همچنین آمده است که 51 درصد از مساجد مورد بررسی، میزبان سیاستمداری برای دیدار یا گفتگو بودند. به گفته بگبی، این سطح بالاتری از مشارکت سیاسی نسبت به کلیساهای مسیحی است.

🔹بگبی می‌گوید: «تعداد زیادی از مساجد از تلاش‌هایی مانند این نه لزوماً به دلایل سیاسی، بلکه بیشتر به این دلیل که معتقدند روابط بین مسلمانان و غیر مسلمانان را پیش می‌برند، حمایت می‌کنند. این درصد نسبتاً بالایی است و نشان‌دهنده تغییرات گفته‌شده است».

🔹این مطالعه نشان داد که تعداد زیادی از مساجد در تلاش‌های بین‌ادیانی که برای ایجاد ارتباط بین جامعه مسلمانان و اعضای دیگر گروه‌های اعتقادی طراحی شده است مشارکت دارند. در این گزارش همچنین اشاره شده است که 67 درصد از مساجد در ایالات متحده دارای زنانی هستند که در هیئت مدیره خود خدمت می‌کنند. این افزایش قابل توجهی را نسبت به نسخه‌های قبلی این گزارش نشان می‌دهد که تنها 50 درصد از مساجد در سال 2000 و 59 درصد در سال 2010 در هیئت مدیره خود زن داشتند.

🔹بگبی می‌گوید: «مساجد آمریکایی از نظر جنسیتی نسبت به مساجد جاهای دیگر یکپارچه‌تر است، مانند عدم تقسیم جداگانه بین مکان‌هایی که مردان و زنان در آن نماز می‌خوانند و (سایر اعمال)، اما این مساجد استدلال می‌کنند که این شیوه‌ها نوآوری نیست بلکه بازگشت به شیوه‌هایی است که ریشه در سنت‌های نخستین مسلمانان دارد».

✍️ ملاحظه: #دیگ_ذوب (Melting pot) اصطلاحی فرهنگی در مورد جامعه‌ای ناهمگون از لحاظ فرهنگی است که به مرور همگون می‌گردد. عناصر متفاوت فرهنگی با یک فرهنگ قالب عمومی ترکیب شده و همگی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. این اصطلاح به‌طور خاص در مورد همگن‌ شدن فرهنگی مهاجران به ایالات متحده استفاده شده‌ است.

🔹گزارش بسیار مفصل احسان بگبی در دو بخش در ژوئن و جولای گذشته منتشر شد. متن این دو بخش را می‌توانید در اینجا و اینجا ببینید.

@dolatedin
⭕️ مرجعیت دینی در الجزایر؛ از تصوف تا سلفی‌گری

✍️ رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در الجزایر

📌بخش اول

🔹جامعه #الجزایر همچون سایر جوامع در شمال آفریقا، مصر، مغرب و تونس در تاریخ گذشته خود مهد #تصوف و محبت #اهل_بیت عصمت و طهارت بوده است.

🔹زندگی دینی مردم این خطه همیشه به وسیله علمایی که به طور عمده فارغ‌التحصیل زوایا بودند اداره می‌شد و شیوخ زوایا رهبری دینی مردم بر عهده داشتند. شخصیت‌های تاریخی این کشور امثال امیر عبد القادر و... خود از شیوخ زوایا بودند.

🔹شیوخ تصوف و مریدانشان در فقه پیرو مذهب #مالکی و در عقاید و کلام #اشعری بوده و در عین حال سلوک صوفیانه را نیز در شیوه دین‌ورزی حفظ می‌کردند. صدها #زاویه (خانقاه) و هزاران مزار از بزرگان #صوفیه که در شهر و روستای الجزایر وجود دارد کانون‌های دینورزی مردم به شمار می‌رفته است. این شیوه دین‌داری در عین حال همچون سایر فرقه‌ها، با بسیاری از انحرافات و خرافات هم همراه بوده است.

🔹همزمان با یکصدمین سال اشغال الجزایر توسط #فرانسه، جمعی از علمای الجزایری که تحت تأثیر حرکت #وهابیت و #سلفی‌گری قرار گرفته بودند، گرد هم جمع شدند و جمعیتی را به نام «#جمعیت_علمای_مسلمان_الجزایر» در این کشور تأسیس کردند. عبد الحمید بن بادیس و محمد بشیر ابراهیمی از جمله فعال‌ترین این افراد بودند. در ابتدا تمام خطوط فکری دینی از قبیل: سلفی‌ها، صوفی‌ها، اباضی‌ها، علمای رسمی وابسته به حاکمیت فرانسوی در آن عضو بودند. این جمعیت خود را از ادامه‌دهندگان راه سید جمال‌الدین اسدآبادی، محمد عبده و محمد ابن عبد الوهاب معرفی کرده و هدفش را اصلاح وضعیت دینی الجزایر اعلام نمود.

🔹اما به زودی مشخص شد که هدف از اصلاح اعلام شده چیزی جز مبارزه با تصوف نبوده است. از همین روی درگیری و کشمکش بین اعضای ارشد جمعیت علمای مسلمان و به ویژه محمد بشیر ابراهیمی با شیوخ تصوف آغاز و منجر به کناره‌گیری شیوخ تصوف از جمعیت شد.

🔹جمعیت علمای مسلمان در عین مبارزه بی‌امان با تصوف که بسیاری از شیوخ آن از انقلابیون ضد استعمارگری فرانسه بودند، با اشغالگران فرانسوی مماشات و گاهی همکاری می‌کردند و در دوران مبارزات انقلابی مردم بر علیه فرانسه هم همیشه از قافله عقب بوده و حتی گاهی انقلابیون را به خرابکاری و اخلالگری متهم می‌ساختند. پس از پیروزی انقلاب الجزایر و تشکیل دولت ملی، انقلابیون به قدرت رسیده اعتنایی به جمعیت علما نکرده و این جمعیت مدتی منحل شده و در عمل در حالت انزوا به سر می‌برد. البته افراد موجه و علمای انقلابی هم به ندرت در صف اعضای جمعیت حضور داشتند.

🔹مشی جمعیت در دوره‌های اخیر مبتنی بر سلفی‌گری تبلیغی و تربیتی بوده و در بخش عظیمی از مساجد، دانشگاه‌ها، روزنامه‌ها، آموزش و پرورش و مدارس حضور فعال دارد. در جریان حراک شعبی و تغییر حکومت و با روی کار آمدن آقای عبد المجید تبون، عبد الرزاق قسوم، رئیس جمعیت در دیداری با او تقاضای تأسیس منصب افتاء در الجزایر و گنجاندن آن در قانون اساسی شد. تقاضایی که از سوی رئیس جمهور جدید مورد بی‌اعتنایی قرار گرفت.

👇 ادامه دارد...

@dolatedin